Lajmidites.com

Tag: sëmundja

  • Çfarë është sëmundja e Legjionarëve? Detajet kryesore nga shpërthimi i fundit në New York City

    Çfarë është sëmundja e Legjionarëve? Detajet kryesore nga shpërthimi i fundit në New York City

    Një shpërthim vdekjeprurës i sëmundjes së Legjionarëve në SHBA ka vrarë tre persona dhe të paktën 67 persona janë diagnostikuar me këtë sëmundje.

    Zyrtarët konfirmuan shifrat e fundit në një përditësim të martën pasi grupi i parë i rasteve u konfirmua nga Departamenti i Shëndetësisë i Qytetit të Nju Jorkut javën e kaluar.

    Ja gjithçka që duhet të dini rreth sëmundjes dhe shpërthimit të fundit.

    Çfarë është sëmundja e legjionarëve?

    Sëmundja e legjionarëve është një lloj serioz i pneumonisë i shkaktuar nga bakteri Legionella, i cili rritet në ujë të ngrohtë, shpjeguan zyrtarët e Nju Jorkut në faqen e tyre të internetit.

    Transmetimi i sëmundjes mund të ndodhë duke thithur bakteret nga uji ose toka, duke rezultuar në simptoma të ngjashme me gripin.

    Statistikisht, rreth një në 10 persona që sëmuren me Legjionar do të vdesin si pasojë e ndërlikimeve.

    Cilat janë simptomat e sëmundjes së Legjionarëve?

    Siç u përmend më sipër, njerëzit e infektuar mund të shfaqin simptoma të ngjashme me gripin, të tilla si kollë, ethe, të dridhura, dhimbje muskujsh ose vështirësi në frymëmarrje.

    Departamenti të hënën u bëri thirrje njerëzve që jetojnë ose punojnë në zonë dhe që kanë këto simptoma të “kontaktojnë menjëherë një ofrues të kujdesit shëndetësor”.

    Mund të duhen nga dy deri në 14 ditë pas ekspozimit që sëmundja të zhvillohet, sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve .

    A është sëmundja e legjionarëve ngjitëse?

    Përgjigje e shkurtër jo, sëmundja e legjionarëve nuk është ngjitëse, kështu që nuk mund ta merrni nga dikush.

    Kush është në rrezik më të lartë?

    Në veçanti, departamenti shtoi se është gjithashtu “veçanërisht e rëndësishme” që njerëzit me rrezik më të lartë të kërkojnë kujdes nëse shfaqin simptoma – kjo përfshin ata të moshës 50 vjeç e lart, duhanpirësit dhe njerëzit me sëmundje kronike të mushkërive ose sistem imunitar të kompromentuar.

    Diagnoza dhe trajtimi

    Pneumonia mund të zbulohet me anë të një rrezesh X, por do të kërkohej një test shtesë i urinës ose laboratori për të përcaktuar legjionarët si shkaktar.

    Një diagnozë mund të kërkojë trajtim spitalor në formën e antibiotikëve ose marrjen e oksigjenit përmes një maske fytyre/makine frymëmarrjeje. Pasi një pacient tregon shenja se është duke u shëruar, ai mund të marrë antibiotikë shtesë midis një deri në tre javë për të ndihmuar në shërimin.

    Fatkeqësisht, aktualisht nuk ka vaksinë për sëmundjen e Legjionarëve.

    Çfarë e ka shkaktuar këtë shpërthim të fundit?

    Disa nga mënyrat se si mund të shkaktohet një shpërthim i Legjionarëve përfshijnë, vaskat me ujë të nxehtë dhe jakuzi, rezervuarët dhe ngrohësit e ujit të nxehtë, shatërvanët dekorativë, pishinat, uji i pijshëm.

    Shkaku i shpërthimit të fundit është aktualisht nën hetim nga Departamenti i Shëndetësisë i Qytetit të Nju Jorkut dhe ai ishte në gjendje të jepte një përditësim të martën.

    “Ky nuk është një problem me sistemin hidraulik të asnjë ndërtese. Banorët në këto vende mund të vazhdojnë të pinë ujë, të lahen, të bëjnë dush, të gatuajnë dhe të përdorin kondicionerin”, tha ajo.

    Si mund ta parandalojmë këtë?

    Sigurohuni që po pastroni pajisjet që përdorin ujë dhe po shpëlani rubinetat, thotë Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve .

    Një program për menaxhimin e ujit i përdorur nga pronarët dhe menaxherët e ndërtesave duhet të ndihmojë në uljen e rrezikut të rritjes së Legjionarëve.

    Ndërkohë, në makinat tona, duhet të “përdorim vetëm lëng pastrues origjinal për fshirëset e xhamit dhe të ndjekim rekomandimet e prodhuesit të automjetit”, pasi legjionarët mund të rriten në rezervuarin e lëngut të fshirëseve të xhamit të një automjeti, veçanërisht kur është plot.

  • Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, MBZHR ndalon importin nga disa shtete

    Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, MBZHR ndalon importin nga disa shtete

    Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural ka ndaluar importin e shpendëve të prekur nga sëmundja e pseudopestit nga shtetet si Bullgaria e Polonia, si dhe të derrave të butë e të egër të prekur nga murtaja afrikane në vendet si Estonia, Letonia, Kroacia, Polonia, Estonia, Bosnjë-Hercegovina, Serbia dhe Moldavia.
    Në vendimin e publikuar në fletoren zyrtare, nënvizohet se ndalohet importi i shpendëve të gjallë shtëpiakë, zogjve, mishit të freskët, materialit biologjik të shpendëve të pashoqëruar me test PCR të kryer në 14 ditët e fundit. MBZHR njofton se importet nga shtetet e Bullgarisë, Polonisë dhe Spanjës lejohen, nga zona dhe stabilimente të cilat nuk kanë pasur njoftim të sëmundjes së pseudopestit të shpendëve për 12 muajt e fundit. Po ashtu, me vendim të ministres Anila Denaj, është ndaluar importi i kafshëve të gjalla të llojit derra të butë dhe të egër, mishi i freskët  dhe  produktet e tij, materiali  biologjik dhe embrionet e  kafshëve  të gjalla të llojit derra, duke përjashtuar mishin në një kontenier të vulosur hermetikisht, xhelatinën, ushqimin e thatë të kafshëve shtëpiake dhe vakteve proteinike.
    Ndërkaq, Ministria ka ndaluar importet nga Italia, Serbia, Greqia, Kosova dhe Kroacia të bagëtive të gjalla të imëta dhe thundrake, të llojit ruminantë dhe kamelidë, të prekura nga sëmundja e gjuhës blu.

  • Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, ndalohet importi nga disa shtete

    Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, ndalohet importi nga disa shtete

    FOTO ILUSTRUESE

    TIRANË-Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural ka ndaluar importin e shpendëve të prekur nga sëmundja e pseudopestit nga shtetet si Bullgaria e Polonia, si dhe të derrave të butë e të egër të prekur nga murtaja afrikane në vendet si Estonia, Letonia, Kroacia, Polonia, Estonia, Bosnjë-Hercegovina, Serbia dhe Moldavia.
    Sa i përket shpendëve në vendim thuhet se ndalohen nga Bullgaria; zogj, produktet e tyre dhe vezët ku nuk është siguruar shkatërrimi i virusit të pseudopestit. 

    Në vendimin e publikuar në fletoren zyrtare, nënvizohet se ndalohet importi i shpendëve të gjallë shtëpiakë, zogjve, mishit të freskët, materialit biologjik të shpendëve të pashoqëruar me test PCR të kryer në 14 ditët e fundit. Importet nga shtetet e Bullgarisë, Polonisë dhe Spanjës lejohen, nga zona dhe stabilimente të cilat nuk kanë pasur njoftim të sëmundjes së pseudopestit të shpendëve për 12 muajt e fundit.
    Në vendim është ndaluar importi i kafshëve të gjalla të llojit derra të butë dhe të egër, mishi i freskët dhe produktet e tij, materiali biologjik dhe embrionet e kafshëve të gjalla të llojit derra, duke përjashtuar mishin në një kontenier të vulosur hermetikisht, xhelatinën, ushqimin e thatë të kafshëve shtëpiake dhe vakteve proteinike.
    Ministria ka ndaluar importet nga Italia, Serbia, Greqia, Kosova dhe Kroacia të bagëtive të gjalla të imëta dhe thundrake, të llojit ruminantë dhe kamelidë, të prekura nga sëmundja e gjuhës blu.

  • Alarmante/ Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, MBZHR ndalon importin nga disa shtete

    Alarmante/ Murtaja në derra dhe sëmundja e shpendëve, MBZHR ndalon importin nga disa shtete

    Në vendimin e publikuar në fletoren zyrtare, nënvizohet se ndalohet importi i shpendëve të gjallë shtëpiakë, zogjve, mishit të freskët, materialit biologjik të shpendëve të pashoqëruar me test PCR të kryer në 14 ditët e fundit.
    Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural ka ndaluar importin e shpendëve të prekur nga sëmundja e pseudopestit nga shtetet si Bullgaria e Polonia, si dhe të derrave të butë e të egër të prekur nga murtaja afrikane në vendet si Estonia, Letonia, Kroacia, Polonia, Estonia, Bosnjë-Hercegovina, Serbia dhe Moldavia.
    MBZHR njofton se importet nga shtetet e Bullgarisë, Polonisë dhe Spanjës lejohen, nga zona dhe stabilimente të cilat nuk kanë pasur njoftim të sëmundjes së pseudopestit të shpendëve për 12 muajt e fundit.
    Po ashtu, me vendim të ministres Anila Denaj, është ndaluar importi i kafshëve të gjalla të llojit derra të butë dhe të egër, mishi i freskët dhe produktet e tij, materiali biologjik dhe embrionet e kafshëve të gjalla të llojit derra, duke përjashtuar mishin në një kontenier të vulosur hermetikisht, xhelatinën, ushqimin e thatë të kafshëve shtëpiake dhe vakteve proteinike.
    Ndërkaq, Ministria ka ndaluar importet nga Italia, Serbia, Greqia, Kosova dhe Kroacia të bagëtive të gjalla të imëta dhe thundrake, të llojit ruminantë dhe kamelidë, të prekura nga sëmundja e gjuhës blu.

  • Historia e pandemive; si shembën perandori e vranë mbretër

    Historia e pandemive; si shembën perandori e vranë mbretër

    Pandemitë e sëmundjeve vdekjeprurëse janë një kërcënim i përhershëm për njeriun dhe i shpallin luftë herë pas here. Historia na tregon se sëmundjet kanë shembur perandori e kanë përgjysmuar popuj, por sot në kohët moderne kemi më shumë mundësi të mbrohemi

    Shpërthimi më i hershëm i pandemisë daton në vitin 430 para erës sonë, gjatë luftërave të Peloponezit. Sëmundja epidemike u shpërnda në Libi, Etiopi, Egjipt e deri në Athinë, ku u shuan 2/3 e popullsisë.

    Pandemia e botës antike ishte në fakt sëmundja e Malarias.  Një sëmundje që u zvarrit ndër shekuj dhe që besohet se i mori jetën Aleksandrit të Madh. Fakti që Malaria ngjitej nga mushkonjat u zbulua vetëm 2300 vite më vonë. Kështu që njerëzit e kohës as nuk e dinin nga iu vinte e keqja, dhe as nuk dinin si të mbroheshin.

    Murtaja ose ndryshe siç njihet sëmundja e zezë, ndryshoi rrjedhën e një ndër perandorive më të mëdha në historinë e njerëzimit, atë të Perandorisë Romake, duke shkaktuar një lufte masive ekonomike.

    Rreth 1800 vite më parë, ushtarët romak që ktheheshin nga Azia Perëndimore kishin marrë me vete edhe sëmundjen. Mark Aurelius, perandori filozof, që i kishte mbijetuar betejave ushtarake, do të vdiste nga kjo sëmundje misterioze. Bashkë me të vdiq edhe një e treta e popullsisë së perandorisë (rreth 5 milionë njerëz).

    Gjate dy shekujve në vijim sëmundjet pandemike morën e jetën e mbi 50 milionë njerëzve, ndryshe 26% për qind të popullsisë botërore. Periudha mesjetare ndryshe njihet edhe si epoka me errët në historinë e njerëzimit.  “Vdekja e zeze” u përhap me shpejtësi të madhe, dhe për vetëm tre vite morri jetën e 1/3 së popullsisë evropiane. Kjo pandemi u bart nga Azia qendrore në Evropë, fillimisht në Itali e Francë e pastaj e mbuloi të gjithë kontinentin evropian ku shkaktoi vdekjen e mbi 30 milionë njerëzve.

    Rreth 600 vite më parë, mongolët gjatë luftës me evropianët në qytetin që është sot Krimea, iu kaluan Murtajën. Bakteret do të zbuloheshin vetëm 300 vite më vonë, kështuqë në atë kohë njerëzit nuk e kuptonin mirë nga vinte sëmundja, si transmetohej dhe si mund të kurohej. Prandaj, kur në brigjet e Siçilisë mbërriti anija e parë me ushtarë të sëmurë (një pjesë e të cilëve kishin vdekur rrugës), askush nuk e kuptoi rrezikun që iu kanosej. Shumë shpejt sëmundja u përhap në të gjithë qytetin, dhe nga aty në të gjithë Evropën.

    Pasi bakteri filloi të bënte kërdinë, njerëzit kuptuan se duhet të qëndronin larg tregjeve ku mblidheshin turmat, dhe të shmangnin kontaktet me njerëzit e sëmurë. Elitat filluan të linin qytetet dhe të largoheshin për në rezidencat e tyre në fshat, e në mal, duke e marrë sëmundjen me vete. Pandemia u përhap kudo duke zhdukur komunitete të tëra, dhe duke vrarë rreth 60% te popullsise evropiane (50 milione njerëz), përfshi edhe mbretereshën e Anglisë.

    Rreth 200 vite më parë, në Indi u shfaq sëmundja e Kolerës, e cila u soll në Evropë nga ushtarët britanikë  dhe vrau miliona njerëz për vite të tëra.

    Rreth 100 vite më parë, në Mars 1918 në mes të ushtarëve amerikanë u shfaq një grip agresiv, i cili vriste kryesisht të rinjtë, pasi provokonte një reaksion ekstrem të sistemit imunitar. Megjithëse ky grip ishte tepër i rrezikshëm, dhe përhapej me shpejtësi. Kështu pas përfundimit të Luftës së parë botërore, gripi spanjoll infektoi 500 milionë njerëz, ndërsa numri i vdekjeve vlerësohet të jetë së paku 50 milionë në të gjithë botën.

    Në shekullin XX numri i të vdekurve nga sëmundjet ngjitëse raportohet të jetë rreth 50 deri në 100 milionë njerëz, shifra këto qe ia janë me të larta se sa vdekjet që rrodhën nga lufta e parë botërore.

  • Çfarë është sëmundja Lyme me të cilën është diagnostikuar Justin Timberlake?

    Çfarë është sëmundja Lyme me të cilën është diagnostikuar Justin Timberlake?

    Këngëtari i famshëm amerikan, Justin Timberlake, ka bërë me dije së fundmi se është diagnostikuar me sëmundjen Lyme, një infeksion bakterial serioz që transmetohet përmes pickimit të një krimbi të infektuar. Në një video të shpërndarë në rrjete sociale, ai zbuloi se ka kohë që përballet me simptomat, të cilat i përshkroi si “shkatërruese fizikisht dhe mendërisht”.
    “Jam ndjerë jashtëzakonisht keq, me lodhje ekstreme, dhimbje nervore dhe shqetësime të vazhdueshme. Megjithatë, kam zgjedhur të mos e ndërpres turneun, sepse muzika dhe publiku më japin forcë,” – u shpreh Timberlake në një mesazh drejtuar fansave.
    Çfarë është sëmundja Lyme?
    Sëmundja Lyme është një infeksion bakterial që shkaktohet nga bakteri Borrelia burgdorferi, i cili transmetohet te njerëzit përmes pickimit të një krimbi të infektuar, zakonisht të njohur si “deer tick” ose krimbi i drerit.
    Simptomat e para zakonisht përfshijnë:
    -Skuqje karakteristike rreth zonës së pickimit (rash në formë “syri të demit”)
    -Temperaturë dhe ethe
    -Lodhje të theksuar
    -Dhimbje muskujsh dhe nyjesh
    Nëse nuk trajtohet me kohë, sëmundja mund të përparojë dhe të shkaktojë probleme më serioze si:
    -Dëmtime neurologjike
    -Probleme me zemrën
    -Artrit të rëndë
    -Çrregullime të kujtesës dhe përqendrimit
    Si trajtohet?
    Sëmundja Lyme zakonisht trajtohet me antibiotikë oralë, si doxycycline ose amoxicillin, dhe në shumicën e rasteve, pacientët shërohen plotësisht nëse diagnoza bëhet në fazat e hershme.
    Megjithatë, disa persona mund të përjetojnë simptoma të vazhdueshme edhe pas trajtimit, një gjendje e njohur si sindroma post-trajtimit të Lyme disease (PTLDS).
    Timberlake nuk është i vetmi…
    Justin Timberlake i bashkohet një liste të gjatë figurash publike që kanë folur hapur për përballjen me këtë sëmundje, përfshirë Avril Lavigne, Justin Bieber, dhe Bella Hadid, të cilët gjithashtu kanë treguar për sfidat e tyre me këtë gjendje.
    Me këtë rrëfim publik, Timberlake jo vetëm që ndan përvojën e tij personale, por gjithashtu ndihmon në rritjen e ndërgjegjësimit për një sëmundje që shpesh mbetet e nënvlerësuar, por që mund të ketë pasoja serioze për shëndetin nëse injorohet.

  • Pas kritikave për performancat, Timberlake tregon të vërtetën: vuaj nga sëmundja Lyme

    Pas kritikave për performancat, Timberlake tregon të vërtetën: vuaj nga sëmundja Lyme

    Justin Timberlake ka bërë publike diagnozën e tij me Lyme disease, një sëmundje e rrezikshme që transmetohet nga pickimi i rriqrave. Në një postim në Instagram, ai rrëfeu se prej kohësh ka vuajtur nga lodhje ekstreme, dhimbje nervore dhe probleme të tjera shëndetësore gjatë turneut të tij dyvjeçar.
    “Kur mora vesh diagnozën, u trondita. Por më në fund kuptova pse ndihesha kaq keq në skenë,” shkroi këngëtari 44-vjeçar. Ai shtoi se e kishte menduar të ndalonte koncertet, por vendosi të vazhdojë për shkak të dashurisë për muzikën.
    Timberlake pranoi se ishte hezituar të fliste më herët, por donte të ishte më i hapur që njerëzit të mos e keqkuptonin. Ky reagim vjen pasi performancat e tij të fundit u kritikuan për mungesë energjie.
    Sëmundja Lyme është një sëmundje që, nëse nuk trajtohet në kohë, mund të shkaktojë komplikacione serioze. Në vitet e fundit, edhe figura të tjera publike si Justin Bieber dhe Bella Hadid kanë treguar se janë prekur prej saj.

  • Cilat janë simptomat e sëmundjes celiake?

    Cilat janë simptomat e sëmundjes celiake?

    Nëse ndonjëherë jeni ndier të fryrë apo të lodhur pas ngrënies së një fete pice apo një gjevreku të thekur, mund të mos jetë thjesht një tretje e keqe. Sëmundja celiake është një gjendje kronike serioze dhe shpesh e nëndiagnostikuar, që prek rreth 2 milionë njerëz çdo vit në SHBA dhe miliona të tjerë në mbarë botën. Për ata që vuajnë prej saj, shmangia e glutenit nuk është aspak një “dietë në modë”, por një domosdoshmëri mjekësore. “Sëmundja celiake është një çrregullim autoimun, në të cilin konsumimi i glutenit, që gjendet në grurë, elb dhe thekër, bën që qelizat imunitare të trupit të sulmojnë shtresën mbrojtëse të zorrës së hollë,” shpjegon dr. Marie Robert, patologe kirurgjikale në Spitalin e Mjekësisë së Yale-it në New Haven.

    Kjo mund të shkaktojë një gamë të gjerë simptomash të padëshiruara, si tek të rriturit, ashtu edhe tek fëmijët. “Ndërsa në të kaluarën besohej se sëmundja celiake prekte kryesisht fëmijët, tashmë është e qartë se ajo mund të shfaqet në çdo moshë,” thotë dr. Alessio Fasano, profesor i ushqyerjes në Shkollën e Shëndetit Publik të Harvardit dhe drejtor i pediatrisë në Qendrën për Kërkime dhe Trajtim të Sëmundjes Celiake në Spitalin e Përgjithshëm të Massachusetts-it.

    Ja cilat janë simptomat më të zakonshme të sëmundjes celiake, çfarë e shkakton atë dhe si trajtohet zakonisht.

    Cilat janë simptomat e sëmundjes celiake?

    Sëmundja celiake është famëkeqe për natyrën e saj të fshehtë, pasi simptomat ndryshojnë në ashpërsi dhe mund të duken ndryshe nga një person te tjetri. Problemet me tretjen janë simptomat më të zakonshme, dhe përfshijnë “fryrje, dhimbje barku dhe diarre,” thotë dr. Runa Watkins, shefe e ndarjes së gastroenterologjisë dhe ushqyerjes pediatrike në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Maryland-it.

    Por, “meqë nuk ka asnjë ind apo organ që shpëton nga procesi inflamator i shkaktuar nga sëmundja celiake,” shpjegon Fasano, shumë njerëz me këtë sëmundje kanë edhe simptoma jashtë sistemit tretës. Këto mund të përfshijnë lodhje, anemi, dhimbje kyçesh, skuqje të lëkurës dhe simptoma neurologjike si depresion, mjegull mendore, luhatje humori apo dhimbje koke. “Problemet riprodhuese si infertiliteti nuk janë të rralla,” shton dr. Roberti.

    Fëmijët me sëmundje celiake mund të përjetojnë gjithashtu vonesa në rritje dhe shtat të shkurtër. “Mosrritja te fëmijët është një tjetër shenjë e zakonshme e kësaj sëmundjeje,” thotë dr. Peter Green, mjek dhe profesor në Qendrën për Sëmundjen Celiake në Universitetin Columbia.

    Dhe kur sëmundja celiake nuk trajtohet ose nuk diagnostikohet, gjë që ndodh shpesh, ajo mund të çojë në ndërlikime më serioze si sëmundje të tjera autoimune dhe osteoporozë. Ka gjithashtu një rrezik të shtuar për zhvillimin e tumoreve malinje dhe frakturave për shkak të mungesave të zgjatura ushqyese.

    Për shkak të të gjitha këtyre faktorëve, “personat me sëmundje celiake përballen me një shkallë vdekshmërie më të lartë sesa popullata e përgjithshme,” thotë Green.

    Çfarë e shkakton sëmundjen celiake?

    Edhe pse shkaku i saktë i sëmundjes celiake nuk është gjithmonë i njohur, Watkins thotë se zakonisht shkaktohet nga një kombinim faktorësh gjenetikë dhe mjedisorë. Sa i përket lidhjeve gjenetike, kërkimet tregojnë se lidhja më e fortë është prania e varianteve të gjeneve HLA-DQ2 ose HLA-DQ8. “Për shkak të këtyre gjeneve, deri në 10–15% e të afërmve të shkallës së parë të pacientëve me sëmundje celiake preken gjithashtu,” thotë Fasano.

    Sa për faktorët mjedisorë, konsumimi i glutenit është shkaktari më i zakonshëm i simptomave te njerëzit me sëmundje celiake, por “ndryshimet në ekosistemin e zorrëve, shpesh të shkaktuara nga një infeksion (sidomos gjatë fëmijërisë), ndërhyrje kirurgjikale ose stres, mund të nxisin kalimin nga një predispozitë gjenetike te shfaqja klinike e sëmundjes,” shpjegon Fasano.

    Si trajtohet sëmundja celiake?

    Deri tani, trajtimi i vetëm për sëmundjen celiake është një dietë rreptësisht pa gluten. “Edhe sasi të vogla gluteni, si grimcat e mbetura në një thekëse buke, mund të shkaktojnë dëme dhe simptoma,” thotë Watkins. Por sapo gluteni eliminohet plotësisht, shumë pacientë ndihen më mirë brenda pak javësh, edhe pse për disa, rimëkëmbja mund të zgjasë më shumë.

    Shumica e këtyre pacientëve punojnë me një mjek ose dietolog për të identifikuar dhe eliminuar burimet ushqimore që përmbajnë gluten dhe për të marrë këshilla mbi mënyrën e kompensimit të mungesave ushqyese. Kjo nuk është gjithmonë e lehtë, pasi përveç se është një proteinë që gjendet natyrshëm në shumë drithëra, gluteni “shtohet shpesh në ushqimet e përpunuara si mbushës,” thotë Fasano. “Salcat, ëmbëlsirat dhe madje edhe disa lloje mishrash mund ta përmbajnë atë.”

    Dhe për një numër të vogël pacientësh, edhe respektimi i plotë i një diete pa gluten nuk mjafton për të larguar simptomat. Kjo ndodh për shkak të një gjendjeje të rrallë të quajtur sëmundja celiake refraktare, e cila kërkon trajtim të specializuar.

    Për këta dhe të gjithë pacientët me sëmundje celiake, “po zhvillohen shumë prova klinike për të gjetur ilaçe që do të parandalojnë reagimin inflamator të lidhur me këtë sëmundje,” thotë Robert. “Shpresojmë se është vetëm çështje kohe para se të kemi ilaçe që do ta bëjnë më të lehtë jetesën me sëmundjen celiake.” / USA Today

  • Shqetësime gjatë ecjes? Ja pse fëmija juaj duhet të vizitohet nga mjeku

    Shqetësime gjatë ecjes? Ja pse fëmija juaj duhet të vizitohet nga mjeku

    Një sëmundje e trashëguar që mund të deformojë kockat dhe të kufizojë jetën nëse nuk trajtohet me kohë.

    Sëmundja e rrallë, hipofosfatemia e lidhur me kromozomin X (XLH), është një çrregullim gjenetik që burrat nuk mund ta transmetojnë te djemtë e tyre, por e transmetojnë te të gjitha vajzat. Ndërsa gratë e sëmura e transmetojnë këtë çrregullim në 50% të fëmijëve të tyre, qoftë djem apo vajza, prandaj shpeshherë sëmundja prek më shumë anëtarë të një familjeje. Ky informacion mbështetet nga studimet gjenetike të Institutit Kombëtar të Shëndetit.

    Sipas National Organization for Rare Disorders – NORD, kjo sëmundje karakterizohet nga një mutacion në gjenin PHEX në kromozomin X, i cili kontrollon sintezën e një enzime (endopeptidazë) që rregullon nivelin e fosfatit në trup. Si pasojë e këtij mutacioni, fosfati humbet tepricë përmes veshkave dhe traktit tretës, duke shkaktuar uljen e fosfatit në gjak. Kjo gjendje pengon mineralizimin normal të kockave dhe dhëmbëve, duke i bërë ato më të dobëta dhe më të prirura ndaj deformimeve dhe problemeve të tjera.

    Humbja e fosfatit si mineral i rëndësishëm bën që kockat dhe dhëmbët të humbasin fortësinë dhe fleksibilitetin e duhur. Kjo manifestohet si përkulje e kockave, sidomos në këmbë, që zakonisht vërehet kur fëmija fillon të ecë. Deformitetet e kockave përparojnë gjatë fëmijërisë dhe mund të bëhen shumë të dukshme gjatë jetës, raporton Mayo Clinic.

    Simptomat kryesore janë ecja e vonuar, vështirësi në vrapim, ecje e paqëndrueshme, dhimbje në kocka dhe nyje, si dhe vështirësi në ngjitjen dhe zbritjen e shkallëve. Gjithashtu, mund të ketë probleme me uljen dhe ngritjen, si dhe vonesë në daljen e dhëmbëve, karies të theksuar për shkak të cilësisë së dobët të smaltit, dhe humbje të hershme të dhëmbëve.

    Shenjat e kësaj sëmundjeje ngjajnë me rahitin, por fëmijët nuk reagojnë ndaj terapisë me vitaminë D, që e bën diagnostikimin më të vështirë në mungesë të testeve laboratorike dhe gjenetike. Prandaj, nëse fëmija tregon simptoma të tilla, pavarësisht trajtimit parandalues me vitaminë D, është e rëndësishme të kërkohet vlerësim i specializuar dhe të bëhen analiza laboratorike dhe gjenetike për mutacionin në gjenin PHEX.

    Nëse sëmundja nuk trajtohet, mund të shkaktojë komplikime serioze si rritje të ulët disproporcionale, deformime të këmbëve, shtyllës kurrizore dhe duarve, dhimbje kronike, kufizim të lëvizshmërisë së nyjeve dhe rrezik të lartë për fraktura.

    Trajtimi përfshin suplementimin me fosfat dhe vitamina D aktive (kalcitriol), që ndihmon në rikthimin e mineralizimit normal dhe parandalimin e komplikimeve. Monitorimi i rregullt laboratorik është i domosdoshëm për përshtatjen e terapisë dhe për të parandaluar efektet anësore. Trajtimi i hershëm ka rëndësi thelbësore për përmirësimin e cilësisë së jetës së pacientit dhe reduktimin e simptomave). 

     

  • Çfarë është sëmundja e notarit? Këshilla si të mjekohet

    Çfarë është sëmundja e notarit? Këshilla si të mjekohet

    Otiti i jashtëm, i njohur edhe si ‘sëmundja e notarit’, është një inflamacion i zakonshëm që prek kanalin e jashtëm të dëgjimit.
    Ai shfaqet si inflamacion i kanalit që lidh pjesën e jashtme të veshit me membranën timpanike. Zakonisht shkaktohet nga infeksione bakteriale ose mykotike dhe mund të shkaktojë dhimbje të forta. Prek njerëz të çdo moshe, nga foshnjat te të rriturit. Kuptimi i shkakut dhe menaxhimi i duhur janë thelbësorë për trajtim efektiv dhe parandalim, mjekja greke Olga Papadopoulou.

    Shkaqet kryesore janë infeksionet bakteriale ose më rrallë mykotike, që shkaktojnë inflamacion për shkak të shumëzimit ose hyrjes së tyre në lëkurën e kanalit përmes prerjeve apo plagëve të vogla.

    Faktorët që rrisin rrezikun përfshijnë lagështinë e zgjatur në vesh, lëndimet dhe sëmundjet e lëkurës si dermatiti.

    Sëmundja lidhet shpesh me lagështirën e tepërt pas notit, ndaj quhet edhe ‘sëmundja e notarit’, pasi ujërat që mbeten në vesh krijojnë kushtet ideale për zhvillimin e mikroorganizmave patogjenë.

    Pastrimi i veshit me kunje pambuku, gërvishtja me gishta apo përdorimi i kufjeve ose mburojave për veshët mund të shkaktojnë plagë të vogla që favorizojnë hyrjen e baktereve.

    Simptomat e hershme përfshijnë kruajtje, skuqje të lehtë dhe ndjesi shqetësuese që përkeqësohet kur shtypet pjesa e jashtme e veshit.

    Mund të ketë edhe rrjedhje të lëngut të pastër pa erë. Nëse nuk trajtohet, simptomat përkeqësohen, duke sjellë dhimbje më të forta, rrjedhje të pusit, ënjtje dhe ndjesi bllokimi të kanalit, madje edhe humbje dëgjimi.

    Në rastet e avancuara, dhimbja mund të shtrihet në fytyrë, qafë dhe kokë, shfaqet ënjtje dhe skuqje në pjesën e jashtme të veshit, dhe mund të ketë ethe.

    Diagnostikimi bazohet kryesisht në ekzaminimin klinik me otoskop ose otomikroskop, që lejon të shihet inflamacioni dhe ndonjë rrjedhje.

    Në disa raste, mund të merret mostër nga rrjedhja për të identifikuar mikroorganizmin dhe për të përcaktuar trajtimin më të përshtatshëm.

    Trajtimi synon zhdukjen e inflamacionit dhe shërimin e lëkurës së kanalit.
    Pastrimi i kanalit dhe vendosja e garzave me ointmente antibiotike ose antifungale, si dhe përdorimi i pika për veshë që përmbajnë acid acetik (për rikthimin e pH-së normale), kortikosteroide dhe antibiotikë ose antifungale janë standarde. Në rastet më të rënda, përdoren antibiotikë oralë dhe medikamente për lehtësimin e dhimbjes.

    Gjatë trajtimit rekomandohet të shmanget ekspozimi i veshit ndaj ujit, duke mos notuar apo futur ujë gjatë larjes, si dhe të evitohen kufjet dhe mburojat për veshët.
    Në larje, hyrja e kanalit duhet të mbulohet me pambuk të njomur në vazelinë për të parandaluar lagështinë. Otiti i jashtëm kërkon trajtim të shpejtë dhe të saktë për të parandaluar simptoma të vazhdueshme. Syri.net-iefimerida