Që prej fillimit të njerëzimit, njeriu ka kërkuar të kuptojë dallimin midis së mirës dhe së keqes.
Çdo epokë, kulturë apo fe ka përpjekur ta përkufizojë këtë ndarje, por e vërteta është se kufiri mes tyre nuk është gjithmonë i qartë. Ajo që për një njeri është e drejtë, për një tjetër mund të jetë gabim. Kështu lind pyetja e përjetshme: kush e përcakton të mirën dhe të keqen – natyra, ndërgjegjja, apo shoqëria?
A lind njeriu i mirë apo bëhet i tillë?
Disa besojnë se njeriu lind i mirë, me një shpirt të pastër që dallohet natyrshëm nga e keqja. Të tjerë mendojnë se është jeta që e formëson – përmes përvojave, edukimit dhe shembujve që sheh. Në të vërtetë, njeriu është si një fletë e bardhë mbi të cilën jeta vizaton. Mjedisi, familja, shoqëria, dashuria apo mungesa e saj – të gjitha ndikojnë në atë se kush bëhemi. Por brenda secilit ekziston një zë i heshtur që na udhëzon drejt të mirës, nëse dimë ta dëgjojmë.
Ndërgjegjja – gjykatësi i brendshëm
Ndërgjegjja është busulla jonë morale. Ajo nuk pyet për ligje, trende apo interesa, por për drejtësinë që vjen nga zemra. Kur bëjmë diçka të gabuar, ajo na e kujton. Kur ndihmojmë dikë pa pritur shpërblim, ajo na jep paqe. Por ndërgjegjja nuk lind e formuar – ajo rritet me përvojën, me reflektimin dhe me guximin për të parë veten në pasqyrë.
Shoqëria dhe morali i saj i ndryshueshëm
Ajo që sot quhet “e mirë”, dje mund të ishte “e ndaluar”. Shoqëria ndryshon, dhe me të ndryshon edhe morali. Por e mira e vërtetë mbetet përtej kohëve – ajo që nuk dëmton, që sjell dritë, që nxit dashuri. Prandaj, për të qenë i mirë, njeriu duhet të dijë kur të ndjekë rregullat dhe kur t’i sfidojë ato, kur ato bien ndesh me ndërgjegjen.
E mira dhe e keqja – dy anë të së njëjtës monedhë
Brenda secilit prej nesh jetojnë të dyja. Nuk ekziston njeri plotësisht i mirë apo i keq. Ne jemi një përzierje e dritës dhe hijes, e dashurisë dhe egos, e ndjeshmërisë dhe mbrojtjes. Ajo që na bën njerëzor është aftësia për të zgjedhur, çdo ditë, cilën anë do të ushqejmë më shumë.
Në fund, ndoshta nuk është bota që përcakton të mirën dhe të keqen, por mënyra se si ne e jetojmë vetë këtë ndarje. Çdo zgjedhje, çdo fjalë, çdo veprim është një votë për njeriun që duam të jemi. Dhe ndoshta qëllimi i jetës është pikërisht ky: të bëhemi pak më të mirë se dje.
