Lajmidites.com

Tag: përdorimi

  • Dronët: Nga lodër e vogël në mjet që po ndryshon botën

    Dronët: Nga lodër e vogël në mjet që po ndryshon botën

    Origjina e dronëve

    Historia e dronëve nuk ka filluar aspak si një argëtim teknologjik, por si një nevojë ushtarake. Që në Luftën e Parë Botërore, inxhinierët në SHBA dhe Britani testuan avionë pa pilot, të kontrolluar në distancë. Qëllimi ishte që misionet e rrezikshme të kryheshin pa rrezikuar pilotët. Edhe pse teknologjia e asaj kohe ishte ende e kufizuar, ky ishte hapi i parë drejt dronëve modernë. Në vitet që pasuan, gjatë Luftës së Dytë Botërore, dronët u zhvilluan më tej dhe u përdorën për stërvitjen e pilotëve dhe si mjete spiunazhi. Në dekadat që vijuan, ata mbetën të lidhur ngushtë me ushtrinë, por me rritjen e teknologjisë së telekomandimit dhe baterive, u hapën dyert edhe për përdorim civil.

    Nga fusha ushtarake te përdorimi civil
    Sot, pas më shumë se një shekulli, dronët janë shndërruar në mjete që i përdor kushdo. Ato shiten në dyqane elektronike, në internet dhe përdoren nga profesionistë, amatorë dhe madje edhe nga fëmijët për lojëra dhe argëtim.

    Dronët në art dhe media
    Një nga fushat ku dronët kanë shkëlqyer më shumë është arti vizual. Ata përdoren për fotografi ajrore dhe filmime, duke sjellë pamje spektakolare në dokumentarë, dasma apo video turistike. Një dron mund të kthejë një moment të zakonshëm në një vepër arti vizual. Falë tyre, pamje që dikur mund të realizoheshin vetëm me helikopterë të shtrenjtë, sot janë të arritshme me një pajisje të vogël që futet në çantë.
    Dronët në mjekësi dhe shpëtim jete

    Një kuriozitet i veçantë është përdorimi i dronëve në sektorin shëndetësor. Në disa vende të Afrikës, dronët transportojnë gjak dhe vaksina në zona të largëta ku ambulancat nuk mund të mbërrijnë shpejt. Në këtë mënyrë, ata po shpëtojnë jetë.Në Evropë dhe SHBA, dronët janë testuar për të transportuar defibrilatorë tek personat që kanë pësuar arrest kardiak. Koha është kritike në raste të tilla, dhe fakti që një dron mund të arrijë disa minuta më herët se një ekip mjekësor, mund të bëjë diferencën mes jetës dhe vdekjes.
    Dronët në tregti dhe logjistikë

    Kompanitë e mëdha, si Amazon dhe DHL, kanë nisur projekte testuese për dërgesat me dron. Imagjino të porosisësh një produkt dhe brenda pak minutash ta marrësh në derë me anë të një droni. Edhe pse kjo nuk është ende e përhapur kudo, shumë shpejt pritet të bëhet realitet në qytetet moderne. Edhe në bujqësi dronët kanë fituar terren. Fermerët përdorin dronë për të monitoruar gjendjen e kulturave, për të matur lagështinë e tokës, dhe madje për të spërkatur fushat me pesticide në mënyrë të kontrolluar. Kjo u kursen kohë, para dhe zvogëlon përdorimin e kimikateve, duke e bërë bujqësinë më të qëndrueshme.

    Sfida të reja: privatësia dhe siguria
    Përdorimi masiv i dronëve ka ngritur debate për privatësinë. Meqenëse ata mund të fluturojnë mbi shtëpi apo biznese, lind pyetja: çfarë ndodh me pamjet e regjistruara? Për këtë arsye, shumë shtete kanë vendosur ligje që kufizojnë përdorimin e dronëve, duke përcaktuar lartësinë maksimale dhe zonat e ndaluara për fluturim. Një tjetër çështje është edhe siguria ajrore. Dronët e përdorur pa kujdes mund të rrezikojnë avionët e pasagjerëve ose helikopterët e emergjencës. Në disa aeroporte të mëdha janë shënuar raste ku fluturimet janë ndërprerë për shkak të pranisë së dronëve të paautorizuar. Kjo ka bërë që autoritetet të zhvillojnë sisteme kundër-dronësh për të kontrolluar hapësirën ajrore.
    Dronët dhe mjedisi
    Një fakt i bukur është se dronët po ndihmojnë edhe në mbrojtjen e natyrës. Shkencëtarët i përdorin për të monitoruar pyjet, për të numëruar kafshët e rralla dhe për të mbjellë fara në zonat e shkatërruara nga zjarret. Ka kompani që po eksperimentojnë me dronë të specializuar për të mbjellë mijëra pemë në ditë, duke kontribuar në rigjenerimin e pyjeve. Përveç kësaj, dronët ndihmojnë edhe në luftën kundër ndotjes. Ata përdoren për të monitoruar cilësinë e ajrit në qytete, për të inspektuar lumenjtë dhe liqenet, si dhe për të kontrolluar zonat industriale ku shpesh ka ndotje të fshehur. Këto të dhëna ndihmojnë qeveritë dhe organizatat mjedisore të marrin masa më efektive për mbrojtjen e planetit.
    Një teknologji që vazhdon të evoluojë
    Dronët nuk janë më një risi e thjeshtë; ata po shndërrohen në një industri miliardëshe. Me zhvillimin e inteligjencës artificiale, pritet që shumë prej tyre të funksionojnë plotësisht autonomë, pa pasur nevojë për pilotim manual. Kjo do të thotë se dronët e së ardhmes do të jenë më të zgjuar, më të sigurt dhe më të aftë për të kryer detyra komplekse. Nga një shpikje ushtarake në fillim të shekullit të kaluar, deri tek një mjet që sot filmon, shpëton jetë, shpërndan pako, ndihmon bujqësinë dhe mbron mjedisin, dronët janë një shembull i qartë i mënyrës sesi teknologjia mund të transformojë botën në mënyra të paparashikueshme.

  • Përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë nuk lidhet me autizmin, sipas studimit një studimi me 2.5 milionë fëmijë

    Përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë nuk lidhet me autizmin, sipas studimit një studimi me 2.5 milionë fëmijë

    Presidenti amerikan Donald Trump së fundi pretendoi se përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë po ndikon në rritjen e rasteve të autizmit dhe u sugjeroi grave shtatzëna të “durojnë” dhimbjen ose ethet. Kjo deklaratë shkaktoi shqetësim global, por nuk mbështetet nga prova shkencore. Studimi mbi gati 2.5 milionë lindje në Suedi (1995–2019), i publikuar në vitin 2024, nuk gjeti asnjë lidhje mes përdorimit të paracetamolit gjatë shtatzënisë dhe rrezikut për autizëm.

    Duke përdorur regjistrat shëndetësorë kombëtarë të Suedisë, ndër më të plotët në botë, studiuesit analizuan përdorimin e paracetamolit në rreth 7.5% të shtatzënive dhe ndoqën zhvillimin neurologjik të fëmijëve deri në 26 vjeç. Fillimisht, të dhënat treguan se fëmijët e ekspozuar kishin gjasa pak më të larta për diagnoza të autizmit, ADHD ose paaftësi intelektuale, në përputhje me studime të mëparshme.

    Por kur u përdor krahasimi mes vëllezërve e motrave, mbi 45,000 çifte ku të paktën njëri kishte autizëm, lidhja u zhduk plotësisht. Sipas studiuesve, kjo tregon se faktorët familjarë, gjenetikë ose shëndetësorë shpjegojnë dallimet dhe jo ilaçi vetë. Një studim i ngjashëm në Japoni, ku përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë është shumë më i lartë (gati 40%), arriti në të njëjtin përfundim.

    Studimet më të hershme kishin kufizime: kampione më të vogla, të dhëna më të pakta dhe kontroll të pamjaftueshëm për faktorë ngatërrues. Për shembull, gratë që marrin paracetamol shpesh vuajnë nga migrena, dhimbje kronike, ethe ose infeksione serioze, gjendje që lidhen vetë me rrezikun për çrregullime neurozhvillimore. Këto mund të krijojnë lidhje të rreme shkak-pasojë.

    Çfarë do të thotë kjo për gratë shtatzëna? Injorimi i dhimbjes ose etheve nuk është i sigurt. Temperatura e lartë mund të rrisë komplikacionet për nënën dhe fëmijën. Prandaj, organizata profesionale si Kolegji Amerikan i Obstetërve dhe Gjinekologëve dhe Agjencia Britanike e Rregullatorëve të Barnave vazhdojnë ta rekomandojnë paracetamolin si zgjedhjen më të sigurt për lehtësimin e dhimbjes dhe uljen e etheve gjatë shtatzënisë, kur përdoret në dozën më të ulët efektive dhe vetëm kur është e nevojshme. – The Conversation – Syri.net

  • Vetmia i shtyn tipat ‘nokturnalë’ drejt kësaj varësie

    Vetmia i shtyn tipat ‘nokturnalë’ drejt kësaj varësie

    Telefonat celularë dhe mediat sociale janë bërë aq të rrënjosura në jetën tonë sa është e vështirë të kujtojmë se si ishte jeta e përditshme para tyre. Dhe ndërsa përdorimi i tyre i ekuilibruar nuk është problem, të dhënat e reja shkencore zbulojnë një dimension shqetësues: të rinjtë që karakterizohen si “bufë nate” janë në rrezik në rritje për të zhvilluar një marrëdhënie problematike me teknologjinë.

    Kur është problem? Përdorimi i telefonit celular konsiderohet “problematik” kur mungesa e tij shkakton ankth, kur njoftimet kontrollohen në mënyrë obsesive ose kur detyrimet lihen pas dore.

    Në mënyrë të ngjashme, varësia nga mediat sociale karakterizohet nga përdorimi i tepërt dhe i pakontrolluar që prish jetën e përditshme.

    Hulumtimet tregojnë se pothuajse 40% e studentëve në Mbretërinë e Bashkuar shfaqin simptoma të tilla, ku gratë janë më të cenueshme.

    Deri më tani, dihej se “bufët e natës” janë më të ekspozuar ndaj cilësisë së dobët të gjumit, depresionit dhe sjelljeve varësie. Ajo që nuk ishte sqaruar mjaftueshëm ishin mekanizmat që shpjegojnë këtë lidhje. Tani, një studim i Universitetit të Portsmouth në bashkëpunim me Universitetin e Surrey, i botuar në PLOS One, nxjerr në pah dy faktorë përcaktues: vetminë dhe stresin.

    Studimi shqyrtoi 407 të rinj, të moshës 18-25 vjeç, duke përdorur mjete të validuara psikologjike. Rezultatet treguan se të rinjtë që rrinë zgjuar deri vonë më shpesh u drejtohen telefonave dhe mediave sociale për t’u përballur me emocionet e pakëndshme. Megjithatë, në vend që t’i lehtësojë ato, teknologjia përkeqëson ciklin vicioz të vetmisë dhe ankthit.

    “Të rinjtë që janë aktivë kryesisht në orët e mbrëmjes shpesh nuk janë në sinkron me mjedisin e tyre shoqëror. Kjo çon në ankth dhe vetmi. Ata më pas përdorin telefonat celularë dhe mediat sociale, të cilat, megjithatë, e përkeqësojnë situatën në vend që ta përmirësojnë atë“, shpjegon Dr. Anna-Stiina Wallinheimo nga Universiteti i Portsmouth. Siç shton ajo, teknologjia nuk përdoret thjesht sepse është e disponueshme, por si një “qetësues dhimbjesh” për shqetësimin emocional.

    Ndërsa shëndeti mendor i të rinjve është në krizë, shkencëtarët po theksojnë nevojën për ndërhyrje të synuara. “Nuk mjafton t’u thuash të rinjve të kufizojnë përdorimin e telefonave celularë. Duhet të përqendrohemi te arsyet pse e bëjnë këtë”, thotë Dr. Simon Evans nga Universiteti i Surrey-t.

    Ekspertët po bëjnë thirrje për strategji për të menaxhuar vetminë dhe ankthin, veçanërisht në orët e mbrëmjes, kur këto ndjenja arrijnë kulmin. Siç shton ekipi i hulumtimit, të kuptuarit se “telefonat celularë dhe mediat sociale nuk janë zgjidhja, por pjesë e problemit ”mund të jetë hapi i parë drejt ndryshimit.

  • Përdorimi i Tylenol gjatë shtatzënisë? Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave sqaron: Nuk ka rrezik për autizëm

    Përdorimi i Tylenol gjatë shtatzënisë? Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave sqaron: Nuk ka rrezik për autizëm

    Pas një konference për shtyp ku u shpërndanë informacione që krijuan konfuzion, Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) publikoi një deklaratë zyrtare sqaruese mbi përdorimin e acetaminofenit (Tylenol) gjatë shtatzënisë dhe lidhjen e mundshme me autizmin.

    Dr. Martin Makary, komisioneri i FDA-së, theksoi se deri më tani nuk është vërtetuar ndonjë lidhje shkakësore mes përdorimit të acetaminofenit dhe zhvillimit të autizmit. Ai nënvizoi se acetaminofeni mbetet një nga opsionet më të sigurta për lehtësimin e dhimbjeve gjatë shtatzënisë, krahasuar me medikamentet e tjera pa recetë.

    Në të njëjtën kohë, presidenti Donald Trump ka bërë deklarata në rrjetet sociale për përdorimin e vaksinave dhe Tylenolit, të cilat nuk janë mbështetur nga konsensusi mjekësor dhe janë përfolur për mospërputhje me udhëzimet zyrtare.
    Ekspertët e komunikimit shkencor theksojnë rëndësinë e ndjekjes së fakteve dhe saktësisë në komunikimin publik, duke vlerësuar se një udhëheqës efektiv duhet të njohë kufijtë e ekspertizës së tij, të japë informacione të nuancuara dhe të korrigjojë gabimet kur ato ndodhin.
    Në vijim, Peds Doc Talk do të ofrojë një analizë të studimit të Harvard/Mount Sinai, i cili u përmend gjatë konferencës për shtyp, duke e krahasuar atë me kërkime të tjera dhe duke shpjeguar pse jo të gjitha studimet janë të një niveli të barabartë.
    Ekspertët theksojnë se përdorimi i acetaminofenit sipas nevojës mbetet i sigurt dhe përfitimet e tij tejkalojnë rreziqet e mundshme, dhe nga pikëpamja klinike dhe e provave të shumta, nuk ka shqetësime të bazuara për një lidhje mes Tylenolit dhe autizmit.

    Top Channel

  • Përdorimi i celularit në tualet rrit rrezikun e hemorroideve

    Përdorimi i celularit në tualet rrit rrezikun e hemorroideve

    Përdorimi i celularëve gjatë qëndrimit në tualet mund të rrisë rrezikun e hemorroideve me 46%, sipas një studimi të ri nga Beth Israel Deaconess Medical Center në Boston.

    Hemorroidet janë vena të ënjtura në zonën anale ose rektale që shkaktojnë dhimbje dhe gjakderdhje. Deri në 75% e njerëzve do t’i përjetojnë gjatë jetës, ndërsa gjysma e të rriturve mbi 45 vjeç preken prej tyre. Deri tani, lidhja mes telefonave dhe hemorroideve mbetej kryesisht anekdotike.

    Për të sqaruar këtë, studiuesit analizuan 125 të rritur që iu nënshtruan kolonoskopisë dhe u pyetën për zakonet e tyre në tualet. Dy të tretat (66%) pranuan se përdornin celularët kur shkojnë në banjë, duke kaluar dukshëm më shumë minuta ulur se sa ata që nuk përdornin. 37% e përdoruesve qëndronin mbi pesë minuta, krahasuar me vetëm 7.1% të jopërdoruesve.

    Pas marrjes në konsideratë të faktorëve si mosha, aktiviteti fizik dhe marrja e fibrave, studiuesit arritën në përfundimin se përdoruesit e telefonit kishin një rrezik dukshëm më të lartë të hemorroideve. Shkaku kryesor dyshohet të jetë qëndrimi më i gjatë ulur, i cili shton presionin në indet anale.

    Aktivitetet më të zakonshme ishin leximi i lajmeve dhe përdorimi i rrjeteve sociale. Në kundërshtim me disa studime të mëparshme, sforcimi nuk rezultoi i lidhur me rrezikun.

    Autorët rekomandojnë kufizimin e kohës në tualet dhe lënien e telefonit jashtë. “Është shumë e lehtë të humbasësh nocionin e kohës kur je me celular,” theksuan ata, duke paralajmëruar se kjo sjellje e përditshme mund të ketë pasoja të padëshiruara për shëndetin. / Talker News – Syri.net

  • Zbulohet një prej shkaktarëve më të mëdhenj të hemorroideve

    Zbulohet një prej shkaktarëve më të mëdhenj të hemorroideve

    Shfletimi në celular gjatë kohës që ndodheni në tualet mund t’ju duket i padëmshëm, por mund të ketë pasoja të pakëndshme shëndetësore.
    Një studim i ri ka treguar se përdorimi i një telefoni inteligjent gjatë përdorimit të tualetit rrit rrezikun e hemorroideve. Për më tepër, rezultatet sugjerojnë se lëvizja e shpejtë e faqeve është një faktor rreziku më i madh sesa vetë sforcimi.
    Hemorroidet janë vena të zgjeruara dhe të përdredhura të vendosura në muret e pjesës së poshtme të rektumit dhe anusit. Venat e fryra janë rezultat i presionit të shtuar.

    Gungat formohen brenda ose jashtë anusit, të cilat mund të shkaktojnë dhimbje ose gjakderdhje. Diagnoza bëhet duke ekzaminuar anusin dhe rektumin duke përdorur një anoskopi, sigmoidoskop ose kolonoskop. Edhe pse rastet më të lehta shpesh zhduken vetë, disa mund të zgjasin më shumë dhe të kërkojnë kujdes mjekësor, shkruan The Times.
    Është vlerësuar se rreth 75% e njerëzve në mbarë botën do të përjetojnë hemorroide gjatë jetës së tyre, duke i bërë ato një nga problemet shëndetësore më të zakonshme, por shpesh të anashkaluara.
    Prevalenca e hemorroideve në popullatën e përgjithshme globalisht vlerësohet midis 4.4% dhe 36%, varësisht nga mosha, zakonet dietike dhe stili i jetesës.
    Rrezik
    Edhe pse është spekuluar për njëfarë kohe se përdorimi i një telefoni celular gjatë përdorimit të tualetit mund të rrisë rrezikun e hemorroideve, ka pasur pak kërkime konkrete.
    Për të sqaruar lidhjen, studiuesit në Qendrën Mjekësore Beth Israel Deaconess në Boston kryen një studim me 125 të rritur që iu nënshtruan një kolonoskopie, një procedurë në të cilën një mjek shqyrton pjesën e brendshme të zorrës së trashë duke përdorur një instrument fleksibël të quajtur kolonoskop, i cili ka një kamerë dhe dritë në majë.
    Kjo procedurë lejon një ekzaminim të detajuar të mukozës, marrjen e mostrave të indeve (biopsi), heqjen e polipeve dhe ndalimin e gjakderdhjes, gjë që është thelbësore për parandalimin dhe zbulimin e hershëm të kancerit kolorektal.
    Pjesëmarrësit plotësuan një pyetësor online në lidhje me stilin e jetës dhe sjelljen gjatë përdorimit të tualetit, ndërsa kolonoskopitë u përdorën për të zbuluar praninë e hemorroideve.
    Rezultatet treguan se 66 përqind e të anketuarve përdorin një smartphone në tualet, dhe këta përdorues ishin kryesisht më të rinj se ata që nuk e përdornin.
    Pas përpunimit statistikor të të dhënave dhe marrjes në konsideratë të faktorëve të tjerë që mund të ndikojnë në shfaqjen e hemorroideve, siç janë aktiviteti fizik, mosha dhe marrja e fibrave, studiuesit llogaritën se përdoruesit e smartphone-ve kanë një rrezik 46 përqind më të lartë për hemorroide krahasuar me ata që nuk i përdorin ato në tualet.
    Gjithashtu, përdoruesit e telefonave inteligjentë kalojnë dukshëm më shumë kohë në tualet gjatë jashtëqitjes, plot 37 përqind e tyre qëndrojnë më shumë se pesë minuta, ndërsa vetëm 7 përqind e njerëzve që nuk përdorin telefon përdorin tualetin.
    Aktivitete
    Aktivitetet më të zakonshme ishin leximi i lajmeve dhe përdorimi i rrjeteve sociale. Është interesante se tendosja gjatë jashtëqitjes nuk shoqërohej me një rrezik në rritje, gjë që është në kundërshtim me disa studime të mëparshme. Studiuesit besojnë se përdorimi i një telefoni inteligjent pa dashje zgjat kohën e kaluar në tualet, duke rritur kështu presionin mbi indin anal.
    Studiuesit sugjerojnë që në të ardhmen, duhet të merren në konsideratë mënyra për të kufizuar përdorimin afatgjatë të telefonave inteligjentë në tualet – veçanërisht nëse ka një ndikim negativ në shëndet.
     
     

  • Më i keq se stresi, zbulohet një prej shkaktarëve më të mëdhenj të hemorroideve

    Më i keq se stresi, zbulohet një prej shkaktarëve më të mëdhenj të hemorroideve

    Shfletimi në celular gjatë kohës që ndodheni në tualet mund t’ju duket i padëmshëm, por mund të ketë pasoja të pakëndshme shëndetësore.

    Një studim i ri ka treguar se përdorimi i një telefoni inteligjent gjatë përdorimit të tualetit rrit rrezikun e hemorroideve. Për më tepër, rezultatet sugjerojnë se lëvizja e shpejtë e faqeve është një faktor rreziku më i madh sesa vetë sforcimi.

    Hemorroidet janë vena të zgjeruara dhe të përdredhura të vendosura në muret e pjesës së poshtme të rektumit dhe anusit. Venat e fryra janë rezultat i presionit të shtuar.

    Gungat formohen brenda ose jashtë anusit, të cilat mund të shkaktojnë dhimbje ose gjakderdhje. Diagnoza bëhet duke ekzaminuar anusin dhe rektumin duke përdorur një anoskopi, sigmoidoskop ose kolonoskop. Edhe pse rastet më të lehta shpesh zhduken vetë, disa mund të zgjasin më shumë dhe të kërkojnë kujdes mjekësor, shkruan The Times.

    Është vlerësuar se rreth 75% e njerëzve në mbarë botën do të përjetojnë hemorroide gjatë jetës së tyre, duke i bërë ato një nga problemet shëndetësore më të zakonshme, por shpesh të anashkaluara.

    Prevalenca e hemorroideve në popullatën e përgjithshme globalisht vlerësohet midis 4.4% dhe 36%, varësisht nga mosha, zakonet dietike dhe stili i jetesës.

    Rrezik

    Edhe pse është spekuluar për njëfarë kohe se përdorimi i një telefoni celular gjatë përdorimit të tualetit mund të rrisë rrezikun e hemorroideve, ka pasur pak kërkime konkrete.

    Për të sqaruar lidhjen, studiuesit në Qendrën Mjekësore Beth Israel Deaconess në Boston kryen një studim me 125 të rritur që iu nënshtruan një kolonoskopie, një procedurë në të cilën një mjek shqyrton pjesën e brendshme të zorrës së trashë duke përdorur një instrument fleksibël të quajtur kolonoskop, i cili ka një kamerë dhe dritë në majë.

    Kjo procedurë lejon një ekzaminim të detajuar të mukozës, marrjen e mostrave të indeve (biopsi), heqjen e polipeve dhe ndalimin e gjakderdhjes, gjë që është thelbësore për parandalimin dhe zbulimin e hershëm të kancerit kolorektal.

    Pjesëmarrësit plotësuan një pyetësor online në lidhje me stilin e jetës dhe sjelljen gjatë përdorimit të tualetit, ndërsa kolonoskopitë u përdorën për të zbuluar praninë e hemorroideve.

    Rezultatet treguan se 66 përqind e të anketuarve përdorin një smartphone në tualet, dhe këta përdorues ishin kryesisht më të rinj se ata që nuk e përdornin.

    Pas përpunimit statistikor të të dhënave dhe marrjes në konsideratë të faktorëve të tjerë që mund të ndikojnë në shfaqjen e hemorroideve, siç janë aktiviteti fizik, mosha dhe marrja e fibrave, studiuesit llogaritën se përdoruesit e smartphone-ve kanë një rrezik 46 përqind më të lartë për hemorroide krahasuar me ata që nuk i përdorin ato në tualet.

    Gjithashtu, përdoruesit e telefonave inteligjentë kalojnë dukshëm më shumë kohë në tualet gjatë jashtëqitjes, plot 37 përqind e tyre qëndrojnë më shumë se pesë minuta, ndërsa vetëm 7 përqind e njerëzve që nuk përdorin telefon përdorin tualetin.

    Aktivitete

    Aktivitetet më të zakonshme ishin leximi i lajmeve dhe përdorimi i rrjeteve sociale. Është interesante se tendosja gjatë jashtëqitjes nuk shoqërohej me një rrezik në rritje, gjë që është në kundërshtim me disa studime të mëparshme. Studiuesit besojnë se përdorimi i një telefoni inteligjent pa dashje zgjat kohën e kaluar në tualet, duke rritur kështu presionin mbi indin anal.

    Studiuesit sugjerojnë që në të ardhmen, duhet të merren në konsideratë mënyra për të kufizuar përdorimin afatgjatë të telefonave inteligjentë në tualet – veçanërisht nëse ka një ndikim negativ në shëndet.

  • Katër gabime gjatë karikimit që shkurtojnë jetëgjatësinë e baterisë së telefonit tuaj

    Katër gabime gjatë karikimit që shkurtojnë jetëgjatësinë e baterisë së telefonit tuaj

    Jetëgjatësia e baterisë së telefonit përkeqësohet me kalimin e kohës për shkak të konsumimit elektrokimik të brendshëm, por zakonet e përditshme e dëmtojnë edhe më shpejt. Sipas ekspertit të teknologjisë së baterive Sandeep Unnikrishnan nga kompania Lionvolt, një bateri litium-jon zgjat mesatarisht 500 cikle karikimi — rreth 2 deri në 3 vjet — përpara se të humbasë dukshëm kapacitetin.

    Ja 4 gabimet kryesore që duhet të shmangni:

    1. Karikimi deri në 100%
    Mbajtja e baterisë gjithmonë të mbushur plot i shkakton stres kimik dhe e dëmton në planin afatgjatë. Ekspertët sugjerojnë të mbahet midis 20% dhe 80%.

    2. Karikimi gjatë natës
    Lënia e telefonit të lidhet gjithë natën çon në mbingarkesë dhe nxehtësi të panevojshme, edhe pse disa telefona modernë kanë sistem karikimi të optimizuar.

    3. Përdorimi i telefonit gjatë karikimit
    Nxehtësia është armiku kryesor i baterisë. Përdorimi i pajisjes ndërsa karikohet e ngroh më shumë dhe përshpejton degradimin kimik.

    4. Përdorimi i karikuesve të lirë ose të dëmtuar
    Karikuesit jo origjinalë japin rrymë të paqëndrueshme, rrezikojnë mbinxehjen dhe mund të shkaktojnë zjarr. Përdorni gjithmonë karikues të certifikuar nga prodhuesi.

    Ekspertët paralajmërojnë se shmangia e këtyre gabimeve të zakonshme mund të zgjasë dukshëm jetëgjatësinë e baterisë dhe të rrisë sigurinë e pajisjes.

  • Kriptomonedha, satelitët dhe dronët: Nga premtimet prej megalomani të Ramës te dështimet reale

    Përdorimi i dronëve për të mbjellë pemë në zonat e prekura nga zjarret e verës është një premtim i ri i kryeministrit Edi Rama për përdorimin e teknologjive të reja me rezultate habitëse. Ky gjithsesi nuk është premtimi i parë, ndërsa deklarata të ngjashme në të shkuarën duket se nuk kanë sjellë rezultatin e pritshëm.

    Shtatë vite më parë, kryeministri Edi Rama deklaroi se vendi ynë do të bëhej pararojë e botës përmes krijimit të një kuadri rregullator për kriptomonedhat, duke premtuar mes të tjerash vende pune me paga të larta, biznese të reja dhe forma të reja financimi.

    “Mundësia për të qenë inovativë dhe për të krijuar një pikë graviteti atraktive për tregjet financiare me një inovacion është e hapur për të gjitha vendet pavarësisht sa të zhvilluara janë,” deklaroi Rama.

    Me të vërtetë, Shqipëria e miratoi një kuadër ligjor në vitin 2020, ndërsa sot, në shtator 2025, asnjë aktivitet ekonomik nuk është licencuar në këtë drejtim.

    Relacioni i qeverisë për projektligjin që u miratua mbi “tregjet financiare të bazuara në teknologjinë e regjistrave të shpërndarë”, lavdëron kriptomonedhat si një teknologji që “ka mundësuar për herë të parë në histori kryerjen e transaksioneve ekonomike të sigurta ndërmjet dy palëve në distancë, pa përfshirjen e ndërmjetësuesve ose palëve të treta”, dhe se “një mjedis i mirërregulluar i emetimit, ofrimit dhe tregtimit të aktiveve virtuale mund të sjellë përfitime thelbësore si për ekonominë e vendit”.

    Ekspertët e qeverisë flisnin në këtë kohë për përdorimin e regjistrave të shpërndarë për të zgjidhur probleme të tilla kyçe, si regjistrimi i pronave.

    Kriptomonedhat nuk ishin teknologjia e vetme për të cilën kryeministri shqiptar foli me entuziazëm si mjete që do të sillnin ndryshim rrënjësor për vendin dhe që, dukshëm, deri më sot nuk janë materializuar.

    Në vitin 2021, pasi prokuroi marrjen me qira të dy minisatelitëve që mbanin emrat pompozë “Albania 1” dhe “Albania 2”, me kosto 6 milionë euro, Rama deklaroi se këto instrumente do t’i jepnin vendit disa zgjidhje të rëndësishme në menaxhimin e territorit, luftën kundër informalitetit e të tjera.

    “Do të kemi një inspektor në qiell,” deklaroi ai në një rast.

    “Shqipëria do të ketë satelitë dhe do i ketë shpejt për të forcuar kontrollin mbi territorin e saj, do ketë dhe dronë inteligjentë që do na ndihmojnë për ta çuar vendin në një nivel tjetër nga aspekti i administrimit të territorit të vet,” deklaroi ai në tetor 2021.

    Dy vjet më vonë u mësua se, në fakt, një dyzinë me ndërtues kanë bërë kate të tëra shtesë apo kanë shtuar volumin e objekteve për të cilat patën marrë leje ndërtimi, pa u dalluar nga sytë e inspektorëve në tokë dhe, duke i shpëtuar edhe syrit vigjilent të dronëve apo të satelitëve.

    Përdorimi i risive teknologjike për të gjetur zgjidhje për problemet madhore të vendit vijoi me euforinë e shkaktuar nga Inteligjenca Artificiale. Në nëntor të vitit të kaluar, ai deklaroi se ka në plan të përdorë fuqinë e Inteligjencës Artificiale për një punë me rëndësi kyçe, integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian, përmes përkthimit të ligjeve dhe rregulloreve evropiane në gjuhën shqipe me këtë makineri. Më tutje, Rama premtoi përdorimin e Inteligjencës rtificiale për të luftuar korrupsionin në prokurimet publike dhe për zgjidhjen e konflikteve të shkaktuara nga defektet në regjistrat e pronave të patundme. Megjithëse propozimi për përdorimin e IA-së në prokurimet publike erdhi që prillin e vitit të kaluar, ende nuk ka kurrfarë inteligjence të përdorur për asgjë.

    Mbetet për t’u parë në vitet në vijim se si do të funksionojë në praktikë përdorimi i dronëve për të mbjellë pemë në territoret e djegura nga zjarri, një premtim i dhënë nga Rama pak ditë më parë në ceremoninë e dekorimit të një numri zjarrfikësish që luftuan zjarret. Sipas Ramës, vendi ynë do të synojë “futjen në përdorim gjerësisht të dronëve për mbjelljet e reja në sipërfaqet e djegura”. Ai nuk shpjegoi se nëse qeveria kishte bërë një analizë për të konkluduar se dronët do të zgjidhnin problemin e mbjelljeve të pyjeve, dhe jo, fjala vjen, metoda më tradicionale e mbjelljes me lopata e ekskavatorë.

  • Truri ndryshon kur përdorni inteligjencën artificiale, cilat janë pasojat?

    Truri ndryshon kur përdorni inteligjencën artificiale, cilat janë pasojat?

    Me rritjen e përdorimit të inteligjencës artificiale në jetën e përditshme, specialistët paralajmërojnë për ndryshime të rëndësishme në mënyrën se si njerëzit mendojnë dhe përpunojnë informacionin.

    Teknologjia po bëhet gjithnjë e më e pranishme në të gjitha fushat e aktivitetit njerëzor, ndërsa shumë individë i delegojnë pajisjeve inteligjente detyra që dikur i kryenin vetë, si për shembull përdorimi i telefonave inteligjentë, mjeteve të shkrimit të bazuara në AI dhe asistentëve dixhitalë për zgjidhjen e problemeve.

    Sipas ekspertëve të Interview Solutions Hub, përdorimi i shpeshtë i këtyre mjeteve mund të dobësojë aftësinë për të menduar në mënyrë të pavarur, duke nënvizuar nevojën për krijimin e zakoneve të përdorimit të teknologjisë që të mbështesin, dhe jo të rrezikojnë, kontrollin mbi mendjen njerëzore. Truri i njeriut përpunon informacion me shpejtësi të kufizuar dhe mbështetja e tepërt në pajisje inteligjente mund të krijojë një lloj “atrofie mendore”.

    Historikisht, njerëzit gjithmonë kanë përdorur mjete për të lehtësuar të menduarit dhe për të kujtuar informacionin, por sot, shumë i delegojnë pajisjeve pjesë të detyrave të tyre mendore. Modelet gjeneruese të AI-së, si ChatGPT dhe Copilot, trajnohen në një sasi teksti pesë herë më të madhe se të gjitha librat e botuar gjatë 500 viteve të fundit, duke e bërë përdorimin e tyre praktik, por jo pa pasoja.

    Ekspertët paralajmërojnë se mbështetja e tepërt në AI mund të ulë aftësitë vendimmarrëse të individëve dhe të shkaktojë humbje të pavarësisë mendore. Studiuesi i filozofisë praktike Pii Telakivi pyet: “Kur përdorni një pajisje, a ndiheni sikur po e kontrolloni atë apo po ju kontrollon ajo juve?” Profesori Sasu Tarkoma shton se ndërsa mësimdhënia e AI-së përmirësohet, mund të humbasim diçka thelbësore për të menduarin njerëzor.

    Sipas Universitetit të Helsinkit, mendimi i pavarur është thelbësor për kuptimin e jetës, dhe pavarësisht teknologjisë që na rrethon, njerëzve u duhet të ruajnë aftësitë për të kuptuar dhe reflektuar mbi botën rreth tyre.

    Në thelb, paralajmërimi është i qartë: inteligjenca artificiale mund të lehtësojë jetën, por përdorimi i saj i pakontrolluar rrezikon të ndryshojë thelbin e mënyrës se si truri njerëzor funksionon dhe si njerëzit kuptojnë botën.