Disa fabrika evropiane të pjesëve të këmbimit për automjete kanë pezulluar prodhimin dhe Mercedes-Benz po shqyrton mënyra për t’u mbrojtur nga mungesat e metaleve të rralla, ndërsa shqetësimet në lidhje me dëmin nga kufizimet e Kinës mbi eksportet e mineraleve kritike thellohen në të gjithë globin.
Vendimi i Kinës në prill për të pezulluar eksportet e një game të gjerë metalesh të rralla dhe magnetësh të ngjashëm, ka përmbysur zinxhirët e furnizimit qendrorë për prodhuesit e automjeteve, prodhuesit e hapësirës ajrore, kompanitë e gjysmëpërçuesve dhe kontraktorët ushtarakë në të gjithë botën.
Dominimi i Kinës në industrinë kritike minerale, çelësi i tranzicionit drejt energjisë së gjelbër, shihet gjithnjë e më shumë si një pikë kyçe ndikimi për Pekinin në luftën e tij tregtare me Presidentin e SHBA-së Donald Trump. Kina prodhon rreth 90% të metaleve të rralla të tokës në botë, dhe përfaqësuesit e industrisë së automobilave kanë paralajmëruar për kërcënime në rritje për prodhimin, për shkak të varësisë së tyre prej saj për ato pjesë.
“Kjo thjesht i vë theks një sistemi që është shumë i organizuar me pjesë që porositen shumë javë më parë”, tha Sherry House, drejtoresha e financave të Ford, në një konferencë për investitorët të mërkurën.
Ajo tha se kontrollet e eksportit të Kinës shtojnë shtresa administrative, që ndonjëherë janë të lehta dhe ndonjëherë jo. “Ne po e menaxhojmë atë. Vazhdon të jetë një problem dhe ne vazhdojmë të merremi me problemet.”
Komisioneri i tregtisë i BE-së, Maros Sefcovic, tha të mërkurën se ai dhe homologu i tij kinez kishin rënë dakord, të sqaronin situatën e metaleve të rralla sa më shpejt të ishte e mundur.
“Ne duhet të zvogëlojmë varësinë tonë nga të gjitha vendet, veçanërisht nga një numër vendesh si Kina, nga e cila jemi më shumë se 100% të varur”, tha Komisioneri i BE-së për Strategjinë Industriale, Stephane Sejourne.
“(Kufizimet) e eksportit rrisin vullnetin tonë për të diversifikuar”, tha ai, ndërsa Brukseli identifikoi 13 projekte të reja jashtë bllokut, që synojnë rritjen e furnizimeve me metale dhe minerale thelbësore.
Shoqata e furnizuesve të automjeteve në Evropë, CLEPA, tha se disa linja prodhimi janë mbyllur pasi kanë mbaruar furnizimet, paralajmërimi i fundit për kërcënimin në rritje për prodhimin për shkak të kontrolleve.
Nga qindra kërkesa për licenca eksporti të bëra nga furnizuesit e automjeteve që nga fillimi i prillit, vetëm një e katërta është miratuar deri më tani, shtoi CLEPA, me disa kërkesa të refuzuara për atë që shoqata e përshkroi si “arsye shumë procedurale”.
Nuk i identifikoi kompanitë, por paralajmëroi për ndërprerje të mëtejshme.
Ndërsa njoftimi i Kinës në prill përkoi me një paketë më të gjerë hakmarrjeje kundër tarifave të Uashingtonit, masat zbatohen globalisht dhe po shkaktojnë shqetësim midis drejtuesve të biznesit në të gjithë botën.
Më herët të mërkurën, Mercedes-Benz, Shefi i prodhimit, Joerg Burzer, tha se po bisedonte me furnizuesit kryesorë rreth ndërtimit të “tamponëve”, siç janë rezervat, për t’u mbrojtur nga kërcënimet e mundshme ndaj furnizimit. Mercedes aktualisht nuk është prekur nga mungesa.
BMW tha se një pjesë e rrjetit të furnizuesve të saj ishte ndërprerë, por fabrikat e saj po funksiononin normalisht.
Prodhuesit gjermanë dhe amerikanë të makinave janë ankuar se kufizimet e vendosura nga Kina kërcënojnë prodhimin, pas një ankese të ngjashme nga një prodhues idnian i automjeteve elektrike javën e kaluar.
Mathias Miedreich, anëtar i bordit për sistemin e shtytjes elektrike në furnizuesin gjerman të automobilave ZF Friedrichshafen, tha se kompania ka qenë kryesisht në gjendje të marrë lejet e nevojshme nga Kina.
Në një konferencë për mediat të martën, ai tha se shqetësohet se situata përfundimisht mund të ngjajë me mungesën e çipave kompjuterikë gjatë pandemisë COVID-19, e cila fshiu miliona automjete nga planet e prodhimit të prodhuesve të automjeteve.
Shumë kompani po lobojnë te qeveritë e tyre për të gjetur një zgjidhje të shpejtë, por disa kompani kanë furnizime të mjaftueshme vetëm për disa javë ose muaj, tha Wolfgang Weber, CEO i shoqatës gjermane të industrisë elektrike dhe dixhitale ZVEI, në një deklaratë me email.
Autoliv Suedez, prodhuesi më i madh në botë i airbag-ëve dhe rripave të sigurimit, tha se operacionet e tij nuk preken, por drejtori ekzekutiv Mikael Bratt tha se ka ngritur një grup pune për të menaxhuar situatën.
MBËSHTETJA NGA KINA
Ka pak alternativa ndaj Kinës.
Prodhuesit e automjeteve nga General Motors te BMW dhe furnizuesit kryesorë si ZF dhe BorgWarner, po bëjnë kërkime ose kanë zhvilluar motorë me përmbajtje të ulët deri në zero të metaleve të rralla, në një përpjekje për të ulur varësinë e tyre nga Kina, por pak prej tyre kanë arritur të shkallëzojnë prodhimin për të ulur kostot.
BMW ka përdorur një motor elektrik pa magnet për gjeneratën e saj të fundit të makinave elektrike, por ende kërkon elementë të rrallë për motorë më të vegjël që furnizojnë me energji komponentë si fshirëset e xhamit ose rulat e dritareve të makinave.
“Nuk ka zgjidhje për tre vitet e ardhshme përveçse të arrihet një marrëveshje me Kinën”, tha Andreas Kroll, drejtor menaxhues i Noble Elements, importues i metaleve të rralla për kompanitë e mesme dhe startup-et pa inventarët e tyre.
“Kina kontrollon praktikisht 99.8 përqind të prodhimit global të metaleve të rralla të rënda. Vende të tjera mund t’i prodhojnë këto vetëm në sasi minimale, praktikisht në shkallë laboratorike.”
Ritmi i ngadaltë i Kinës në lehtësimin e kontrolleve të saj kritike të eksportit të mineraleve është bërë në qendër të kritikave të Trump ndaj Pekinit, i cili sipas tij ka shkelur armëpushimin e arritur muajin e kaluar për të hequr tarifat dhe kufizimet tregtare.
Trump është përpjekur të ripërcaktojë marrëdhënien tregtare të Shteteve të Bashkuara me rivalin e saj më të madh ekonomik, duke vendosur tarifa të larta për miliarda dollarë mallra të importuara me shpresën e ngushtimit të deficitit tregtar dhe rikthimit të prodhimit të humbur.
Ai vendosi tarifa deri në 145% kundër Kinës, vetëm për t’i ulur ato pas një shitjeje të papritur në tregjet e aksioneve, obligacioneve dhe valutave për shkak të natyrës gjithëpërfshirëse të taksave. Kina është përgjigjur me tarifat e veta dhe po shfrytëzon dominimin e saj në zinxhirët kryesorë të furnizimit për të bindur Trumpin të tërhiqet.
Trump dhe Presidenti Kinez Xi Jinping pritet të flasin këtë javë për të zgjidhur mosmarrëveshjet e tyre dhe kufizimet e eksporteve pritet të jenë në krye të axhendës.
Në një postim në rrjetet sociale të mërkurën, Trump tha se Xi është “SHUMË I ASHPËR DHE JASHTËZAKONISHT I VËSHTIRË PËR TË BËRË NJË MARRËVESHJE ME TË”, duke theksuar brishtësinë e marrëveshjes./ Reuters.
