Lajmidites.com

Tag: regjimit

  • Pse iranianët nuk po ngrihen ende në kryengritje

    Pse iranianët nuk po ngrihen ende në kryengritje

    Opozita iraniane po përballet me një periudhë vendimtare mes tensioneve të shtuara rajonale dhe përçarjeve të thella të brendshme, ndërkohë që publiku mbetet i rezervuar për të kërkuar përmbysjen e regjimit. Megjithëse kriza ekonomike dhe represioni politik kanë rritur pakënaqësinë ndaj autoriteteve, një kryengritje popullore masive duket ende larg, sipas aktivistëve dhe vëzhguesve të situatës.

    Grupet opozitare brenda dhe jashtë Iranit nuk po arrijnë të bashkërendojnë një strategji të qartë, edhe pse veprimet ushtarake të Izraelit ndaj objektivave të sigurisë iraniane dhe tensionet në kufijtë me grupet separatiste kurde dhe baluçiane po i japin vendit një ndjesi të brishtësisë së thelluar.

    Djali i Shahut të ndjerë, Reza Pahlavi, me banim në SHBA, e ka cilësuar këtë si një “mundësi historike për ndryshim”, duke shprehur gatishmërinë për të udhëhequr një tranzicion politik. Por mesazhi i tij nuk ka gjetur një jehonë të gjerë, veçanërisht mes të rinjve brenda vendit. Nga ana tjetër, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e cilësoi përmbysjen e regjimit iranian si një nga objektivat kryesore të luftës së Izraelit, duke deklaruar se “po hapim rrugën për lirinë tuaj” në një mesazh drejtuar iranianëve.

    Por për qytetarët brenda Iranit, frika e përshkallëzimit të dhunës dhe represioni i brendshëm kanë ngurtësuar çdo lëvizje. Forcat paramilitare Basij kanë njoftuar gjendje të lartë gatishmërie, ndërsa zëra kritikë si aktivistja Atena Damimi paralajmërojnë se në kushtet aktuale, prioritet i qytetarëve është mbijetesa, jo protestat. “Si mund të pritet që njerëzit të dalin në rrugë? Ata duan vetëm të shpëtojnë veten dhe familjet e tyre”, tha Damimi, e cila kaloi gjashtë vjet në burg para se të largohej nga vendi.

    Nobelistja për Paqen, Narges Mohammadi, gjithashtu reagoi ndaj mesazheve që i kërkojnë popullatës të evakuohet, duke shkruar në rrjete sociale: “Mos e shkatërroni qytetin tim.”

    Ndërkohë, kujtimet e protestave të vitit 2022, pas vdekjes së Mahsa Amini, janë zbehur. Disa nga ish-protestuesit, të intervistuar në kushte anonimiteti, shprehen të gatshëm për ndryshim por jo përballje të menjëhershme me regjimin. “Pas grevave, do të flasim, por tani nuk është koha”, tha një studente në Shiraz, duke shtuar se thirrjet për protesta nga jashtë vendit janë të shkëputura nga realiteti i jetës në Iran.

    Në arenën e jashtme, opozita e organizuar është gjithashtu e përçarë. Organizata MEK, e udhëhequr nga Maryam Rajavi, përballet me kritika për të kaluarën e saj dhe mungesën e një vizioni të besueshëm për të ardhmen. Rajavi përsëriti këtë javë në Paris se opozita nuk kërkon rikthimin e monarkisë, duke deklaruar: “As Shahu dhe as regjimi”.

    Mbështetja për këto grupe jashtë vendit mbetet e paqartë, veçanërisht mes një gjenerate të re që nuk e kujton periudhën para revolucionit të vitit 1979. Megjithatë, pakënaqësia ndaj regjimit është reale, siç tregojnë protestat e së kaluarës: në vitin 2009 për zgjedhjet, në 2017 për vështirësitë ekonomike dhe në 2022 për të drejtat e grave.

    Ish-kandidati presidencial Mir Hossein Mousavi, ende nën arrest shtëpiak në moshën 83-vjeçare, bën thirrje për reforma dhe jo përmbysje. Por për shumë iranianë të zhgënjyer, qasja e tij është po aq e vjetruar sa vetë regjimi që kërkon të ndryshojë.

    Në këtë klimë pasigurie, çarja e murit të heshtjes mbetet një sfidë kolosale – me një popull që jeton nën trysni, një opozitë të ndarë dhe një rajon në zjarr./Euronews – Syri.Net

  • Analiza nga REL: A mund të jetë ndërhyrja ushtarake në Iran rrugë e suksesshme për ndryshimin e regjimit?

    Analiza nga REL: A mund të jetë ndërhyrja ushtarake në Iran rrugë e suksesshme për ndryshimin e regjimit?

    Çështja nëse synimi i Izraelit në luftën me Iranin ka të bëjë më shumë se thjesht me rrënimin e infrastrukturës bërthamore dhe raketore të Teheranit, pra ndryshimin e regjimit, është bërë tema kryesore e debatit mes analistëve dhe vëzhguesve. Derisa udhëheqësit izraelitë nuk e kanë deklaruar haptazi ndryshimin e regjimit si qëllim të tyre, retorika nga kryeministri Benjamin Netanyahu dhe zyrtarë të lartë e kombinuar me shkallën dhe intensitetin e operacioneve të fundit nënkupton se përmbysja e republikës islamike mund të jetë synim i nënkuptuar ose aspirues.
    Kritikët paralajmërojnë se një strategji e tillë mbart rreziqe të mëdha: përshkallëzim rajonal, pasoja të paqëllimshme politike dhe mundësia e fuqizimit të elementëve edhe më radikalë brenda udhëheqjes iraniane. Ata argumentojnë se përpjekja për ta rindërtuar me forcë rendin politik të Iranit është një lojë me rrezik të lartë dhe pa garanci për sukses.

    Mbështetësit e një qasjeje më agresive, megjithatë, pohojnë se republika islamike është më e dobët se kurrë. Ata nënvizojnë pakënaqësitë e vazhdueshme publike dhe izolimin në rritje ndërkombëtar, duke këmbëngulur se këto kushte përbëjnë mundësi të rrallë për të ndihmuar në rënien e regjimit. Sipas tyre, trysnia e qëndrueshme nga jashtë mund të jetë faktor vendimtar për të sjellë ndryshimin e shumëdëshiruar.
    Protesta, trysni dhe mundësi
    Se a mund të sjellë ndryshim regjimi në Iran ndërhyrja ushtarake mbetet çështje shumë e diskutueshme si në qarqet politike ashtu edhe mes vetë iranianëve. Në vitet e fundit, vendi ka përjetuar valë të përsëritura protestash mbarëkombëtare, më e theksuara ajo e vitit 2022 pas vdekjes së Mahsa Amini në paraburgim policor. Ajo lëvizje, e cila u bashkua rreth sloganit “Grua, Jetë, Liri”, u përhap me shpejtësi në dhjetëra provinca dhe gjeti mbështetje nga segmente të ndryshme të shoqërisë. Ajo u përball me një shtypje të ashpër: sipas organizatave për të drejtat e njeriut, mbi 550 protestues u vranë dhe më shumë se 20.000 u arrestuan.
    Protestat zbuluan pakënaqësinë e thellë publike dhe treguan brishtësinë e regjimit. Por, ato gjithashtu nënvizuan qëndrueshmërinë dhe gatishmërinë për përdorim force të pakufizuar të aparatit të sigurisë së Iranit, duke theksuar sfidat në të cilat has çdo përpjekje për të rrëzuar republikën islamike nga brenda. Disa analistë argumentojnë se trysnia ushtarake nga jashtë mund të krijojë hapësirë për opozitën iraniane. Por, edhe përkrahësit e ndryshimit të regjimit, e pranojnë se sulmet ajrore nuk mjaftojnë.
    “Ne flasim shumë për ndryshimin e regjimit, por nuk kemi investuar vërtet në një fushatë për të zgjeruar komunikimin, për të krijuar një fond, për të bërë të gjitha ato gjëra që do t’i jepnin opozitës iraniane hapësirën për të marrë frymë, për t’u organizuar dhe mobilizuar kundër regjimit”, tha Ilan Berman, nënkryetar i Këshillit Amerikan për Politikë të Jashtme dhe anëtar bordi i Radios Evropa e Lirë (REL). Duke folur për Radio Farda të REL-it, ai e quajti këtë punë përgatitore “parakusht të domosdoshëm që iranianët të ndihen të sigurt për t’u ngritur në mënyrë të qëndrueshme”. Pa përpjekje të tilla, kritikët paralajmërojnë, ndërhyrja ushtarake rrezikon të sjellë efekt të kundërt – duke forcuar linjën e ashpër dhe duke larguar iranianët e zakonshëm.
    Pikëpamje të ndara për ndërhyrjen ushtarake
    Për shumë iranianë, dallimi midis republikës islamike dhe kombit është thelbësor. “Kjo nuk është një luftë mes Izraelit dhe Iranit, por mes Izraelit dhe republikës islamike. Iranianët kanë kërkuar ndryshim regjimi prej vitesh dhe në fund, midis Iranit dhe republikës islamike, vetëm njëri do të mbetet”, tha Hamed Sheibani-Rad, anëtar i lartë i Partisë Iran Novin, me seli jashtë vendit.
    “Njerëzit e dinë shumë mirë që kjo mundësi e dhënë nga Izraeli mund të mos u vijë më kurrë”, shtoi ai, duke pasqyruar pikëpamjen e disa njerëzve se trysnia nga jashtë mund të përshpejtojë ndryshimin e shumëpritur. Të tjerë, megjithatë, paralajmërojnë se ndërhyrja nga jashtë – sidomos kur sjell viktima civile ose godet infrastrukturë të rëndësishme për jetën e përditshme mund të dëmtojë legjitimitetin e pakënaqësisë së brendshme.
    “Kritikat ndaj republikës islamike janë çështje e brendshme. Populli i Iranit është i vetëdijshëm dhe nuk ka nevojë për një kujdestar jashtë vendit, sidomos jo dikë si Netanyahu”, tha analisti i mbrojtjes me bazë në SHBA, Hossein Arian, në një intervistë për Radio Farda. Ai argumentoi se sulmet izraelite në fund të fundit godasin pasuri që “u përkasin njerëzve iranianë,” duke përshkruar republikën islamike si “asgjë më shumë se një qiramarrës”.
    Derisa legjitimiteti i republikës islamike duket gjithnjë e më i brishtë i dëshmuar nga pjesëmarrja e ulët në zgjedhje dhe trazirat e vazhdueshme – shumica e vëzhguesve pajtohen se ndryshimi i qëndrueshëm do të duhet të vijë përfundimisht nga brenda. Ndërhyrja e jashtme ushtarake mund të ndikojë në ritmin apo natyrën e atij ndryshimi, por se a mund ta nisë atë, mbetet çështje thellësisht e pasigurt.

  • A mund të jetë ndërhyrja ushtarake në Iran rrugë e suksesshme për ndryshimin e regjimit?

    A mund të jetë ndërhyrja ushtarake në Iran rrugë e suksesshme për ndryshimin e regjimit?

    Çështja nëse synimi i Izraelit në luftën me Iranin ka të bëjë më shumë se thjesht me rrënimin e infrastrukturës bërthamore dhe raketore të Teheranit, pra ndryshimin e regjimit, është bërë tema kryesore e debatit mes analistëve dhe vëzhguesve.
    Derisa udhëheqësit izraelitë nuk e kanë deklaruar haptazi ndryshimin e regjimit si qëllim të tyre, retorika nga kryeministri Benjamin Netanyahu dhe zyrtarë të lartë – e kombinuar me shkallën dhe intensitetin e operacioneve të fundit – nënkupton se përmbysja e republikës islamike mund të jetë synim i nënkuptuar ose aspirues.

    Kritikët paralajmërojnë se një strategji e tillë mbart rreziqe të mëdha: përshkallëzim rajonal, pasoja të paqëllimshme politike dhe mundësia e fuqizimit të elementëve edhe më radikalë brenda udhëheqjes iraniane. Ata argumentojnë se përpjekja për ta rindërtuar me forcë rendin politik të Iranit është një lojë me rrezik të lartë dhe pa garanci për sukses.
    Mbështetësit e një qasjeje më agresive, megjithatë, pohojnë se republika islamike është më e dobët se kurrë.
    Ata nënvizojnë pakënaqësitë e vazhdueshme publike dhe izolimin në rritje ndërkombëtar, duke këmbëngulur se këto kushte përbëjnë mundësi të rrallë për të ndihmuar në rënien e regjimit. Sipas tyre, trysnia e qëndrueshme nga jashtë mund të jetë faktor vendimtar për të sjellë ndryshimin e shumëdëshiruar.
    Se a mund të sjellë ndryshim regjimi në Iran ndërhyrja ushtarake mbetet çështje shumë e diskutueshme – si në qarqet politike ashtu edhe mes vetë iranianëve.
    Në vitet e fundit, vendi ka përjetuar valë të përsëritura protestash mbarëkombëtare, më e theksuara ajo e vitit 2022 pas vdekjes së Mahsa Amini në paraburgim policor.
    Iran – një fotografi e Mahsa Aminit në spital para vdekjes së saj (majtas), dhe babai dhe gjyshja e saj menjëherë pas vdekjes së saj.
    Ajo lëvizje, e cila u bashkua rreth sloganit “Grua, Jetë, Liri”, u përhap me shpejtësi në dhjetëra provinca dhe gjeti mbështetje nga segmente të ndryshme të shoqërisë. Ajo u përball me një shtypje të ashpër: sipas organizatave për të drejtat e njeriut, mbi 550 protestues u vranë dhe më shumë se 20.000 u arrestuan.
    Protestat zbuluan pakënaqësinë e thellë publike dhe treguan brishtësinë e regjimit. Por, ato gjithashtu nënvizuan qëndrueshmërinë – dhe gatishmërinë për përdorim force të pakufizuar – të aparatit të sigurisë së Iranit, duke theksuar sfidat në të cilat has çdo përpjekje për të rrëzuar republikën islamike nga brenda.
    Konfliktet në Lindjen e Mesme
    Në këtë rubrikë mund të gjeni lajme, intervista, analiza, infografika, video dhe përmbajtje tjetër lidhur me konfliktin mes Izraelit dhe Iranit, luftës në Gazë dhe tensioneve të tjera rajonale.
    Disa analistë argumentojnë se trysnia ushtarake nga jashtë mund të krijojë hapësirë për opozitën iraniane.
    Por, edhe përkrahësit e ndryshimit të regjimit, e pranojnë se sulmet ajrore nuk mjaftojnë.
    “Ne flasim shumë për ndryshimin e regjimit, por nuk kemi investuar vërtet në një fushatë për të zgjeruar komunikimin, për të krijuar një fond, për të bërë të gjitha ato gjëra që do t’i jepnin opozitës iraniane hapësirën për të marrë frymë, për t’u organizuar dhe mobilizuar kundër regjimit”, tha Ilan Berman, nënkryetar i Këshillit Amerikan për Politikë të Jashtme dhe anëtar bordi i Radios Evropa e Lirë (REL).
    Duke folur për Radio Farda të REL-it, ai e quajti këtë punë përgatitore “parakusht të domosdoshëm që iranianët të ndihen të sigurt për t’u ngritur në mënyrë të qëndrueshme”.
    Pa përpjekje të tilla, kritikët paralajmërojnë, ndërhyrja ushtarake rrezikon të sjellë efekt të kundërt – duke forcuar linjën e ashpër dhe duke larguar iranianët e zakonshëm.
    Pikëpamje të ndara për ndërhyrjen ushtarake
    Për shumë iranianë, dallimi midis republikës islamike dhe kombit është thelbësor.
    “Kjo nuk është një luftë mes Izraelit dhe Iranit, por mes Izraelit dhe republikës islamike. Iranianët kanë kërkuar ndryshim regjimi prej vitesh dhe në fund, midis Iranit dhe republikës islamike, vetëm njëri do të mbetet”, tha Hamed Sheibani-Rad, anëtar i lartë i Partisë Iran Novin, me seli jashtë vendit.
    “Njerëzit e dinë shumë mirë që kjo mundësi e dhënë nga Izraeli mund të mos u vijë më kurrë”, shtoi ai, duke pasqyruar pikëpamjen e disa njerëzve se trysnia nga jashtë mund të përshpejtojë ndryshimin e shumëpritur.
    Të tjerë, megjithatë, paralajmërojnë se ndërhyrja nga jashtë – sidomos kur sjell viktima civile ose godet infrastrukturë të rëndësishme për jetën e përditshme – mund të dëmtojë legjitimitetin e pakënaqësisë së brendshme.
    “Kritikat ndaj republikës islamike janë çështje e brendshme. Populli i Iranit është i vetëdijshëm dhe nuk ka nevojë për një kujdestar jashtë vendit, sidomos jo dikë si Netanyahu”, tha analisti i mbrojtjes me bazë në SHBA, Hossein Arian, në një intervistë për Radio Farda.
    Ai argumentoi se sulmet izraelite në fund të fundit godasin pasuri që “u përkasin njerëzve iranianë,” duke përshkruar republikën islamike si “asgjë më shumë se një qiramarrës”.
    Derisa legjitimiteti i republikës islamike duket gjithnjë e më i brishtë – i dëshmuar nga pjesëmarrja e ulët në zgjedhje dhe trazirat e vazhdueshme – shumica e vëzhguesve pajtohen se ndryshimi i qëndrueshëm do të duhet të vijë përfundimisht nga brenda.
    Ndërhyrja e jashtme ushtarake mund të ndikojë në ritmin apo natyrën e atij ndryshimi, por se a mund ta nisë atë, mbetet çështje thellësisht e pasigurt.
    Përgatiti: Ekrem Idrizi

  • “Mos e prekni Ajatollahun”, Izraeli s’pyet për Moskën, bombardon qendrën kërkimore ushtarake në Teheran

    “Mos e prekni Ajatollahun”, Izraeli s’pyet për Moskën, bombardon qendrën kërkimore ushtarake në Teheran

    Ndryshimi i regjimit të Iranit është i papranueshëm për Rusinë. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, me anë të një reagimi për mediat ka bërë me dije se “nëse Shtetet e Bashkuara përdorin armë bërthamore taktike në Iran, kjo do të jetë një katastrofë”.
    Ndryshimi i regjimit në Iran është “i papranueshëm dhe i paimagjinueshëm” dhe “do të hapte kutinë e Pandorës”, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, në një intervistë me Sky News, duke thënë se Rusia do të reagonte “shumë negativisht” nëse Udhëheqësi Suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, do të vritej.
    “Situata është jashtëzakonisht e tensionuar dhe e rrezikshme jo vetëm për rajonin, por edhe globalisht. Zgjerimi i numrit të pjesëmarrësve në konflikt është potencialisht edhe më i rrezikshëm. Kjo do të çojë vetëm në një raund tjetër konfrontimi dhe një përshkallëzim të tensionit në rajon”, shtoi Peskov.
    Ndryshimi i regjimit në Iran ka pak rëndësi për Izraelin. Në deklaratën e tij të fundit, Kryeministri Benjamin Netanyahu, ka bërë të ditur se obkjektivi primar i Izraelit nuk është largimi i Ajatollhut, por eleminimi i kërcënimit bërthamor.
    “Objektivi ynë kryesor është të ndalojmë programin bërthamor dhe ta eliminojmë atë si një kërcënim. Qëllimi i dytë është të ndalojmë përparimin e aftësive balistike, si dhe ta eliminojmë atë si një kërcënim. Gjatë këtij procesi, është e qartë se regjimi po destabilizon – ne po godasim gjithashtu objektiva dhe qendra pushteti që lidhen me qeverinë. Por çështja e ndryshimit të regjimit, para së gjithash, varet nga populli iranian. Nuk ka rrugë të shkurtër për këtë. Prandaj, unë nuk e kam vendosur si një qëllim zyrtar ose të deklaruar – mund të jetë një rezultat, por nuk është një objektiv i qartë i operacionit tonë”, deklaroi Netanyahu.
    Sakaq, edhe natën e së premtes nuk kanë munguar sulmet mes Izraelit dhe Iranit. Raportohet se pesë persona u plagosën lehtë nga një sulm me raketa iraniane në Beersheba, në jug të Izraelit. Raketa goditi disa ndërtesa apartamentesh, duke shkaktuar dëme serioze. Forcat Mbrojtëse të Izraelit thanë se mosfunksionimi i interceptorit ka të ngjarë të jetë shkaku i dështimit për të rrëzuar raketën iraniane që goditi Beer Sheva, në jug të shtetit hebraik. Dëme të konsiderueshme kanë ndodhur edhe në një tjetër qendër spitalore në Izrael.
    Nga ana e tyre, forcat Ajrore Izraelite thanë se kanë sulmuar dhjetëra objektiva në Iran. Më shumë se 60 avionë luftarakë sulmuan, ndër të tjera, objektet ushtarake të prodhimit të raketave dhe selinë e një objekti kërkimor për “projektin e armëve bërthamore” iraniane gjatë natës, tha ushtria. Sulmet vijnë kur Donald Trump, planifikon të vendosë brenda dy javëve nëse SHBA-të do të ndërhyjnë përkrah Izraelit në luftën kundër Iranit.

  • “SHBA po na ndihmon shumë”, Netanyahu: Rënia e regjimit iranian mund të jetë rezultati i fushatës ushtarake, por…

    “SHBA po na ndihmon shumë”, Netanyahu: Rënia e regjimit iranian mund të jetë rezultati i fushatës ushtarake, por…

    Gjatë një vizite në Qendrën Mjekësore Soroka në qytetin Beer Sheva, e cila u dëmtua nga sulmet iraniane, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha se Shtetet e Bashkuara “po ndihmojnë” në konfliktin e vendit të tij me Iranin.

    “Ata po marrin pjesë në mbrojtjen e hapësirës ajrore të Izraelit”, tha Netanyahu për CNN.
    “Mendoj se është një bashkëpunim i jashtëzakonshëm”, shtoi ai.
    Kryeministri u pyet nëse Izraeli po synon rrëzimin e regjimit iranian.
    “Ky mund të jetë rezultati, por varet nga populli iranian të ngrihet për lirinë e tij. Liria nuk vjen kurrë pa kosto”, tha kryeministri.
    “Ne mund të krijojmë kushte që mund t’i ndihmojnë ata ta bëjnë këtë”, përfundoi Netanyahu.

    Top Channel

  • Macron: Ndryshimi i regjimit në Iran do të sillte ‘kaos’

    Macron: Ndryshimi i regjimit në Iran do të sillte ‘kaos’

    Presidenti francez Emmanuel Macron ka folur pak më parë në samitin e G7-ës në Kanada.

    Sipas raportimeve nga agjencitë Reuters dhe AFP, Macron u shpreh se do të ishte një gabim i madh nëse ndryshimi i regjimit në Iran do të arrihej përmes mjeteve ushtarake.

    Ai paralajmëroi se një ndryshim i tillë do të sillte “kaos” dhe theksoi se vendet duhet të rikthehen në tryezën e bisedimeve për të diskutuar mbi programin bërthamor të Iranit.

    “Unë besoj se kemi nevojë për Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të rikthyer të gjithë palët në tryezën e bisedimeve,” u shpreh Macron.

  • “Nuk është lufta e popullit, por e regjimit”/ Irani përballet me kritika nga qytetarët e tij

    “Nuk është lufta e popullit, por e regjimit”/ Irani përballet me kritika nga qytetarët e tij

    Shumë iranianë nuk e shohin konfliktin e armatosur me Izraelin si ‘luftën e popullit, por si luftën e regjimit’.

    Pavarësisht kufizimeve në Iran, qytetarët thonë se janë kundër regjimit.
    Kjo nuk do të thotë se ata e mbështesin Netanyahun, por janë aq të ‘ngopur’ me regjimin saqë duan që ai të zhduket, shkruan CNN në një artikull për situatën në Lindjen e Mesme.
    Shërbimet e inteligjencës iraniane kanë arrestuar njerëz për shkak të postimit të ‘shakave’ të bëra në rrjetet sociale në lidhje me dobësimin e Trupave të Gardës Revolucionare Islamike.
    Përveç objektivave ushtarake, Izraeli është përpjekur të dobësojë shërbimet iraniane të sigurisë, të cilat luajnë një rol kyç në shtypjen e trazirave dhe protestave.

    Top Channel

  • Analiza e “The Economist”: A mund të shembet regjimi i “urryer” i Iranit?

    Analiza e “The Economist”: A mund të shembet regjimi i “urryer” i Iranit?

    Foto ilustruese

    TEHERAN- Poshtërimi ushtarak i Izraelit ndaj Iranit ekspozon çarje të thella në regjim, por rreziku i destabilizimit të brendshëm mund të çojë në një konflikt edhe më të madh. Operacioni “Luani në Ngritje” i Izraelit i ka dhënë një goditje të paparë regjimit iranian, si ushtarakisht ashtu edhe psikologjikisht. Me Teheranin e tronditur nga terrori i bombardimeve dhe mijëra banorë që ikin nga kryeqyteti, po rriten pikëpyetjet në lidhje me stabilitetin e regjimit itanian, tashmë të dobësuar. 
    Por, siç analizon Economist, historia dhe dinamika e vendit kanë treguar se një kolaps nuk është gjithmonë një siguri për ndryshimin e regjimit.
    Regjimi i ajatollahëve, pavarësisht akuzave për korrupsion, autoritarizëm dhe dekadencë, ka përballuar dekada krize. Dhe nëse poshtërimi aktual ushtarak i ekspozon dobësitë e tij, sërish mund të mos shkaktojë revolucion, por të kundërtën, një britmë bashkimi rreth flamurit. Krenaria kombëtare dhe ideologjia shiite e martirizimit kundër armiqve të jashtëm mbeten të forta.
    Pavarësisht tronditjes së vrasjes së gjeneralëve të lartë dhe talljes së regjimit në mediat sociale – strategjia e rimëkëmbjes nga Irani ishte e menjëhershme. Brenda 18 orëve nga sulmi i parë, një brez i ri komandantësh po qëllonte qindra raketa në qytetet izraelite. Zemërimi për shkatërrimin mund të forcojë narrativën e “rezistencës” dhe të kapërcejë përçarjen sociale.
    Shpresat e disave në Izrael për përmbysjen e regjimit përmes kryengritjes së brendshme ose grushtit të shtetit duken të largërta. Edhe pse iranianët e rinj nuk e pranojnë Gardën Revolucionare, shoqërisë i mungon lidershipi dhe një vizion i unifikuar. Historia e vendit tregon se edhe protestat në shkallë të gjerë – të tilla si ato në vitin 2022 dhe 2023 – janë shtypur me dhunë.
    Netanyahu po ndjek një strategji të ngjashme me atë që përdori kundër Hezbollahut në Liban në vitin 2024: së pari neutralizim ushtarak, pastaj destabilizim politik. Por në Iran, një kolaps i mundshëm do të hapte derën për konflikte të brendshme midis linjës së ashpër së reformistëve, ushtrisë dhe pakicave etnike si kurdët dhe azerët. Mungesa e një pasardhësi të qartë ose një opozite të qëndrueshme e bën skenarin e luftës civile shumë realiste. Për këtë ka edhe shembuj, siç janë Siria dhe Iraku.
    Udhëheqësi suprem, Ajatollah Khamenei, po përpiqet të ruajë kontrollin duke integruar reformatorë si Presidenti Peskov dhe duke promovuar djalin e tij Mojtaba si pasardhës – një zgjedhje që është krahasuar me Mohammed bin Salman të Arabisë Saudite. Në të njëjtën kohë, ai paralajmëron se largimi i tij mund të shkaktojë destabilizim dhe një valë të re, më agresive të ambicieve bërthamore.
    Ndërsa tallja e regjimit dominoi mediat sociale në ditët e para të sulmeve izraelite, tashmë pasiguria dhe frika po fitojnë terren. Qytetarët po shpërndajnë harta evakuimi, qeveria po kufizon aksesin në mediat sociale dhe po racionon karburantin.
    Me perspektivën e gjakderdhjes dhe tmerret e luftës civile që po afrohen, shumë iranianë po fillojnë të pyesin veten nëse është është më mirë të mbeten në kushtet që janë. Pyetja nuk është më nëse regjimi do të bjerë, por cila do të jetë kostoja – dhe për kë. Një Iran i destabilizuar, pa drejtim dhe pa asgjë për të humbur, mund të jetë një kërcënim më i madh se regjimi aktual./ZËRI

  • “Washington Post”: Nëse Netanyahu synon rrëzimin e regjimit në Teheran, SHBA-të duhet të veprojnë me kujdes

    “Washington Post”: Nëse Netanyahu synon rrëzimin e regjimit në Teheran, SHBA-të duhet të veprojnë me kujdes

    Në një koment të redaksisë së gazetës “Washington Post” mbi eskalimin e gjendjes mes Izraelit dhe Iranit, paralajmërohen SHBA-të dhe veçanërisht presidenti Donald Trump që mos të bëhen pjesë e një lufte të re në Lindjen e Mesme, aq më pak SHBA-të s’duhet të bëhen pjesë e një përpjekjeje për të rrëzuar regjimin iranian.
    Sipas “Washington Post”, qëllimet e SHBA-ve dhe të Izraelit aktualisht janë të ndryshme. Trump është i interesuar për të rifilluar bisedimet me Iranin dhe për të arritur një marrëveshje të re për kufizimin e programit bërthamor iranian, ndërkohë që Izraeli – nën udhëheqjen e Benjamin Netanjahut – vazhdon ofensivën ushtarake, duke sulmuar caqe të ndryshme brenda Iranit: nga baza ushtarake dhe objekte bërthamore deri te aeroportet dhe stacionet e policisë.
    “Washington Post” nënvizon se qëllimi i vërtetë i Netanjahut nuk është vetëm të ndalë programin bërthamor iranian apo të ndalë raketat iraniane ndaj qyteteve izraelite, por ndoshta të dobësojë aq shumë shtetin iranian, saqë kjo të shpie në rënien e regjimit. Ai e sheh momentin si të favorshëm: forcat izraelite kanë dobësuar ndjeshëm përfaqësuesit e Iranit në Gaza dhe Libanin Jugor, dhe regjimi i Asadit në Siri ka rënë.
    Por për të goditur strukturat më të mbrojtura iraniane – si objekti bërthamor në Fordow, i ndërtuar thellë në mal – Izraeli nuk ka kapacitete teknike. Për këtë i nevojiten bombat e rënda amerikane MOP dhe avionët B-2. Këto i kanë SHBA-të, Izraeli nuk i ka. Nëse SHBA-të vendosin të ndihmojë në këtë sulm, atëherë do të përfshiheshin drejtpërdrejt në luftë me Iranin.
    Trump ndodhet mes dy presionesh të kundërta: nga njëra anë janë aleatët proizraelitë dhe armiqtë e Iranit që kërkojnë ndërhyrje ushtarake amerikane; nga ana tjetër, mbështetësit e tij izolacionistë që duan të shmangin çdo përfshirje dhe ta lënë Izraelin të veprojë vetë.
    Irani, ndërkohë, ka shmangur goditjen e caqeve amerikane, ndoshta për të mos i dhënë SHBA-së një justifikim për t’u përfshirë ushtarakisht. Gjithsesi, SHBA janë de fakto të përfshira në konflikt, pasi janë partneri kryesor i Izraelit dhe kanë detyrim të ndihmojnë në mbrojtjen ndaj sulmeve raketore iraniane.
    Në koment “Washington Post” paralajmëron se është iluzion të besohet se një ndërhyrje e jashtme mund të sjellë ndërrim regjimi pa pasoja. Përvojat në Libi dhe Afganistan tregojnë se është e lehtë të rrëzosh një regjim me bomba, por shumë më e vështirë të instalosh një qeveri të qëndrueshme dhe të moderuar. Nëse qëllimi i Netanjahut është rrëzimi i regjimit në Teheran, SHBA-të duhet ta detyrojnë atë të shpjegojë planin për kohën pas rrëzimit të regjimit dhe të marrë masa për të shmangur një kaos të ngjashëm si në Libi dhe Afganistan. Ky kaos nxiti ekstremizëm dhe destabilitet rajonal. Ende ekziston mundësia për të rifilluar negociatat bërthamore, por dritarja kohore për këtë opsion mund të mbyllet shpejt.

  • Kur lufta bëhet shpresë, iranianët festojnë sulmet e Izraelit ndaj regjimit të Teheranit

    Kur lufta bëhet shpresë, iranianët festojnë sulmet e Izraelit ndaj regjimit të Teheranit

    Iranianët e bllokuar në trafik gjatë rrugës për në Iranin Verior fillojnë të këndojnë dhe të kërcejnë brenda një tuneli për të festuar sulmet izraelite ndaj Regjimit Islamik.
    Sipas Regjimit Islamik, iranianët e kanë të ndaluar të kërcejnë, të këndojnë dhe të jenë të gëzuar publikisht.