Lajmidites.com

Tag: sarajevë

  • Presidenti serb akuzohet se ishte pjesë e një grupi snajperistësh që vriste civilë boshnjakë në Sarajevë: S’kam vrarë

    Presidenti serb akuzohet se ishte pjesë e një grupi snajperistësh që vriste civilë boshnjakë në Sarajevë: S’kam vrarë

    Pamje që tregon Aleksandar Vuçiçin në Sarajevë në vitin 1995

    SERBI-Një gazetar investigativ kroat ka paraqitur një padi te prokurorët e Milanos kundër presidentit serb, Aleksandër Vuçiç, i dyshuar për përfshirje në grup snajperësh në Sarajevë gjatë Luftës së Bosnjës, në të cilat të huaj të pasur dyshohet se paguan shuma të mëdha parash për të qëlluar civilët boshnjak, në vitet 1990.
    Konkretisht The Guradian shkruan se prokurorët e Milanos nisën një hetim që synonte identifikimin e italianëve të dyshuar për përfshirje në këtë ngjarje, të akuzuar për vrasje me dashje të rënduar nga mizori dhe motive të shëmtuara. Sipas hetuesve, grupe “turistësh snajperë” dyshohet se kanë marrë pjesë në vrasjet masive pasi u kanë paguar shuma të mëdha parash ushtarëve që i përkisnin ushtrisë së Radovan Karaxhiçit – ish-liderit serb të Bosnjës i cili në vitin 2016 u shpall fajtor për gjenocid dhe krime të tjera kundër njerëzimit – për t’u transportuar në kodrat përreth Sarajevës në mënyrë që të qëllonin mbi popullsinë për kënaqësi.
    Gavazzeni tha se kishte lexuar për herë të parë raportet rreth turistëve të dyshuar si snajperë në shtypin italian në vitet 1990, por vetëm pasi pa Sarajevo Safari , një dokumentar i vitit 2022 nga regjisori slloven Miran Zupaniç, filloi të hetonte më tej. Të mërkurën, gazetari investigativ Domagoj Margetiç paraqiti padinë e tij kundër Vuçiçit te prokurorët që po hetojnë çështjen.
    Gazetari postoi prova në mediat sociale se Vuçiç, atëherë një vullnetar i ri, ishte i pranishëm në një nga postet ushtarake në Sarajevë nga e cila, sipas dëshmitarëve, shtetas të huaj dhe njësi ultranacionaliste serbe qëllonin dhe vrisnin civilë në atë që është përshkruar si një “safari turistik” makabër. 
    Më shumë se 10,000 njerëz u vranë në Sarajevë nga bombardimet dhe të shtënat me snajper midis viteve 1992 dhe 1996 në atë që ishte rrethimi më i gjatë në historinë moderne, pasi Bosnja dhe Hercegovina shpalli pavarësinë nga Jugosllavia. Snajperët ishin ndoshta elementi më i frikshëm i jetës nën rrethim në Sarajevë, sepse ata qëllonin pa dallim njerëzit në rrugë, përfshirë fëmijët.
    Vuçiç ka reaguar ndaj akuzave për një video të vitit 1993, në të cilën ai pretendohet se shfaqet duke mbajtur një pushkë snajperi pranë personave të armatosur në varreza.
    “Nuk kam mbajtur kurrë në jetën time një pushkë snajperi. Nuk kam pasur as armën për të cilën flisni, sepse ajo është stativ kamere. Nuk kam vrarë kurrë askënd, nuk kam plagosur askënd dhe nuk kam bërë asgjë të ngjashme”, tha Vuçiç para gazetarëve në një konferencë ekonomike rajonale Britani e Madhe–Ballkani Perëndimor, e mbajtur në Beograd.

  • Gazetari kroat publikon foto dhe video të Vuçiç, akuzohet se ishte pjesë e një grupi snajperistësh që vriste në Sarajevë

    Gazetari kroat publikon foto dhe video të Vuçiç, akuzohet se ishte pjesë e një grupi snajperistësh që vriste në Sarajevë

    Presidenti i Serbisë është akuzuar për përfshirje në grup snajperësh në Sarajevë gjatë Luftës së Bosnjës, në të cilat të huaj të pasur dyshohet se paguan shuma të mëdha parash për të qëlluar civilët boshnjak.
    Aleksandar Vuçiç dyshohet se ka qenë i pranishëm në një nga grupet ushtarake mbi qytet nga ku thuhet se të huajt kanë paguar për të qëlluar banorët e tij gjatë rrethimit nga viti 1992 deri në vitin 1996.

    Janë shfaqur gjithashtu pamje video që me sa duket e tregojnë atë duke udhëtuar në një automjet me katër, i cili kishte, në bagazhin e tij, një kafkë njerëzore me një helmetë blu paqeruajtëse të Kombeve të Bashkuara.
    Pretendimet kundër Vuçiç, të cilat ai i mohon me forcë, janë bërë nga Domagoj Margetic, një gazetar investigativ kroat.
    Ai ka paraqitur një ankesë kundër presidentit te prokurorët italianë, të cilët tashmë po hetojnë akuzat se italianët, rusët dhe amerikanët morën pjesë në “safari snajperësh” gjatë konfliktit.
    “E kam informuar zyrën e prokurorit publik për të gjitha njohuritë e mia në lidhje me lidhjen e Aleksandar Vuçiç me safaritë njerëzore në Sarajevën e kohës së luftës.
    Kam bashkëngjitur të gjitha provat, materialet video, dokumentacionin fotografik, dokumentacionin audio dhe video, si dhe dokumentacionin mediatik nga ajo kohë”, tha Margetic.
    Në parashtresën e tij, Margetic pretendoi se Vuçiç ishte “anëtar i një njësie paraushtarake, nën kontrollin e Partisë Radikale Serbe, gjatë luftës në vitet 1992 dhe 1993”.
    Njësia ishte “e stacionuar në një pozicion lufte… në varrezat hebraike në Sarajevë”, tha gazetari. Varrezat u përdorën si pozicion pwr snajperët serbë.
    Më shumë se 10,000 njerëz u vranë nga bombardimet dhe zjarri i snajperëve gjatë rrethimit.
    Margetic pretendon më tej se informacioni “e vendos atë pa asnjë dyshim në kohën dhe vendin e këtyre krimeve”.
    Ai citoi pamje video nga viti 1993 të cilat, sipas tij, tregonin Vuçiç duke mbajtur një pushkë.
    Mbështetësit e udhëheqësit serb i kanë hedhur poshtë pretendimet dhe thanë se objekti në pamjet filmike ishte një televizor. një trekëmbësh kamerash, të cilin Vuçiç e mbante me vete sepse në atë kohë punonte si gazetar.
    Vuçiç ka thënë se objekti ishte një çadër.
    Prokurorët në Milano hapën hetimin e tyre pasi morën informacione që pretendonin se italianë të pasur ishin midis të huajve që paguanin për të qëlluar civilët boshnjakë, me një shpërblim të vënë për gratë, fëmijët dhe burrat me uniformë.
    “Turistët e luftës” dyshohet se u lejuan të qëllonin civilët nga milicitë serbe të Bosnjës nën komandën e Radovan Karaxhiçit.
    Suzana Vasiljeviç, një zëdhënëse e presidentit Vuçiç, i tha The Telegraph: “Pretendimet e paraqitura nga gazetari kroat Domagoj Margetiç përfaqësojnë një rast të dezinformimit dashakeq, të ndërtuar me qëllim për të gërryer besueshmërinë institucionale të Republikës së Serbisë dhe presidentit të saj. Presidenti Vuçiç nuk mori pjesë në aktivitete luftarake, nuk përdori armë dhe nuk kishte asnjë rol në asnjë operacion lufte.”
    Ajo shtoi se akuzat ishin “të motivuara politikisht” dhe një përpjekje për të “minuar reputacionin ndërkombëtar të Serbisë”.
    Një dokumentar i quajtur “Sarajevo Safari”, i publikuar në vitin 2022 nga një regjisor slloven, bëri akuza të ngjashme në lidhje me të huajt në “safarit e luftës gjatë fundjavës”.
    I pyetur në lidhje me videon e postuar së fundmi, e cila duket se tregon Vuçiç me automjetin me kafkë, një burim serb tha se makina nuk i përkiste atij dhe, sidoqoftë, “makina të tilla ishin kudo në zonën e luftës”.
    Pretendimet se të huajt e pasur udhëtuan në Sarajevë për “safari snajperësh” janë mbështetur nga një ish-diplomat italian.
    Michael Giffoni, i cili ishte zëvendëskryetar i misionit diplomatik të Italisë në Sarajevë, pretendoi se sapo mbërriti në qytet në vitin 1994, iu tha: “E dini, po organizohen safari. Shumë njerëz të pasur po vijnë këtu, disa janë gjuetarë, të tjerë janë biznesmenë. Ushtria dhe paraushtarakët i çojnë në kodrat mbi Sarajevë dhe për këtë paguajnë.”
    SISMI, një agjenci italiane e inteligjencës, u informua për “turizmin e luftës” dhe, në bashkëpunim me inteligjencën boshnjake, arriti të ndalonte mbërritjen e italianëve, i tha ai gazetës La Repubblica. “Agjencia identifikoi se kush po organizonte të gjithë këtë gjë dhe e mbylli atë”, tha ai.
    Megjithatë, autoritetet italiane nuk ishin në gjendje të identifikonin asnjë nga qytetarët e tyre që dyshohet se morën pjesë në të shtënat e civilëve. “Nëse do të kishim pasur një emër, do t’i kishim ndjekur penalisht”, tha Giffoni.
    Ekspertët e Ballkanit i kanë thënë The Telegraph se akuzat mund të jenë të vërteta, por duhen trajtuar me kujdes.
    Helena Ivanov, nga grupi i ekspertëve Henry Jackson Society, tha: “Shumë gjëra të tmerrshme ndodhën gjatë luftës, por pati edhe histori të tmerrshme që rezultuan të mos ishin të vërteta, pretendime se ekstremistët myslimanë hodhën foshnje serbe te luanët në një kopsht zoologjik, për shembull, ose se luftëtarët në të tre anët bënë gjerdanë nga gishtat e foshnjave.
    “Historitë e rreme mund të qëndrojnë për një kohë të gjatë. Sa herë që ka një pretendim që është vërtet shpërthyes, si ai për “safarit me snajperë”, ai duhet t’i nënshtrohet një hetimi të plotë dhe transparent. Nëse ka akuza të besueshme, atëherë ato duhet të hetohen”, tha ajo
    Videoja që duket se tregon zotin Vuçiç me automjetin e zbukuruar me një kafkë u postua nga Jasmin Mujanovic, një ekspert dhe autor i Ballkanit.
    Ai tha se kishte “prova në rritje… duke përfshirë dëshminë nga Gjykata Ndërkombëtare Penale për ish-Jugosllavinë, për ekzistencën e ‘safarive njerëzore’ të kryera nga forcat nacionaliste serbe në emër të turistëve të pasur të huaj”.
    Provat duhet të çojnë në hetime “në katër ose pesë vende të ndryshme”, shtoi ai.
    Mujanovic tha se akuzat ishin “të besueshme”, por paralajmëroi: “Ne gjithmonë duhet të kërkojmë që pretendimet e jashtëzakonshme të kenë prova të jashtëzakonshme.”
    “Ato meritojnë të shqyrtohen më tej nga agjencitë policore italiane dhe të tjera ndërkombëtare. Në fakt, shpresohet që ato të gjenden si legjenda urbane, duke pasur parasysh tmerrin e nënkuptuar. Por nëse janë të vërteta, atëherë duhet të ngrihen akuza të forta penale kundër të gjithë atyre që janë të përfshirë”, shtoi ai.

     
     

  • “Safari snajperësh në Bosnjë”/ Ish-ambasadori italian në Sarajevë rrëfen kapitullin e errët të luftës: Italianët erdhën për të vrarë, por…

    “Safari snajperësh në Bosnjë”/ Ish-ambasadori italian në Sarajevë rrëfen kapitullin e errët të luftës: Italianët erdhën për të vrarë, por…

    Ish-ambasadori italian Michael Giffoni, i cili shërbeu në Sarajevë gjatë vitit 1994, ka treguar se gjatë luftës në Bosnjë qarkullonin informacione që italianët dyshoheshin se paguanin për të qëlluar me snajper nga kodrat e rrethimit, duke i cilësuar këto ngjarje një nga episodet më të errëta të asaj periudhe.

    “Nuk kam problem të tregoj gjithçka që di. Është një histori që më shqetësoi vërtet në atë kohë”, u shpreh ai.
    Siç shkruan “La Repubblica”, Giffoni kujton se që në mbërritjen e tij në Sarajevë, në një qytet nën rrethimin e snajperëve serbë, kishte dëgjuar paralajmërimet e para për atë që boshnjakët e quanin “Safari snajperësh”. Sipas tij, qarkullonin informacione se persona të pasur dhe aventurierë silleshin në pozicione të larta për të qëlluar me snajper mbi qytetin e rrethuar.
    “Mbaj mend, me njëfarë emocioni, kur mbërrita në Sarajevë, në vitin 1994. Ata më thanë menjëherë: ‘E dini, ka Safari atje.’ Kishte shumë njerëz të pasur që vinin nga të gjitha anët. Ata ishin të fortë gjatë konfliktit, i çuan në kodra dhe paguan. Pastaj gjithçka u bë më e qartë“, tha Giffoni.
    Ai thotë se informacionet për praninë e të huajve midis snajperëve, përfshirë italianë, u raportuan nga inteligjenca boshnjake dhe më pas iu dërguan shërbimeve sekrete italiane (SISMI).
    “Informacioni në lidhje me snajperët italianë na u konfirmua më vonë nga shefi i Subashi-t, Mustafa Hajrulahovi”, tha ai.
    Giffoni deklaron se këto të dhëna iu përcollën Romës, e cila pas disa muajsh njoftoi se “gjurmët ishin ndjekur dhe çështja ishte zgjidhur”. Megjithatë, nuk u dhanë emra apo prova konkrete. Ai thekson se po të kishte pasur identitete të verifikueshme, autoritetet italiane do të kishin nisur procedime penale.
    “Informacioni iu raportua krerëve të shërbimeve sekrete romake. Nga Roma, pas disa muajsh, ata i njoftuan dy zyrtarët se gjurmët ishin eksploruar, se kishin identifikuar organizatorët dhe se çështja ishte zgjidhur, se çështja ishte zgjidhur. Nga Italia, rrjedha ishte ndaluar. Dhe ata urdhëruan që informacioni t’u kalohej boshnjakëve”, tha ai.

    Top Channel

  • Trondit ish-ambasadori në Sarajevë: Italianët vinin për të vrarë, por askush nuk na tha kush ishin

    Trondit ish-ambasadori në Sarajevë: Italianët vinin për të vrarë, por askush nuk na tha kush ishin

    Intervistë e diplomatit Michael Giffoni për snajperistët italianë në Sarajevë në vitin 1994
    “Unë nuk kam problem të tregoj gjithçka që di. Është një histori që atëherë më tronditi shumë. Por duhet të futemi në atë kontekst lufte”.
    Në Sarajevën e rrethuar, Michael Giffoni ishte zëvendësshefi i delegacionit diplomatik special (dy vite më vonë u kthye në ambasadë). Një diplomat i ri që më pas u bë ambasadori i parë italian në Kosovë nga 2008 deri më 2013 (në 2014 u përfshi në një hetim gjyqësor nga i cili doli i pafajshëm “sepse fakti nuk ekzistonte”). Dëshmia e tij konfirmon lajmin për italianë mes snajperistëve, që qëllonin nga kodrat.
    Na tregoni Sarajevën e vitit 1994?
    Ishim vazhdimisht nën shënjestrën e snajperëve. Edhe ne, megjithëse kishim status diplomatik. Fiat Panda ime ishte plot me vrima plumbash. Kontakti me atë që ndodhte në lartësitë përreth, edhe në Grbavica, ishte praktikisht zero. Ishte ‘të gjithë kundër të gjithëve’. Në situata të tilla shpërthen një lumë zërash të pakontrollueshëm.
    Për çfarë zërash bëhet fjalë?
    Mbaj mend, me emocion edhe sot, kur mbërrita në Sarajevë, në fund të vitit 1994. Menjëherë më thanë: ‘E di, atje lart janë “Safari-t”’. Vinin tufa të tëra të pasanikëve nga të katër anët. Gjuetarë, por edhe biznesmenë. Ushtarë ose paramilitarë, të cilët në atë konflikt kishin shumë fuqi, i çonin në kodra dhe këta paguanin. Më pas gjithçka u sqarua më mirë.
    Kur?
    Tek funksionarët e Sismi-t mbërriti një informacion nga inteligjenca boshnjake për italianë mes snajperistëve (këtë e përmend edhe kallëzimi i Ezio Gavazzenit, nga i cili nisi hetimi i prokurorisë së Milanos). Edin Subashiç, ish-agjenti boshnjak që e tregon këtë, nuk po shpikte asgjë.
    Çfarë raportoi Subashiçi te Sismi?
    Që boshnjakët kishin kapur një paraushtarak serb, i cili ‘kishte kënduar’, duke treguar se në kodra vinin të qëllonin edhe të huaj. Rusë, por edhe italianë. I sillnin nga Trieste, me fluturime ose mjete të tjera. Arrinin në Serbi dhe prej andej i çonin në pozicione lartësie. Kështu iu tha Sismi-t.
    Keni pasur konfirmime?
    Informacionin për snajperistët italianë na e konfirmoi më pas edhe shefi i Subashiçit, Mustafa Hajrulahoviç, i quajtur ‘Talijan’, italiani. Kishim marrëdhënie të mira.
    Çfarë ndodhi më pas?
    Informacioni iu përcoll drejtuesve të shërbimeve sekrete në Romë. Nga Roma, pas disa muajsh, dy funksionarëve iu komunikuan se pista ishte hetuar, se kishin identifikuar ata që e organizonin dhe se çështja ishte ‘mbyllur’. I siguruan se, të paktën nga Italia, fluksi ishte ndalur. Dhe urdhëruan të përcillej informacioni te boshnjakët.
    Kur?
    E mësuam këtë në vitin 1994. Por është e sigurt që ‘të këqijat’ kishin ndodhur edhe në 1993.
    Si bëheshin komunikimet?
    Nuk përdorej shumë shkrimi në atë periudhë.
    Çfarë ndodhi më pas?
    Pas atij komunikimi, nuk u kërkua dhe as nuk u shtua më asgjë tjetër, përndryshe do ta kisha ditur. Atyre viteve bëmë gjithçka që mund të bënim nga terreni, në një kontekst shpërbërjeje totale.
    Ju dhanë emra?
    Sikur të kishim pasur një emër, atëherë, do ta kishim ndjekur penalisht. I qëndroj me krenari atyre viteve. Lajmi na tronditi shumë. Edhe sepse Italia në Bosnjë bëri shumë, sidomos me shoqërinë civile. Kam parë dhjetëra mijëra vullnetarë të vinin me kamionë të mbushur me ndihma. Italianët e mbështetën popullin boshnjak me një gjenerozitet dhe afërsi të jashtëzakonshme. Ishte një luftë te porta jonë. Dhe të dije që kishte bashkatdhetarë mes snajperistëve, na dhimbte shumë.

  • Hetimi italian rihap plagët e Sarajevës

    Hetimi italian rihap plagët e Sarajevës

    Irina Çishiq festoi ditëlindjen e saj të parë më 8 tetor të vitit 1993. Katër ditë më vonë, ajo u vra nga një plumb snajperi në rrugët e kryeqytetit të Bosnjës, Sarajevë. “Meqë Irina sapo kishte mësuar të ecte, gruaja ime Stana e mbante për dore. Kurrë nuk e kuptuam pse dikush do të qëllonte drejt një shënjestre 50–60 centimetra të gjatë – sa një vajzë njëvjeçare – në vend të një shënjestre shumë më të madhe, siç është gruaja ime, që do të ishte më e lehtë për t’u goditur”, tha për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë (REL) babai i Irinës, Samir Çishiq.
    Për tri dekada, prindërit e vajzës së vrarë kërkojnë një përgjigje: a u vra vajza e tyre vetëm për të shkaktuar më shumë dhimbje dhe vuajtje? Ditët e fundit, dhimbja e tyre është ringjallur nga raportimet e mediave italiane për një hetim që po zhvillohet në Milano rreth të ashtuquajturve “snajperë të fundjavës”. Sipas gazetave Il Giorno, La Repubblica dhe agjencisë ANSA, prokurorët po hetojnë pretendimet se gjatë luftës në Bosnje e Hercegovinë (1992–1995), pasanikë të huaj kanë paguar “shuma të mëdha parash” për të qëlluar me armë “për pikën e qejfit” civilë në Sarajevën e rrethuar. Zyra e prokurorit të Milanos nuk iu përgjigj pyetjes së Radios Evropa e Lirë për atë se deri ku ka mbërritur hetimi, ose ndaj kujt mund të jetë nisur ai.

    Një qytet olimpik nën zjarrin e snajperëve

    Sarajeva u rrethua nga Ushtria e Republikës Sërpska nga viti 1992 deri në vitin 1995. Rrethimi që zgjati 1.425 ditë, ishte një nga më të gjatët në historinë moderne evropiane. Më shumë se 1.600 fëmijë u vranë dhe 14.000 u plagosën. Sipas të dhënave të shoqatave të viktimave dhe vendimeve të gjykatave të OKB-së, çdo fëmijë i dhjeti i vrarë në qytetin që kishte pritur Lojërat Olimpike të vitit 1984, u qëllua nga snajperë. Megjithatë, asnjë snajper nuk është mbajtur personalisht përgjegjës, as para gjykatave të Bosnjës, as para atyre ndërkombëtare. Në dënimet kundër zyrtarëve më të lartë të Republikës Sërpska, Gjykata Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) gjeti se fushata e snajperëve kishte një qëllim të vetëm: “t’i terrorizonte civilët”. Florence Hartmann, ish-zëdhënëse e Zyrës së Prokurorit të ICTY, i tha REL-it se ata “ishin në dijeni” për të ashtuquajturat “ekspedita të turizmit të vdekjes”. “E dinim që ekzistonin. Nuk e dinim si ishin organizuar. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që është nisur një hetim gjyqësor dhe që ata që e organizuan të identifikohen”, tha ajo.

    “Gjueti në Sarajevë”
    Benjamina Kariq, kryetare e komunës së Sarajevës, ishte njëvjeçare kur filloi lufta. Pas shfaqjes së dokumentarit “Sarajevo Safari” në vitin 2022, ajo paraqiti një kallëzim penal në Prokurorinë e Bosnje e Hercegovinës, dhe më vonë në autoritetet italiane. “Ardhja e njerëzve të pasur në Sarajevë gjatë fundjavës për t’i vrarë fëmijët tanë, është gjëja më e errët që mund ta paramendosh”, tha Kariq për REL. Ajo nuk mori përgjigje deri në mesin e vitit 2025. Në gusht, përmes Ambasadës Italiane në Bosnje e Hercegovinë, ajo paraqiti një kallëzim shtesë me informacione të reja të ofruara nga gazetari italian Ezio Gavazzeni.
    Gavazzeni, me ndihmën e ish-gjyqtarit Guido Salvini, kontaktoi prokurorët në Milano, por as ai dhe as Salvini nuk iu përgjigjën pyetjeve të REL-it. “Gjithçka që po ndodh së fundmi jep një fije shprese se të paktën një pjesë e drejtësisë do të vihet në vend”, tha Kariq.Në disa vendime të ICTY, gjykata theksoi se fushata e snajperëve ishte krijuar për të “terrorizuar civilët”.
    “Civilët e Sarajevës u qëlluan nga snajperët derisa shkonin të merrnin ujë. Snajperët qëlluan fëmijët që luanin para shtëpive, ecnin me prindërit, ktheheshin nga shkolla ose ngisnin biçikletat”, tha gjyqtari O-Gon Kwon gjatë leximit të vendimit kundër Radovan Karaxhiqit, presidentit të kohës së luftës i Republikës Sërpska, i dënuar me burgim të përjetshëm në vitin 2019. Në gjyqin e Dragomir Millosheviqit – komandantit të Korpusit të Sarajevë-Rumanisë, i dënuar me 29 vjet burg në 2007 – dëshmoi zjarrfikësi amerikan John Jordan, i cili foli për të huaj që paguanin për të ardhur në Sarajevë dhe për të qëlluar civilë nga pozicionet serbe.
    “Banorët vendas mbanin armë të caktuara, dhe kur shfaqej një djalë me armë që dukej sikur do të duhej të ishte në gjueti derrash të egër në Pyllin e Zi [në Gjermani], jo në luftë urbane në Ballkan dhe kur e shihje që nuk dinte as të lëvizte mes rrënojave, e kuptoje menjëherë”, tha Jordan në shkurt 2007. Sipas kallëzimit penal në Prokurorinë e Milanos, thuhet se ekzistonte një “listë çmimesh” për të ashtuquajturin “Safarin e Sarajevës” për të huaj të pasur – mes tyre amerikanë, kanadezë, rusë dhe italianë.
    Fëmijët ishin shënjestrat më të shtrenjta, të ndjekura nga gratë, pastaj burrat; ndërsa të moshuarit mund të vriteshin falas, sipas ANSA-s. Mediat italiane raportojnë gjithashtu se gjatë luftës, shërbimet e inteligjencës boshnjake, bazuar në mënyrën si ishte organizuar operacioni, besonin se pas tij qëndronte Shërbimi i Sigurimit të Shtetit (SDB) i Serbisë dhe ish-shefi i tij Jovica Stanishiq, i dënuar më vonë me 15 vjet burgim nga ICTY për krime lufte.
    “Verifikimi i akuzave”
    Nëse prokurorët në Milano ngrenë aktakuza dhe provojnë fajësinë, kjo do të ishte hera e parë që vrasjet me snajper të civilëve në Bosnje do të trajtoheshin në një gjykatë. Në maj 2021, Prokuroria e Bosnjës hapi një rast pas publikimit të një videoje – autenticiteti i së cilës nuk është konfirmuar nga REL-in – ku një snajper i Ushtrisë së Republikës Sërpska mburrej se “kishte qëlluar dikë drejt e në kokë”. “Më 2 prill 2025, Prokuroria e Shtetit të Bosnjës ia kaloi rastin Prokurorisë së Kantoni të Sarajevës për aktivitetet e snajperëve në Sarajevë. Prokurori i caktuar po ndërmerr hapa aktivë për të verifikuar akuzat në raport”, tha për REL-in zëdhënësja Azra Bavçiç.
    Sipas Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Bosnjës, më shumë se 3.200 raste krimesh lufte mbeten të pazgjidhura në vend; mbi 2.900 janë ende “në fazën fillestare”, që do të thotë se nuk është identifikuar asnjë i dyshuar ose krimet nuk janë hetuar plotësisht. Më shumë se 150 të dyshuar ndodhen jashtë Bosnjës, kryesisht në Serbi dhe Kroaci. Këto dy vende nuk ekstradojnë shtetasit e tyre dhe mund t’i gjykojnë vetëm brenda juridiksioneve të tyre.
    Profesori i së drejtës nga Sarajeva, Enver Iseriq, tha për REL-in se Prokuroria e Bosnjës nuk ka ndjekur penalisht as personat në të ashtuquajturën “lista A” të dhënë nga gjykata e OKB-së, “që duhej të kishte qenë prioritet”. “Prandaj, asnjë kriminel lufte nga Bosnja nuk është ndjekur për vrasjen me snajper të fëmijëve apo për pagesa për të ardhur në Bosnje e për të vrarë për kënaqësi shtazore. Tridhjetë vjet pas luftës, qindra kriminelë ende ecin të lirë, ndërsa viktimat e tyre i shohin nëpër rrugë”./REL/

  • Hetimi italian për “snajperët e fundjavës” rihap plagët e Sarajevës

    Hetimi italian për “snajperët e fundjavës” rihap plagët e Sarajevës

    Irina Çishiq festoi ditëlindjen e saj të parë më 8 tetor të vitit 1993. Katër ditë më vonë, ajo u vra nga një plumb snajperi në rrugët e kryeqytetit të Bosnjës, Sarajevë.
    “Meqë Irina sapo kishte mësuar të ecte, gruaja ime Stana e mbante për dore. Kurrë nuk e kuptuam pse dikush do të qëllonte drejt një shënjestre 50–60 centimetra të gjatë – sa një vajzë njëvjeçare – në vend të një shënjestre shumë më të madhe, siç është gruaja ime, që do të ishte më e lehtë për t’u goditur”, tha për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë (REL) babai i Irinës, Samir Çishiq.
    Për tri dekada, prindërit e vajzës së vrarë kërkojnë një përgjigje: a u vra vajza e tyre vetëm për të shkaktuar më shumë dhimbje dhe vuajtje? Ditët e fundit, dhimbja e tyre është ringjallur nga raportimet e mediave italiane për një hetim që po zhvillohet në Milano rreth të ashtuquajturve “snajperë të fundjavës”.
    Sipas gazetave Il Giorno, La Repubblica dhe agjencisë ANSA, prokurorët po hetojnë pretendimet se gjatë luftës në Bosnje e Hercegovinë (1992–1995), pasanikë të huaj kanë paguar “shuma të mëdha parash” për të qëlluar me armë “për pikën e qejfit” civilë në Sarajevën e rrethuar.
    Zyra e prokurorit të Milanos nuk iu përgjigj pyetjes së Radios Evropa e Lirë për atë se deri ku ka mbërritur hetimi, ose ndaj kujt mund të jetë nisur ai.
    Një qytet olimpik nën zjarrin e snajperëve
    Sarajeva u rrethua nga Ushtria e Republikës Sërpska nga viti 1992 deri në vitin 1995. Rrethimi që zgjati 1.425 ditë, ishte një nga më të gjatët në historinë moderne evropiane.
    Më shumë se 1.600 fëmijë u vranë dhe 14.000 u plagosën.
    Sipas të dhënave të shoqatave të viktimave dhe vendimeve të gjykatave të OKB-së, çdo fëmijë i dhjeti i vrarë në qytetin që kishte pritur Lojërat Olimpike të vitit 1984, u qëllua nga snajperë.
    Megjithatë, asnjë snajper nuk është mbajtur personalisht përgjegjës, as para gjykatave të Bosnjës, as para atyre ndërkombëtare.
    Në dënimet kundër zyrtarëve më të lartë të Republikës Sërpska, Gjykata Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) gjeti se fushata e snajperëve kishte një qëllim të vetëm: “t’i terrorizonte civilët”.
    Florence Hartmann, ish-zëdhënëse e Zyrës së Prokurorit të ICTY, i tha REL-it se ata “ishin në dijeni” për të ashtuquajturat “ekspedita të turizmit të vdekjes”.
    “E dinim që ekzistonin. Nuk e dinim si ishin organizuar. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që është nisur një hetim gjyqësor dhe që ata që e organizuan të identifikohen”, tha ajo.
    “Gjueti në Sarajevë”
    Benjamina Kariq, kryetare e komunës së Sarajevës, ishte njëvjeçare kur filloi lufta. Pas shfaqjes së dokumentarit “Sarajevo Safari” në vitin 2022, ajo paraqiti një kallëzim penal në Prokurorinë e Bosnje e Hercegovinës, dhe më vonë në autoritetet italiane.
    “Ardhja e njerëzve të pasur në Sarajevë gjatë fundjavës për t’i vrarë fëmijët tanë, është gjëja më e errët që mund ta paramendosh”, tha Kariq për REL.
    Ajo nuk mori përgjigje deri në mesin e vitit 2025. Në gusht, përmes Ambasadës Italiane në Bosnje e Hercegovinë, ajo paraqiti një kallëzim shtesë me informacione të reja të ofruara nga gazetari italian Ezio Gavazzeni.
    Gavazzeni, me ndihmën e ish-gjyqtarit Guido Salvini, kontaktoi prokurorët në Milano, por as ai dhe as Salvini nuk iu përgjigjën pyetjeve të REL-it.
    “Gjithçka që po ndodh së fundmi jep një fije shprese se të paktën një pjesë e drejtësisë do të vihet në vend”, tha Kariq.
    Në disa vendime të ICTY, gjykata theksoi se fushata e snajperëve ishte krijuar për të “terrorizuar civilët”.
    “Civilët e Sarajevës u qëlluan nga snajperët derisa shkonin të merrnin ujë. Snajperët qëlluan fëmijët që luanin para shtëpive, ecnin me prindërit, ktheheshin nga shkolla ose ngisnin biçikletat”, tha gjyqtari O-Gon Kwon gjatë leximit të vendimit kundër Radovan Karaxhiqit, presidentit të kohës së luftës i Republikës Sërpska, i dënuar me burgim të përjetshëm në vitin 2019.
    Në gjyqin e Dragomir Millosheviqit – komandantit të Korpusit të Sarajevë-Rumanisë, i dënuar me 29 vjet burg në 2007 – dëshmoi zjarrfikësi amerikan John Jordan, i cili foli për të huaj që paguanin për të ardhur në Sarajevë dhe për të qëlluar civilë nga pozicionet serbe.
    “Banorët vendas mbanin armë të caktuara, dhe kur shfaqej një djalë me armë që dukej sikur do të duhej të ishte në gjueti derrash të egër në Pyllin e Zi [në Gjermani], jo në luftë urbane në Ballkan — dhe kur e shihje që nuk dinte as të lëvizte mes rrënojave, e kuptoje menjëherë”, tha Jordan në shkurt 2007.
    Sipas kallëzimit penal në Prokurorinë e Milanos, thuhet se ekzistonte një “listë çmimesh” për të ashtuquajturin “Safarin e Sarajevës” për të huaj të pasur – mes tyre amerikanë, kanadezë, rusë dhe italianë.
    Fëmijët ishin shënjestrat më të shtrenjta, të ndjekura nga gratë, pastaj burrat; ndërsa të moshuarit mund të vriteshin falas, sipas ANSA-s.
    Mediat italiane raportojnë gjithashtu se gjatë luftës, shërbimet e inteligjencës boshnjake, bazuar në mënyrën si ishte organizuar operacioni, besonin se pas tij qëndronte Shërbimi i Sigurimit të Shtetit (SDB) i Serbisë dhe ish-shefi i tij Jovica Stanishiq, i dënuar më vonë me 15 vjet burgim nga ICTY për krime lufte.
    “Verifikimi i akuzave”
    Nëse prokurorët në Milano ngrenë aktakuza dhe provojnë fajësinë, kjo do të ishte hera e parë që vrasjet me snajper të civilëve në Bosnje do të trajtoheshin në një gjykatë.
    Në maj 2021, Prokuroria e Bosnjës hapi një rast pas publikimit të një videoje – autenticiteti i së cilës nuk është konfirmuar nga REL-in – ku një snajper i Ushtrisë së Republikës Sërpska mburrej se “kishte qëlluar dikë drejt e në kokë”.
    “Më 2 prill 2025, Prokuroria e Shtetit të Bosnjës ia kaloi rastin Prokurorisë së Kantoni të Sarajevës për aktivitetet e snajperëve në Sarajevë. Prokurori i caktuar po ndërmerr hapa aktivë për të verifikuar akuzat në raport”, tha për REL-in zëdhënësja Azra Bavçiç.
    Sipas Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Bosnjës, më shumë se 3.200 raste krimesh lufte mbeten të pazgjidhura në vend; mbi 2.900 janë ende “në fazën fillestare”, që do të thotë se nuk është identifikuar asnjë i dyshuar ose krimet nuk janë hetuar plotësisht.
    Më shumë se 150 të dyshuar ndodhen jashtë Bosnjës, kryesisht në Serbi dhe Kroaci. Këto dy vende nuk ekstradojnë shtetasit e tyre dhe mund t’i gjykojnë vetëm brenda juridiksioneve të tyre.
    Profesori i së drejtës nga Sarajeva, Enver Iseriq, tha për REL-in se Prokuroria e Bosnjës nuk ka ndjekur penalisht as personat në të ashtuquajturën “lista A” të dhënë nga gjykata e OKB-së, “që duhej të kishte qenë prioritet”.
    “Prandaj, asnjë kriminel lufte nga Bosnja nuk është ndjekur për vrasjen me snajper të fëmijëve apo për pagesa për të ardhur në Bosnje e për të vrarë për kënaqësi shtazore. Tridhjetë vjet pas luftës, qindra kriminelë ende ecin të lirë, ndërsa viktimat e tyre i shohin nëpër rrugë”, shtoi ai.

  • “Sarajevë”, poezi nga Milan Mladenović

    “Sarajevë”, poezi nga Milan Mladenović

    kujtime të kristaltanga balta dhe borama largojnë brymënnga sytë dhe balli

    dil nga unëdil nga unë

    lëri sytë të shohinedhe kësaj herelëri veshët të dëgjojnëedhe kësaj here

    Sarajevë.

    Përktheu: Fadil Bajraj

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    “BISEDA”, POEZI NGA CARL KAUCHER

  • Godina e Sarajeve të Toptanëve, një projekt që do ta kthejë në Muze të Artit dhe Trashëgimisë Islame

    Godina e Sarajeve të Toptanëve, një projekt që do ta kthejë në Muze të Artit dhe Trashëgimisë Islame

    Nga Julia Vrapi
    Godina e Sarajeve të Toptanëve do të kthehet në një Muze të Artit dhe Trashëgimisë Islame. Muzeu pritet të jetë një nga institucionet kulturore në Tiranë, projekti i të cilit u prezantua mbrëmjen e së mërkurës. Në buzë të rrugës “Abdi Toptani” është e vendosur godina e Sarajeve, e cila gëzon dhe statusin monument kulture i kategorisë së parë. Por nga prezantimi më parë në vitin 2023 të një projekt ideje për kthimin e godinës në muzeu Etnografik të Tiranës, projekti që u prezantua së fundmi e sjell atë si Muzeu i Artit dhe Trashëgimisë Islame, një qendër e re kulture, që do të ndërtohet në një godinë historike në qendër të Tiranës. Ministri i Kulturës, Turizmit dhe Sportit Blendi Gonxhja, i pranishëm në aktivitetin prezantues të këtij projekti mbrëmjen e së mërkurës, thekson se ky muze do të ndërtohet nga Instituti Konak, në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës, Turizmit dhe Sportit si dhe Bashkinë e Tiranës. “Muzeu i Artit dhe Trashëgimisë Islame do të ngrihet në godinën e Sarajeve, nga Instituti Konak në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës, Turizmit dhe Sportit si edhe me Bashkinë Tiranë, duke u bërë një stacion i ri i rëndësishëm në hartën kulturore të Tiranës. Ky projekt synon të shërbejë si një pjesë e gjerdanit të hapësirave të reja artistike, së bashku me Teatrin e Ri Kombëtar dhe Galerinë Kombëtare, duke pasuruar ofertën kulturore dhe historike të kryeqytetit”, shprehte Gonxhja në rrjete sociale. Sipas tij, ky nuk do të jetë një muze statik, ku objektet qëndrojnë të pandryshuara, por do të jetë një muze, ku krahas koleksionit të përhershëm, që vetë ai do të lëvizë dhe evoluojë, do të zhvillohen ekspozita të përkohshme, performanca artistike, diskutime kulturore dhe aktivitete të ndryshme. “Trashëgimia islame nuk është një shtesë e huaj në historinë europiane, por një element i integruar i saj. Nga përkthimet që rigjallëruan dijet antike, tek arkitektura, filozofia, shkenca dhe arti, qytetërimi islam ka ndikuar ndjeshëm në formësimin e kulturës mesdhetare dhe rilindjes europiane. Kjo marrëdhënie nuk ka qenë e njëanshme, por ka funksionuar si dialog i thellë mes Lindjes dhe Perëndimit, Orientit dhe Oksidentit, një marrëdhënie që solli një ndërthurje të pasur kulturash”, shprehet ministri Blendi Gonxhja. Muzeu i Artit dhe Trashëgimisë Islame pritet të jetë gati brenda vitit 2030.
    Projekti për kthimin në muze
    Godina e Sarajeve të Toptanëve, një nga perlat arkitektonike në  Tiranë do t’i rikthehet publikut e transformuar në një muze, ku projekti i prezantuar nga arkitekti Jesus Hernandez nga studio Casanova + Hernandez përfshin ndërthurjen harmonike të trashëgimisë osmane me arkitekturën bashkëkohore. Arkitekti Hernandez shpjegoi gjatë prezantimit të projektit se muzeu do të përbëhet nga tre komponentë kryesorë. Sarajet janë ndërtuar rreth viteve 1833-1840 dhe janë një nga të paktat saraje feudalësh të ruajtura në qytetet e Shqipërisë. Këto ndërtime, karakteristike për shtresën e feudalëve, u përhapën nga gjysma e dytë e shekullit XIX në trevën e Tiranës.

  • Filmi “Burri i shtëpisë” shfaqet premierë botërore në Festivalin e Filmit në Sarajevë

    Filmi “Burri i shtëpisë” shfaqet premierë botërore në Festivalin e Filmit në Sarajevë

    Filmi “Burri i shtëpisë” u shfaq premierë botërore në Festivalin e Filmit në Sarajevë, në një sallë të mbushur me kritikë, artistë të kinemasë dhe publik të shumtë. Festivali shënon këtë vit edicionin e 31 të tij dhe krahas personaliteteve të botës së kinemasë, i pranishëm  në shfaqjen e filmit ishte edhe skenaristi dhe regjisori Andamion Murataj, si dhe aktorët kryesore Drita Kaba Karaga e Alesia Ruçi, Adem Karaga e Klodian Hoxha e të tjerë bashkëpunëtorë të filmit. Ky film është mbështetur financiarisht nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë, që shprehet se filmi u mirëprit nga të pranishmit në festival.
    “Mbrëmë në Teatrin Nacional të Sarajevës, ku u shfaqën edhe filmat e “Competition Program”, u shfaq premiera botërore e filmit “Burri i Shtëpisë”, në një sallë të mbushur me kritikë, artistë të kinemasë dhe publik të shumtë, të cilët, e mirëpriten filmin me duartrokitje të gjata”, thuhet nga QKK ndër të tjera. Filmit përqendrohet në historinë e Fran, një personazh kompleks, lindur si grua por që bën jetën e një burri apo e thënë ndryshe “burrneshë”. Për t’i dhënë dashurinë e nënës mbesës së saj, Fran duhet të bëjë zgjedhjen e vështirë nëse do të vijojë të ruajë statusin si burrneshë apo të ulë autoritetin dhe të rilidhet me ndjenjat femërore të nënës.  Edicioni i këtij viti i Festivalit të Filmit në Sarajevë, i 31-ti, mbahet prej datës 15 deri më 22 gusht. Festivali i Filmit në Sarajevë cilësohet si evenimenti më i madh i filmit në Evropën Juglindore dhe një prej më të mëdhenjve në Evropë. Këtë vit në festival 50 filma garojnë në kategori të ndryshme për çmimin “Zemra e Sarajevës”.
     

  • Shkëlqimi i Kosovës në Sarajevë, disa filma në konkurrencë zyrtare dhe pjesëmarrje e kineastëve në juri

    Shkëlqimi i Kosovës në Sarajevë, disa filma në konkurrencë zyrtare dhe pjesëmarrje e kineastëve në juri

    Po mbahet Festivali i Filmit Ndërkombëtar i Filmit në Sarajevë, dhe për dallim prej viteve të tjera, këtë vit Kosova është duke u prezantuar fuqishëm me disa filma nëpër kategori të ndryshme. Përpos filmave, në këtë edicion, kineastë të Kosovës janë përfshirë edhe në juri të kategorive të ndryshme. 

    Për një pritje nga Ambasada e Kosovës në Kroaci, që është bërë me rastin e kësaj ceremonie filmike është bërë e ditur edhe nga Qendra Kinematografike e Kosovës. 

    Më poshte sjellim të plotë njoftimin e QKK-së. 

    Në kuadër të Sarajevo Film Festival, Qendra Kinematografike e Kosovës, në bashkëpunim me MPJD dhe Ambasadën e Kosovës në Kroaci, organizoi një recepsion për të nderuar kineastët pjesëmarrës në këtë festival.

    Këtë vit, Kosova u paraqit me:

    -Sytë e Bernës – film i shkurtër i Ermal Gerdovcit, premierë botërore, në garën zyrtare-Mua besoi më shpëtoi portreti – dokumentar i shkurtër nga Alban Muja, në garën zyrtare-Vidra – film i Srdjan Vuletić, koproduksion minor me producentin Fatmir Spahiu, në garën zyrtare-Burri i shtëpisë – film i Andamion Murataj, koproduksion minor me producentin Ismet Sijarina. 

    Përfaqësimi i Kosovës në juritë e festivalit:

    -Veton Nurkollari – juri e filmave dokumentarë-Norika Sefa – juri për Barazi Gjinore

    Në programin Sarajevo Talents morën pjesë: Sami Mustafa, Era Balaj, Edona Kryeziu e të tjerë.

    Prezenca e kineastëve tanë në festivale të tilla ndërkombëtare dëshmon fuqinë krijuese dhe rritjen e vazhdueshme të kinemasë kosovare./ KultPlus.com