Lajmidites.com

Tag: shtëpiake

  • Studimi i ri ndryshon historinë e zbutjes së maceve: Zbulohet koha e mbërritjes në Evropë

    Studimi i ri ndryshon historinë e zbutjes së maceve: Zbulohet koha e mbërritjes në Evropë

    Qofshin siameze, persiane apo shtëpiake me qime të shkurtra, qindra miliona mace jetojnë me njerëzit në të gjithë botën, por pavarësisht popullaritetit të tyre, historia e zbutjes së maceve nuk është e lehtë për t’u deshifruar nga shkencëtarët.

    Një studim i ri i gjenomit ofron një pasqyrë të kësaj pyetjeje duke përcaktuar kohën e një pike kthese kyçe në zbutjen e maceve – futjen e maceve shtëpiake në Evropë nga Afrika e Veriut.

    Macet shtëpiake hynë në Evropë rreth 2,000 vjet më parë në Perandorinë e hershme Romake, ndoshta falë tregtisë detare, kanë zbuluar shkencëtarët. Disa nga këta pionierë të maceve me qime mund të jenë sjellë nga marinarët për të gjuajtur minj në anijet që lundronin në Mesdhe, duke transportuar drithëra nga fushat pjellore të Egjiptit në portet që i shërbenin Romës dhe qyteteve të tjera në Perandorinë e gjerë Romake.

    Gjetjet bien ndesh me idenë e mbajtur prej kohësh se zbutja ndodhi në kohët parahistorike, ndoshta 6,000 deri në 7,000 vjet më parë, kur fermerët nga Lindja e Afërt e lashtë u zhvendosën për herë të parë në Evropë, duke sjellë macet me vete.

    “Përmes hulumtimit tonë, ne kemi treguar se gjenomet më të hershme të maceve shtëpiake në Evropë janë nga periudha perandorake romake e tutje”, duke filluar në shekullin e parë pas Krishtit, tha paleogjenetikisti Claudio Ottoni i Universitetit Tor Vergata në Romë, autori kryesor i studimit të botuar të enjten në revistën Science.

    Studimi përdori të dhëna gjenetike nga mbetjet e maceve nga 97 vende arkeologjike në të gjithë Evropën dhe Lindjen e Mesme, si dhe nga macet e ditëve të sotme. Studiuesit analizuan 225 kocka macesh – shtëpiake dhe të egra – duke filluar nga afërsisht 10,000 vjet më parë deri në shekullin e 19-të pas Krishtit dhe gjeneruan 70 gjenome të lashta macesh.

    Shkencëtarët kanë zbuluar se mbetjet e maceve nga vendet prehistorike në Evropë i përkasin maceve të egra, jo maceve të hershme të zbutura.

    Kafshët e para të zbutura nga njerëzit ishin qentë, pasardhës të një popullate të lashtë ujqërish që ndryshonte nga ujqërit modernë. Macja shtëpiake, një pasardhëse e maces së egër afrikane, erdhi më vonë.

    “Prezantimi i maces shtëpiake në Evropë është i rëndësishëm sepse shënon një moment të rëndësishëm në marrëdhënien e tyre afatgjatë me njerëzit. Macet nuk janë thjesht një specie tjetër që mbërrin në një kontinent të ri. Ato janë kafshë që janë integruar thellë në shoqëritë njerëzore, ekonomitë dhe madje edhe sistemet e besimit”, tha paleogjenetikisti dhe bashkautori i studimit nga Universiteti Tor Vergata në Romë, Marco De Martino.

    Të dhënat e gjenomit identifikuan dy hyrje të maceve në Evropë nga Afrika e Veriut. Rreth 2,200 vjet më parë, njerëzit sollën macet e egra nga Afrika veriperëndimore në ishullin e Sardenjës, popullata aktuale e maceve të egra e të cilit rrjedh nga ato migrante.

    Por këto nuk ishin mace shtëpiake. Një përhapje e veçantë nga Afrika e Veriut afërsisht dy shekuj më vonë formoi bazën gjenetike të maces moderne shtëpiake në Evropë.

    Gjetjet e studimit sugjerojnë se nuk kishte një zonë qendrore të zbutjes së maceve, por përkundrazi disa zona dhe kultura në Afrikën e Veriut luajtën një rol, sipas zooarkeologes dhe bashkautores së studimit Beja De Coupere të Institutit Mbretëror Belg të Shkencave Natyrore.

    “Koha e valëve gjenetike të futjeve nga Afrika e Veriut përkon me periudhat kur tregtia rreth Mesdheut u intensifikua shumë. Macet ndoshta udhëtonin si gjuetarë të efektshëm minjsh në anijet e grurit, por ndoshta edhe si kafshë të çmuara me kuptim fetar dhe simbolik”, tha De Coupere.

    Macet, për shembull, ishin të rëndësishme në Egjiptin e lashtë, panteoni i të cilit përfshinte hyjnitë e maceve dhe familja mbretërore e të cilit i mbante macet si kafshë shtëpiake, ndonjëherë duke i mumifikuar ato për varrim në arkivole të përpunuara.

    Ushtria e lashtë romake, me posta të përhapura në të gjithë Evropën, dhe rrethimi i saj luajtën një rol kyç në përhapjen e maceve shtëpiake në të gjithë kontinentin, siç dëshmohet nga mbetjet e maceve të zbuluara në vendet e kampeve ushtarake romake.

    Macja më e hershme shtëpiake në Evropë e identifikuar në studim – gjenetikisht e ngjashme me macet shtëpiake të sotme – daton midis viteve 50 para Krishtit dhe 80 pas Krishtit nga qyteti austriak i Mautern, vendi i një fortese romake përgjatë lumit Danub.

    Megjithatë, studimi nuk zbulon kohën dhe vendndodhjen e zbutjes fillestare të maceve.

    “Zbutja e maceve është komplekse”, tha Ottoni. “Ajo që mund të dimë tani është koha e futjes së maceve shtëpiake në Evropë nga Afrika e Veriut. Nuk mund të themi shumë për atë që ndodhi më parë dhe ku.”

  • Rritja e nivelit të lumit të Vjosës, banorët të shqetësuar: Kemi larguar bagëtinë dhe kemi zhvendosur pajisjet e orenditë shtëpiake

    Rritja e nivelit të lumit të Vjosës, banorët të shqetësuar: Kemi larguar bagëtinë dhe kemi zhvendosur pajisjet e orenditë shtëpiake

    Banorët e fshatrave të njësisë administrative të Novoselës janë të interesuar për prurjet e lumit Vjosë, sidomos në zonën e urës së Mifolit, aty ku lumi shpesh del nga shtrati.

    Ata thonë se pothuajse çdo vit përballen me përmbytje dhe janë të trembur, sepse rrezikojnë shtëpitë dhe pronat e tyre.
    “Kemi qenë të detyruar të largojmë bagëtinë dhe të zhvendosim pajisje e orendi shtëpiake nga frika se mund të na i marrë uji i lumit të Vjosës. Jemi me shumë merak, sepse situata përsëritet vazhdimisht çdo herë që ka reshje shiu me intensitet”, shprehet një nga banorët e zonës.
    Që nga orët e para të ditës së sotme deri ne orën 14-30 niveli i lumit Vjosa është rritur me 1 m duke shkuar 5.5 m, niveli kritik është ne 6.8 m mbi nivelin e detit.

    Top Channel

  • Shkencëtarët drejt një revolucioni/ Inteligjenca artificiale pritet të përkthejë gjuhën e kafshëve

    Shkencëtarët drejt një revolucioni/ Inteligjenca artificiale pritet të përkthejë gjuhën e kafshëve

    Një kompani ka shpallur se shumë shpejt mund të kemi mundësinë të komunikojmë drejtpërdrejt me kafshët tona shtëpiake. Sipas studiuesve, një ekip ndërkombëtar po përdor inteligjencën artificiale (AI) për të analizuar qindra orë tingujsh, murrmurrish dhe shenja trupore nga kafshët për të kuptuar qëllimet dhe emocionet e tyre, jo vetëm tingujt që ato bëjnë.
    Në testet e para të bëra për qentë, është arritur një saktësi rreth 90% në etiketat e emocioneve, duke treguar se AI mund të interpretojë ndjeshëm emocionet dhe nevojat e kafshëve shtëpiake. Kjo është një hap i madh përpara drejt zhvillimit të një programi që do të mund të bëjë përkthime të thjeshta për komunikimin me kafshët, si kërkesa për ushqim, lojë, ose të tjera nevoja të përditshme.Sistemet e reja AI po mbledhin të dhëna nga komunikimi i kafshëve përmes tingujve dhe shenjave trupore, duke përdorur modele më të avancuara për të prodhuar përkthime më të sakta dhe më të natyrshme. Edhe pse përkthimi i bisedave të plota do të kërkojë kohë, studiuesit janë të bindur se komunikimi themelor me kafshët do të bëhet një realitet në të ardhmen e afërt.
    Ky zhvillim mund të ketë një ndikim të madh në mënyrën se si kujdesemi dhe kuptojmë kafshët tona shtëpiake, duke i bërë ato më të lidhura me ne dhe jetuar një jetë më të shëndetshme dhe të lumtur.

  • Destinacionet që pranojnë kafshë shtëpiake, zgjedhja e parë e pronarëve të qenve për pushime

    Destinacionet që pranojnë kafshë shtëpiake, zgjedhja e parë e pronarëve të qenve për pushime

    Pothuajse 29% e pronarëve të qenve në Mbretërinë e Bashkuar zgjedhin destinacionin e tyre të pushimeve bazuar në miqësinë e vendeve për kafshët shtëpiake, sipas një ankete të re të porositur nga Booking.com.

    Rreth 46% e të anketuarve thanë se ndihen të shqetësuar nëse e lënë qenin në shtëpi, tek një mik ose në një hotel që pranon kafshë gjatë pushimeve. Pronarët treguan shqetësim jo vetëm për zakonet e të ushqyerit të kafshëve të tyre, por edhe për ndjenjat e braktisjes apo stresit që mund të përjetojë kafsha.

    Sondazhi zbuloi gjithashtu se 38% e pronarëve janë të gatshëm të shpenzojnë mbi 1,000 paund për një fundjavë të gjatë jashtë vendit, nëse mund ta marrin qenin me vete. Dy të tretat e të anketuarve mbështesin lejimin e transportit të qenve të çdo madhësie në kabinat e aeroplanëve, dhe janë të gatshëm të paguajnë çmimin e plotë për një biletë shtesë për kafshën.

    “Për shumë pronarë qensh, pushimet thjesht nuk janë të plota pa kafshën e tyre shtëpiake,” tha Ryan Pearce, menaxher rajonal i Booking.com në Mbretërinë e Bashkuar. “Kafshët shtëpiake janë një pjesë kyçe e procesit të vendimmarrjes për destinacionin, akomodimin dhe buxhetin e udhëtimit.”

    Sondazhi u krye nga kompania Opinium dhe përfshiu 6,000 pronarë qensh, përfshirë 2,000 nga Mbretëria e Bashkuar.

  • Tymi i cigares rrezik edhe për kafshët shtëpiake

    Tymi i cigares rrezik edhe për kafshët shtëpiake

    Po të pyesësh dikë që mban kafshë shtëpiake, do t’ju tregojë menjëherë sa ndihmojnë me përballimin e stresit.
    Ndaj dhe kujdesi që u ofrojmë atyre duhet të jetë më i miri. Më poshtë ju tregojmë disa këshilla shumë të thjeshta që mund të ndiqni për të reduktuar sa më shumë dëmet që mund t’u shkaktohen.
    Aktiviteti fizik është po aq i rëndësishëm për kafshët tuaja, sa edhe për ju

    Sipas ekspertëve duhen të paktën 30 minuta aktivitet në ditë për të reduktuar rrezikun e mbipeshës apo shfaqjes së artritit nga letargjia. Ndaj dhe veterinerët këshillojnë që qentë t’i nxirrni sa më shpesh për të ecur, me macet të luani në shtëpi për t’i bërë të lëvizin sa më shumë.
    Mos harroni ushqyerjen e shëndetshme
    Mundohuni që kafshëve tuaja shtëpiake t’i jepni ushqimin e duhur, dhe të reduktoni sa më shumë ushqimet e papërshtatshme. Mund të përmendim këtu produktet me sheqer, apo ato të mishit të përpunuar, të cilat nxisin shfaqjen e shumë problemeve shëndetësore. Gjithashtu tregoni kujdes edhe me sasinë e ushqimit, llogariteni në varësi të peshës trupore dhe moshës.
    Tregoni kujdes nga tymi
    Siç pohojnë edhe ekspertët, tymi i krijuar nga djegia e cigares lëshon në ajër rreth 6000 substanca të dëmshme. Nga këta element, 100 kanë treguar se janë toksike për shëndetin, por jo vetëm të njerëzve. Këto substanca rrezikojnë edhe kafshët tuaja shtëpiake. Këshilla më e mirë do të ishte të linit cigaren, por për të rriturit që zgjedhin ta vazhdojnë dhe duan të kujdesen më mirë për kafshët e tyre shtëpiake, ju tregojmë rreth alternativave që reduktojnë dëmin. Cigaret elektronike janë një kategori e cila eliminon djegien e duhanit, pasi funksionon duke avulluar nikotinë të lëngëzuar. Një tjetër alternativë pa tym, janë edhe pajisjet me ngrohje, të cilat punojnë duke ngrohur fijet e duhanit, pa arritur pikën e djegies. Të dyja këto alternativa, reduktojnë prodhimin e 95% të substancave të dëmshme që përmendëm më lart. Kështu ju do të reduktoni dukshëm kimikatet që miqtë e vegjël do të përthithin.

  • Shqipëria me çmimet më të larta në Europë për pajisjet shtëpiake, 45% mbi mesataren e BE-së

    Shqipëria me çmimet më të larta në Europë për pajisjet shtëpiake, 45% mbi mesataren e BE-së

    Elektro-shtëpiaket në Shqipëri kanë çmimet më të larta në Europë.Të dhënat më të fundit të Eurostat tregojnë se çmimet e pajisjeve elektro-shtëpiake në Shqipëri janë sa 145.8% të mesatares së Bashkimit Europian për vitin 2024. Kjo e rendit vendin tonë në krye të listës ndër 35 vende europiane të monitoruara nga Eurostat, përfshirë anëtarët e BE-së, vendet e EFTA-s dhe Ballkanin Perëndimor.Pajisjet shtëpiake, përfshijnë produkte si frigoriferë, lavatriçe, soba, lavastovilje etj. Në Shqipëri këto produkte kushtojnë gati 46% më shumë se mesatarja europiane, pasi llogariten sipas fuqisë blerëse të popullsisë.Shqipëria rezulton ndjeshëm më e shtrenjtë se vendet e rajonit. Në Serbi çmimet e elektroshtëpiakeve janë 10.7 % më shtrenjte se BE, Turqia 13.9%, Bosnjë dhe Hercegovina, 1.4% më shumë, Mali i Zi  0.5% me lirë se BE, Maqedonia e Veriut 4.1% më shtrenjtë se BE-ja.Shqipëria është shumë më e shtrenjtë edhe në krahasim me vendet më të zhvilluara të Europës si Gjermania (99.5%), Franca (105.1%) apo Spanja (97.3%).Ndër vendet me çmimet më të ulëta për pajisje shtëpiake janë Lituania  87.5% të mesatares së BE-së. Sllovakia 89.5%, Polonia 91.7%, Rumania  92.6%.Ajo që e bën situatën edhe më shqetësuese është fakti se nivelit të lartë të çmimeve nuk i përgjigjet cilësia e produkteve të ofruara. Në shumë raste, konsumatorët shqiptarë blejnë pajisje me çmim të lartë, por me jetëgjatësi të kufizuar, mungesë standardesh dhe garanci jo reale.Ndër pajisjet më problematike raportohen lavatriçet, frigoriferët dhe kondicionerët, të cilët në tregun shqiptar shpesh vijnë të prodhuar për tregje të tjera me standarde më të ulëta, pa dokumentacion mbi përputhshmërinë me direktivat e BE-së (si etiketimi energjetik).Shumë pajisje importohen nga tregje të lira si Turqia, Kina apo vendet e Lindjes, shpesh përmes kanaleve informale. Këto produkte prishen shpejt dhe më pas shitësit i shmangen përgjegjësisë për mirëmbajtjen sipas garancisë.Në një vend ku të ardhurat për frymë janë ndër më të ulëtat në Europë sa 35% e mesatares se BE-së, çmimet e pajisjeve shtëpiake që tejkalojnë edhe vendet nordike si Suedi (118.3%), Norvegji (110.8%) apo Zvicër (120.5%), krijojnë një paradoks ekonomik dhe social. / B.HoxhaBurimi: EurostatKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • “Na jepni kafshë shtëpiake për të ushqyer grabitqarët”, thirrja e kopshtit zoologjik në Danimarkë ngjall debate

    “Na jepni kafshë shtëpiake për të ushqyer grabitqarët”, thirrja e kopshtit zoologjik në Danimarkë ngjall debate

    Foto ilustruese

    DANIMARKË- Një kopsht zoologjik në veri të Danimarkës po u kërkon pronarëve të kafshëve shtëpiake të dhurojnë “guinea pigs”, lepujt, pulat dhe madje edhe kuajt e vegjël – jo për t’i ekspozuar, por për t’ua dhënë si ushqim grabitqarëve të kopshtit zoologjik. Kopshti Zoologjik i Aalborgut shkroi në një postim në Facebook se po përpiqet të “imitojë zinxhirin ushqimor natyror të kafshëve”.
    “Pulat, lepujt dhe guinea pigs përbëjnë një pjesë të rëndësishme të dietës së grabitqarëve tanë”, shkruhej në postim së bashku me një imazh të rrëqebullit me gojë të hapur dhe dhëmbë të mprehtë.
    “Në këtë mënyrë, asgjë nuk shkon dëm — dhe ne sigurojmë sjelljen, ushqyerjen dhe mirëqenien natyrale të grabitqarëve tanë”, shtoi kopshti zoologjik.
    Në faqen e saj të internetit, kopshti zoologjik tha se kafshët e dhuruara do të “eutanizohen butësisht” nga stafi i trajnuar përpara se të shërbehen si ushqim. Kopshti zoologjik është shtëpia e grabitqarëve mishngrënës si luani aziatik, rrëqebulli evropian dhe tigri sumatran.
    Kërkesa publike e kopshtit zoologjik ka ngjallur debate të gjalla në internet, me disa që protestojnë kundër idesë së shndërrimit të kafshëve shtëpiake në pre, dhe të tjerë që lavdërojnë përpjekjet e kopshtit zoologjik për të ruajtur sjelljet natyrore të të ushqyerit. Zëvendësdrejtoresha e Kopshtit Zoologjik të Aalborgut, Pia Nielsen, tha në një deklaratë me email se iniciativa ka qenë në fuqi prej vitesh dhe është një praktikë e zakonshme në Danimarkë.
    “Për shumë vite në Kopshtin Zoologjik të Aalborgut, ne i kemi ushqyer mishngrënësit tanë me bagëti të vogla për t’u dhënë kafshwve mishngrwnwse një dietë sa më natyrale të jetë e mundur. Prandaj, ka kuptim të lejohen kafshët që duhet të eutanizohen për arsye të ndryshme të jenë të dobishme në këtë mënyrë,”- tha Nielsen për CNN.
    Nuk është hera e parë që kopshtet zoologjike të Danimarkës janë vënë nën shqyrtim për mënyrën se si i ushqejnë kafshët e tyre dhe si i kontrollojnë popullatat e tyre. Në vitin 2014, Kopshti Zoologjik i Kopenhagenit në kryeqytetin danez eutanazioi një gjirafë të re dhe të shëndetshme me emrin Marius për të shmangur kryqëzimin brenda familjes, pavarësisht një peticioni që përpiqej të ndalonte “vrasjen”.
    Gjirafa u përdor pjesërisht për kërkime dhe pjesërisht për të ushqyer mishngrënësit në kopshtin zoologjik – luanë, tigra dhe leopardë./ZËRI

  • Vendet që nuk lejojnë hyrjen e kafshëve shtëpiake pa “pasaportë” dhe çertifikim shëndetësor veterinar

    Vendet që nuk lejojnë hyrjen e kafshëve shtëpiake pa “pasaportë” dhe çertifikim shëndetësor veterinar

    Eksplorimi i botës me një kafshë shtëpiake mund të jetë një përvojë e paharrueshme.Megjithatë, udhëtarët duhet të shqyrtojnë me kujdes rregulloret lokale dhe të huaja përpara se të hipin në avion me kafshët e tyre shtëpiake.Ekzistojnë një sërë rregulloresh dhe kërkesash për dokumentacion, shpesh të quajtura “pasaporta të kafshëve shtëpiake”, kur udhëtojnë në nivel ndërkombëtar, madje edhe brenda SHBA-së, sipas “Travel + Leisure”.
    Udhëtimi brenda SHBA-sëUdhëtimi me makinë ose me linjë ajrore përtej kufijve shtetërorë mund të kërkojë dokumentacion shtesë dhe implikime ligjore për kafshët shtëpiake dhe pronarët e tyre.Ndërsa një “pasaportë kafshësh shtëpiake” nuk kërkohet shprehimisht, disa shtete kërkojnë një certifikatë shëndetësore nga një veteriner i licensuar.

    Udhëtimi me kafshë shtëpiake në Evropë nga SHBA-ja“Udhëtarët që shkojnë nga SHBA-ja në Bashkimitn Evropian me kafshë shtëpiake (si Franca ose Italia) duhet të marrin dokumentacion që verifikon shëndetin e kafshës shtëpiake, duke përfshirë vaksinimin kundër tërbimit dhe sëmundjeve të tjera, së bashku me informacionin e identitetit”, tha Komisioni Evropian.

    Për udhëtarët brenda SHBA-së, këto mund të merren përmes veterinerëve të autorizuar.Certifikata duhet të datohet jo më shumë se dhjetë ditë para hyrjes në BE dhe ka një jetëgjatësi prej katër muajsh.Gjithashtu, nevojitet një deklaratë që sqaron se hyrja e kafshës shtëpiake në BE është vetëm për qëllime “jo-komerciale” dhe jo për një arsye tregtare, si shitja te një pronar tjetër.
    Udhëtimi me linja ajrore me kafshë shtëpiakeLinjat ajrore kanë politika dhe procedura të dedikuara kur udhëtojnë brenda ose jashtë vendit me një kafshë shtëpiake të çertifikuar.Ato mund të kërkojnë dokumentacion mbi shëndetin, sjelljen dhe trajnimin e kafshës.

  • Përfshihet nga flakët banesa në Lezhë, shkrumbohen orenditë shtëpiake

    Përfshihet nga flakët banesa në Lezhë, shkrumbohen orenditë shtëpiake

    Një banesë u përfshi nga flakët mesditën e kësaj të shtune në qytetin bregdetar të Shëngjinit.

    Zjarri ka shkrumbuar plotësisht të gjitha orenditë shtëpiake në banesën e familjes së Qemal Gurit, ndërsa për fat të mirë, asnjë prej anëtarëve të familjes nuk ndodhej në shtëpi në momentin e rënies së flakëve.
    Një e afërme e familjes tregoi momentet e para kur u njoftuan për zjarrin, ndërsa shprehu dyshimin se shkaku mund të ketë qenë një shkëndijë elektrike. Ajo bëri apel ndaj institucioneve përkatëse për ndihmë, pasi familja tashmë ka humbur gjithçka.
    Autoritetet po hetojnë shkaqet e zjarrit dhe pritet një ekspertizë zyrtare mbi rrethanat e ngjarjes.

    Top Channel

  • Nga gjobat e mjame, te burgu/ Italia me ‘dorë të hekurt’, ashpërson ligjin për abuzuesit e kafshëve

    Nga gjobat e mjame, te burgu/ Italia me ‘dorë të hekurt’, ashpërson ligjin për abuzuesit e kafshëve

    Për Michela Brambilla-n, ndoshta aktivistja më e shquar e të drejtave të kafshëve në Itali, ligji i ri është “një reformë historike dhe epokale”. Për herë të parë, kafshët shtëpiake tani trajtohen ligjërisht si “qenie të ndjeshme” në Itali, siç parashikohet nga një amendament kushtetues në vitin 2022. Kështu, kafshët nuk do të konsiderohen më. ligjërisht si pronë e thjeshtë e pronarit të tyre, por si subjekte të pavarura ligjore që duhet të mbrohen si të tilla.

    Brambilla, një ish-anëtar i partisë Forza Italia të Berluskonit dhe tani anëtar i partisë së vogël të qendrës Noi Moderati, është nënshkruesi i parë i ligjit të ri, të cilin Senati më në fund e miratoi të enjten. Ajo vetë thotë se mban “gjysmën e një kopshti zoologjik” me kafshë shtëpiake dhe ka luftuar për një mbrojtje më të mirë të “quattro zampe” – miqve të dashur me katër këmbë – për katër periudha legjislative.

    Sipas ligjit të ri, kushdo që vret një kafshë shtëpiake pa arsye, rrezikon një dënim me burg deri në katër vjet dhe gjoba deri në 60,000 euro, në raste veçanërisht të rënda – për shembull, nëse kafsha vuan nga dhimbje të forta. Në rastin e mizorisë ndaj kafshëve, dënimi është deri në dy vjet burgim dhe gjoba deri në 30,000 euro. Të njëjtat dënime zbatohen për organizimin ose edhe pjesëmarrjen në luftime të paligjshme me kafshë – një specialitet i mafies.

    Megjithatë, në Itali, kushdo që braktis një kafshë shtëpiake ose e lë atë në mëshirë të fatit, kushdo që nuk i mban kafshët shtëpiake në një mënyrë të përshtatshme për speciet ose kushdo që e lidh qenin e tij me zinxhir, rrezikon gjithashtu gjoba të larta. Në raste të tilla, kafshët mund të konfiskohen menjëherë dhe t’u dorëzohen organizatave të mirëqenies së kafshëve, të cilat më pas kërkojnë pronarë të rinj dhe më të përshtatshëm për to.

    Po kafshët e egra?

    Partia e Brambillës, Noi Moderati, është pjesë e koalicionit të krahut të djathtë të kryeministres Giorgia Meloni, dhe për këtë arsye parlamentarët e partisë nacionaliste të krahut të djathtë të Melonit, Fratelli d’Italia, dhe Lega populiste e krahut të djathtë e zëvendëskryeministrit Matteo Salvini, shprehën gjithashtu kënaqësinë e tyre me ligjin e ri.

    Megjithatë, ajo që humbi disi vëmendjen në gëzimin e përgjithshëm të koalicionit qeverisës ishte se kafshët e egra (dhe veçanërisht kafshët e fermave) u lanë kryesisht jashtë ligjit të ri – në kundërshtim me qëllimin fillestar të nënshkruesit të parë. Si Fratelli d’Italia ashtu edhe Lega janë të afërta me lobin e gjuetarëve dhe fermerëve të bagëtive, dhe në fakt, Ministri i Bujqësisë dhe ish-kunati i Giorgia Melonit, Francesco Lollobrigida, po punon për një reformë të ligjit të gjuetisë, i cili parashikon liberalizim të gjerë, gjithashtu – dhe veçanërisht – në lidhje me speciet e egra të mbrojtura, si arinjtë dhe ujqërit.

    “Mundësi e humbur”

    Organizatat për mirëqenien e kafshëve dhe përfaqësuesit e opozitës flasin për një “mundësi të humbur”, në lidhje me ligjin e ri. Edhe pse e konsiderojnë pozitiv trajtimin ligjor të kafshëve shtëpiake si subjekte të pavarura ligjore, atyre u mungojnë masa efektive për të mbrojtur kafshët e egra dhe të fermave.

    Për më tepër, sipas mendimit të saj, dënimet mund të kishin qenë disi më të larta. “Duke pasur parasysh seriozitetin e krimeve, dyshojmë nëse sanksionet e kërcënuara do të jenë të mjaftueshme për të pasur një efekt pengues”, shkruan shoqata italiane e mirëqenies së kafshëve LAV. / Der Standard.