Lajmidites.com

Tag: njeriut

  • Gjermania injoron organizatat e të drejtave të njeriut, dëbon sërish kriminelë afganë në Kabul

    Gjermania injoron organizatat e të drejtave të njeriut, dëbon sërish kriminelë afganë në Kabul

    Për herë të dytë që kur talebanët radikalë morën pushtetin në gusht 2021, Gjermania ka deportuar qytetarë afganë në vendin e tyre të origjinës.

    Të enjten në mëngjes, një aeroplan me 81 meshkuj në bord u nis nga Aeroporti i Leipzigut direkt për në Kabul. Rreth gjashtë orë më vonë, aeroplani u ul në kryeqytetin afgan.

    Sipas Ministrisë së Brendshme të Gjermanisë, këta janë “meshkuj afganë që janë të detyruar të largohen nga vendi” dhe janë dënuar për “krime të rënda dhe shumë të rënda”. Ministri i Brendshëm i Gjermanisë, Alexander Dobrindt (CSU) theksoi në programin “Morgenmagazin” (Revista e mëngjesit) të ARD se ekziston një “interes legjitim i qytetarëve” për dëbime të tilla.

    Fluturimi i riatdhesimit u krye, si në operacionin e fundit në gusht 2024, me mbështetjen e Katarit.

    Kontaktet me talebanët u kryen ekskluzivisht në një “nivel teknik” përmes një zyre ndërlidhëse në Katar. Ministri i Jashtëm Johann Wadephul (CDU) theksoi së fundmi se regjimi islamist është i izoluar ndërkombëtarisht për shkelje masive të të drejtave të njeriut dhe se Gjermania nuk e njeh atë si një qeveri legjitime.

    Ministri i Brendshëm Dobrindt dëshiron ta ndryshojë këtë situatë. Në fillim të korrikut, ai i tha revistës Focus se synonte të arrinte marrëveshje të drejtpërdrejta riatdhesimi me Afganistanin, pasi një zgjidhje e palës së tretë nuk mund të jetë një zgjidhje e përhershme.

    Organizatat e të drejtave të njeriut për refugjatët dhe OKB-në i hedhin poshtë këto plane. Kushtet në terren nuk janë ende të përshtatshme për riatdhesime, tha Arafat Jamal, përfaqësues i Agjencisë së OKB-së për Refugjatët (UNHCR) në Kabul, në përgjigje të deklaratave të Dobrindt-it. Zëdhënësja e Zyrës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Ravina Shamdasani, vuri në dukje shkeljet e vazhdueshme të të drejtave të njeriut në Afganistan, të tilla si ekzekutimet dhe shtypja e grave.

    Organizatat gjermane për të drejtat e njeriut gjithashtu shprehën shqetësimin e tyre. Pro Asyl e quajti dëbimin një “shkelje flagrante të së drejtës ndërkombëtare”. Zëdhënësja e saj, Judith Wiebke, theksoi se talebanët përdorin ndëshkime brutale trupore për shkeljen e standardeve të tyre morale. Julia Duchrow e Amnesty International deklaroi se ekzekutimet jashtëgjyqësore dhe torturat janë të zakonshme në Afganistan. “Të drejtat e njeriut janë për të gjithë ose për askënd”.

    Politikani i gjelbër Anton Hofreiter paralajmëroi në programin “Morgenmagazin” të ARD për një “rivlerësim masiv të terrorizmit islamist” për shkak të fluturimeve të riatdhesimit. Sipas Hofreiter, “terroristët islamistë” sundojnë Afganistanin.

    Sipas shifrave aktuale të qeverisë gjermane,në Gjermani jetojnë rreth 446.000 afganë. 11.423 prej tyre janë të detyruar të largohen nga Gjermania, 9.602 kanë leje qëndrimi të përkohshme dhe 1.821 janë pa të. Lejet e qëndrimit të përkohshëm jepen kur riatdhesimi pezullohet përkohësisht, për shembull, për shkak të mungesës së dokumenteve të udhëtimit, sëmundjes ose vazhdimit të një trajnimi.

    Para ndryshimit të pushtetit në Kabul, Gjermania kryente rregullisht fluturime deportimi për në Afganistan. Në korrik 2021, u krye fluturimi i fundit, fluturimi i 40-të kolektiv i deportimit që nga viti 2016. Deri atëherë, ishin riatdhesuar gjithsej 1.104 meshkuj.

  • Dëbime në Afganistan me mbështetjen e Katarit

    Dëbime në Afganistan me mbështetjen e Katarit

    Për herë të dytë që kur talebanët radikalë morën pushtetin në gusht 2021, Gjermania ka deportuar qytetarë afganë në vendin e tyre të origjinës. Të enjten në mëngjes, një aeroplan me 81 meshkuj në bord u nis nga Aeroporti i Leipzigut direkt për në Kabul. Rreth gjashtë orë më vonë, aeroplani u ul në kryeqytetin afgan.

    Sipas Ministrisë së Brendshme të Gjermanisë, këta janë “meshkuj afganë që janë të detyruar të largohen nga vendi” dhe janë dënuar për “krime të rënda dhe shumë të rënda”. Ministri i Brendshëm i Gjermanisë, Alexander Dobrindt (CSU) theksoi në programin “Morgenmagazin” (Revista e mëngjesit) të ARD se ekziston një “interes legjitim i qytetarëve” për dëbime të tilla.

    Fluturimi i riatdhesimit u krye, si në operacionin e fundit në gusht 2024, me mbështetjen e Katarit.

    Katari ndërmjetëson për riatdhesimet

    Kontaktet me talebanët u kryen ekskluzivisht në një “nivel teknik” përmes një zyre ndërlidhëse në Katar. Ministri i Jashtëm Johann Wadephul (CDU) theksoi së fundmi se regjimi islamist është i izoluar ndërkombëtarisht për shkelje masive të të drejtave të njeriut dhe se Gjermania nuk e njeh atë si një qeveri legjitime.Ministri i Brendshëm Dobrindt dëshiron ta ndryshojë këtë situatë. Në fillim të korrikut, ai i tha revistës Focus se synonte të arrinte marrëveshje të drejtpërdrejta riatdhesimi me Afganistanin, pasi një zgjidhje e palës së tretë nuk mund të jetë një zgjidhje e përhershme.

    Organizatat e të drejtave të njeriut për refugjatët dhe OKB-në i hedhin poshtë këto plane. Kushtet në terren nuk janë ende të përshtatshme për riatdhesime, tha Arafat Jamal, përfaqësues i Agjencisë së OKB-së për Refugjatët (UNHCR) në Kabul, në përgjigje të deklaratave të Dobrindt-it. Zëdhënësja e Zyrës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Ravina Shamdasani, vuri në dukje shkeljet e vazhdueshme të të drejtave të njeriut në Afganistan, të tilla si ekzekutimet dhe shtypja e grave.

    Organizatat gjermane për të drejtat e njeriut gjithashtu shprehën shqetësimin e tyre. Pro Asyl e quajti dëbimin një “shkelje flagrante të së drejtës ndërkombëtare”. Zëdhënësja e saj, Judith Wiebke, theksoi se talebanët përdorin ndëshkime brutale trupore për shkeljen e standardeve të tyre morale. Julia Duchrow e Amnesty International deklaroi se ekzekutimet jashtëgjyqësore dhe torturat janë të zakonshme në Afganistan. “Të drejtat e njeriut janë për të gjithë ose për askënd”.Politikani i gjelbër Anton Hofreiter paralajmëroi në programin “Morgenmagazin” të ARD për një “rivlerësim masiv të terrorizmit islamist” për shkak të fluturimeve të riatdhesimit. Sipas Hofreiter, “terroristët islamistë” sundojnë Afganistanin.

    Mijëra afganë të detyruar të largohen nga vendi

    Sipas shifrave aktuale të qeverisë gjermane,në Gjermani jetojnë rreth 446.000 afganë. 11.423 prej tyre janë të detyruar të largohen nga Gjermania, 9.602 kanë leje qëndrimi të përkohshme dhe 1.821 janë pa të. Lejet e qëndrimit të përkohshëm jepen kur riatdhesimi pezullohet përkohësisht, për shembull, për shkak të mungesës së dokumenteve të udhëtimit, sëmundjes ose vazhdimit të një trajnimi.

    Para ndryshimit të pushtetit në Kabul, Gjermania kryente rregullisht fluturime deportimi për në Afganistan. Në korrik 2021, u krye fluturimi i fundit, fluturimi i 40-të kolektiv i deportimit që nga viti 2016. Deri atëherë, ishin riatdhesuar gjithsej 1.104 meshkuj./ DW/ 

  • “BE të shtojë dëbimet”, organizata për emigracionin: Kush nuk merr azil, të ikë!

    “BE të shtojë dëbimet”, organizata për emigracionin: Kush nuk merr azil, të ikë!

    Drejtori i përgjithshëm i Qendrës Ndërkombëtare për Politikat e Emigracionit ka bërë thirrje që BE-ja të shtojë dëbimet e azilkërkuesve të refuzuar në kuadër të paktit të ri për emigracionin dhe e ka mbrojtur organizatën e tij ndaj kritikave për shkelje të të drejtave të njeriut.

    Kreu i organizmit me mjaft ndikim, që financohet nga Bashkimi Europian për këshillim mbi emigracionin mohoi përgjegjësinë për ato që e quajti “raste individuale” të abuzimeve me të drejtat e njeriut nga autoritetet në vendet ku vepron qendra në fjalë.
    Michael Spindelegger, ish-zëvendëskancelar nga Partia Popullore Austriake konservatore, foli për agjencinë e lajmeve AFP, ndërsa Brukseli po përballet me presion për të ndaluar apo dëbuar migrantët, për shkak të forcimit të partive të djathta ekstreme që kanë qasje kundër migracionit në mbarë Evropën.
    Pakti i migracionit i BE-së, i miratuar vitin e kaluar dhe që do të hyjë në fuqi në qershor 2026, forcon procedurat për azilkërkuesit në kufijtë e bllokut. “Është shumë e rëndësishme që të krijohet një politikë funksionale e kthimit, gjithashtu në frymën e këtij pakti”, tha Spindelegger.
    “Nëse dikush vjen, nuk merr azil dhe më pas qëndron gjithsesi, dhe nuk ndodh asgjë, kjo është një shenjë shumë e keqe për shtetin ligjor”, shtoi ai, teksa theksoi se është e rëndësishme që personat e dëbuar të riintegrohen në vendet e tyre të origjinës në mënyrë që të mos largohen sërish.
    Aktualisht, më pak se 20 për qind e personave të urdhëruar të largohen nga BE-ja kthehen në vendet e tyre të origjinës, sipas të dhënave të Bashkimi Europian.
     

    Top Channel

  • Kreu i organizatës për migracionin thirrje BE-së: Shtoni dëbimet e migrantëve

    Kreu i organizatës për migracionin thirrje BE-së: Shtoni dëbimet e migrantëve

    Kreu i një organi me ndikim i financuar nga Bashkimi Evropian për këshillim mbi migracionin ka bërë thirrje që blloku evropian të forcojë dëbimet e azilkërkuesve të refuzuar në kuadër të paktit të ri për migracionin dhe ka mbrojtur organizatën e tij ndaj kritikave për shkelje të të drejtave të njeriut.

    Drejtori i përgjithshëm i Qendrës Ndërkombëtare për Politikat e Migracionit (ICMPD) mohoi përgjegjësinë për atë që e quajti “raste individuale” të abuzimeve me të drejtat e njeriut nga autoritetet në vendet ku vepron organizata e tij.
    Michael Spindelegger, ish-zëvendëskancelar nga Partia Popullore Austriake konservatore, foli në një intervistë për agjencinë e lajmeve AFP, ndërsa Brukseli po përballet me presion për të ndaluar apo dëbuar migrantët, për shkak të forcimit të partive të djathta ekstreme që kanë qasje kundër migracionit në mbarë Evropën.
    Pakti i migracionit i BE-së, i miratuar vitin e kaluar dhe që do të hyjë në fuqi në qershor 2026, forcon procedurat për azilkërkuesit në kufijtë e bllokut.
    “Është shumë e rëndësishme që të krijohet një politikë funksionale e kthimit, gjithashtu në frymën e këtij pakti”, tha Spindelegger për AFP-në.
    “Nëse dikush vjen, nuk merr azil dhe më pas qëndron gjithsesi, dhe nuk ndodh asgjë, kjo është një shenjë shumë e keqe për shtetin ligjor”, shtoi ai.
    Ai theksoi se është e rëndësishme që personat e dëbuar të riintegrohen në vendet e tyre të origjinës në mënyrë që të mos largohen sërish.
    Aktualisht, më pak se 20 për qind e personave të urdhëruar të largohen nga BE-ja kthehen në vendet e tyre të origjinës, sipas të dhënave të BE-së.
    Në lidhje me reformat e migracionit të BE-së, “treni është në lëvizje, kjo është e qartë, por ka ende stacione të ndryshme që duhen marrë në konsideratë”, tha Spindelegger.
    ICMPD-ja, me seli në Vjenë, këshillon institucionet e Bashkimit Evropian dhe aktorë të tjerë për politikat e migracionit dhe zbaton projekte në Afrikë, Azi dhe Evropë.
    Organizatat për të drejtat e njeriut e kanë kritikuar vazhdimisht për projektet jashtë BE-së që synojnë të reduktojnë numrin e migrantëve që mbërrijnë në Evropë.
    ICMPD-ja ka bashkëpunuar me rojet bregdetare të Tunizisë dhe autoritetet libiane, të cilat janë akuzuar për keqtrajtim të migrantëve.
    “Më vjen shumë keq sa herë që vazhdojnë raste negative individuale (të abuzimeve me të drejtat e njeriut). Ne nuk mund të marrim përgjegjësi për to”, tha Spindelegger.
    Ai theksoi se kurset e trajnimit të organizuara nga ICMPD-ja për rojet kufitare në vendet tranzit përfshijnë edhe trajnim mbi të drejtat e njeriut.
    Organizatat për të drejtat e njeriut kanë shprehur shqetësime edhe për planet e Komisionit Evropian, të paraqitura në maj, që synojnë të lehtësojnë dërgimin e azilkërkuesve në vende të treta për përpunimin e kërkesave të tyre.
    Kjo propozim shihet si një hap drejt krijimit të qendrave jashtë BE-së që do të funksiononin si pika kthimi për migrantët.
    Për të hyrë në fuqi, propozimi duhet të miratohet nga Parlamenti Evropian dhe shtetet anëtare. ICMPD-ja ka 21 vende anëtare, kryesisht nga BE-ja, dhe një staf prej më shumë se 500 personash. E themeluar nga Austria dhe Zvicra në vitin 1993, organizata vepron në më shumë se 90 vende. Rreth 70 për qind e buxhetit vjen nga Komisioni Evropian./Rel

    Top Channel

  • Kim Jong Un në telashe, ish-ushtarja bën deklaratën e papritur: Jam abuzuar seksualisht nga lideri i Koresë së Veriut, do e padis

    Kim Jong Un në telashe, ish-ushtarja bën deklaratën e papritur: Jam abuzuar seksualisht nga lideri i Koresë së Veriut, do e padis

    Regjimi i udhëheqësit të Koresë së Veriut, Kim Jong Un, zakonisht nuk i përgjigjet pretendimeve për abuzim të bëra nga dezertorët (persona që braktisin ushtrinë) e Koresë së Veriut.

    Një dezertore nga Koreja e Veriut po ngre padi civile dhe penale kundër udhëheqësit të vendit Kim Jong Un për abuzime me të cilat është përballur ndërsa ishte e ndaluar në vend.
    Choi Min-kyung iku nga Veriu në Kinë në vitin 1997, por u riatdhesua me forcë në vitin 2008. Ajo tha se ishte abuzuar seksualisht dhe torturuar pas kthimit të saj.
    Kur ajo ta paraqesë çështjen në Seul, do të jetë hera e parë që një dezertor i lindur në Korenë e Veriut ndërmerr veprime ligjore kundër regjimit, tha një grup i të drejtave të njeriut me seli në Jug që ndihmon znj. Choi.
    Gjykatat e Koresë së Jugut në të kaluarën kanë vendosur kundër Koresë së Veriut për pretendime të ngjashme nga koreano-jugorët, por vendime të tilla janë kryesisht simbolike dhe injorohen nga Pheniani.
    Në çështje përmenden Kim dhe katër zyrtarë të tjerë të Phenianit. Grupi i të drejtave të njeriut, Qendra e të Dhënave për të Drejtat e Njeriut në Korenë e Veriut (NKDB), thotë se gjithashtu planifikon ta çojë çështjen e znj. Choi në Kombet e Bashkuara dhe në Gjykatën Ndërkombëtare Penale.
    Sipas BBC, Choi iku përsëri nga Koreja e Veriut në vitin 2012 dhe u vendos në Jug. Ajo tha se trauma psikologjike nga kjo përvojë e vështirë mbetet dhe se ajo vazhdon të mbështetet te ilaçet.
    Për vite me radhë, grupet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut kanë dokumentuar shkelje të dyshuara të të drejtave të njeriut nga Koreja e Veriut, duke filluar nga abuzimi i të burgosurve politikë deri te diskriminimi sistematik bazuar në gjini dhe klasë.

    Top Channel

  • Lifestyle ChatGPT e “shkatërron” trurin e njeriut pa e kuptuar! Studimi i ri publikon rezultatet shqetësuese si ndodh kjo…

    Lifestyle ChatGPT e “shkatërron” trurin e njeriut pa e kuptuar! Studimi i ri publikon rezultatet shqetësuese si ndodh kjo…

  • Gjykata evropiane shpall Rusinë fajtore për shkelje në Ukrainë

    Gjykata evropiane shpall Rusinë fajtore për shkelje në Ukrainë

    Gjykata më e lartë evropiane për të drejtat e njeriut ka vendosur se Rusia ishte përgjegjëse për shkelje të mëdha të së drejtës ndërkombëtare në Ukrainë, përfshirë edhe rrëzimin avionit të fluturimit MH17 të Malaysia Airlines në vitin 2014.
    Kjo është hera e parë që një gjykatë ndërkombëtare e mban zyrtarisht Moskën përgjegjëse për shkeljen e të drejtave të njeriut që lidhen me konfliktin në Ukrainë.

    Të mërkurën, gjyqtarët e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut shpallën aktgjykime për katër raste të ngritura nga Ukraina dhe Holanda kundër Rusisë që nga fillimi i konfliktit në vitin 2014.
    Akuzat përfshijnë vrasje, torturë, përdhunim, shkatërrim të infrastrukturës civile, rrëmbim të fëmijëve ukrainas dhe rrëzimin e avionit të udhëtarëve të Malaysia Airlines, fluturimi MH17, nga separatistë ukrainas që mbështesin Rusinë.
    Duke i lexuar aktgjykimet në një sallë të mbushur gjyqi në Strasburg, presidenti i gjykatës, Mattias Guyomar, tha se forcat ruse kanë shkelur ligjin ndërkombëtar humanitar në Ukrainë duke kryer sulme që “vranë dhe plagosën mijëra civilë dhe krijuan frikë e terror”.
    Gjykatësit gjetën se shkeljet e të drejtave të njeriut tejkaluan çdo synim ushtarak, dhe Rusia përdori dhunën seksuale si pjesë të një strategjie për ta thyer moralin ukrainas, tha gjyqtari francez.
    “Përdorimi i përdhunimit si armë lufte ishte një akt mizorie ekstreme që përbënte torturë”, u shpreh Guyomar.
    Ankesat ishin paraqitur para se trupi drejtues i gjykatës ta përjashtonte Moskën në vitin 2022, pas nisjes së pushtimit të plotë të Ukrainës.
    Megjithatë, vendimet kanë më shumë vlerë simbolike, pasi Moska ka theksuar se nuk do t’i njohë ato.
    “Nuk do ta respektojmë këtë, e konsiderojmë të pavlefshme”, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, në një bisedë me gazetarët të mërkurën.
    Familjarët e viktimave të katastrofës së MH17 e konsiderojnë vendimin si një hap të rëndësishëm në kërkimin e drejtësisë që prej 11 vjetësh.
    “Është një hap i vërtetë për të kuptuar se kush ishte vërtet përgjegjës”, tha për Associated Press Thomas Schansman, i cili humbi djalin e tij 18-vjeçar, Quinn, në atë tragjedi.
    Avioni Boeing 777 që po fluturonte nga Amsterdami për në Kuala Lumpur u qëllua më 17 korrik 2014 me një raketë Buk të prodhimit rus, e lëshuar nga një territor në Ukrainën lindore të kontrolluar nga rebelë separatistë.
    Që të gjithë 298 udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit humbën jetën, përfshirë 196 qytetarë holandezë.
    Në maj, agjencia e OKB-së për aviacionin e shpalli Rusinë përgjegjëse për rrëzimin e avionit.
    Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut është pjesë e rëndësishme e Këshillit të Evropës, institucioni më i lartë për të drejtat e njeriut në kontinent.
    Rusia u përjashtua nga ky këshill për shkak të pushtimit dhe luftës në Ukrainë. Megjithatë, gjykata akoma mund t’i trajtojë raste kundër Rusisë që datojnë para përjashtimit të saj.
    Në vitin 2023, gjyqtarët i dhanë të drejtë Ukrainës dhe Holandës në një sfidë për juridiksionin, duke gjetur prova të mjaftueshme që zonat në Ukrainën lindore të kontrolluara nga separatistët ishin “nën juridiksionin e Federatës Ruse”, përfshirë sigurimin e armëve dhe mbështetjen politike e ekonomike./rel

  • Gjykata evropiane shpall Rusinë fajtore për shkelje në Ukrainë dhe për rrëzimin e avionit civil MH17

    Gjykata evropiane shpall Rusinë fajtore për shkelje në Ukrainë dhe për rrëzimin e avionit civil MH17

    Gjykata më e lartë evropiane për të drejtat e njeriut ka vendosur se Rusia ishte përgjegjëse për shkelje të mëdha të së drejtës ndërkombëtare në Ukrainë, përfshirë edhe rrëzimin avionit të fluturimit MH17 të Malaysia Airlines në vitin 2014.

    Kjo është hera e parë që një gjykatë ndërkombëtare e mban zyrtarisht Moskën përgjegjëse për shkeljen e të drejtave të njeriut që lidhen me konfliktin në Ukrainë.
    Të mërkurën, gjyqtarët e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut shpallën aktgjykime për katër raste të ngritura nga Ukraina dhe Holanda kundër Rusisë që nga fillimi i konfliktit në vitin 2014.
    Akuzat përfshijnë vrasje, torturë, përdhunim, shkatërrim të infrastrukturës civile, rrëmbim të fëmijëve ukrainas dhe rrëzimin e avionit të udhëtarëve të Malaysia Airlines, fluturimi MH17, nga separatistë ukrainas që mbështesin Rusinë.
    Duke i lexuar aktgjykimet në një sallë të mbushur gjyqi në Strasburg, presidenti i gjykatës, Mattias Guyomar, tha se forcat ruse kanë shkelur ligjin ndërkombëtar humanitar në Ukrainë duke kryer sulme që “vranë dhe plagosën mijëra civilë dhe krijuan frikë e terror”.
    Gjykatësit gjetën se shkeljet e të drejtave të njeriut tejkaluan çdo synim ushtarak, dhe Rusia përdori dhunën seksuale si pjesë të një strategjie për ta thyer moralin ukrainas, tha gjyqtari francez.
    “Përdorimi i përdhunimit si armë lufte ishte një akt mizorie ekstreme që përbënte torturë”, u shpreh Guyomar.
    Ankesat ishin paraqitur para se trupi drejtues i gjykatës ta përjashtonte Moskën në vitin 2022, pas nisjes së pushtimit të plotë të Ukrainës.
    Megjithatë, vendimet kanë më shumë vlerë simbolike, pasi Moska ka theksuar se nuk do t’i njohë ato.
    “Nuk do ta respektojmë këtë, e konsiderojmë të pavlefshme”, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, në një bisedë me gazetarët të mërkurën.
    Familjarët e viktimave të katastrofës së MH17 e konsiderojnë vendimin si një hap të rëndësishëm në kërkimin e drejtësisë që prej 11 vjetësh.
    “Është një hap i vërtetë për të kuptuar se kush ishte vërtet përgjegjës”, tha për Associated Press Thomas Schansman, i cili humbi djalin e tij 18-vjeçar, Quinn, në atë tragjedi.
    Avioni Boeing 777 që po fluturonte nga Amsterdami për në Kuala Lumpur u qëllua më 17 korrik 2014 me një raketë Buk të prodhimit rus, e lëshuar nga një territor në Ukrainën lindore të kontrolluar nga rebelë separatistë.
    Që të gjithë 298 udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit humbën jetën, përfshirë 196 qytetarë holandezë.
    Në maj, agjencia e OKB-së për aviacionin e shpalli Rusinë përgjegjëse për rrëzimin e avionit.
    Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut është pjesë e rëndësishme e Këshillit të Evropës, institucioni më i lartë për të drejtat e njeriut në kontinent.
    Rusia u përjashtua nga ky këshill për shkak të pushtimit dhe luftës në Ukrainë. Megjithatë, gjykata akoma mund t’i trajtojë raste kundër Rusisë që datojnë para përjashtimit të saj.
    Në vitin 2023, gjyqtarët i dhanë të drejtë Ukrainës dhe Holandës në një sfidë për juridiksionin, duke gjetur prova të mjaftueshme që zonat në Ukrainën lindore të kontrolluara nga separatistët ishin “nën juridiksionin e Federatës Ruse”, përfshirë sigurimin e armëve dhe mbështetjen politike e ekonomike./REL

    Top Channel

  • Pjesët e trupit që evolucioni nuk i shpjegon dot akoma

    Pjesët e trupit që evolucioni nuk i shpjegon dot akoma

    Testikujt e njeriut janë shumë më të vegjël, në përpjesëtim, se disa prej kushërinjve tanë primatë. Evolucioni mund të na tregojë pse. Por madhësia e pjesëve të tjera të trupit mbetet ende një mister.

    Trupi i njeriut është një makinë e ndërtuar nga pjesë të shumta, që nga detajet mikroskopike të qelizave tona deri te gjymtyrët, sytë, mëlçia dhe truri, të cilat janë montuar në mënyrë të ndërprerë gjatë katër miliardë viteve të historisë sonë.

    Megjithatë, shkencëtarët vazhdojnë të pyesin pse kemi evoluar në këtë formë të veçantë. Pse, për shembull, vetëm njerëzit kanë një mjekër? Dhe pse, në raport me peshën e trupit, testikujt e njeriut janë trefish më të mëdhenj se të gorillës, por vetëm një e pesta e atyre të shimpanzeve? Siç tregoj në librin tim të ri, “Pema e Jetës”, ende jemi në kërkim të përgjigjeve për shumë nga këto pyetje “pse”. Por jemi gjithashtu duke filluar të gjejmë disa përgjigje.

    Historia e evolucionit na tregon se si, duke filluar nga fillime të thjeshta, çdo specie u ndërtua, dhe kur çdo komponent që përbën një qenie të gjallë iu shtua planit të saj. Nëse ngjitemi në pemën evolucionare të jetës, ndjekim një shteg të përthyer që kalon përmes degëve gjithnjë e më të specializuara ku bën pjesë një specie.

    Ne njerëzit, për shembull, kemi qenë kafshë përpara se të bëheshim kurrizorë; gjitarë përpara se të evoluonim në primatë, e kështu me radhë.

    Grupet e specieve që ndajmë në secilën nga këto degë tregojnë rendin në të cilin u shfaqën pjesët tona trupore. Një trup dhe një zorrë (shpikje të degës së kafshëve) duhet të kenë ardhur përpara shtyllës kurrizore dhe gjymtyrëve (dega e kurrizorëve); qumështi dhe qimet (gjitarët) erdhën përpara thonjve të sheshtë (primatët).

    Ka një mënyrë për të studiuar pyetjen ndarëse të pse evoluuam secilën nga këto pjesë trupore, por funksionon vetëm nëse veçoria në fjalë ka evoluar më shumë se një herë në degë të ndryshme të pemës së jetës. Kjo përsëritje evolucioni quhet konvergjencë. Për biologët, ajo mund të jetë burim frustrimi, sepse na ngatërron në përcaktimin e lidhjeve ndërmjet specieve.

    Për shembull, dallëndyshet dhe mjelmazat u klasifikuan dikur si specie motra. Por tani e dimë nga analiza të ADN-së dhe krahasime të skeleteve se dallëndyshet janë në fakt më afër me bufat se me mjemazat.

    Madhësia ka rëndësi në evolucion

    Por evolucioni konvergjent bëhet i dobishëm kur e mendojmë si një lloj eksperimenti natyror. Madhësia e testikujve të primatëve është një shembull klasik. Meshkujt e rritur të kolobusit bardhezi të Abisinisë dhe makakëve bonet janë afërsisht të njëjtës madhësi. Por, si shimpanzetë, njerëzit dhe gorillat, këto majmunë të ngjashëm kanë testikuj shumë të ndryshëm. Tek kolobusi ata peshojnë vetëm 3 gramë. Tek makakët, në kontrast, arrijnë në 48 gramë.

    Mund të propozonim disa shpjegime të besueshme për këtë dallim. Testikujt e mëdhenj mund të jenë si bishti i palloit, jo veçanërisht të dobishëm, por tërheqës për femrat. Por ndoshta shpjegimi më i mundshëm lidhet me mënyrën se si ata çiftëzohen.

    Një mashkull kolobus konkurron ashpër për të pasur një harem femrash që çiftëzohen vetëm me të. Makakët, nga ana tjetër, jetojnë në grupe të qeta prej rreth 30 individësh, ku të gjithë çiftëzohen me të gjithë: meshkuj me shumë femra dhe femra me shumë meshkuj.

    Kolobusi mund të prodhojë një minimum të spermës, nëse një pikë është e mjaftueshme për të krijuar një bebe, pse të prodhosh më shumë? Por për një mashkull makak, konkurrenca për t’u riprodhuar ndodh në betejën midis spermës së tij dhe të meshkujve të tjerë që çiftëzuan para ose pas tij. Testikuj më të mëdhenj prodhojnë më shumë spermë, duke i dhënë atij një avantazh.

    Ky është një shpjegim i arsyeshëm, por a është i saktë? Këtu ndihmon konvergjenca.

    Nëse shohim në të gjithë degën e gjitarëve, gjejmë shumë grupe që kanë evoluar testikuj të madhësive të ndryshme. Në pothuajse të gjitha rastet, testikuj më të mëdhenj gjenden në specie më të prirura për sjellje promiskuoziteti, dhe më të vegjël në ato monogame.

    Një gorillë mashkull me testikuj të vegjël ka ekskluzivitet në harem. Shimpanzetë dhe bonobot me testikuj të mëdhenj janë jashtëzakonisht promiskuozë. Delfinët, ndërkohë, mund të kenë testikujt më të mëdhenj ndër gjitarët, deri në 4% të peshës trupore (ekuivalente me rreth 3 kg te njeriu!). Edhe pse jetesa seksuale e delfinëve të egër është e vështirë për t’u studiuar, delfinët spiner p.sh. përputhen me këtë model, duke marrë pjesë në rituale grupore të quajtura “wuzzle”.

    Falë vëzhgimeve të shumta të ofruara nga evolucioni konvergjent, kemi arritur të zbulojmë një lidhje të qëndrueshme midis madhësisë së testikujve dhe mënyrës së çiftëzimit në të gjithë gjitarët. Dhe për njerëzit, madhësia jonë është diku në mes, mund të mendoni ç’të doni për këtë!

    Po mjekra e njeriut?

    Mjekra e njeriut ka qenë terren pjellor për debat mes shkencëtarëve. Ashtu si me testikujt, ka gjashtë ose më shumë ide të mundshme për evolucionin e saj. Mund të ketë evoluar për të forcuar nofullën e një njeriu parahistorik që lufton. Ose për të theksuar madhështinë e mjekrës mashkullore. Apo ndoshta është thjesht një mbetje nga ushqimi i zbutur që solli gatimi, një cep i panevojshëm i fytyrës që mbeti nga dobësimi i nofullës.

    Por, intriguese është se, mjekra nuk gjendet te asnjë gjitar tjetër, madje as te neandertalët. Falë kësaj veçorie unike të homo sapiensëve, edhe pse kemi një sërë hipotezash të mundshme për qëllimin e saj evolucionar, për shkak të mungesës së konvergjencës nuk kemi asnjë mënyrë të qëndrueshme për t’i testuar ato. Disa pjesë të natyrës njerëzore mund të jenë të destinuara të mbeten mister përjetësisht. / BBC

  • Situata e zjarreve/ Haki Çako: Mbi 90% e rasteve nga dora e njeriut

    Situata e zjarreve/ Haki Çako: Mbi 90% e rasteve nga dora e njeriut

    Kreu i Agjencisë Kombëtare të Mbrojtjes Civile, Haki Çako ishte i ftuar në Ditarin e mbrëmjes me Loneta Prognin ku foli në lidhje me situatën e krijuar nga zjarret në vendin tonë, tashmë që një valë i nxehti ekstrem ka përfshirë territorin.
    Çako, aktualisht e cilëson situatën të qetë, ndërkohë që vlerëson si qarqet më problematike nga zjarret ato të Vlorës dhe Lezhës.
    Sipas kreut të AKMC, pjesa më e madhe e zjarreve në Shqipëri shkaktohen nga dora e njeriut.
    “Aktualisht kemi një intensitet të ulët zjarresh. Kanë qenë 16 vatra dhe vetëm një prej tyre është ende aktive. Ditët e mëparshme kemi pasur situata më të rënda. Qarqet më problematike kanë qenë në Vlorë, Lezhë e Kukës. Mbi 90% e rasteve janë me faktor njeri, lidhen drejtpërdrejt me djegien e kullotave dhe daljen jashtë kontrollit. Por nuk mund të përjashtojmë dhe tendencat kriminale”, tha Çako.