Kufizimet e SHBA po e shtyjnë Brukselin të kërkojë tregje alternative, madje edhe disa të paprituraMë 28 gusht, Komisioni Europian nxitoi të publikonte një propozim për të ulur tarifat mbi shumë mallra amerikane, në këmbim që Shtëpia e Bardhë të ulë tarifën 27.5% për makinat në 15%.Po ta jap në një stil më gazetarisht të drejtpërdrejtë:Miratimi nga vendet anëtare shihet si pothuajse i sigurt, ndërsa në Parlamentin Europian pritet të jetë më i vështirë. Vetëm pas këtij hapi, propozimi do të hyjë në fuqi. Tarifat mbi mallrat industriale amerikane, përfshirë makinat, do të bien në zero, ndërsa rreth 20 produkte bujqësore, nga arrat te mishi i derrit dhe bisonit, do të hyjnë me kuota të ulëta. Por BE nuk pritet të ndryshojë rregullat e saj strikte të sigurisë ushqimore, të cilat bllokojnë produkte si pula me klor. Shumë shpejt do të shihet reagimi i Trump, sidomos nëse eksportet amerikane nuk arrijnë pritshmëritë.Brukseli këmbëngul se kuadri i ri sjell stabilitet për bizneset, por deri tani duket po aq i paqëndrueshëm sa qeveria franceze. Kërcënimet e Trump për të goditur vendet që zbatojnë taksa dixhitale ose kufizojnë gjigantët e teknologjisë tregojnë të kundërtën. Ka edhe probleme praktike: doganat amerikane janë të mbingarkuara dhe Italia është zemëruar që disa ngarkesa me djathë Parmigiano dhe Grana Padano janë gjobitur me tarifa 30%, ndonëse marrëveshja parashikonte 15%. Tarifat mbi çelikun dhe aluminin mbeten 50%, duke rritur koston e produkteve që i përmbajnë, si vinçat, që përballen me më shumë se 15% tarifë.“Është një mjedis dinamik,” pranoi një zyrtar i BE-së, duke shtuar një tjetër eufemizëm në fjalorin e bisedimeve. E vetmja gjë e sigurtë është se SHBA po kufizon qasjen në tregun e saj, gjë që e shtyn Brukselin të hapë tregje të reja përmes marrëveshjeve të tregtisë së lirë. Pas disa viteve të qeta, negociatorët europianë janë shpërndarë sërish nëpër botë, nga Australia deri në Emiratet e Bashkuara Arabe.Por vetëm disa marrëveshje janë me peshë të madhe. Marrëveshja me bllokun Mercosur të Amerikës së Jugut do të ishte më e madhja e BE-së ndonjëherë. Po aq të rëndësishme janë India, si fuqi në rritje, dhe Indonezia, me gati 300 milionë konsumatorë dhe burime të mëdha lëndësh të para.Komisioni do të paraqesë të mërkurën për miratim nga vendet anëtare marrëveshjen e arritur në dhjetor me Brazilin, Argjentinën, Uruguain dhe Paraguain, pas 25 vitesh bisedimesh. Franca, Polonia dhe vende të tjera kërkojnë më shumë garanci për fermerët që tremben nga importet e mishit dhe sheqerit, por meqë qasja në SHBA po ngushtohet, Gjermania ka bindur komisionin ta shtyjë përpara. Kundërshtarët ka gjasa të mos arrijnë një shumicë bllokuese, edhe pse Parlamenti Europian pritet të jetë sfidues.Probablititeti Shanset e suksesit për secilën marrëveshje tregtare janë vlerësuar me përqindje orientuese, që tregojnë probabilitetin politik e ekonomik të arritjes së tyre, së bashku me pengesat kryesore që mund t’i vonojnë ose t’i bllokojnë.Indonezia: 90%Pengesë: përplasje të ashpra në Organizatën Botërore të Tregtisë mbi eksportin e nikelit dhe taksat ndaj biokarburanteve. Aktivistët europianë kritikojnë industrinë e vajit të palmës, ndërsa Indonezia kundërshton masat e gjelbra tregtare të BE-së. Megjithatë, të dyja palët duan të ulin varësinë nga Kina dhe SHBA, gjë që i shtyn drejt kompromisit.Filipinet: 80%Pengesë: niveli i ulët i interesit. Nuk është prioritet i lartë për Brukselin.Emiratet e Bashkuara Arabe: 80%Pengesë: partner i pasur dhe tërheqës, por presioni nga grupet e të drejtave të njeriut dhe kërkesat për standarde pune do të rëndojnë mbi negociatat. Afati 18-mujor i vënë nga Abu Dhabi do të testojë burokracinë e BE-së.Mercosur: 75% (Brazil, Argjentinë, Uruguai dhe Paraguai)Pengesë: kundërshtimi i fermerëve europianë, megjithëse ekziston një fond prej 1 miliardë euro për kompensim. Parlamenti Europian mund ta refuzojë.Australia: 70%Pengesë: mosmarrëveshje për mishin e gjedhit dhe delet. Tensionet u shtuan kur ministri australian i tregtisë u largua nga bisedimet në fazën finale. Meqë Mercosur ka prioritet më të lartë, Australia duhet të ulë kërkesat për qasje në treg.India: 65%Pengesë: tarifat mesatare rreth 17%, më të larta se të BE-së. New Delhi kërkon përjashtime nga rregullat e gjelbra dhe taksa e karbonit, gjë që nuk do të ndodhë. Por tarifat e SHBA mbi Indinë e bëjnë këtë vend më të interesuar për marrëveshje me Brukselin, edhe nëse rezultati do të jetë një marrëveshje më e lehtë dhe me pak detaje mbi qëndrueshmërinë.Malajzia: 60%Pengesë: të njëjtat debate mbi standardet mjedisore si me Indonezinë, dhe më pak prioritet për BE-në.Tajlanda: 40%Pengesë: shqetësime për të drejtat e njeriut. Bisedimet u pezulluan pas grushtit të shtetit në vitin 2014 dhe klima politike mbetet e paqëndrueshme. Eurodeputetët po tregohen të kujdesshëm.Këshilli i Bashkëpunimit të Gjirit: 25% (Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Katari, Kuvajti, Bahreini dhe Oman)Pengesë: blloku është i përçarë dhe nuk ka nënshkruar asnjë marrëveshje tregtare që nga 2009. Kjo është arsyeja pse Emiratet po negociojnë veçmas.Ndërkohë SHBA ka kërkuar që BE të ulë tarifat mbi produktet bujqësore, duke u ankuar prej kohësh se blloku nuk blen sa duhet. Nga ana tjetër, SHBA eksporton mish viçi cilësor, djathë italian dhe verë franceze pa pengesa. Brukseli ka pranuar kuota pa tarifa për mallra si mishi i derrit dhe arrat, por fermerët amerikanë do të duhet të përshtatin metodat e tyre të prodhimit për t’iu përmbajtur standardeve europiane. / FTKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.
