Lajmidites.com

Tag: pikërisht

  • Niçe: Nëse jeton duke pasur frikë, bëhesh thjesht spektator ndaj jetës…

    Niçe: Nëse jeton duke pasur frikë, bëhesh thjesht spektator ndaj jetës…

    Fridrih Niçe

    Nga Fridrih Niçe

    “…Nëse e dashuron detin do të dashurosh dhe dallgët… Nëse do të të duan në fillim, duhet të dish të duash….Nëse dëshiron të fluturosh duhet të dish të rrëzohesh…Nëse jeton duke pasur frikë, bëhesh thjesht spektator ndaj jetës…”

    ObserverKult  

    Lexo edhe:

    A MUND T’I DUASH ARMIQTË E TU, JA ÇFARË THOTË NIÇE

    Të duash armiqtë e tu? Besoj se kjo është kuptuar mirë.Sot vërtetohet në një mijë mënyra, qoftë në përpjestim të vogël qoftë në përpjestim të madh, dhe nganjëherë madje ndodh edhe diçka më e lartë dhe më e madhërishme: ne mësojmë të përçmojmë, të dashurojmë dhe pikërisht kur parapëlqejmë.Por e gjitha kjo është e pavetëdijshme, pa zhurmë, pa bujë, me atë trup dhe atë fshehtësi të së mirës që pengon në gojë fjalën madhështore dhe shprehjen e virtytit.

    Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:

    KUR NIÇE JEPTE “KËSHILLA” PËR SHKRIMTARËT: JA ÇKA DUHET TË KENI PARASYSH

    Çdo libër i mirë, kur shfaqet, ka shije të athët: ka mossuksesin e risisë.

    Për më tepër, të qenit gjallë të autorit e dëmton atë, nëse ai është njeri i shquar dhe zbulohen shumë gjëra për të: pasi çdonjëri është i detyruar ta shkëmbejë autorin me veprën e tij. Ajo çfarë në të vërtetë libri përmban në vetvete mençuri, ëmbëlsi dhe shkëlqim të praruar, mund të zhvillohet vetëm me kalimin e viteve, me kujdesin e një përnderimi, i cili rritet, moshohet dhe në fund shuhet.

    Mbi të duhet të kalojnë shumë orë, merimanga të shumta duhet të thurin rrjetat mbi të. Lexuesit e mirë e bëjnë një libër gjithnjë e më të mirë, ndërsa kundërshtarët e mirë e bëjnë të njohur.

    Çdo libër i mirë është shkruar për një lexues të caktuar dhe llojin e tij, pikërisht për këtë arsye konsiderohet i dobët nga pjesa tjetër e lexuesve, shumica dërrmuese: për të cilin fama e tij qëndron mbi një bazë të kufizuar dhe mund të ndërtohet vetëm ngadalë. Libri mediokër dhe i keq, është i tillë pikërisht sepse kërkon t’i pëlqejë, madje i pëlqen, shumicës.

    Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:

    ObserverKult

  • Kur xhelozia “të detyron” ta ndjekësh dashurinë…

    Kur xhelozia “të detyron” ta ndjekësh dashurinë…

    Agim Baçi

    (Shënime për romanin “Me syrin e një klouni” të Hanjrih Bël)

    Nga Agim Baçi

    Mund ta shohësh dashurinë nga shumë “dritare” shpirtërore. Por padyshim ta ndjekësh përmes xhelozisë është ndoshta misioni më i vështirë, pasi është vështrimi ndaj gjërave që i ndjekim përmes hapave jo kur jemi duke u afruar, por duke u larguar nga dikush. Është ai momenti kur e dimë se nuk jemi në ëndërr, por shpresojmë ende. Këtë e sjell Henjrih Bël përmes “syrit” të Klounit, duke na dhënë tingullin e fortë të një rrëzimi nga braktisja e dashurisë.

    Hansi, personazhi me profesion kloun, por i mbetur me kokën nga Maria, e dashura e tij për pesë vite, e ka të vështirë të besojë se po e humb atë. Si për ironi, është pikërisht një mik i përbashkët, Zyphneri – një person që kurrë nuk e ka honepsur, që ai nuk e ka parë si interesant-, por që po i rrëmben pikërisht atë që ai e ka dashur aq shumë.

    Hansi, është një njeri që nuk i pëlqen formalitetet. Sapo ka mbaruar Lufta e Dytë botërore dhe ai është kundër hipokrizisë së të afërmeve të tij me atë që ka ndodhur në çmendurinë naziste. Nuk dëshiron as të drejtohet nga ata që besojnë e që të dielave lënë takimin në Kishë.

    Ka braktisur njerëzit e pasur të familjes dhe është bashkuar me Marian që vjen nga një familje jo e pasur. Por protesta e tij, kundërshtimi ndaj gjithçkaje të gënjeshtërt, e ka bërë Marian që të mos ketë shumë fuqi që ta ndjekë.

    Këtu nis drama e cila më pas është e gjitha për vështrimin nga errësira, nga atje ku nuk kemi shumë dritë e ku pak e nga pak nis vetëm të mbetemi përballë mendimeve, përballë hijeve.

    Por kur mund të dorëzohemi dhe të kuptojmë se nuk ka më asnjë shpresë ta kemi sërish dashurinë tonë? Hansi beson se do të ndjehet i tradhëtuar përfundimisht kur ajo do të bëjë të njëjtat veprime siç bënte kur ishte e dashuruar me të.

    Sidomos po të prekë hundën kur flet më të – një veprim që dukej si të ishte fjalëkalimi i historisë së tyre.

    Është ndoshta nga ato çastet e qarta kur kuptojmë se e kemi humbur tërësisht tjetrin,- pikërisht atëherë kur nis të lëvizësh me gjestet që kanë qenë domethënie dashurie, siç mund të jetë prekja e hundës, lëvizja e shpejtë e qerpikëve, prekja e qafës, të shkuarit në të njëtat vende.

    Janë lexime për së prapthi të atyre veprimeve që janë pjesë e dashurisë, por që fatkeqësisht i lexojmë kaq qartë kur jemi duke humbur, kur ka rënë nata në pjesën tonë dhe kur takat kanë “thembrat” nga ne dhe “majat” në drejtimin tjetër.  

    Shumë dashuri mund të kenë kaluar prova nga një kurth i tillë me një trekëndësh gjestesh që nënkuptojnë humbjen e tjetrit.

    Por Bël vjen dhe hedh në telajon e ndjesive pikërisht atë pjesë të rëndësishme që nga shumë njerëz nuk arrin do të artikulohet, edhe pse u ndodh. Nuk ka të bëjë as me gjendjen ekonomike, as me kulturën, as me gjuhën.

    Është thjesht një gjuhë njerëzore që i përket njeriut kudoqoftë ai, pa përcaktuar as vendin, madje as moshën. Është thjesht një poezi e trishtë për dashurinë, por e nga ato përshkrime kur nisin të shkëputen edhe “vidat” më të fundit, që janë gjestet që lidhnin më parë një dashuri.

    I ardhur në shqip përmes një përkthimi mjeshtëror të Ardian Klosit dhe i ribotuar nga “Dudaj” me çdo pjesë të censuruar në periudhën e diktaturës, romani “Me syrin e një klouni” është një guidë e rrugës që duhet të bëjmë çmos ta shmangim, ose që më së paku, të arrijmë “ta lexojmë” përpara se të na e sjellë fati e ta shohim se si po na çmontohet nga dikush tjetër.

    * Titulli i origjinalit: “Të shohësh dashurinë nga xhelozia!”

    ObserverKult

    ———–

    Lexo edhe:

    AGIM BAÇI: PREMTIMI I VETËM MBETET ….DASHURIA

    (Shënime për romanin “Rrethimi” të Tom Kukës)

    Nga Agim Baçi

    Cilit rrethim duhet t’i druhemi më shumë-atij nga armiku, atij nga hasmi, atij nga varfëria apo atij nga dashuria?

    Tom Kuka këtë herë është “i zhvendosur” në Shkodër në rrëfimin ku shumëçka është nën rrethim, por jo edhe për rrahjet e duhura të zemrës.

    Kolë Laca dhe Trina janë dy shinat ku rrëfimi nis të udhëtojë, duke kaluar herë në trokitjen e armikut që kërkon të rrëmbejë Shkodrën, në atë rrethim të vitit 1912, herë nga hasmi që kërkon të mbahet premtimi, herë nga varfëria që mban shumë koka ulur, e nga pikëpyetjet e pandalshme të zemrës.

    Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:

    ObserverKult

  • “McGonigal nuk është e vetmja aferë e tij…”/ Dosja në shqyrtim, reagon ashpër diplomati: Rama kokë e këmbë i përfshirë

    “McGonigal nuk është e vetmja aferë e tij…”/ Dosja në shqyrtim, reagon ashpër diplomati: Rama kokë e këmbë i përfshirë

    I ftuar në një emision televiziv diplomati Agim Nesho deklaroi se dosja McGonigal është në shqyrtim, kërkohen fakte të tjera.
    Agim Nesho:
    Dosja McGonigal sipas të dhënave është në shqyrtim. Kërkohen fakte të tjera. Nuk ka nevojë që McGonigal të bëhet i penduar se Rama është kokë e këmbë në dosjen korruptive. Nuk mund të ketë korrupsion të njëanshëm që McGonigal të ketë ushtruar një veprimtari në Shqipëri dhe shqiptarët dhe bashkëpunëtorët me të dmth të mos jenë të përfshira, Korrupsioni kërkon dy palë dhe në Amerikë dënohen të dy palët në këtë veprimtari.
    Së dyi McGonigal ka gjetur një person dhe pse pikërisht personi i cili ishte i angazhuar në dosjen për të dënuar Presidentin Trump me një veprimtari të ashtuquajtur pro ruse gjen mikun e tij pikërisht Edi Ramën. Dmth, vijnë të dy në Shqipëri, bashkëpunojnë. Kanë interesa të përbashkëta për naftën. Kanë interesa të përbashkëta tek Deripaska të lidhur me Rusinë dhe kështu më gjerë. Prandaj kjo është një nga dosjet që de fakto Ramën e ka kryqëzuar nuk ka nevojë për mendimin tim, që të rihapet kjo dhe të presim që Rama të marrë një ndëshkim. Në sytë e administratës amerikane Rama është një njeri i korruptuar. Por, Rama ka një gjë tjetër. Rama është një person që mund të ndahet përendemi nga ata, sidomos SHBA, në dy raste.
    Në rastin e parë është veprimtaria e vazhdueshme me Soros, shpërdorimi i fondeve të qytetarëve amerikanë, taksapaguesve amerikanë, duke përdorur, eksperimente të cilat dhe me vonë një pjesë e fondeve të ardhura nga Soros dhe USAID janë kthyer mbrapa në SHBA për të dëmtuar qeverinë amerikane dhe veprimtarinë e një shteti demokratik, superfuqisë kryesore në botë, kjo është e para.
    Dhe e dyta, lidhja e Ramës me krimin e organizuar. Dhe kartelet. Ne nuk duhet të presim vetëm tek McGonigal, por ky është aq i korruptuar sa këtë, çdo ditë që mund ti hapësh kapakun e një veprimtarie, ky është kokë e këmbë brenda si njeriu më i korruptuar. Kush e mban. E mbajnë pikërisht ata lider të cilët ky, jo vetëm ka blerë influencë, por përfitojnë nga ky. Ju e keni parë se si Presidenti Macron ka ardhur në Shqipëri, e ka uruar pas zgjedhjeve farsë të 11 majit, se pikërisht ky i ka mundësuar një fjalim përpara samitit të madh të Davosit të jugut, të vendeve arabe që u bë në Shqipëri. Ju e mbani mend. Gjera të cilat janë tepër përfituese për Presidentët që mbarojnë mandatet e tyre. Edhe Rama e njef shumë mirë këtë gjë. Kështu mbana Tony Blair, kështu mban ish kryeministrin Italian, të cilët nga dita në ditë po futen në veprimtari ekonomike dhe sigurisht ashtu siç veprojnë organizata të tjera edhe ata mundësojnë pasurimin e tyre në pozicione private. Prandaj për amerikanët është shumë e qartë. Puna është se kur do të kthejnë vëmendjen. Dhe rasti i djeshëm, që nuk ishte thjesht një shaka që Rama kërkonte që të mbulonte këtë, por reflektimi në shtypin amerikan që tallet.

  • BE investon 60 mln € në hekurudhën shqiptare, ja cili segment pritet të rinovohet

    BE investon 60 mln € në hekurudhën shqiptare, ja cili segment pritet të rinovohet

    Komisioni i Ligjeve miratoi marrëveshjen për një grant në vlerën rreth 60.5 milionë euro nga Banka Evropiane e Investimeve për rehabilitimin e linjës hekurudhore Durrës-Rrogozhinë. Detajet e këtij projekti u dhanë në komision nga zëvendësministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Enkelejda Muçaj.
    “Faza e parë në Shqipëri është një projekt shumë i rëndësishëm. Vjen në kuadër pikërisht të rehabilitimit të linjës hekurudhore Durrës-Rrogozhinë. Marrëveshja  parashikon një mbështetje të ardhur nga Komisioni Evropian me një grant i cili shkon më shumë se 50% të investimit në rastin konkret. Pra bëhet fjalë për një investim në total prej 120 milion euro. Por 60 453 160 euro vjen në formën e grantit e cila ndërkohë përcakton një mbështetje për korridorin tetë që do të lidhë pikërisht Italinë me bregun lindor të themi të Bullgarisë dhe pikërisht me detin e Zi”, tha Muçaj.
    Zëvendësministrja sqaroi se pritet që puna për rehabilitimin e kësaj linje me gjatësi 34 kilometra, të nisë në 2027-ën, dhe synohet që brenda 2028-ës të nisin udhëtimet me tren elektrik.
    “Në fakt tashmë jemi në fazën e prokurimit edhe për mbikëqyrësin e punimeve dhe në fillim të vitit 2027 fillon të themi procedura përsa i përket pjesës së ndërtimit. Brenda vitit 2028 ne mendojmë që të kemi zbatim të plotë të këtij projekti. Nuk bëhet fjalë për një linjë të re por bëhet fjalë për modernizim të saj. Do jetë absolutisht elektrike si Tiranë-Durrës-Rinas dhe kjo dhe Vorë-Hani i Hotit do jetë periudhë do jetë elektrike. Jemi duke rehabilituar diçka ekzistuese, modernizuar sipas standardeve më të mira të ndërlidhshmërisë”, tha Muçaj.
    Duke i konsideruar hekurudhat, rrjete të rëndësisë kombëtare Muçaj tha se të tjera projekte do të nisen në këtë fushë, që nuk do të shërbejnë vetëm për transport udhëtarësh e mallrash, por edhe për qëllime ushtarake.
    “Rrjeti hekurudhor shqiptar do rehabilitohet, madje do ndërtohen dhe linja të tjera. Për çfarë? Pikërisht për t’i dhënë një mundësi axhendës së gjelbër dhe të transportit të cilat i japin mundësinë një transporti me kosto sa më të ulët edhe për mjedisin. Nuk po flasim vetëm për udhëtarët, por po flasim dhe për mallrat dhe nuk po flasim edhe vetëm për këtë, por po flasim dhe për qëllime të sigurisë kombëtare”, tha ajo.
    Linja aktuale Durrës-Rrogozhinë është e amortizuar dhe për shkak të gjendjes së saj shpejtësia maksimale është 30 km/h, ndërsa me rehabilitimin e saj shpejtësia do të jetë 120 km/h. Kostoja totale e projektit, arri në 120.5 milionë euro, ku përveç pjesës së grantit do të merret nga hua 30 milionë euro nga BEI dhe 30 milionë euro nga BERZH.

  • Xhevahir Spahiu: Poezia e Gaqo Apostolit i ngjan një ditari lirik…

    Xhevahir Spahiu: Poezia e Gaqo Apostolit i ngjan një ditari lirik…

    Xhevahir Spahiu

    Nga Xhevahir Spahiu

    Parathënie e librit poetik: “Ç’ma trazoi jetën një grua”

    1.Poezia e Gaqo Apostolit i ngjan një ditari lirik, shfletuar nga gishtërinjtë e një ere të padukshme që s’dihet se nga fryn: gjendjet shpirtërore, në rrjedhën e viteve, rreken të kthehen në gjetje artistike që kapërcejnë çastin e, më tej, vetveten.Janë rrathë të një fati njerëzor që priten me rrathë fatesh të tjerë. Pikërisht këtu nis bashkëbisedimi i ndjerë, i hapur, begator.Dëshira ngulmonjëse për t’u rrëfyer është çlirim nga zjarrmia, nga ankthet, nga synimi për t’u dëshmuar. Ky dëshmim i vetvetes jashtë vetvetes, si me thënë, gjetiu e n’asgjëkund, në një botë të të gjithëve e të askujt, krijon një hapësirë lirie më tepër,pasuron lirinë fillestare. Në dukje, thjesht një përmasë iluzore, gjakim shpirtëror, i ngjashëm me vëllezërit siamezë, me dëshirën instiktive për t’u riprodhuar, për të lënë pas trashëgimtarë.Edhe kënga, si fëmijët, përcjell kumbimin e gjakut tënd:Damarët mavi kur t’i pres,ikjen e saj nëpër muzg do të ndjejnë currilat e gjakut që rrjedh…

    Poeti nuk hesht; ai e di mirë se heshtja është e njëjtë në të gjitha gjuhët e botës; ai zgjedh fjalën, e pangjarë me heshtjen rrafshonjese, simotër e Gjumit. Çdo ditë, shkruan Apostoli, dhëmbët e ujqërisë, pamëshirë shqyejnë ndershmërinë.Gjumi është vuv; këtë të vërtetë pelini mund ta thotë vetëm Fjala.Në këtë mes, çiltërsia e ndjenjës dhe mendimit, është parakusht për të transfiguruar vetveten, shkurt: vete e pastisur, art. Ndërsa ve në spikame këtë cilësi, këtë mundësi parake për art, më vjen ndër mend një shkrim i botuar në kapërcyell të viteve ‘70- ’80, ku një profesor me emër, pak a shumë, shkruante: letërsia revizioniste le në hije partishmërinë dhe luftën e klasave si motor lëvizës dhe nxjerr si kryevlerë sinqeritetin(!)Tmerr!- ulërinë rropullitë brenda meje. Tmerr. Ç’pate? – tha shoku aty pranë.Si ç’pata? Po, a mund të ketë art pa çiltërsi, pa sinqeritet, pa rrëfim me zemër në dorë të gazavajeve? Ne kemi rrjedhur. Ne flasim përçart, miku im.As më shumë, as më pak: ky farë arti ishte një pjellë dështake, një lojë në sipërfaqe, pa rrënjë, pa thellësi të vërtetash dramatike, ku dallga nis e projekton cunamin. Fillesa vetjake është dorëzanës i fillesës artistike universale.

    2.Poeti jeton. Mbi krye ka një qiell plot kujtime.Bota poetike e Apostolit përshkohet nga një spektër i gjerë jetësor në hapësirën e motiveve poetike, – me ngjyra të ndezura e të trishta, me vetveten, bëma e mëkate, me marrëdhënie, – nënë, at e atdhe, – me çuditë e një bote në lëvizje, pranim-mospranim të saj, – kryefjalë është Dashuria. Poeti, lehtësisht i dashuruar, pikërisht aty e ndjen veten të barabartë me perënditë, rilind dhe shumëfishohet, – urrejtja struket, qenia motivohet: aty i verbër, aty me dy bebëza në çdo sy, lartësohet –greminohet, greminohet- lartësohet. Në titull të librit ai flet për Trazim. Sepse: zemra qarkullon gjak dhe dashuri, edhe në ëndrra i kumbojnë takat e këpucëve; trupi i femrës lëkundet nën vështrime, një makinë ngjyrëkaltër laget e vetmuar në shi… Ngul sytë tek më e bukura mes tëbukurave, pa harruar… tregun e dashurisë!

    M’i ngatërroi padashur mendimetnjë vështirim i çuditshëm, i shpejtë.Nëpër gjysmëndërr e zura fluturim,si dikur fluturat me rrjetë.

    Fjala, kumbimi i saj, është zgjatim i rrahjeve të zemrës, ritëm gjaku e mendimi që japin e marrin heshtas e shkrihen në një. Pas palosjes së fletës së fundit tënjë libri, ajo që mbetet e të shoqëron për një kohë të gjatë është FRYMA në çastin e përjetimit, – ajo që besueshmërisht quhet Frymëzim. Humanizmi është Fryma bashkëkohore që përcjell poezia e Gaqo Apostolit. Si me qenë apostull i ri, përhap e bekon njeridashje, dritë, mirësi; në emër të tyre, kur duhet, zemërim. Sfidon me dashuri. Urrejtjen e kursen, si municionin në luftë.Ndoshta që e sotmja të të çojë në mitologji dhe mitologjia në ditët e sotme Heredokur, zënien e diellit e të hënës, njerëzit e maleve tona (pandehnin se) e dëbonin duke shkrehur pushkë. Poetët, për të përzënë eklipsin, shkrehin fjalë.

    3.Apostoli këndon lirshëm, pa ngërçe; ndjesitë derdhen siç vijnë, pa iu nënshtruar me domosdo një harmonie të përkryer a një rrëfimi të përkorë; nga poezitë strofike në ato me vargje të lira kalimi bëhet thuajse pa u vënë re, shpehja metaforike jep ngarkesën ideoemocionale, zjarriminë dhe tehun e duhur të gjendjes poetike: toka falënderon qiellin e madh… kur pesha e fjalës gjen ritmin dhe gjetja origjinale befason me freskinë e saj, dalin poezi të goditura, të cilat përbëjnë bërthamën e librit dhe vizatojnë portretin artistik. Ato mbartin aromën e një moshe dhe rininë e një ndjeshmërie pasionante, shqetësimin njerëzor nëpër kohë.Prej “Ç’ma trazoi jetën një grua”, le të përmendim: Përshpërima e dashurisë, Sa herë kalon një grua, Kënga e kovaçit, Largohu vogëlushe, Shqipëria, Dëbora në Tiranë, Lukunitë, Kur vera dhe vjeshta, Pleqtë nën qiellin e dashurisë, Martesa e argjentë, Stjuardesat e Singapore Airlines.Poeti është nxënës dhe mësues në të njëjtën kohë. Nxë, mëson nga të tjerët, po më bindshëm mëson nga vetja.

    4.Prej vitesh, me vjen së largu një mendim i shkruar diku në nje copë letre thënë nga s’di se kush, ndoshta A.Panagulis: Politika është detyrë, Poezia nevojë.Politika dhe Poezia! Të dyja fillojnë me “po”. Por… në përfytyrimin tim herë-herë shfaqen si një qenie me dy kokë, që përfyten e duan t’i hanë kokën njëra-tjetrës. Apostoli ka vite që vozit në dy dete. Midis të dyve, me sa duket, vetvetiu zgjedh të dytin. Poezinë. Pikërisht atë e ka bir për shpirt. Vetiu e ndjen se e dyta, poezia, njerëzon të parën, politikën. E shpëton nga damkosja. Është pikërisht ajo që ngre gishtin dhe akuzon:Nën shkrepje blicesh,Premtime afaristësh,Ministria sezonalëShesin Shqipërinë.Poeti ish aty. Pa dhe dëgjoi. Të heshtte do të thosh të ishte pjesëmarrës në krim. Po ai ndjehet qytetar i një bote të lirë, për të vetflijon Fjalën e Lirë.Ja dhe “Shqipëria” e tij:Armiqtë e shqyen në hapësirat pa anë,Në brigje të dy deteve, të përgjysmuar e lanë.Ashtu të plagosur, të djegur nga etja,Gjysmën që mbetej e hante vetvetja.Askujt s’i ka dhembur ky Dhé sa poetëve. Askush sa ata s’i ka ndjerë aq thellë tragjeditë dhe gazavajet e tij.

    Tiranë, Mars 2009

    Ç’ma trazoi jetën një grua, Gaqo Apostoli

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    GAQO APOSTOLI: NË HOTELIN E QYTETIT TË LARGËT

  • “Marksizëm-Trumpizëm?” Përpjekja e Trump për një ekonomi të planifikuar është thjesht socializëm…

    “Marksizëm-Trumpizëm?” Përpjekja e Trump për një ekonomi të planifikuar është thjesht socializëm…

    Në një kthesë që do ta bënte Karl Marx-in të buzëqeshte dhe Adam Smith-in të rrotullohej në varr, lëvizjet e fundit ekonomike të Presidentit Trump kanë krijuar pikërisht atë sistem socialist që mbështetësit e tij pretendojnë se e përbuzin. Përmes një sërë ndërhyrjesh që do ta bënin çdo planifikues qendror krenar, kampioni i sipërmarrjes së lirë është bërë udhëheqësi më efektiv socialist i Amerikës.
    Dëshmitë janë të qarta
    Kur Trump kërkoi që kompanitë AMD dhe NVIDIA të paguanin një taksë eksporti prej 15 për qind për çipat e shitur në Kinë, ai nuk vendosi thjesht një taksë — ai krijoi një sistem ku qeveria përcakton se cilat kompani mund t’i shesin cilëve klientë dhe me çfarë çmimi.
    Kjo nuk është “dora e padukshme” e tregut — është grushti shumë i dukshëm i kontrollit shtetëror.
    Kërkesa e Trump që drejtori ekzekutiv i Intel të japë dorëheqjen na çon edhe më tej në rrugën socialiste. Kur ka bërë vaki që lideri i një shteti kapitalist të emërojë e shkarkojw drejtuesit e kompanive private? Kjo është një faqe e marrë drejtpërdrejt nga manuali i ekonomive të kontrolluara nga shteti, ku udhëheqësit e biznesit u shërbejnë autoriteteve politike dhe jo aksionerëve.
    Kryevepra e socializmit aksidental vjen nga qasja e Trump ndaj çmimeve për konsumatorët. Duke vendosur tarifa doganore të larta mbi mallrat e importuara — kosto që konsumatorët amerikanë duhet t’i paguajnë — ndërkohë që u thotë Amazon-it dhe Walmart-it se me çfarw çmimesh u lejohet t’i shesin produktet e importuara, Trump ka krijuar një skenar klasik të ekonomisë së komanduar. Qeveria rrit kostot përmes tarifave doganore, pastaj kontrollon çmimet për të fshehur ndikimin. Pikërisht kështu funksiononin ekonomitë socialiste: kontrolle artificiale çmimesh që shpërfillin realitetin e tregut.
    Ekonomisti i famshëm Friedrich Hayek, kritik i socializmit, na paralajmëroi pikërisht për këtë. Ai shkroi: “Detyra e çuditshme e ekonomisë është t’u tregojë njerëzve sa pak dinë për atë që imagjinojnë se mund të projektojnë.” Trump imagjinon se mund të projektojë një ekonomi ku tarifat doganore mbrojnë punëtorët amerikanë, taksat e eksportit ndëshkojnë Kinën dhe kontrollet e çmimeve mbrojnë konsumatorët — të gjitha njëkohësisht. Hayek do ta njihte këtë si “mendjemadhësinë fatale” të planifikimit qendror.
    Ironia më e madhe është se kjo po ndodh nën një administratë republikane. Prej dekadash, konservatorët kanë argumentuar (me të drejtë) se kontrollet e çmimeve sjellin mungesa, se qeveria nuk duhet të zgjedhë fitues e humbës në biznes, dhe se nga tregtia e lirë përfitojnë konsumatorët. E megjithatë, ja ku jemi, me një president republikan që zbaton politika që ua kalojnw socialistëve evropianë.
    Pasojat janë të parashikueshme
    Kur u thua kompanive se nuk mund të rrisin çmimet pavarësisht kostove më të larta nga tarifat doganore, ato do të gjejnë mënyra të tjera për t’u përshtatur — duke ulur cilësinë, duke kufizuar gamën e produkteve ose thjesht duke ndalur shitjet e artikujve të prekur. Kur ndërhyn te drejtuesit e korporatave, i tregon çdo CEO-je se besnikëria politike vlen më shumë se performanca e biznesit.
    Ky socializëm aksidental nxjerr gjithashtu në pah diçka të rëndësishme për pushtetin qeveritar. Pasi të pranosh që Uashingtoni mund të vendosë tarifa doganore “për sigurinë kombëtare,” është vetëm një hap deri te taksat e eksportit “për drejtësi.” Pasi të besosh se presidenti duhet të ndikojë te drejtuesit e korporatave, pse të mos kontrollojë edhe çmimet? Çdo ndërhyrje justifikon tjetrën, derisa tregu i lirë ekziston vetëm në kujtime.
    Forca e ekonomisë amerikane gjithmonë ka ardhur nga liria e saj — aftësia e bizneseve për t’u shërbyer klientëve, për të vendosur çmime dhe për të zgjedhur drejtues pa ndërhyrje politike. Duke braktisur këto parime, edhe kur ka qëllime të mira, Trump ka krijuar një sistem që nuk duket si Amerika e Reagan-it, por si ekonomitë e kontrolluara që konservatorët dikur kundërshtonin.
    Ndoshta ironia më e madhe është se mbështetësit e Trump, shumë prej të cilëve bërtasin kundër “socializmit,” i duartrokasin këto veprime. Ata nuk e njohin kontrollin e çmimeve kur quhet “luftë kundër inflacionit,” ose planifikimin ekonomik shtetëror kur etiketohet “America First.” Socializmi që ata i trembeshin nga e majta ka ardhur nga e djathta, i mbështjellë me flamur dhe me premtimin për ta bërë Amerikën përsëri të madhe.
    Ashtu siç e dinte Hayek, rruga drejt kontrollit ekonomik është e shtruar me qëllime të mira. Trump mund të besojë se po mbron punëtorët dhe konsumatorët amerikanë, por në fakt po ndërton pikërisht atë sistem kontrolli shtetëror që e bën të pamundur begatinë e vërtetë. Mirë se vini në parajsën socialiste të Amerikës — vetëm se nuk e prisnit të vinte me një kapele të kuqe MAGA.

    Top Channel

  • Përshëndetje nga Izraeli për këtë dyshe…

    Përshëndetje nga Izraeli për këtë dyshe…

    Tjetër provë e një afrimi të Ramës me shtetin gjenocidal të Izraelit: në nisje të qeverisjes së re pas marrjes dhe të në mandati tjetër, nga Tel Avivi ka mbërritur urimi për dyshen kryeministër-ministër i jashtëm, pra Rama-Spiropali. Dhe pikërisht nga kreu i diplomacisë sioniste, Gideon Sa’ar.

    “Duke i uruar Ministres së re të Shqipërisë për Evropën dhe Punët e Jashtme Elisa Spiropali shumë suksese në rolin e saj të ri. Ne e vlerësojmë shumë miqësinë e gjatë midis kombeve tona dhe e vlerësojmë veçanërisht miqësinë e Kryeministrit Edi Rama.
    Pres me padurim forcimin e mëtejshëm të partneritetit tonë!”, shkroi ministri izraelit në X.
    Kujtojmë se kjo miqësi bizare mes Izraelit dhe qeverisë shqiptare vjen pikërisht pas 7 tetorit, kohë kur shteti brutal e gjaksos hebre nis një gjenocid mbi popullsinë e Gazës, duke vrarë e masakruar gra e fëmijë. Rama, nga Turqia ku kishte një mbështetje të jashtëzakonshme nga Erdogan, nis zhvendoset kah Izraeli duke lidhur disa partneritete, kulmuar në fushën ushtarake me risk të madh në sigurinë kombëtare, sepse është fjala për një shtet të pabesë, pa moral, brabitqar e vetëm keqbërës. Mbi të gjitha zullumqar. /tesheshi.com/

  • Nuk do ta besoni! Murinjo bën lëvizjen e papritur, prezantohet te klubi i ri

    Nuk do ta besoni! Murinjo bën lëvizjen e papritur, prezantohet te klubi i ri

    Zhoze Murinjo është zyrtarisht trajner i Benfiksës. Klubi portugez e ka prezantuar “Special One”, që rikthehet te klubi ku nisi gjithçka pas 25 vitesh.
    Murinjo la Fenerbahçen, pikërisht pas një skualifikimit nga Champions ndaj Benfikës. Rastësia e solli tashmë në krye të tyre, që në anën tjetër shkarkuan trajnerin Bruno Lagen.
    62-vjeçarin nuk do e kishte menduar askush për këtë rikthim kaq të shpejtë. Kontratën ndërkohë e ka firmosur të vlefshme deri në vitin 2027.
    Karriera e Murinjos nisi pikërisht te Benfika. Pjesa tjetër me Porton, Interin, Çelsin, Realin, Junajtid apo Romën ishte histori.

  • James A. Myers: Pse RIT Tirana është pikërisht ajo që po kërkon

  • Myers: Pse RIT Tirana është pikërisht ajo që po kërkon