Parlamenti Evropian dhe shtetet anëtare të BE-së po ndërmarrin hapa për të parandaluar rivalët si Kina, që t’i “shndërrojnë” investimet e tyre në armë.
Shtetet anëtare të Bashkimit Evropian dhe Parlamenti Evropian kanë arritur një marrëveshje për të forcuar kontrollin e investimeve të huaja në bllok, ndërsa tensionet rriten për shkak të investimeve nga vende të tilla si Kina.
Parlamenti kishte kërkuar një shqyrtim të gjerë të investimeve të huaja direkte, por janë shtetet anëtare të BE-së ato që kanë autoritetin përfundimtar mbi shqyrtimet e investimeve. Të dyja palët tani kanë rënë dakord për një tekst të përbashkët që forcon rregullat ekzistuese.
Sipas marrëveshjes, shqyrtimet e detyrueshme tani do të mbulojnë pajisjet ushtarake, inteligjencën artificiale, teknologjitë kuantike, gjysmëpërçuesit, lëndët e para, infrastrukturën e transportit dhe atë digjitale, madje edhe sistemet zgjedhore.
“Duke kërkuar që të gjitha shtetet anëtare të zbatojnë një mekanizëm shqyrtimi dhe duke forcuar bashkëpunimin midis tyre, rregullorja mbyll boshllëqet e mundshme për investimet me rrezik të lartë në tregun e brendshëm”, tha eurodeputeti Bernd Lange, kryetar i komitetit të tregtisë së Parlamentit.
Ai shtoi se negociatorët e Parlamentit “kanë avokuar me sukses për një fushëveprim minimal më të gjerë të mekanizmave kombëtarë të shqyrtimit, duke siguruar që investimet në sektorë veçanërisht kritikë duhet të shqyrtohen nga të gjitha shtetet anëtare”.
Mbrojtja e sigurisë ekonomike të Evropës
Korniza e ripërpunuar rrjedh nga një iniciativë e Komisionit Evropian për të forcuar mbrojtjen ekonomike të BE-së.
“Në muajt e fundit, është bërë e qartë se konteksti gjeopolitik ka ndryshuar ndjeshëm”, tha një diplomat i BE-së të enjten. “Tregtia nuk mund të shihet më gjithmonë si një transaksion neutral midis operatorëve të pavarur ekonomikë.”
Ai vuri në dukje se disa raste të kohëve të fundit “demonstruan se instrumentet ekonomike janë përdorur si armë kundër Evropës për qëllime gjeopolitike”.
Në shtator, Holanda e vendosi prodhuesin e çipave Nexperia, me seli në Holandë dhe në pronësi kineze, nën mbikëqyrje shtetërore, nga shqetësimi se njohuritë kritike nga objektet e saj evropiane mund të ktheheshin përsëri në Kinë.
Pekini u përgjigj duke kufizuar eksportet e çipave në Evropë, duke kërcënuar kështu industrinë automobilistike të BE-së, e cila mbështetet shumë në këto komponentë. Edhe pse një marrëveshje SHBA-Kinë përfundimisht i riktheu eksportet, tensionet midis Pekinit dhe Hagës mbeten të larta.
BE-ja ka pasur një mekanizëm bashkëpunimi për shqyrtimin e investimeve të huaja direkte që nga tetori i vitit 2020, por rezistenca fillestare ishte e fortë.
“Në fillim, disa aktorë ekonomikë në të gjithë Evropën ngurronin të (zbatonin) një shqyrtim të tillë”, tha një burim parlamentar për Euronews. “Çështjet e investimeve janë thelbësore për ta dhe ndonjëherë ata nuk i shohin rreziqet.”
Sipas rregullave të BE-së, Komisioni mund të kërkojë informacion dhe të japë opinione, por nuk mund ta detyrojë një shtet anëtar të shqyrtojë dhe bllokojë një investim.
Për më tepër, një rregullore e vitit 2023 prezantoi një regjim të ri shqyrtimi për subvencionet jashtë BE-së të dhëna kompanive që operojnë në bllok – një tjetër veprim që e vendos Kinën fort në qendër të vëmendjes./ Euronews.









