Në qendër të Zimbabwes së sotme, rreth 30 kilometra në juglindje të Masvingos, ndodhen rrënojat e Mbretërisë së lashtë të Zimbabwes – një qytet i lashtë prej guri, dikur qendra e një perandorie afrikane që lulëzoi midis shekullit XI dhe XV. Për shekuj me radhë, këto mure kanë ngjallur kuriozitet, mite dhe debat, duke ruajtur historinë e një qytetërimi që e sfidoi kohën dhe paragjykimet.
Fjala “Zimbabwe” në gjuhën shona do të thotë “shtëpi prej guri” – dhe është kjo që e dallon këtë qytet nga çdo tjetër në Afrikën nën-Sahariane. I ndërtuar me mijëra blloqe graniti, pa asnjë pikë llaçi, qyteti qëndron si një testament i mjeshtërisë arkitekturore dhe organizimit shoqëror të popullit shona, që e ktheu këtë vend në kryeqendrën e një mbretërie tregtare të pasur dhe të lidhur me botën.
Nga shekulli XII e deri në shekullin XV, Mbretërisë e lashtë ishte zemra e një rrjeti të madh tregtar që shtrihej nga brigjet e Oqeanit Indian deri në Lindjen e Mesme dhe Azi. Arkeologët kanë zbuluar qeramika kineze, monedha arabe dhe fragmente qelqi persian në rrënojat e qytetit – dëshmi të lidhjeve të tij me portet e Kilwas dhe Sofalas në Afrikën Lindore.
Ekonomia mbështetej në bujqësi, rritjen e bagëtive dhe tregtinë e arit. Përmes lumenjve dhe rrugëve tregtare, ari i nxjerrë nga minierat e brendësisë transportohej deri në portet bregdetare, ku shkëmbehej me mallra luksoze nga Azia dhe Evropa.
Qyteti përbëhet nga tri zona kryesore: Kompleksi i Kodrës, Rrethimi i Madh, dhe Rrënojat e Luginës.
Kompleksi i Kodrës, që ngrihet mbi një kodër të pjerrët, mendohet se ka qenë qendra shpirtërore e qytetit. Ndërtuar rreth vitit 900, ai përfshin mure të trasha prej guri që arrijnë deri në 11 metra lartësi dhe 6 metra trashësi, me shtëpi të vogla balte në brendësi.
Rrethimi i Madh, ndoshta pjesa më mbresëlënëse e sitit, është një mur qarkor 250 metra në perimetër dhe rreth 10 metra i lartë. Brenda tij ndodhet një kullë konike – një strukturë misterioze pa dritare apo hyrje, që arkeologët besojnë se mund të ketë simbolizuar pjellorinë, fuqinë mbretërore ose ruajtjen e drithit.
Rrënojat e Luginës përmbajnë mbetjet e mijëra banesave të ndërtuara me baltë dhe kashtë, ku jetonin rreth 10 mijë deri në 20 mijë banorë. Ky numër e bën Mbretërinë e lashtë së Zimbabwe një nga qytetet më të mëdha dhe më të populluara të Afrikës mesjetare.
Në mes të rrënojave janë zbuluar tetë skulptura zogjsh prej guri të butë, të cilat besohet se kanë pasur funksion fetar dhe simbolik. Zogjtë përfaqësojnë ndoshta lidhjen midis botës shpirtërore dhe asaj tokësore. Sot, këto figura janë bërë simbol kombëtar i Zimbabwes, të para në flamurin dhe stemën e shtetit – një lidhje e drejtpërdrejtë midis së kaluarës dhe identitetit modern të kombit.
Rreth shekullit XV, qyteti u braktis gradualisht. Shkaqet e rënies mbeten të paqarta, por arkeologët sugjerojnë shterimin e burimeve natyrore, mbipopullimin dhe zhvendosjen e rrugëve tregtare si faktorë kryesorë. Pasi banorët shona u shpërngulën më në jug, dija e ndërtimit të mureve prej guri kaloi në qytetin e Khami, që më vonë ndoqi të njëjtin fat.
Kur eksploruesit portugezë mbërritën në shekullin XVI, rrënojat tashmë ishin mbuluar nga heshtja e shekujve. Por në fund të shekullit XIX, kur arkeologët evropianë zbuluan sitin, ata refuzuan ta pranonin se një qytet kaq i sofistikuar mund të ishte ndërtuar nga afrikanët.
Në vend të kësaj, ata e lidhën me fenikasit, grekët apo egjiptianët e lashtë – një paragjykim racist që dëmtoi rëndë interpretimin e historisë. Vetëm në vitin 1905, arkeologu britanik David Randall-MacIver provoi se ndërtuesit ishin vendas shona, dhe në vitin 1929, zbulimet e Gertrude Caton-Thompson e konfirmuan përfundimisht këtë.
Në vitin 1986, UNESCO e shpalli këtë Mbretëri në Trashëgimi Botërore, duke e vlerësuar si një nga dëshmitë më të rëndësishme të qytetërimeve afrikane para kolonizimit.
Megjithatë, sitit i mungon ende financimi i duhur për restaurim dhe mbrojtje. Shumë pjesë janë dëmtuar nga gërmimet e paligjshme dhe grabitjet e shekullit XX, por struktura kryesore vazhdon të qëndrojë si një simbol i qëndrueshmërisë dhe identitetit afrikan.
Tag: rrënojat
-
Historia e harruar e qytetit të lashtë prej guri, i një perandorie afrikane që lulëzoi shekuj para ardhjes së evropianëve
-
Artisti palestinez pasqyron jetën e popullit të Gazës nën sulmet izraelite
Khaled Hussein, artist nga Deir al-Balah në Rripin e Gazës, duke përdorur pajisje të thjeshta dhe argjilën që ai gërmon nga rrënojat, dokumenton ngjarjet përmes artit të tij dhe synon ta bëjë zërin e tij të dëgjohet në botë.
Piktori dhe skulptori palestinez, Khaled Hussein, ka skalitur argjilën nga rrënojat e shtëpive të shkatërruara nga sulmet izraelite, duke u përpjekur të shprehë dhe pasqyrojë vuajtjet dhe vështirësitë e përjetuara nga populli i Gazës, raporton Anadolu.
Për dy vjet, palestinezët në Gaza kanë shprehur traumën që kanë përjetuar si individualisht ashtu edhe kolektivisht në mënyra të ndryshme: disa duke heshtur, disa duke i treguar botës për shtypjen e tyre dhe të tjerë duke përdorur artin e tyre.
Njëri prej tyre është Khaled Hussein, artist nga Deir al-Balah në pjesën qendrore të Rripit të Gazës. Duke përdorur pajisje të thjeshta dhe argjilën që ai gërmon nga rrënojat, Hussein dokumenton ngjarjet përmes artit të tij dhe synon ta bëjë zërin e tij të dëgjohet në botë.
– Me skulpturat pasqyron përvojat e palestinezëve gjatë gjenocidit
Hussein, i cili më parë kishte interes për pikturën, por kohët e fundit i është drejtuar skulpturës, deklaroi se shumë artistë në gjithë botën, veçanërisht ata që kanë jetuar që nga Lufta e Dytë Botërore, po shprehin përvojat e tyre përmes artit.
Duke vënë në dukje se artistët palestinezë përballen me një sfidë të rëndësishme për shkak të shkatërrimit, zhvendosjes dhe burimeve të pamjaftueshme, shpjegoi se ai humbi të gjithë punën e tij kur shtëpia e tij në Rafah u shemb dhe se ai filloi të realizonte skulptura me argjilë pasi emigroi në Deir al-Balah.
Duke treguar fotografi të veprave të tij të vjetra, Hussein theksoi se skulpturat e tij pasqyrojnë ndryshimin e rutinës së përditshme, vështirësitë dhe shqetësimin psikologjik të palestinezëve gjatë dy viteve të fundit.
Fytyra të dhimbshme dhe të frikësuara dominojnë figurat njerëzore që ai krijon nga argjila.
Hussein tha se krijon figura fytyre nga balta që mbledh nga rrënojat. “Balta është një material për skulpturë. Sapo e mbaj në dorë, emocionet njerëzore që përjeton populli palestinez, të tilla si frika, uria, tronditja, humbja dhe zhgënjimi, shfaqen spontanisht. Sepse balta është një material i gjallë dhe i ndjeshëm”, tha ai.
Ai shpjegoi se ai mund t’i dërgojë veprat e tij jashtë Gazës vetëm duke i fotografuar ato dhe kështu merr pjesë në ekspozita. Ai thotë se e ka të vështirë të transportojë veprat e tij nga një vend në tjetrin për shkak të shkatërrimit dhe zhvendosjes, kështu që i thyen pjesët e tij të punuara me dorë në copa pasi i fotografon./AA
ObserverKult
Lexo edhe:
TOKA NGA LART, DUKET E PABESUESHME- POR FOTOGRAFITË E PARA “I BËNË” PËLLUMBAT!
-
Për të vizituar Butrintin nuk ka stinë, historia dhe bukuritë natyrore tërheqin veçanërisht të huajt
Edhe pse jemi në stinën e vjeshtës, Parku Kombëtar i Butrintit vijon të presë një numër të lartë turistësh. Klima e butë dhe peizazhi i veçantë mes gjelbërimit e historisë po e kthejnë këtë periudhë në një sezon të dytë turistik për zonën.
“Kam ardhur në Butrint disa herë, por çdo vizitë është ndryshe. Edhe në vjeshtë, parku duket magjik natyra, pemët dhe rrënojat historike krijojnë një atmosferë të veçantë. Është shumë qetë, nuk ka shumë vizitorë si në verë, dhe mund ta shijosh çdo cep të parkut. Për mua, kjo stinë është ideale për të bërë një ecje të qetë dhe për të mësuar diçka nga historia e vendit”, u shpreh një turiste.
“Ne kemi zgjedhur të vizitojmë Butrintin tani në vjeshtë sepse mund ta shijojmë pa turma dhe me më shumë qetësi. Ngjyrat e stinës i japin parkut një bukuri të veçantë, ndërsa rrënojat historike janë mahnitëse. Është eksperienca perfekte për të kombinuar natyrën dhe kulturën, dhe për të bërë foto fantastike pa shumë njerëz rreth”, tha një turist tjetër.
“Edhe pse jemi në muajt e vjeshtës, Butrinti ka një energji të veçantë. Uji , pemët që ndryshojnë ngjyrë dhe rrënojat historike krijojnë një peizazh që të bën të ndihesh sikur je kthyer në kohë. Ka një qetësi që nuk e gjen gjatë verës, dhe mund të shijosh çdo moment duke ecur mes natyrës dhe historisë. Për mua, kjo është stina ideale për të vizituar Butrintin dhe për t’u larguar nga zhurma e qytetit”, tha turistja.
Butrinti dëshmon se trashëgimia kulturore dhe natyrore e Shqipërisë mbetet tërheqëse në çdo stinë. Edhe në muajt e vjeshtës, turistët vazhdojnë të mbushin rrugicat e lashta të parkut, duke e bërë këtë destinacion një histori suksesi për turizmin shqiptar gjatë gjithë vitit. -
Thatësira nxjerr në sipërfaqe rrënojat e Kukësit të vjetër, ulet niveli i Fierzës
Thatësira e tejzgjatur dhe mungesa e prurjeve kanë ulur ndjeshëm nivelin e ujit në liqenin e Fierzës.
Rrënojat e para të qytetit të vjetër të Kukësit kanë dalë në sipërfaqe.
Refki Çengu është njëri nga banorët e hershëm të Ramhasit, fshatit të përmbytur e që shtrihej buzë Drinit të Zi. Del çdo ditë në tokën dhe rrënojat e dikurshme të fshatit buzë Drinit.
Na tregon pikat më të larta që kishte qyteti i dikurshëm i Kukësit. Kujton rrugët e rrugicat ku ka shkelur e shkonte në shkollë.
Klasën e parë të shkollës e kreu në Kukësin e vjetër e më pas në qytetin e ri. Në bregun e liqenit gjejmë edhe një banor tjetër të zonës, Liman Çengun. Thonë se kalojnë kohën, por heqin edhe mallin e dikurshëm.
Nga shtëpia e dikurshme dhe tashmë e rrënuar ka dalë në vitin 1979.
Refkiu thotë se trojet e vjetra janë të paharrueshme. Thotë se dalja nga shtëpia dhe viti i mbrapshtë i vitit 1997 janë dy momentet më të vështira.
Thotë se fshati kishte dy kanale ujitëse ndaj bëhej prodhimi I madh bujqësor.
Bashkë me Limanin, Refkiu kujton harmoninë e dikurshme që ishte mes familjeve e fiseve të fshatit.
Refkiu nuk e harron edhe momentin kur i është prishur shtëpia.
Banorët e tokave dhe shtëpive të përmbytura kanë kërkuar prej 36 vitesh dëmshpërblime për atë çfarë u ka ndodhur me ndërtimin e hidrocentralit dhe liqenit të Kukësit.
Liqeni i Fierzës përmbyti përfundimisht në vitin 1978 Kukësin e vjetër dhe 33 fshatra në Kukës, Has, Tropojë e Pukë. -
Vijojnë kërkimet për gjetjen e trupave të pengjeve në Gaza, grupet ushtarake palestineze kërkojnë ndihmën e ndërkombëtarëve
Fraksionet palestineze në Rripin e Gazës vazhdojnë kërkimin e tyre për trupat e pengjeve izraelite të varrosura nën rrënojat e lëna pas nga ushtria izraelite pas dy vitesh lufte.
Kërkimi është përqendruar në Gazën jugore, me burime të kufizuara dhe praninë e forcave të armatosura të sigurisë.
Në mënyrë specifike, në Khan Yunis në Rripin jugor të Gazës, tre buldozerë po gërmojnë nëpër grumbuj rrënojash, duke kërkuar trupat e të burgosurve izraelitë të cilët, sipas Hamasit, u vranë nga bastisjet izraelite ndërsa mbaheshin në objekte nëntokësore.
Fraksionet e armatosura që veprojnë në zonë kanë marrë përsipër mbrojtjen e vendit, ndërsa ekipet e shpëtimit po përpiqen të arrijnë në vendet ku besohet se ndodhen trupat e pengjeve.
Operacionet përshkruhen si të vështira dhe të ngadalta, pasi mungesa e mjeteve teknologjike kufizon kapacitetet e gërmimit. Ekipet mbështeten kryesisht në makineri të rënda për të pastruar rrënojat, pa pajisje të specializuara ose sisteme zbulimi.
Krahu ushtarak i Hamasit, Brigadat Al-Qassam, njoftoi të mërkurën se po punonte për të “mbyllur çështjen” e pengjeve izraelite, por vuri në dukje se pajisje dhe mjete teknologjike speciale ishin të nevojshme për të gjetur dhe nxjerrë trupat nga rrënojat.
Që nga e hëna, Hamasi ka liruar të gjallë 20 pengje izraelite dhe ka dorëzuar 10 trupa, nga një total prej 28 të përfshirë në marrëveshjen e shkëmbimit me Izraelin. Megjithatë, sipas Tel Avivit, një nga dhjetë trupat e dorëzuar nuk korrespondon me asnjë nga të zhdukurit e regjistruar, duke e çuar numrin e përgjithshëm të të vdekurve të konfirmuar në 19.
Marrëveshja, e arritur javën e kaluar në bazë të një plani nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump, fillimisht parashikonte lirimin e pengjeve izraelite në këmbim të lirimit të të burgosurve palestinezë. Plani përfshin gjithashtu rindërtimin gradual të Gazës dhe krijimin e një mekanizmi të ri administrativ pa pjesëmarrjen e Hamasit.
Që nga tetori i vitit 2023, operacionet izraelite kanë vrarë 68 mijë palestinezë, shumica e të cilëve janë gra dhe fëmijë, duke e shndërruar Gazën në një zonë pothuajse të pabanueshme.Top Channel
-
Shpërthim në një bar në mes të Madridit, 2 viktima dhe 25 të plagosur
Një tjetër trup u gjet sot në rrënojat e barit të shkatërruar nga një shpërthim i fuqishëm në Madrid, duke e çuar numrin e të vdekurve në dy.
“Një trup i dytë i pajetë u gjet në ndërtesën ku ndodhi shpërthimi” në lagjen Vallecas, thanë shërbimet spanjolle të shpëtimit në një postim në Platformën X, duke shtuar se po kryenin një operacion për të gjetur një person të zhdukur.
Të dielën, një burrë u gjet i vdekur në rrënojat e barit. Të paktën dy nga 25 të plagosurit janë në gjendje të rëndë.
Sipas raportimeve të mediave spanjolle, shpërthimi iu atribua një rrjedhjeje gazi. Megjithatë, një zëdhënës i autoriteteve komunale të Madridit tha se shkaqet e shpërthimit mbeten të paqarta deri më tani.Top Channel
-
Nga rrënojat drejt prosperitetit: Plani i Trump për të kthyer Gazën në qendër teknologjie dhe turizmi
Një plan vizionar i diskutuar në Shtëpinë e Bardhë, i lidhur me presidentin Donald Trump, ka tërhequr vëmendjen botërore për transformimin e Gazës në një qendër moderne teknologjike dhe turistike, të njohur si “Riviera e Gazës”.
Dokumenti i rrjedhur, i titulluar “Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust” (Great), parashikon investime deri në 100 miliardë dollarë për ndërtimin e qyteteve të reja, një port të madh tregtar, parqe prodhimi dhe qendra të teknologjisë së lartë, duke e shndërruar territorin nga një zonë konflikti në një hapësirë zhvillimi dhe prosperiteti.
Plani synon të krijojë kushte më të mira jetese, hapje të vendeve të punës dhe integrim ekonomik të rajonit, duke e përfshirë Gazën në një rend të ri bashkëpunimi përmes Marrëveshjeve të Abrahamit. Përveç kësaj, ai është konceptuar pa përdorim fondesh shtetërore amerikane, por përmes investimeve private ndërkombëtare, duke shmangur barrën për taksapaguesit.
Mbështetësit e projektit e shohin si një mundësi unike për të zhbllokuar potencialin e Gazës dhe për të garantuar siguri, zhvillim dhe stabilitet afatgjatë. Në këtë kuadër, projekti shihet si pjesë e vizionit të Trump për një Lindje të Mesme të re, më të pasur dhe të lidhur me botën përmes teknologjisë dhe tregtisë.
Në rrjedhën e debatit, shumë kritikë e kanë cilësuar planin si të guximshëm dhe jashtë realitetit aktual, por përkrahësit e Trump thonë se pikërisht ky vizion “jashtë kornizave” është ai që mund të sjellë një ndryshim të madh historik.
“Nga rrënojat drejt prosperitetit” është slogani që mbështetësit e projektit po përdorin, duke e konsideruar këtë si një shans për të kthyer Gazën në një model të zhvillimit dhe paqes në rajon.
-
Mrekulli, trevjeçari gjerman shpëtohet nga rrënojat e tramvajit në Lisbonë
Një djalë tre-vjeçar gjerman u shpëtua nga rrënojat e një aksidenti tragjik me tramvajë në Lisbonë të Portugalisë, që ka lënë të vdekur 17 persona, përfshirë babanë e tij. Nëna e tij është ndër të plagosurit, ndërsa mbi 20 persona të tjerë, përfshirë turistë të huaj, kanë marrë lëndime.
Aksidenti ka tronditur qytetin dhe ka lënë dëshmitarët në gjendje shoku. Autoritetet portugeze po hetojnë shkakun e ngjarjes dhe kanë nisur inspektime për të gjithë funikularët e kryeqytetit. Operatori i transportit publik, Carris, ka konfirmuar nisjen e një hetimi të pavarur.
Shpëtimi i djalit trevjeçar është konsideruar një mrekulli dhe ka sjellë pak lehtësim mes tmerrit dhe frikës që përjetuan banorët dhe turistët në vendin e aksidentit. Ndërkohë, forcat e emergjencës vazhdojnë të ndihmojnë të plagosurit dhe të mbledhin të dhëna për incidentin. -
Rrënojat e Titanikut u gjetën 40 vite më parë, gjatë një operacioni sekret të Marinës Amerikane
Dyzet vjet më parë, në orët e para të 1 shtatorit, imazhe bardhë e zi të një cilindri metalik u shfaqën në transmetimet video në qendrën e komandës së Knorr, një anije kërkimore që kërkonte në shtratin e Atlantikut për anijen më të famshme të mbytur në botë Titanikun.
Anëtarët e ekipit prej katër personash të vëzhgimit, duke dyshuar se objekti mund të ishte kazani i një anijeje të fundosur, nuk mundën të shkëputeshin nga ajo që po shihej në ekran, kështu që dërguan kuzhinierin e ekipit për të zgjuar Bob Ballardin, shkencëtarin kryesor të ekspeditës, i cili kishte kërkuar për rrënojat që nga vitet 1970. Ai ishte zgjuar, duke lexuar në krevatin e tij të gjumit.
Kuzhinieri as nuk e mbaroi fjalinë e tij. Unë kërceva jashtë. Mora kostumin tim, të cilin nuk e hoqa për disa ditë pas kësaj”, kujtoi Ballard, shkencëtar i shquar emeritus në fizikën dhe inxhinierinë e aplikuar të oqeanit në Institutin Oqeanografik Ëoods Hole në Massachusetts.
CNN foli me Ballard dhe një anëtare të ekipit të tij, Dana Yoerger, një shkencëtare e lartë në robotikën detare në Ëoods Hole, përpara 40-vjetorit të zbulimit të Titanikut. Ata rrëfyen zinxhirin e pazakontë të ngjarjeve që çuan në atë pamje mahnitëse dhe se si aventura nuk u ndal këtu.
‘Kur hyra, kishim një fotografi të bojlerit në mur dhe e pamë. E kuptuam se ishte padyshim nga Titaniku’, tha Ballard.
Edhe para se Ballard dhe ekipi i tij të gjenin rrënojat 73 vjet pasi anija ikonike u nis për në lundrim në vitin 1912, Titaniku ishte një burim magjepsjeje të pafundme. Anija “e pafundosshme” u fundos në udhëtimin e saj të parë në një epokë të artë me më të pasurit amerikanë në bord, një histori marrëzie njerëzore, paragjykimesh klasore dhe dështimi teknologjik.
Zbulimi i saj në vitin 1985 vetëm sa e intensifikoi tërheqjen e Titanikut në imagjinatën e publikut; kjo nxori në pah një film të suksesshëm të vitit 1997 që mbetet një nga filmat me fitimet më të larta në historinë e filmit, disa dokumentarë dhe ekspozita muzeale.
Kërkimi fshehu një mision tepër sekret
Kërkimi i vitit 1985 për Titanikun nuk ishte përpjekja e parë e Ballard për të gjetur rrënojat. Një ekspeditë e vitit 1977 dështoi kur një tub shpimi 3,000 metra i gjatë, në të cilin ishin të lidhura sonari dhe kamerat, u këput në dysh, sipas kujtimeve të Ballard të vitit 2021. Përvoja, së bashku me nevojën për imazhe të drejtpërdrejta, e bindën Ballard se automjetet nënujore të drejtuara nga distanca që mund të transmetonin video përsëri në anijen eksploruese ishin një mënyrë më e mirë për të ecur përpara, por ai luftoi për të gjetur fonde për vizionin e tij.
Në fund të fundit, Marina Amerikane mbështeti zhvillimin e teknologjisë së Ballard, një sistem imazherie në det të thellë me nofkën Argo. Marina ishte e interesuar ta përdorte atë për të përcaktuar pse dy nëndetëse bërthamore, USS Thresher dhe USS Scorpion , ishin fundosur në Atlantik në vitet 1960, si dhe për qëllime më të gjera të mbledhjes së inteligjencës së Luftës së Ftohtë.
Ballard i bindi zyrtarët e Marinës të investonin pak kohë për të kërkuar Titanikun gjatë ekspeditës për të vëzhguar nëndetëset, një dredhi që në fund të fundit shërbeu si një histori mbulimi për misionin sekret të Marinës.
“Ajo që njerëzit nuk e dinin në atë kohë, të paktën shumë prej tyre, ishte se Titaniku (kërkimi) ishte mbulim për një operacion ushtarak tepër sekret që po bëja si oficer i inteligjencës detare”, tha Ballard. “Ne nuk donim që sovjetikët të dinin se ku ndodhej nëndetësja.”
Pavarësisht viteve të planifikimit, Ballard nuk ishte optimist se do ta gjente Titanikun për dy arsye: Koha e caktuar për kërkimin ishte e shkurtër dhe një ekip francez, i udhëhequr nga inxhinieri Jean-Louis Michel i institucionit francez oqeanografik IFREMER me të cilin Ballard kishte bashkëpunuar, po përdorte një sistem të ri dhe të sofistikuar për të gjetur vendin e anijes.
Anija Argo bëri një video bardhë e zi të Titanikut në vitin 1985, ndërsa një sistem më i vjetër i quajtur ANGUS, me sistemin e tij të kamerave 35 mm, kapi imazhe statike me nuanca blu që zbulonin ekzistencën e rrënojave. Ekipi u kthye një vit më vonë me kamera më të përparuara me ngjyra për të regjistruar çdo centimetër të rrënojave, duke përfshirë pishinën e anijes, shkallët e mëdha dhe harkun e saj, duke gjeneruar imazhe ikonike që janë ende të njohura sot.
Ballard u bë gjithashtu personi i parë që vizitoi rrënojat atë vit nëpërmjet Alvin, një nëndetëse me ekuipazh që ai e kishte pilotuar më parë, e cila mori më shumë se dy orë për të arritur në shtratin e detit. Pasi mbërriti atje, ai vuri re objekte prekëse, duke përfshirë një kukull fëmije, shishe shampanje të pa hapura dhe argjendari. Ai nuk pa mbetje njerëzore./CNN
-
Skulptura e Sfinksit nga rrënojat e qytetit antik të Apolonisë
Arkeologji/SfinksiSkulptura e Sfinksit vjen nga rrënojat e qytetit antik të Apolonisë. Ajo i përket shek II pk dhe vjen nga një gjetje e rastit. Sipas mitologjisë, Sfinksi, ishte një qënie e mbinatyrshme i cili paraqitej me kokë njeriu, trup luani ose maceje dhe krahë shpendi. Pavarësisht se është i dëmtuar në pjesën e poshtëme të trupit, Sfinksi i Apolonisë, paraqitet me fytyrën e një femre, trupin e një kafshe dhe flatrat e stilizuara të një shqiponje. Skulptura është punuar në gur gëlqeror dhe ka përmasa që shkojnë në 26.5 m gjatësi, 26 cm gjerësi dhe trashësi që variaon nga 13 cm në pjesën e poshtëme të trupit deri në 16.5 cm te flatrat. Objekti është ekspozuar në Pavijonin e Arkeologjisë dhe prej vitit 1978 është pjesë fondit të Muzeut Historik Fier.© Muzeu Historik Fier