Autoritetet në Sri Lanka, Indonezi dhe Tajlandë po nxitojnë për të pastruar rrënojat dhe për të gjetur qindra persona të zhdukur, pasi më shumë se 900 persona humbën jetën në përmbytjet shkatërruese dhe rrëshqitjet e dheut në jug të Azisë.
Në shembullin më të fundit të ndikimit të krizës klimatike në modelet e stuhive dhe motit ekstrem, shirat e rrëmbyeshëm musonikë, të përkeqësuar nga një stuhi tropikale, kanë mbuluar pjesë të Azisë Juglindore ditët e fundit, duke lënë mijëra njerëz të bllokuar pa strehë ose furnizime thelbësore.
Ndërkohë, në Sri Lanka në Azinë Jugore, numri i të vdekurve nga përmbytjet dhe rrëshqitjet e dheut të shkaktuara nga Cikloni Ditwah u rrit ndjeshëm të dielën në 334, me shumë të tjerë ende të zhdukur dhe zona të ulëta të kryeqytetit, Kolombo, nën ujë, thanë autoritetet.
Është katastrofa më e keqe natyrore që ka goditur ishullin në dy dekada që nga cunami shkatërrues i vitit 2004 që vrau rreth 31,000 njerëz atje dhe la më shumë se një milion të pastrehë.
Presidentja Anura Kumara Dissanayake, e cila ka shpallur gjendje të jashtëzakonshme, u zotua të rindërtohet me mbështetje ndërkombëtare. “Po përballemi me fatkeqësinë natyrore më të madhe dhe më sfiduese në historinë tonë”, tha ai në një fjalim drejtuar kombit. “Sigurisht, do të ndërtojmë një komb më të mirë se ai që ekzistonte më parë.”
Në Indonezi, zyrtarët thanë se më shumë se 442 persona kishin vdekur dhe 402 të tjerë rezultojnë të zhdukur, ndërsa autoritetet u përpoqën të arrinin në disa nga zonat më të goditura të ishullit të Sumatrës, ku mijëra njerëz mbetën të bllokuar pa furnizime thelbësore.
“Uji sapo u ngjit në shtëpi dhe ne patëm frikë, kështu që ikëm. Pastaj u kthyem të premten dhe shtëpia ishte zhdukur, e shkatërruar”, tha për Reuters Afrianti, 41 vjeç, e cila njihet vetëm me një emër, në kryeqytetin e Sumatrës Perëndimore, Padang, ku ishte strehuar.
Ajo dhe familja e saj prej nëntë anëtarësh kishin ndërtuar një tendë pranë murit të vetëm që i kishte mbetur shtëpisë së tyre. “Shtëpia dhe biznesi im kanë ikur, dyqani është zhdukur. Asgjë nuk ka mbetur. Mund të jetoj vetëm pranë këtij muri të vetëm që ka mbetur”, tha ajo.
Të paktën dy zona të ishullit të Sumatrës ishin ende të paarritshme të dielën, dhe autoritetet thanë se kishin dërguar dy anije luftarake nga Xhakarta për të shpërndarë ndihma.
Associated Press raportoi se disa njerëz po luftonin për të gjetur ushqim dhe ujë pasi përmbytjet shkaktuan rrëshqitje toke, dëmtuan rrugë dhe rrëzuan linjat e komunikimit. Videot në mediat sociale treguan njerëz që kalonin barrikadat e rrënuara, rrugët e përmbytura dhe xhamat e thyer për të siguruar ushqim, ilaçe dhe benzinë. Disa ecën përmes ujërave të përmbytjeve që arrinin deri në bel për të arritur në dyqanet e dëmtuara.
Një zëdhënës i policisë, Ferry Walintukan, i tha AP-së se kishte raportime për njerëz që kishin hyrë me forcë në dyqane të shtunën në mbrëmje dhe se policia rajonale ishte vendosur në vend. “Plaçkitja ndodhi para se të mbërrinte ndihma logjistike”, tha Walintukan. “[Banorët] nuk e dinin se do të vinte ndihma dhe ishin të shqetësuar se do të vdisnin urie.”
Kushtet e motit dhe mungesa e pajisjeve të rënda penguan gjithashtu përpjekjet e shpëtimit. Ndihma ka qenë e ngadaltë për të arritur në qytetin më të goditur të Sibolgës dhe distriktin Qendror Tapanuli në Sumatrën Veriore.
Në fshatin Sungai Nyalo, rreth 100 km nga Padangu, ujërat e përmbytjeve ishin tërhequr kryesisht të dielën, duke lënë shtëpitë, automjetet dhe të mbjellat të mbuluara me baltë të trashë gri. Autoritetet ende nuk kishin filluar pastrimin e rrugëve, thanë banorët për Agence France-Presse, dhe nuk kishte mbërritur asnjë ndihmë e jashtme.
«Shumica e fshatarëve zgjodhën të qëndronin; ata nuk donin të linin shtëpitë e tyre», tha Idrisi, 55 vjeç.
Matanë ishullit, drejt bregdetit verior, një elefant i Sumatrës, i rrezikuar, ishte varrosur në baltë dhe mbeturina të trasha pranë ndërtesave të dëmtuara në qytetin Meureudu. Në Tapanuli Verior, të mbijetuarit përshëndetën me tërbim helikopterët që transportonin ndihma. Katër anije të marinës u ankoruan në një port për të mbështetur shpërndarjen e ndihmave.
Në Tajlandë, ku të paktën 162 persona humbën jetën në një nga përmbytjet më të këqija në një dekadë, autoritetet vazhduan të shpërndajnë ndihma dhe të pastrojnë dëmet. Masat e ndihmës të ndërmarra nga qeveria tajlandeze përfshijnë kompensim për familjet që humbën anëtarët e familjes. Por ka pasur kritika publike në rritje për reagimin e Tajlandës ndaj përmbytjeve dhe dy zyrtarë vendorë janë pezulluar për shkak të dështimeve të tyre të dyshuara.
Sezoni vjetor i musoneve, i cili zakonisht ndodh midis qershorit dhe shtatorit, shpesh sjell shira të rrëmbyeshëm, duke shkaktuar rrëshqitje dheu dhe përmbytje të menjëhershme. Këtë vit, një stuhi tropikale ka përkeqësuar kushtet dhe numri i viktimave në Indonezi dhe Tajlandë renditet ndër më të lartat për përmbytjet në këto vende vitet e fundit.
Kriza klimatike ka ndikuar në modelet e stuhive, duke përfshirë kohëzgjatjen dhe intensitetin e sezonit, duke çuar në reshje më të dendura shiu, përmbytje të menjëhershme dhe erëra më të forta.
Në kryeqytetin e Sri Lankës të dielën, zonat e ulëta u përmbytën pasi një ciklon i fuqishëm solli shira të rrëmbyeshëm që shkaktuan rrëshqitje dheu në të gjithë ishullin, duke vrarë qindra njerëz dhe duke lënë shumë të tjerë të zhdukur. Gati 148,000 njerëz janë zhvendosur dhe janë strehuar në strehimore të përkohshme.
Zyrtarët thanë se shkalla e dëmeve në rajonin qendror më të prekur sapo është zbuluar, ndërsa punonjësit e ndihmës pastruan rrugët e bllokuara nga pemët e rrëzuara dhe rrëshqitjet e dheut.
Selvi, 46 vjeç, banore e një periferie të Kolombos, doli nga shtëpia e saj e përmbytur të dielën, duke mbajtur katër çanta me rroba dhe sende me vlerë. “Shtëpia ime është plotësisht e përmbytur. Nuk e di ku të shkoj, por shpresoj të ketë ndonjë strehë të sigurt ku mund të çoj familjen time”, i tha ajo Agjencisë France-Presse.
Rënia e niveleve të ujit në qytetin Manampitiya, 155 milje në verilindje të Kolombos, zbuloi shkatërrime masive. “Manampitiya është një qytet i prirur ndaj përmbytjeve, por unë kurrë nuk kam parë një vëllim kaq të madh uji”, tha një banor 72-vjeçar, S Sivanandan.
Ai i tha portalit lokal News Centre se bizneset dhe pronat ishin dëmtuar rëndë. Një makinë ishte përmbysur përpara dyqanit të tij, tha ai.
Një grua në Wellawaya qendrore tha se dëgjoi një zhurmë të madhe dhe doli jashtë për të parë gurë që rrokulliseshin nga një shpat mali përpara se të ndalonte pranë shtëpisë së saj. “Pashë pemë që binin dhe lëviznin me gurët. Kemi frikë të kthehemi në shtëpitë tona”, u tha ajo gazetarëve pasi u zhvendos në një strehë.
Autoritetet thonë se cikloni Ditwah, i cili u zhvillua në detin në lindje të Sri Lankës, ka të ngjarë të lëvizë drejt bregdetit jugor të Indisë të dielën./ The Guardian.