Tag: studentët

  • Analiza në ‘The Times’/ ‘Një krizë ekzistenciale’: A do të mbijetojnë universitetet nga ChatGPT?

    Analiza në ‘The Times’/ ‘Një krizë ekzistenciale’: A do të mbijetojnë universitetet nga ChatGPT?

    Ishte shtatori i vitit 2023 kur avokati Rhys Palmer mori telefonatën e parë nga një student i universitetit, i alarmuar, i akuzuar se kishte përdorur një chatbot me inteligjencë artificiale për të kopjuar në detyrat e tij. Ishte e para nga shumë të tjera.

    Më pak se një vit më parë, ChatGPT i OpenAI ishte lançuar dhe studentët tashmë po e përdornin atë për të përmbledhur artikuj shkencorë dhe libra. Por gjithashtu edhe për të shkruar ese.
    “Që nga telefonata e parë, menjëherë mendova se kjo do të ishte një çështje e madhe,” thotë Palmer, nga zyra e tij në Robertsons Solicitors në Cardiff, ku ai është i specializuar në të drejtën e arsimit. “Për atë student të veçantë, universiteti kishte përdorur vetë inteligjencën artificiale për të zbuluar plagjiaturën. Unë pashë të metat e mundshme në atë proces dhe parashikova se një valë studentësh do të përballeshin me çështje të ngjashme.”
    Ndërsa përdorimi i chatbot-eve po bëhet gjithnjë e më i përhapur, ajo që fillimisht ishte një rrjedhë e lehtë problemesh, është kthyer në një sfidë të thellë për universitetet. Nëse një numër i madh studentësh po përdorin chatbot për të shkruar, kërkuar, programuar dhe menduar për ta, cili është qëllimi i arsimit tradicional?
    Që nga ajo telefonatë e parë në vitin 2023, Palmer ka krijuar një specializim të veçantë duke ndihmuar studentët e akuzuar për përdorimin e AI për të kopjuar në detyrat e kursit apo në provimet online. Ai thotë se shumica e studentëve janë shpallur të pafajshëm pasi kanë paraqitur prova si, ese të shkruara paraprakisht, shënime për përgatitje dhe punë të mëparshme.
    “‘Kopjimi me AI’ është… një çështje më vete,” thotë Palmer. “Shpesh janë prindërit ata që telefonojnë në emër të fëmijëve të tyre. Shpesh ndihen se fëmijët e tyre nuk kanë marrë udhëzime apo trajnim të qartë mbi mënyrën si mund apo nuk mund të përdorin AI.”
    Në raste të tjera, Palmer ka ndihmuar studentë që e pranojnë përdorimin e AI të shmangin dënimin duke argumentuar se politikat e universitetit mbi AI nuk ishin të qarta, ose se ata kishin probleme të shëndetit mendor si depresioni apo ankthi.
    “Ata vijnë duke thënë, ‘Kam gabuar,’” thotë ai. “Në raste të tilla, marrim një letër nga mjeku i familjes apo një raport nga ndonjë ekspert që konfirmon se gjykimi i tyre ishte i dëmtuar.”
    ‘Ishte formuluar vërtet mirë’
    Disa studentë raportojnë se ChatGPT është tani programi më i zakonshëm që shfaqet në laptopët e studentëve në bibliotekat universitare. Për shumë prej tyre, është tashmë një pjesë thelbësore e jetës së përditshme.
    Gaspard Rouffin, 19 vjeç, student në vitin e tretë për histori dhe gjermanisht në Universitetin e Oksfordit, e përdor atë çdo ditë për gjithçka, nga gjetja e sugjerimeve për libra deri te përmbledhja e artikujve të gjatë për të kuptuar nëse ia vlen t’i lexojë të plotë. Për modulet e gjuhës, përdorimi i AI është padyshim më i diskutueshëm.
    “Kam pasur një pedagoge në vitin e dytë, në një klasë përkthimi [në gjermanisht], dhe ajo vuri re se shumë përkthime ishin gjeneruar nga AI, kështu që refuzoi të vlerësonte përkthimet atë javë dhe na tha të mos e bënim kurrë më,” thotë ai.
    Pedagogë të tjerë kanë qenë më pak vigjilentë. Një studente tjetër e vitit të tretë në Oksford kujton një tutorial ku një bashkëstudent po lexonte një ese që ajo ndjente se ishte qartazi e krijuar nga AI. “E kuptova menjëherë,” thotë ajo. “Kishte diçka në sintaksën, mënyrën se si ishte ndërtuar dhe mënyrën se si ajo po e lexonte.”
    Reagimi i pedagogut? “Tha ‘Wow, ishte një hyrje vërtet e shkëlqyer, ishte formuluar shumë mirë dhe më pëlqeu saktësia e saj.’ Unë thjesht po rrija aty, duke menduar ‘si nuk e kupton që kjo është produkt i ChatGPT?’ Mendoj se kjo tregon një mungesë njohurish për këtë çështje.”
    Një studim nga kompania e akomodimit për studentë Yugo tregon se 43 për qind e studentëve në Mbretërinë e Bashkuar po përdorin AI për të korrigjuar punën akademike, 33 për qind e përdorin për të ndihmuar me strukturën e eseve dhe 31 për qind për të thjeshtuar informacionin. Vetëm 2 për qind e 2,255 studentëve thanë se e përdorin për të kopjuar në detyra.
    Megjithatë, jo të gjithë kanë një qëndrim pozitiv ndaj këtij softueri. Claudia, 20 vjeç, e cila studion “shëndeti, mjedisi dhe shoqëritë”, ndonjëherë ndihet e pafavorizuar. Ajo thotë: “Ndonjëherë ndihem e zhgënjyer, si për shembull në modulet e gjuhëve moderne, kur e di me siguri që e kam shkruar gjithçka nga e para dhe kam punuar shumë për ta realizuar, dhe pastaj dëgjoj për të tjerë që thjesht e kanë përdorur ChatGPT dhe në fund marrin nota shumë më të larta.”
    Studentët gjithashtu kanë frikë nga pasojat nëse chatbot-i i zhgënjen. “Kam frikë të gaboj dhe të bëj plagjiaturë,” thotë Eva, 20 vjeç, e cila studion “shëndet dhe mjedis” në University College London. Në vend të kësaj, ajo fut shënimet e saj të përsëritjes në ChatGPT dhe i kërkon të bëjë pyetje për të testuar njohuritë e saj.
    “Sigurisht që është pak bezdisëse, kur dëgjon: ‘Ah, unë mora këtë notë,’” thotë ajo. “Dhe ti mendon: ‘Po ti e përdore ChatGPT për ta marrë atë.’ [Por] nëse të tjerët duan të përdorin AI tani dhe më pas të mos dinë asgjë nga lënda, është problemi i tyre.”
    Si duhet të përgjigjen universitetet?
    Universitetet, disi me vonesë, po përpiqen të hartojnë kode të reja etike dhe të sqarojnë se si mund të përdoret AI në varësi të kursit, modulit apo llojit të vlerësimit.
    Qasjet ndryshojnë ndjeshëm. Shumë universitete lejojnë përdorimin e AI për qëllime kërkimi ose për ndihmë në drejtshkrim dhe gramatikë, por disa të tjera e ndalojnë plotësisht. Dënimet për shkeljen e rregullave variojnë nga paralajmërime me shkrim deri në përjashtim.
    “Universitetet janë në pozicionin e dikujt që përpiqet të mbyllë derën e hambarit pasi kali ka ikur,” thotë një pedagog ndihmës në një universitet të grupit Russell. “Universiteti ynë po reagon vetëm tani ndaj AI duke vendosur politika, si për shembull cilat vlerësime nuk lejojnë përdorimin e saj.”
    Ka disa shenja të dukshme të shkrimit të krijuar nga robotë që profesori i vëren: “Nëse shoh një punim shumë të ngarkuar me fjalë të mëdha ose me shumë mbiemra, filloj të dyshoj.”
    Disa studentë padyshim po kapen. Të dhënat e marra nga Times Higher Education tregojnë se rastet e sjelljes së pahijshme lidhur me AI në universitetet e grupit Russell janë në rritje, ndërsa AI po bëhet e zakonshme. Në Universitetin e Sheffield, për shembull, pati 92 raste të dyshuara për shkelje të lidhura me AI në vitin akademik 2023–24, ku 79 studentë u ndëshkuan. Kjo krahasohet me vetëm 6 raste të dyshuara dhe 6 ndëshkime në 2022–23.
    Por Palmer thotë se shumë universitete janë bërë tepër të varura nga softuerë të AI si Turnitin, i cili krahason punën e studentëve me miliarda faqe në internet për të zbuluar plagjiaturë të mundshme. Turnitin jep një “pikë për ngjashmëri” — përqindjen e tekstit që përputhet me burime të tjera. Vetë kompania thotë se rezultatet nuk duhet të përdoren të izoluara.
    “Bara e provës bie mbi universitetin për të vendosur nëse, sipas gjasës, studenti ka kopjuar, por kjo barrë është mjaft e ulët krahasuar me një rast penal,” thotë Palmer.
    Studentët e mjekësisë dhe të shkencave biomjekësore duket se janë më të cenueshmit ndaj akuzave, sipas Palmer, sepse ata shpesh mësojnë përmendësh përkufizime teknike dhe terminologji mjekësore drejtpërdrejt nga AI.
    Rasti i Andrew Stanford ilustron se sa i ndërlikuar mund të jetë ky problem. Në vitin 2023, Stanford, 57 vjeç, u akuzua nga Universiteti i Bath për përdorim të AI në kopjim gjatë provimeve të vitit të parë. Ai kishte paguar 15,000 £ për t’u regjistruar në një kurs MSc në ekonomi të aplikuar (banking dhe tregje financiare) nga shtëpia e tij në Tajlandë. Megjithatë, nëntë muaj pas fillimit të diplomës, u akuzua për përdorim të AI për të formuluar përgjigjet në provim. Nuk është e qartë se si universiteti arriti në këtë përfundim.
    Stanford ngul këmbë se paragrafët në fjalë ishin punë e tij personale. Ai kërkoi në aplikacione të njohura të inteligjencës artificiale për të parë nëse kishte ndonjë formulim të ngjashëm me të tijin, por nuk gjeti asgjë, thotë ai. Megjithatë, dy muaj më vonë, në nëntor 2023, iu komunikua se ishte shpallur fajtor dhe do t’i hiqeshin 10 për qind nga notat e vlerësimit.
    “Nuk më shqetësoi aspak zbritja prej 10 për qind, por më shqetësoi fakti që do të mbetesha me një shënim për sjellje të pahijshme akademike,” thotë Stanford, i cili jep mësim në matematikë dhe ekonomi në Tajlandë. “Ishte jashtëzakonisht dëshpëruese për mua, kur nuk kisha bërë asgjë të keqe. Ndihej si një gjykim i padrejtë.”
    Stanford, i cili do të përfundojë diplomën e tij master prej dy vjetësh e gjysmë në Bath më vonë këtë vit, e çoi ankesën e tij në Zyrën e Arbitrimit të Pavarur për Arsimin e Lartë. Këtë muaj ai u shpall i pafajshëm/
    “Studentët do të kenë nevojë për këto aftësi”
    Rreziku për studentët — dhe universitetet — është shumë i madh. “Universitetet po përballen me një krizë ekzistenciale,” thotë Sir Anthony Seldon, ish-rektor i Universitetit të Buckingham. Por nëse sfidat kapërcehen, kjo mund të jetë edhe një mundësi.
    “AI mund të jetë gjëja më e mirë që i ka ndodhur ndonjëherë arsimit, por vetëm nëse i paraprijmë të metave që sjell. Dhe problemi më i madh për momentin është mashtrimi,” thotë ai. “AI gjeneruese po përmirësohet më shpejt sesa softuerët që përdoren për ta zbuluar. Mund të personalizohet sipas stilit të përdoruesit, që do të thotë se edhe një mësues shumë i mirë do ta ketë të vështirë ta dallojë. Shumica dërrmuese e studentëve janë të ndershëm, por është shumë e vështirë të mos mashtrosh kur e di që të tjerët po e bëjnë.”
    Disa akademikë kanë propozuar rikthimin e provimeve me mbikëqyrje dhe dorëzimin e punimeve me shkrim dore si zgjidhje. Por Seldon nuk mendon se zgjidhja është kalimi nga detyrat në provime, sepse ato nuk i mësojnë studentëve aftësi të mëdha për jetën. Në vend të kësaj, ai thotë se duhet të ketë më shumë fokus në seminare ku studentët inkurajohen të “mendojnë në mënyrë kritike dhe bashkëpunuese”.
    Profesori Paul Bradshaw, pedagog kryesor i gazetarisë së të dhënave në Universitetin Birmingham City, thotë se AI është një “problem masiv” për pedagogët që tradicionalisht i kanë bazuar vlerësimet në aftësinë e studentëve për të përthithur tekstin dhe për të nxjerrë përfundime të tyre.
    Megjithatë, ai mendon se është thelbësore që universitetet t’u mësojnë studentëve si të përdorin AI me sy kritik, duke kuptuar përfitimet dhe mangësitë e saj, në vend që ta ndalojnë.
    “Ke një grup studentësh që nuk duan t’ia dinë fare për AI,” thotë ai. “Problemi për ta është që do të dalin në një treg pune ku këto aftësi do t’u nevojiten. Pastaj ke një grup tjetër që e përdorin, por nuk i tregojnë askujt dhe në të vërtetë nuk e dinë çfarë po bëjnë.”
    “Mendoj se ndodhemi në një situatë shumë të pakëndshme ku po na duhet të përshtatemi në ecje e sipër, dhe do të shohësh shumë gabime — nga studentët, nga pedagogët dhe nga kompanitë e teknologjisë. AI ka potencialin ose ta çojë arsimin përpara ose ta shkatërrojë atë.”

    Top Channel

  • ‘Një krizë ekzistenciale’: A do të mbijetojnë universitetet nga ChatGPT?

    ‘Një krizë ekzistenciale’: A do të mbijetojnë universitetet nga ChatGPT?

    Ishte shtatori i vitit 2023 kur avokati Rhys Palmer mori telefonatën e parë nga një student i universitetit, i alarmuar, i akuzuar se kishte përdorur një chatbot me inteligjencë artificiale për të kopjuar në detyrat e tij. Ishte e para nga shumë të tjera.

    Më pak se një vit më parë, ChatGPT i OpenAI ishte lançuar dhe studentët tashmë po e përdornin atë për të përmbledhur artikuj shkencorë dhe libra. Por gjithashtu edhe për të shkruar ese.

    ‘Që nga telefonata e parë, menjëherë mendova se kjo do të ishte një çështje e madhe,’ thotë Palmer, nga zyra e tij në Robertsons Solicitors në Cardiff, ku ai është i specializuar në të drejtën e arsimit. ‘Për atë student të veçantë, universiteti kishte përdorur vetë inteligjencën artificiale për të zbuluar plagjiaturën. Unë pashë të metat e mundshme në atë proces dhe parashikova se një valë studentësh do të përballeshin me çështje të ngjashme.’

    Ndërsa përdorimi i chatbot-eve po bëhet gjithnjë e më i përhapur, ajo që fillimisht ishte një rrjedhë e lehtë problemesh, është kthyer në një sfidë të thellë për universitetet. Nëse një numër i madh studentësh po përdorin chatbot për të shkruar, kërkuar, programuar dhe menduar për ta, cili është qëllimi i arsimit tradicional?

    Që nga ajo telefonatë e parë në vitin 2023, Palmer ka krijuar një specializim të veçantë duke ndihmuar studentët e akuzuar për përdorimin e AI për të kopjuar në detyrat e kursit apo në provimet online. Ai thotë se shumica e studentëve janë shpallur të pafajshëm pasi kanë paraqitur prova si, ese të shkruara paraprakisht, shënime për përgatitje dhe punë të mëparshme.

    ‘‘Kopjimi me AI’ është… një çështje më vete,’ thotë Palmer. ‘Shpesh janë prindërit ata që telefonojnë në emër të fëmijëve të tyre. Shpesh ndihen se fëmijët e tyre nuk kanë marrë udhëzime apo trajnim të qartë mbi mënyrën si mund apo nuk mund të përdorin AI.’

    Në raste të tjera, Palmer ka ndihmuar studentë që e pranojnë përdorimin e AI të shmangin dënimin duke argumentuar se politikat e universitetit mbi AI nuk ishin të qarta, ose se ata kishin probleme të shëndetit mendor si depresioni apo ankthi.

    ‘Ata vijnë duke thënë, ‘Kam gabuar,’’ thotë ai. ‘Në raste të tilla, marrim një letër nga mjeku i familjes apo një raport nga ndonjë ekspert që konfirmon se gjykimi i tyre ishte i dëmtuar.’

    ‘Ishte formuluar vërtet mirë’

    Disa studentë raportojnë se ChatGPT është tani programi më i zakonshëm që shfaqet në laptopët e studentëve në bibliotekat universitare. Për shumë prej tyre, është tashmë një pjesë thelbësore e jetës së përditshme.

    Gaspard Rouffin, 19 vjeç, student në vitin e tretë për histori dhe gjermanisht në Universitetin e Oksfordit, e përdor atë çdo ditë për gjithçka, nga gjetja e sugjerimeve për libra deri te përmbledhja e artikujve të gjatë për të kuptuar nëse ia vlen t’i lexojë të plotë. Për modulet e gjuhës, përdorimi i AI është padyshim më i diskutueshëm.

    ‘Kam pasur një pedagoge në vitin e dytë, në një klasë përkthimi [në gjermanisht], dhe ajo vuri re se shumë përkthime ishin gjeneruar nga AI, kështu që refuzoi të vlerësonte përkthimet atë javë dhe na tha të mos e bënim kurrë më,’ thotë ai.

    Pedagogë të tjerë kanë qenë më pak vigjilentë. Një studente tjetër e vitit të tretë në Oksford kujton një tutorial ku një bashkëstudent po lexonte një ese që ajo ndjente se ishte qartazi e krijuar nga AI. ‘E kuptova menjëherë,’ thotë ajo. ‘Kishte diçka në sintaksën, mënyrën se si ishte ndërtuar dhe mënyrën se si ajo po e lexonte.’

    Reagimi i pedagogut? ‘Tha ‘Wow, ishte një hyrje vërtet e shkëlqyer, ishte formuluar shumë mirë dhe më pëlqeu saktësia e saj.’ Unë thjesht po rrija aty, duke menduar ‘si nuk e kupton që kjo është produkt i ChatGPT?’ Mendoj se kjo tregon një mungesë njohurish për këtë çështje.’

    Një studim nga kompania e akomodimit për studentë Yugo tregon se 43 për qind e studentëve në Mbretërinë e Bashkuar po përdorin AI për të korrigjuar punën akademike, 33 për qind e përdorin për të ndihmuar me strukturën e eseve dhe 31 për qind për të thjeshtuar informacionin. Vetëm 2 për qind e 2,255 studentëve thanë se e përdorin për të kopjuar në detyra.

    Megjithatë, jo të gjithë kanë një qëndrim pozitiv ndaj këtij softueri. Claudia, 20 vjeç, e cila studion ‘shëndeti, mjedisi dhe shoqëritë’, ndonjëherë ndihet e pafavorizuar. Ajo thotë: ‘Ndonjëherë ndihem e zhgënjyer, si për shembull në modulet e gjuhëve moderne, kur e di me siguri që e kam shkruar gjithçka nga e para dhe kam punuar shumë për ta realizuar, dhe pastaj dëgjoj për të tjerë që thjesht e kanë përdorur ChatGPT dhe në fund marrin nota shumë më të larta.’

    Studentët gjithashtu kanë frikë nga pasojat nëse chatbot-i i zhgënjen. ‘Kam frikë të gaboj dhe të bëj plagjiaturë,’ thotë Eva, 20 vjeç, e cila studion ‘shëndet dhe mjedis’ në University College London. Në vend të kësaj, ajo fut shënimet e saj të përsëritjes në ChatGPT dhe i kërkon të bëjë pyetje për të testuar njohuritë e saj.

    ‘Sigurisht që është pak bezdisëse, kur dëgjon: ‘Ah, unë mora këtë notë,’’ thotë ajo. ‘Dhe ti mendon: ‘Po ti e përdore ChatGPT për ta marrë atë.’ [Por] nëse të tjerët duan të përdorin AI tani dhe më pas të mos dinë asgjë nga lënda, është problemi i tyre.’

    Si duhet të përgjigjen universitetet?

    Universitetet, disi me vonesë, po përpiqen të hartojnë kode të reja etike dhe të sqarojnë se si mund të përdoret AI në varësi të kursit, modulit apo llojit të vlerësimit.

    Qasjet ndryshojnë ndjeshëm. Shumë universitete lejojnë përdorimin e AI për qëllime kërkimi ose për ndihmë në drejtshkrim dhe gramatikë, por disa të tjera e ndalojnë plotësisht. Dënimet për shkeljen e rregullave variojnë nga paralajmërime me shkrim deri në përjashtim.

     ‘Universitetet janë në pozicionin e dikujt që përpiqet të mbyllë derën e hambarit pasi kali ka ikur,’ thotë një pedagog ndihmës në një universitet të grupit Russell. ‘Universiteti ynë po reagon vetëm tani ndaj AI duke vendosur politika, si për shembull cilat vlerësime nuk lejojnë përdorimin e saj.’

    Ka disa shenja të dukshme të shkrimit të krijuar nga robotë që profesori i vëren: ‘Nëse shoh një punim shumë të ngarkuar me fjalë të mëdha ose me shumë mbiemra, filloj të dyshoj.’

    Disa studentë padyshim po kapen. Të dhënat e marra nga Times Higher Education tregojnë se rastet e sjelljes së pahijshme lidhur me AI në universitetet e grupit Russell janë në rritje, ndërsa AI po bëhet e zakonshme. Në Universitetin e Sheffield, për shembull, pati 92 raste të dyshuara për shkelje të lidhura me AI në vitin akademik 2023–24, ku 79 studentë u ndëshkuan. Kjo krahasohet me vetëm 6 raste të dyshuara dhe 6 ndëshkime në 2022–23.

    Por Palmer thotë se shumë universitete janë bërë tepër të varura nga softuerë të AI si Turnitin, i cili krahason punën e studentëve me miliarda faqe në internet për të zbuluar plagjiaturë të mundshme. Turnitin jep një ‘pikë për ngjashmëri’,përqindjen e tekstit që përputhet me burime të tjera. Vetë kompania thotë se rezultatet nuk duhet të përdoren të izoluara.

     ‘Bara e provës bie mbi universitetin për të vendosur nëse, sipas gjasës, studenti ka kopjuar, por kjo barrë është mjaft e ulët krahasuar me një rast penal,’ thotë Palmer.

    Studentët e mjekësisë dhe të shkencave biomjekësore duket se janë më të cenueshmit ndaj akuzave, sipas Palmer, sepse ata shpesh mësojnë përmendësh përkufizime teknike dhe terminologji mjekësore drejtpërdrejt nga AI.

    Rasti i Andrew Stanford ilustron se sa i ndërlikuar mund të jetë ky problem. Në vitin 2023, Stanford, 57 vjeç, u akuzua nga Universiteti i Bath për përdorim të AI në kopjim gjatë provimeve të vitit të parë. Ai kishte paguar 15,000 £ për t’u regjistruar në një kurs MSc në ekonomi të aplikuar (banking dhe tregje financiare) nga shtëpia e tij në Tajlandë. Megjithatë, nëntë muaj pas fillimit të diplomës, u akuzua për përdorim të AI për të formuluar përgjigjet në provim. Nuk është e qartë se si universiteti arriti në këtë përfundim.

    Stanford ngul këmbë se paragrafët në fjalë ishin punë e tij personale. Ai kërkoi në aplikacione të njohura të inteligjencës artificiale për të parë nëse kishte ndonjë formulim të ngjashëm me të tijin, por nuk gjeti asgjë, thotë ai. Megjithatë, dy muaj më vonë, në nëntor 2023, iu komunikua se ishte shpallur fajtor dhe do t’i hiqeshin 10 për qind nga notat e vlerësimit.

    ‘Nuk më shqetësoi aspak zbritja prej 10 për qind, por më shqetësoi fakti që do të mbetesha me një shënim për sjellje të pahijshme akademike,’ thotë Stanford, i cili jep mësim në matematikë dhe ekonomi në Tajlandë. ‘Ishte jashtëzakonisht dëshpëruese për mua, kur nuk kisha bërë asgjë të keqe. Ndihej si një gjykim i padrejtë.’

    Stanford, i cili do të përfundojë diplomën e tij master prej dy vjetësh e gjysmë në Bath më vonë këtë vit, e çoi ankesën e tij në Zyrën e Arbitrimit të Pavarur për Arsimin e Lartë. Këtë muaj ai u shpall i pafajshëm.

    ‘Studentët do të kenë nevojë për këto aftësi’

    Rreziku për studentët,dhe universitetet,është shumë i madh. ‘Universitetet po përballen me një krizë ekzistenciale,’ thotë Sir Anthony Seldon, ish-rektor i Universitetit të Buckingham. Por nëse sfidat kapërcehen, kjo mund të jetë edhe një mundësi.

    ‘AI mund të jetë gjëja më e mirë që i ka ndodhur ndonjëherë arsimit, por vetëm nëse i paraprijmë të metave që sjell. Dhe problemi më i madh për momentin është mashtrimi,’ thotë ai. ‘AI gjeneruese po përmirësohet më shpejt sesa softuerët që përdoren për ta zbuluar. Mund të personalizohet sipas stilit të përdoruesit, që do të thotë se edhe një mësues shumë i mirë do ta ketë të vështirë ta dallojë. Shumica dërrmuese e studentëve janë të ndershëm, por është shumë e vështirë të mos mashtrosh kur e di që të tjerët po e bëjnë.’

    Disa akademikë kanë propozuar rikthimin e provimeve me mbikëqyrje dhe dorëzimin e punimeve me shkrim dore si zgjidhje. Por Seldon nuk mendon se zgjidhja është kalimi nga detyrat në provime, sepse ato nuk i mësojnë studentëve aftësi të mëdha për jetën. Në vend të kësaj, ai thotë se duhet të ketë më shumë fokus në seminare ku studentët inkurajohen të ‘mendojnë në mënyrë kritike dhe bashkëpunuese’.

    Profesori Paul Bradshaw, pedagog kryesor i gazetarisë së të dhënave në Universitetin Birmingham City, thotë se AI është një ‘problem masiv’ për pedagogët që tradicionalisht i kanë bazuar vlerësimet në aftësinë e studentëve për të përthithur tekstin dhe për të nxjerrë përfundime të tyre.

    Megjithatë, ai mendon se është thelbësore që universitetet t’u mësojnë studentëve si të përdorin AI me sy kritik, duke kuptuar përfitimet dhe mangësitë e saj, në vend që ta ndalojnë.

     

    ‘Ke një grup studentësh që nuk duan t’ia dinë fare për AI,’ thotë ai. ‘Problemi për ta është që do të dalin në një treg pune ku këto aftësi do t’u nevojiten. Pastaj ke një grup tjetër që e përdorin, por nuk i tregojnë askujt dhe në të vërtetë nuk e dinë çfarë po bëjnë.’

    ‘Mendoj se ndodhemi në një situatë shumë të pakëndshme ku po na duhet të përshtatemi në ecje e sipër, dhe do të shohësh shumë gabime,nga studentët, nga pedagogët dhe nga kompanitë e teknologjisë. AI ka potencialin ose ta çojë arsimin përpara ose ta shkatërrojë atë.’

  • Të huajt nuk lejohen më të studiojnë në Harvard

    Të huajt nuk lejohen më të studiojnë në Harvard

    Pse autoritetet amerikane marrin vendim të mos u lejojnë më të huajve të studiojnë në universitetin e njohur Harvard. Universiteti e quan këtë si masë hakmarrëse.
    Sipas administratës Trump, studentët e huaj në Universitetin elitar të Harvardit së shpejti do t’i përkasin së shkuarës. Sekretarja e Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, Kristi Noem, e justifikoi tërheqjen e lejes për të pranuar studentë të huaj, duke përmendur, ndër të tjera, “refuzimin” e Harvardit për të krijuar një mjedis të sigurt për studentët hebrenj dhe politikat e universitetit për mundësi të barabarta.

    Universiteti u lejoi “agjitatorëve antiamerikanë dhe proterroristë” që të sulmonin studentët hebrenj në kampus. Pa dhënë asnjë provë, Departamenti i Sigurisë Kombëtare akuzoi gjithashtu Harvardin për bashkëpunim me Partinë Komuniste Kineze. Thuhet, se ky hap u ndërmor pasi universiteti refuzoi të jepte informacion në lidhje me disa studentë të huaj. Në një letër drejtuar Harvardit, Noem deklaroi se sanksioni ishte “rezultati fatkeq i dështimit të Harvardit për të përmbushur kërkesat e thjeshta të raportimit”.
    Sekretarja e Siguris Kombëtare tha se Harvad mund ta rifitonte autorizimin për të pranuar studentë ndërkombëtarë nëse do të paraqiste një mori dokumentesh mbi studentët ndërkombëtarë brenda 72 orëve.
    Harvard: Masë hakmarrëseGati 6,800 studentë ndërkombëtarë janë të regjistruar në Harvard, më shumë se një e katërta e trupës studentore. Studentët që janë regjistruar tashmë do të duhet të ndryshojnë universitet ose të humbasin statusin e qëndrimit, deklaroi universiteti. “Veprimet e qeverisë janë të paligjshme”, thuhet dhe se “jemi plotësisht të përkushtuar për të ruajtur aftësinë e Harvardit për të mirëpritur studentë dhe studiues ndërkombëtarë, të cilët vijnë nga më shumë se 140 vende dhe e pasurojnë Universitetin – dhe këtë vend – pa masë.” Universiteti e quajti këtë veprim një “masë hakmarrëse”. Kjo kërcënon të shkaktojë dëme serioze për universitetin dhe minon misionin akademik dhe kërkimor të Harvardit. DW

  • “Mjedis i pasigurt për hebrenjtë dhe bashkëpunim me Kinën”, hakmarrja e Trump ndaj Harvardit

    “Mjedis i pasigurt për hebrenjtë dhe bashkëpunim me Kinën”, hakmarrja e Trump ndaj Harvardit

    Administrata e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, i ka ndaluar Universitetit të Harvardit të pranojë studentë të huaj.
    Njoftimin së pari e ka bërë të ditur Sekretarja e Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, Kristi Noem, shkruan A2. Universiteti elitar pranë Bostonit “e ka humbur privilegjin”, i shkroi universitetit të enjten Sekretarja e Sigurisë Kombëtare.
    Ajo e justifikoi këtë masë, ndër të tjera, me “refuzimin” e Harvardit për të krijuar një mjedis të sigurt për studentët hebrenj dhe me politikat e universitetit për mundësi të barabarta. Harvardi u akuzua gjithashtu, pa prova, për bashkëpunim me Partinë Komuniste në Kinë.
    “Udhëheqja e Harvardit ka krijuar një mjedis të pasigurt në kampus duke lejuar agjitatorët anti-amerikanë dhe pro-terroristë të ngacmojnë dhe sulmojnë fizikisht individë, përfshirë shumë studentë hebrenj, dhe të prishin atë që dikur ishte një mjedis i nderuar mësimor. Kjo do të thotë që Harvardi nuk mund të regjistrojë më studentë të huaj dhe se studentët e huaj duhet të transferohen në një universitet tjetër ose do të humbasin rezidencën e tyre”, tha Noem.
    Gazeta “New York Times” raportoi për herë të parë, duke cituar letrën nga Departamenti i Sigurisë Kombëtare. Artikulli thotë se rreth 27 përqind e studentëve vijnë nga jashtë vendit, që është një total prej rreth 6 800 studentësh këtë vit. Për shumë universitete amerikane, të ardhurat nga studentët ndërkombëtarë përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të buxhetit, sepse ata shpesh paguajnë tarifa shkollimi dukshëm më të larta sesa studentët vendas.
    Në mesin e muajit prill Sekretarja e Sigurisë Kombëtare Noem i bëri thirrje Harvardit të ofrojë informacion të detajuar mbi studentët e huaj deri në fund të prillit – duke përfshirë aktivitete të mundshme të paligjshme, pjesëmarrjen në protesta ose shkeljet e rregulloreve të vizave. Në një letër tjetër, Noem deklaroi se Harvardi nuk e kishte përmbushur këtë kërkesë – prandaj, certifikimi po tërhiqej. Ajo i dha universitetit 72 orë për të përmbushur kërkesat e saj.
    Një zëdhënës i universitetit në Massachusetts i përshkroi veprimet e qeverisë si “të paligjshme”. U përshkrua si një “masë hakmarrëse” që shkaktoi “dëm serioz” për Harvardin dhe Shtetet e Bashkuara dhe minoi misionin akademik dhe kërkimin e shkollës. “Ne jemi të përkushtuar për të ruajtur aftësinë e Harvardit për të mirëpritur studentë dhe studiues ndërkombëtarë nga më shumë se 140 vende”, thekson stafi akademik i universiteti. Përplasja mes Harvardit dhe administratës Trump filloi pas protestave masive të studentëve kundër masakrës së Izraelit në Gaza.

  • ‘Lufta’ e Trump me Harvardin, i heq lejen për studentët ndërkombëtarë

    ‘Lufta’ e Trump me Harvardin, i heq lejen për studentët ndërkombëtarë

    Administrata Trump njoftoi të enjten se i ka hequr Universitetit Harvard lejen për të regjistruar studentë ndërkombëtarë, duke u dhënë kështu një goditje të fortë këtij institucioni prestigjioz.

    Sipas Departamentit Amerikan të Sigurisë Kombëtare, Harvard nuk do të mund të pranojë më studentë të huaj, ndërsa studentët aktualë duhet të transferohen në një universitet tjetër për të ruajtur statusin e tyre ligjor në SHBA.
    Ky vendim vjen pas një mosmarrëveshjeje mes administratës dhe Harvardit, ku universiteti refuzoi të dorëzonte regjistrat e studentëve të huaj. Masa prek rreth një të katërtën e studentëve të huaj në Harvard dhe ka shkaktuar shqetësim dhe pasiguri të madhe në komunitetin akademik.
    Administrata Trump e ka akuzuar Harvardin se është kthyer në një vatër “antiamerikane, antisemitike dhe pro-terroriste”, ndërsa universiteti ka kundërshtuar fuqishëm, duke e cilësuar vendimin si “të paligjshëm” dhe një sulm ndaj autonomisë akademike dhe misionit të tij kërkimor.
    Harvardi e quajti këtë veprim “të paligjshëm” në një deklaratë.
    “Ne jemi plotësisht të përkushtuar për të ruajtur aftësinë e Harvardit për të pritur studentët dhe studiuesit tanë ndërkombëtarë, të cilët vijnë nga më shumë se 140 vende dhe e pasurojnë Universitetin – dhe këtë komb – pa masë”, u përgjigj universiteti.

    Top Channel

  • Programi i bursave të AADF për studentët shqiptarë, Manastirliu: Mbështetje për rritjen e cilësisë së arsimit të lartë në vend

    Programi i bursave të AADF për studentët shqiptarë, Manastirliu: Mbështetje për rritjen e cilësisë së arsimit të lartë në vend

    Është prezantuar sot Programi i ri i Bursave i Fondit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF), një nismë e rëndësishme që synon të forcojë arsimin e lartë në Shqipëri dhe të krijojë mundësi reale për të rinjtë shqiptarë që të ndjekin studimet, si brenda vendit ashtu edhe në universitete të njohura ndërkombëtare.Ky program është ndërtuar mbi dy shtylla kryesore, nga njëra anë, një program kombëtar bursash që ofron mbështetje për studentët e nivelit bachelor në Shqipëri, në universitetet që ofrojnë programe të përbashkëta, diploma të dyfishta ose ndërkombëtare dhe nga ana tjetër, mbështetja për studentët që ndjekin studime master në universitetet e renditura në vendet e para në SHBA.
    Në ceremoninë e prezantimit ishin të pranishëm, Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, e ngarkuara me punë në Ambasadën Amerikane në Tiranë, Nancy VanHorn, kreu i Bordit të Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim, Michael Granoff, bashkëdrejtorët ekzekutivë të AADF-së, Martin Mata dhe Aleksandër Sarapuli, studentë dhe pedagogë.
    Gjatë fjalës së saj, Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, theksoi rolin transformues që ky program pritet të ketë në sistemin arsimor shqiptar dhe ndikimin e tij afatgjatë në zhvillimin social dhe ekonomik të vendit.
    “Kjo nismë përputhet në mënyrë të përkryer me vizionin strategjik të qeverisë shqiptare për ndërkombëtarizimin e arsimit të lartë dhe forcimin e ekselencës akademike në vendin tonë. Ky program është krijuar për të ofruar mbështetje për studentët shqiptarë që zgjedhin të ndjekin studimet në universitetet shqiptare që ofrojnë programe dhe diploma të dyfishta, si dhe ata që aspirojnë të vazhdojnë studimet në nivelin master. Duke mundësuar akses në programe me cilësi të lartë të njohura ndërkombëtarisht, ne po fuqizojmë gjeneratën e ardhshme të liderëve dhe inovatorëve të së nesërmes”, tha Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu.
    Tre partnerët e parë të përfshirë në këtë nismë janë Instituti i Teknologjisë Rochester (RIT) Albania, Kolegji i Europës në Tiranë dhe Shkolla Holberton Albania. Ministrja Manastirliu tha se këto institucione përfaqësojnë standardet e ekselencës:
    “Dëshiroj të përgëzoj tre institucionet e para që janë kualifikuar në këtë skemë bursash: Instituti i Teknologjisë Rochester, Kampusi i Kolegjit të Evropës në Tiranë dhe Akademia Holberton. Këto institucione përfaqësojnë standardet e ekselencës që ne synojmë në sistemin tonë të arsimit të lartë ku secili sjell një model unik të mësimdhënies, një këndvështrim ndërkombëtar dhe aftësinë për të përgatitur studentët për një fuqi punëtore globale”.Michael Granoff, Drejtues i Bordit të Fonacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF) u shpreh:
    “Ne tani do të mirëpresim studentët e parë në këtë program dhe imagjinoj dhe shpresoj se kur të ritakohemi vite më vonë, edhe me më shumë partnerë që do të tërheqim tek kjo nismë, duke bashkëpunuar me një grup të madh studentësh që do të kontribuojnë për të ardhmen e Shqipërisë”.Në fund, Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu tha se ndërkombëtarizimi i universiteteve tona është një prioritet i qeverisë shqiptare për të krijuar më shumë mundësi për të rinjtë që të ndjekin studimet brenda vendit:
    “Qeveria shqiptare e ka prioritet kombëtar ndërkombëtarizimin e arsimit. Ne jemi të përkushtuar të krijojmë më shumë mundësi për programe të përbashkëta për diploma të dyfishta dhe partneritete të forta me institucionet kryesore ndërkombëtare. Ky angazhim reflektohet në disa momente si: hapja e kampusit të Kolegjit të Evropës në Tiranë, që shënoi një pikë kthese në bashkëpunimin akademik mes Shqipërisë dhe institucioneve të BE-së; nisja e kampusit të Universitetit Kombëtar të Arsimit në Distancë (UNED) të Spanjës në Gjirokastër, që zgjeron aksesin në mësimin në distancë dhe ekselencën akademike; si dhe ngritja në të ardhmen e një kampusi të ri të Universitetit të Teknologjisë së Compiègne të Francës (UTC) dhe Universitetit Politeknik të Tiranës. Këto nuk janë nisma të izoluara. Këto janë pjesë e një vizioni më të gjerë për të ngritur cilësinë e arsimit në Shqipëri, për të nxitur inovacionin dhe për të siguruar që studentët shqiptarë të kenë akses në programe të klasit botëror pa u larguar nga vendi. Ekselenca në arsim nuk është një luks, është një domosdoshmëri për rininë tonë, për ekonominë tonë dhe për të ardhmen tonë edhe si anëtarë të Bashkimit Evropian”, tha Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu e cila duke falenderuar Fondin Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim për këtë program, deklaroi se në ditët në vijim do të ndajë shumë nga ato që po bëhen për rritjen dhe ngritjen e nivelit të sistemit arsimor në Shqipëri. Objektivi është që vendi ynë të kthehet në një pol të rëndësishëm arsimor për rajonin, në fushën e arsimit të lartë dhe të kërkimit shkencor.

  • Mijëra i bashkohen protestës në Suboticë, kërkojnë drejtësi për viktimat e Novi Sadit

    Mijëra i bashkohen protestës në Suboticë, kërkojnë drejtësi për viktimat e Novi Sadit

    Ndërsa protestat e tyre për katastrofën vdekjeprurëse të stacionit të trenit në Novi Sad vazhdojnë, studentët e universitetit në Serbi kanë gjetur aleatë të papritur.

    Motoçiklistë, traktoristë dhe veteranë lufte, siguruan një demonstratë njëditore të organizuar nga studentët në Suboticë këtë të shtunë.

    Qyteti me më shumë se 90,000 banorë në Serbinë veriore me një pakicë të konsiderueshme hungareze ka disa universitete, studentët e të cilave kanë organizuar bllokada që nga nëntori pas shembjes vdekjeprurëse të tendës në stacionin e trenit të Novi Sadit, duke vrarë 16 persona.

    Ata ende besojnë se përgjegjësit nuk janë sjellë plotësisht para drejtësisë.

    Një numër i madh demonstruesish pritej të mbërrinin në qytet nga fshatrat përreth dhe nga kryeqyteti rajonal Novi Sad, disa prej të cilëve mbërritën me biçikletë ose në këmbë.

    Meqenëse demonstruesit ishin sulmuar më parë nga huliganë, të cilët disa i pretendonin se ishin besnikë të partisë në pushtet SNS, në Beograd dhe Novi Sad, tubimi në Suboticë filloi nën masa të rrepta sigurie.

    Policia devijoi trafikun nga shumica e rrugëve që të çonin në qendër të qytetit, dhe rrugët për në qendër të qytetit të përdorura nga protestuesit u bllokuan plotësisht nga fermerë që mbështesnin protestat me traktorë, ndërsa veteranët e luftës patrulluan vendet e demonstratave që nga pasditja.

    Edhe pse arritëm të flisnim vetëm me një person midis veteranëve, i cili na tha se nuk po demonstronin, por ishin atje për të “mbrojtur fëmijët”, të tjerë të pranishëm në protesta i thanë Euronews se grupi, të cilët morën pjesë të gjithë në luftëra dhe konflikte në ish-Jugosllavi në vitet 1990, ishin të motivuar nga pakënaqësia dhe zemërimi për trajtimin e shtetit, duke përfshirë pensionet poshtëruese.

    Meqenëse zonat përreth Suboticës janë kryesisht bujqësore, shumica e fermerëve kanë ardhur edhe për të mbrojtur fëmijët e tyre që ndjekin universitetet lokale, por ne takuam edhe një student të arteve liberale, i cili kishte shkuar në qytet me një traktor të marrë hua nga ferma e prindërve të tij.

    ‘Është mirë të shohësh energjinë’

    Pavarësisht rëndësisë së saj si “shporta e bukës” e vendit të Ballkanit Perëndimor, disa në Vojvodinë, e njohur për numrin e konsiderueshëm të pakicave, ndihen të lënë pas dore krahasuar me pjesët e tjera të Serbisë.

    «Ky vend ka qenë në rënie për 30 vjet», tha për Euronews një grua hungareze e moshës së mesme, që punon në një zyrë postare në një fshat të Vojvodinës.

    “(Qeveritë e ndryshme) na kanë marrë 30 vitet më të mira të jetës sonë, 80% e fëmijëve tanë janë larguar nga vendi. Ne duhet të krijojmë ndryshime këtu, sepse nuk mund të japim më shumë nga jeta jonë.”

    Një grua në të 30-at i tha Euronews se beson që korrupsioni është problemi më i madh që po e pengon vendin të ecë përpara, për të cilin ajo fajëson Presidentin Aleksandar Vuçiç.

    Ajo nuk ka jetuar në vend për 10 vitet e fundit dhe u habit nga dinamika e protestave aktuale, të cilat i përmend si arsyen e saj për t’u kthyer në shtëpi.

    “Është kaq mirë të shohësh energjinë që njerëzit kanë treguar! Është e mahnitshme t’i shohësh ata duke shkuar nga një qytet në tjetrin dhe duke mbledhur shtresa të ndryshme të shoqërisë”, tha ajo për Euronews.

    Serbia, fillimisht një nga gjashtë republikat në Jugosllavinë socialiste, është qeverisur nga qeveri nga i gjithë spektri politik gjatë tre dekadave të fundit. Veçanërisht, ajo u vu nën sanksione të ashpra ndërkombëtare gjatë qeverisë së njeriut të fortë Slobodan Millosheviq në vitet 1990.

    Edhe pse ekonomia e vendit është rimëkëmbur kryesisht, disa zona rurale ende vuajnë nga moszhvillimi, duke i detyruar shumicën e të rinjve dhe të aftëve të largohen për në qytete të mëdha ose të shpërngulen jashtë vendit, në kërkim të një jete më të mirë.

    Studentët që patën mundësi të flisnin me ne ishin shumë të disiplinuar në komentet e tyre rreth dëshirës për të parë pasoja domethënëse për tragjedinë në Novi Sad dhe lirimin e të burgosurve për protestë, por jo përmbysjen e qeverisë.

    Në të kundërt, kryetari i bashkisë së Novi Sadit, Milan Gjuriç, ka thënë që nga fillimi se qëllimi i vërtetë i demonstratave është që Vuçiç të japë dorëheqjen, dhe shumica e protestuesve pajtohen me këtë, përveç organizatorëve.

    «Ne duam ta ripërcaktojmë sistemin. Ne nuk jemi politikanë, nuk kemi qëllime politike. Ne duam të jetojmë në një sistem më të mirë që nuk është aq i korruptuar, kështu që duam vetëm një të ardhme më të mirë», tha për Euronews Gjuriç, i cili vjen nga partia SNS e Vuçiçit.

    Protesta njëditore përfshinte aktivitete për fëmijë, një ekspozitë vizatimorësh, shpërndarje ushqimesh, një koncert dhe madje edhe fishekzjarre.

    Pjesa më domethënëse e demonstratës ishin 16 minutat e heshtura, tashmë të zakonshme, në kujtim të 16 të vrarëve në Novi Sad, e cila ishte veçanërisht e fuqishme në dritën e zhurmës që bënin ata para dhe pas saj me fishkëllimat dhe vuvuzelat plastike./ Euronews.

  • Në Nish bëhen përgatitjet për tubimin e Vuçiçit, në Suboticë për protestën studentore

    Në Nish bëhen përgatitjet për tubimin e Vuçiçit, në Suboticë për protestën studentore

    Pushteti në krye me Partinë Progresive Serbe ka organizuar të shtunën një tubim në Nish, qytetin e tretë më të madh në juglindje të Serbisë. Në tubim pritet të flasë presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç.
    Njëkohësisht, në Suboticë, në veri të Serbisë, studentët po organizojnë një protestë disaorëshe.
    Vuçiç më herët kishte paralajmëruar se në tubimin në Nish do të prezantohen disa anëtarë të Lëvizjes për popullin dhe shtetin, formimin e së cilës pushteti e kishte paralajmëruar më parë.

    Është njoftuar gjithashtu se në tubim do të marrin pjesë edhe “disa miq nga jashtë”.
    Përkrahësit e tij në këtë tubim i ka ftuar edhe kryetari i Partisë Socialiste të Serbisë dhe ministri i Brendshëm, Ivica Daçiq.
    Tubimi në Sheshin e Mbretit Milan në Nish po mbahet megjithëse Komuna e Medijanës në Nish, e vetmja në të cilën SNS-ja nuk është në pushtet, një ditë më parë ka urdhëruar që të hiqet skena, pasi organizatori nuk ka dorëzuar dokumentacionin përkatës për leje.
    Ndërkohë, një grup studentësh në Nish ka paralajmëruar se gjatë ditës do të organizojë protesta në disa lokacione, ndërsa tubimi qendror do të mbahet në Sheshin e Mbretit Aleksandër, disa qindra metra larg nga tubimi i pushtetit.
    Po të njëjtën ditë, studentët në Suboticë organizojnë protestë për, siç kanë bërë të ditur, “një shoqëri më të mirë dhe më të drejtë”.
    Protesta me titullin “Në Suboticë jemi të gjithë” është njëra nga të shumtat që organizohen nga studentët të cilët që nga fundi i nëntorit 2024 po i mbajnë fakultetet në bllokadë, duke kërkuar përgjegjësi për vdekjen e 16 personave nga rrëzimi i një strehe në Novi Sad.
    Studentët kërkojnë përgjegjësi penale dhe politike për vdekjen e personave nga rrëzimi i strehimit në Stacionin Hekurudhor të sapo rinovuar në Novi Sad. Tragjedia ndodhi më 1 nëntor.
    Ata gjithashtu kërkojnë të ndiqen penalisht përgjegjësit për sulmet ndaj tyre dhe qytetarëve të tjerë gjatë protestave.
    Pushteti, me në krye presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, pretendon se kërkesat e studentëve janë përmbushur. Studentët dhe opinioni akademik e hedhin poshtë këtë si të pavërtetë./rel

  • Rritet presioni ndaj Vuçiçit, studentët shpalosin kërkesat, koha po mbaron, ja kur mund të mbahen zgjedhjet

    Rritet presioni ndaj Vuçiçit, studentët shpalosin kërkesat, koha po mbaron, ja kur mund të mbahen zgjedhjet

    Marsela SHYTIA
    Këto ditë, një pjesë e publikut në Serbi pret dy vendime të rëndësishme. Së pari, a do të shpallë Presidenti serb Aleksandër Vuçiç, me kërkesë të studentëve në bllokadë, zgjedhje të parakohshme parlamentare, në mënyrë që ato të mund të mbahen në fund të qershorit ose në fillim të korrikut. Dhe së dyti, në rast se zgjedhjet nuk shpallen, a do të ndërmarrin studentët një hap drejt radikalizimit të protestave. Pas më shumë se pesë muajsh bllokadash , protestash dhe përpjekjesh për të përmbushur kërkesat e tyre, studentët ndërmorën një hap të ri në fillim të majit: ata kërkuan shpërbërjen e menjëhershme të Asamblesë Kombëtare dhe shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare. Meqenëse besojnë se demokracia është e vetmja mënyrë e saktë për të zgjidhur krizën politike, ata presin që zgjedhjet të shpallen deri në mesin e majit dhe të mbahen më 29 qershor ose ndoshta më 6 korrik. Koha po ikën.
    Përgjigjja e Vuçiçit
    “Jam gjithmonë i gatshëm të shqyrtoj të gjitha kërkesat, zgjedhjet do të mbahen brenda një viti e gjysmë të ardhshëm, në momentin kur institucionet kompetente do të marrin vendime për këtë, jo organizatat jokompetente, jo ato që nuk kanë asnjë prerogativë të autoriteteve për të vendosur”, tha Aleksandër Vuçiç dje në Tiranë. “Nëse në momentin e shpalljes së zgjedhjeve duhet të kalojnë jo më pak se 45 ditë, jo më shumë se 60, atëherë po hyjmë në verë. Kush është i përshtatshëm për zgjedhjet e verës? Ndoshta autoritetet janë përgjegjëse, më lejoni të them, studentët që presin të fitojnë, autoritetet po kërkojnë një thirrje, nuk shoh asgjë të keqe në këtë, për të qenë i sinqertë, është logjike dhe nuk e di se ku çon”, thotë Marko Lakiç, gazetar.
    Zgjedhjet në vjeshtë
    “Nuk kemi asnjë konfirmim nga qeveria se kjo do të ndodhë, dhe më duket se në këtë moment jemi më afër mbajtjes së zgjedhjeve në vjeshtë. Tani, si ta lidhim atë periudhë midis tani dhe vjeshtës është pyetja një milion dollarëshe. As në shtator, sepse atëherë fushata do të zhvillohej në gusht, por në tetor”, tha për televizionin “Blic” Viktor Stamenkoviç, politolog. Arsyeja për këtë, kujtojnë analistët, është fakti se Serbia nuk ka pasur kurrë zgjedhje në korrik dhe gusht, sepse qytetarët janë kryesisht me pushime, por edhe se zgjedhjet rrallë mbahen në shtator, sepse ai është muaji kur rriten kostot. Kjo është arsyeja pse studentët donin që forca që kishin zgjuar te njerëzit të çonte në ndryshime në zgjedhjet para verës dhe që, përveç qytetarëve, ata të merrnin edhe një lloj mbështetjeje nga BE-ja. Analistët vlerësojnë se nga Brukseli po vijnë mesazhe të ndryshme. “Fakti që kemi një lloj mesazhesh ambivalente nga BE-ja , nga njëra anë kemi këto mesazhe diplomatike që erdhën nga Košta, i cili nuk u trajtua, i cili nuk u trajtua fare, situatën aktuale në Serbi. Në të njëjtën ditë, në të njëjtën orë që ai ishte në Serbi, patëm deklarata nga Marta Kos, të cilat ndoshta janë edhe më të rëndësishme për ne sepse ajo merret me Serbinë dhe anëtarësimin në BE”, beson Stamenkoviç.
    Radikalizimi i protestave
    Dhe ndërsa presin lëvizjen e radhës të qeverisë, studentët po përgatisin një listë me kandidatët e tyre, të cilën do ta shpallin, siç thonë ata, pasi të shpallen zgjedhjet. Nëse nuk ka asnjë, ata kanë njoftuar edhe radikalizimin e protestave. “Nuk më pëlqen vetë koncepti i radikalizimit, jam shumë i shqetësuar, mund të çojë në përçarje të reja. Çfarë duhet të bëjnë ata? Të bllokohen rrugët ndërkombëtare në mes të verës. Mesazh i keq. të bllokosh qytetet që do të zbrazen nuk është ndonjë sukses i madh. Bllokimi i hekurudhës, më lejoni ta them përsëri, nuk është i mirë”, thotë Lakiç. Studentët thanë se pavarësisht radikalizimit të paralajmëruar, ata do të vazhdojnë të përpiqen t’u bëjnë të ditur autoriteteve në një mënyrë standarde dhe paqësore se po kërkojnë zgjedhje, me qëllim ndryshimin e parlamentit dhe t’u mundësojnë institucioneve të bëjnë punën e tyre.
     
     

  • Alkooli dëmton kujtesën tek njeriu/ Ja çfarë i ndodh studentëve që e konsumojnë rregullisht

    Alkooli dëmton kujtesën tek njeriu/ Ja çfarë i ndodh studentëve që e konsumojnë rregullisht

    Alkooli është një substancë që ka shoqëruar njerëzimin prej mijëra vitesh. Ai është i lidhur me momente gëzimi dhe hidhërimi, ngjarje shoqërore dhe ndonjëherë me çaste vetmie. Për shumë të rinj, veçanërisht studentët, alkooli bëhet pjesë e përditshmërisë gjatë viteve të studimeve. Por, sa i ndërgjegjshëm është ky brez për ndikimin që ka konsumimi i tij në trurin dhe të ardhmen e tyre?

    Sipas profesorit Athanasios Tziamourtas nga Fakulteti i Shkencave Bujqësore në Universitetin e Thesalisë në Greqi , studentët grekë ndodhen në prag të një periudhe të rëndësishme akademike, provimeve kombëtare, ndërsa në vjeshtë, mijëra të rinj do të shpërngulen për të nisur jetën e re universitare. Kjo fazë përfshin më shumë se studime: ajo është një periudhë vendimtare për formimin e zakoneve që ndikojnë në mirëqenien fizike dhe psikologjike afatgjatë.

    Plasticiteti i trurit, pra aftësia e tij për t’u zhvilluar dhe përshtatur, është në kulmin e tij gjatë adoleshencës dhe rinisë së hershme. Ky zhvillim nuk përfundon para moshës 25 vjeç, ndaj konsumimi i alkoolit gjatë kësaj periudhe mund të ketë pasoja të mëdha. Konsumi i lartë i alkoolit, mbi 6 pije njëherësh ose më shumë se 3 brenda një ore, është lidhur me dëmtime në zonën e hipokampusit, pjesë kyçe e trurit për kujtesën dhe të nxënit. Reduktimi i madhësisë së hipokampusit është një karakteristikë që haset edhe te sëmundja e Alzheimerit dhe depresioni.

    Një numër studimesh nga SHBA dhe universitete si Harvard tregojnë se studentët që konsumojnë shumë alkool jo vetëm që kanë performancë më të dobët në testet njohëse, por edhe arrijnë rezultate më të ulëta akademike dhe kanë të ardhura më të ulëta pas diplomimit. Për më tepër, cilësia e gjumit bie ndjeshëm, duke përkeqësuar aftësinë për përqendrim dhe të nxënë.

    Sjelljet që lidhen me abuzimin me alkool shpesh ndërlidhen me mungesën e aftësive organizative dhe presionin social. Po ashtu, një vëzhgim interesant tregon se studentët që ndjekin degë me prirje drejt aktivitetit fizik, si Edukimi Fizik dhe Sporti, kanë një tendencë më të ulët për të konsumuar alkool në krahasim me studentët e degëve të tjera.

    Studimet më të fundit sugjerojnë se pasojat e konsumimit të tepërt të alkoolit gjatë rinisë mund të jenë të kthyeshme, veçanërisht nëse ndërmerren masa parandaluese si ushtrimet fizike. Për shembull, ushtrimet aerobike janë lidhur me rritjen e vëllimit të hipokampusit dhe përmirësimin e funksioneve njohëse.

    Një nga mënyrat më efektive për të frenuar konsumimin e tepërt të alkoolit është përfshirja në programe të organizuara ushtrimesh. Në laboratorin e Universitetit të Thesalisë, kërkimet kanë treguar se aktiviteti fizik mund të ulë konsumin e alkoolit deri në 40% tek individët që konsumojnë shpesh. Ky ndikim pozitiv vërehet më shumë në departamente që e kanë aktivitetin fizik si pjesë të studimeve të tyre.

    Gjithashtu, shumë universitete ndërkombëtare po zbatojnë programe psikoedukative për të rritur vetëdijen, rezistencën mendore dhe vetërregullimin tek studentët. Këto ndërhyrje synojnë jo vetëm reduktimin e konsumit të alkoolit, por edhe forcimin e mirëqenies mendore dhe performancës akademike.

    Konsumi i alkoolit tek të rinjtë, është në rritje, duke rrezikuar shëndetin, arsimin dhe të ardhmen e tyre profesionale. Është e domosdoshme që ky informacion të shpërndahet gjerësisht dhe të përkthehet në politika parandaluese dhe arsimore efektive.

    Prof. Tziamourtas thekson se ndërgjegjësimi duhet të fillojë që në moshat e hershme dhe të vazhdojë përgjatë gjithë viteve të studimit, me përfshirjen e të gjithë aktorëve: familjes, shkollës, universiteteve dhe politikëbërësve. Parandalimi i konsumimit të tepërt të alkoolit është një investim në shëndetin, mirëqenien dhe suksesin e brezave të ardhshëm. Syri.net-iefimerida