Lajmidites.com

Tag: nepalit

  • Cili vend ka më shumë male?

    Cili vend ka më shumë male?

    Ky vend është i mbushur me kodra të pjerrëta, lugina të thella, kreshta të mbuluara me borë dhe maja gjigante që krijojnë disa nga terrenet më dramatike në botë.

    Nepali është vendi me më shumë male, ku ndodhen 8 nga 10 majat më të larta në botë, përfshirë malin Everest, shkruan N1 Sarajevë .

    Pothuajse i gjithë peizazhi i tij ngrihet lart në Himalaje. Ky vend aziatik është destinacioni ideal malor. Gjeografia e ashpër formëson klimën, kulturën, stilin e jetës dhe identitetin global të këtij vendi.

    Pse Nepali njihet si kryeqyteti malor i botës?

    Nepali e mban këtë titull sepse vargmali i fuqishëm Himalayan shtrihet pothuajse në të gjithë vendin. Këto male masive u formuan kur Pllaka Indiane u përplas me Pllakën Euroaziatike, duke e ngritur tokën dhe duke krijuar disa nga majat më të larta në Tokë. Sot, pothuajse 75% e territorit të Nepalit është malor ose kodrinor, duke e bërë atë një nga vendet më të larta dhe më të pjerrëta në botë. Rritja e shpejtë e lartësisë nga fushat në maja krijon peizazhe mahnitëse që rrallë shihen diku tjetër.

    Malet më të famshme dhe domethënëse të Nepalit

    Mali Everest

    Mali Everest, me 8,848.86 m, është pika më e lartë në Tokë, duke e bërë Nepalin të famshëm në mbarë botën. Mijëra alpinistë ëndërrojnë të pushtojnë majën e tij çdo vit, dhe shpatet e tij të akullta sfidojnë edhe alpinistët më me përvojë. Everesti gjithashtu ka formësuar industrinë e turizmit të Nepalit, duke krijuar vende pune, mundësi për udhëheqje ekspeditash dhe njohje globale.

    Kanchenjunga

    Me një lartësi prej 8,586 metrash, është i njohur për bukurinë e tij të largët dhe praninë e fuqishme. Ndodhet në kufirin e Nepalit dhe Indisë dhe është i rrethuar nga pyje të thella, akullnaja dhe lugina që nuk preken nga turma të mëdha njerëzish.

    Lhotse

    Ky mal ngrihet në 8,516 m dhe formon një mur masiv akulli dhe shkëmbinjsh pranë Everestit. Është i njohur për shkëmbinjtë e tij të pjerrët dhe shtigjet sfiduese të ngjitjes. Së bashku me Everestin dhe Nuptsen, Lhotse formon një nga formacionet malore më mbresëlënëse në Himalaje, duke tërhequr alpinistë dhe fotografë çdo vit.

    Macaluso

    Makalu arrin 8,485 m dhe njihet lehtësisht nga forma e tij e përsosur piramidale. Është jashtëzakonisht e vështirë të ngjitesh në këtë mal për shkak të kreshtave të mprehta dhe motit të paparashikueshëm.

    Ço Oyu

    Me 8,188 m, konsiderohet si një nga majat e larta më të arritshme, duke e bërë atë të njohur për alpinistët me përvojë që përgatiten për Everestin. Shpatet e tij të gjera ofrojnë pamje mahnitëse të Himalajeve. Mali ndodhet pranë kufirit të Nepalit dhe Tibetit dhe është i njohur për terrenin e tij më të butë në krahasim me majat e tjera gjigante.

    Fakte të mahnitshme rreth maleve të Nepalit

    Nepali ka 8 nga 10 malet më të larta në botë

    Kjo e bën Nepalin vendin me më shumë maja malore në Tokë. Asnjë komb tjetër nuk ka një grumbull kaq të dendur majash jashtëzakonisht të larta. Këto male masive tërheqin shkencëtarë, eksplorues, alpinistë dhe alpinistë nga e gjithë bota.

    Lartësia rritet nga 60 në 8,848 m.

    Nepali ka një nga ndryshimet më të pjerrëta të lartësisë në botë. Vetëm në disa qindra kilometra, toka ngrihet nga xhunglat e ulëta në majën e malit Everest. Kjo krijon një klimë unike, zona të jetës së egër dhe peizazhe të bukura.

    Himalajet vazhdojnë të rriten çdo vit

    Malet e Nepalit po rriten me disa milimetra në vit, ndërsa pllakat tektonike poshtë tyre vazhdojnë të bashkohen. Kjo do të thotë që Himalajet janë ende të reja dhe aktive, duke çuar në peizazhe dramatike dhe ndryshime të shpeshta gjeologjike.

    Qendra globale e alpinizmit

    Miliona vizitorë vijnë çdo vit në ture të famshme ecjeje malore, siç janë Kampi Bazë i Everestit, Qarku i Annapurnës dhe Lugina Langtang. Turizmi siguron vende pune, mbështet komunitetet lokale dhe e bën Nepalin një nga destinacionet kryesore të aventurës në botë.

  • Mali i shenjtë, në të cilin askush nuk mund të ngjitet

    Mali i shenjtë, në të cilin askush nuk mund të ngjitet

    Një numër i konsiderueshëm turistësh, vizitojnë në Nepal disa prej maleve më të larta në botë. Një sërë malesh përfshihen në turin e këtyre vizitorëve, ndër to Everesti, si dhe 7 male të tjera me lartësi mbi 8000 metra. Megjithatë, në këtë vend gjendet një mal, i cili ndonëse nuk shquhet për lartësinë e tij, është i ndaluar të vizitohet, e sidomos të ngjitet prej alpinistëve. 

    Machhapuchhare është një mal me lartësi 6993m në vargun Annapurna të Nepalit Qendror, larg majave të tjera të larta. I dalluar për bukurinë e tij unike, me kreshta të thepisura, turistët janë gjithmonë të joshur ta vizitojnë këtë vend, për të përjetuar një nga lindjet apo perëndimet më të bukura të diellit. Gjithsesi, ata janë të lejuar të realizojnë një udhëtim 5-ditor deri në një pikë të caktuar të malit, afërsisht deri në lartësinë 4500 metra. Pjesa tjetër e lartësisë dhe sidomos 1000 metrat e fundit janë të ndaluar dhe kjo i atribuohet kolonelit britanik, James Owen Merion Roberts, transmeton ‘a2news.com’.

    Rreth viteve 1950, James Robert, u bë i njohur në Nepal, asokohe si një nga eksploruesit kryesorë të Himalajve dhe madje arriti që të afronte shumë turistë dhe alpinistë në këto zona. Machhapuchhare, u bë një nga majat që ai më së shumti donte të vizitonte, ndonëse që në atë kohë ishte e rrallë të ngjiteshe, pasi maja e malit konsideroj një vend i shenjtë. Në vitin 1957, ai arriti të organizonte ekspeditën e tij të parë në këtë mal, dhe menjëherë pas kësaj eksperience, i kërkoi qeverisë së atëhershme të Nepalit që udhëtimet në këtë majë mali të ishin të kufizuara, madje të ndaluara. Ndonëse kjo kërkesë ishte një dëshirë egoiste e kolonelit për të qeni i vetmi që ishte ngjitur në atë majë të mrekullueshme, çuditërisht qeveria pranoi.

    Megjithatë, qëllimi i autoriteteve të kohës dhe i atyre tani mbetet që ky mal i konsideruar i shenjtë nga besimet vendase, të mbetet i paprekur nga dora e njeriut dhe sidomos që të mbrohet sa më shumë nga turistët e shumtë që malet e Nepalit mirëpresin çdo vit.

    ObserverKult

    ———————–

    Lexo edhe:

    FRANZ KAFKA: MOS TENTONI TË NDRYSHONI NJERËZIT, ATA KANË LINDUR PËR TË QENË VETJA DHE JO ÇFARË JU DONI QË ATA TË JENË

    ObserverKult

  • Për herë të parë një grua në krye të Qeverisë! Kush është Sushila Karki, kryeministrja e përkohshme e Nepalit?

    Për herë të parë një grua në krye të Qeverisë! Kush është Sushila Karki, kryeministrja e përkohshme e Nepalit?

    Sushila Karki

    NEPAL- Ish-kryetarja e Gjykatës së Lartë të Nepalit, Sushila Karki, është emëruar kryeministrja e re e përkohshme e vendit, pas disa ditësh protestash vdekjeprurëse të të rinjve.
    Emërimi i Karki-t u njoftua nga zyra e Presidentit Ramchandra Poudel të premten, më 12 shtator, dhe ajo u betua si kryeministrja e parë femër e vendit më vonë atë ditë.
    «Nuk erdha në këtë pozicion sepse e kisha kërkuar vetë, por sepse kishte zëra nga rruga që kërkonin që Sushila Karki-t t’i jepej përgjegjësia», tha ajo gjatë fjalimit të saj të parë publik të dielën.
    Kush është Sushila Karki?
    Pas protestave të “Gjeneratës Z” të udhëhequra nga të rinjtë kundër korrupsionit në Nepal, ish-kryeministri KP Sharma Oli dha dorëheqjen të martën e kaluar. Karki u emërua të premten për të udhëhequr qeverinë kalimtare deri në zgjedhjet e parakohshme në mars 2026.
    Karki, 73 vjeç, është gruaja e parë që kryeson qeverinë e Nepalit.
    Ajo lindi në qershor të vitit 1952 në atë që tani është qyteti lindor i Nepalit, Biratnagar, rreth 400 km në jug të kryeqytetit Katmandu. Karki thuhet se ndoqi Kolegjin Mahendra Morang në Biratnagar dhe mori diplomën Bachelor të Arteve në moshën 20 vjeç. Më vonë, ajo ndoqi shkollën pasuniversitare në Indi, duke marrë diplomën Master nga Universiteti Hindu Banaras përpara se të kthehej në Nepal.
    Karki përfundoi studimet për drejtësi në Universitetin Tribhuvan në vitin 1978, sipas The Kathmandu Post, dhe më pas u bë avokate dhe dha mësim në Kampusin e Shumëfishtë Mahendra në qytetin lindor Dharan të Nepalit.
    Karki u bë kryegjykatësja e parë femër e Nepalit në vitin 2016.
    Në maj të vitit 2017, qeveria u përpoq ta pezullonte atë, ndërsa anëtarët e parlamentit nënshkruan një mocion shkarkimi kundër saj, pasi gjykata, nën udhëheqjen e saj, rrëzoi emërimin e Jaya Bahadur Chand si shefe policie. Gjykata zgjodhi oficerin me gradën më të lartë, Nawaraj Silwal, për këtë pozicion.
    Kombet e Bashkuara e etiketuan përpjekjen për shkarkim, e cila përfundimisht u rrëzua, si “të motivuar politikisht” dhe Karki doli në pension në qershor 2017.
    Çfarë ndodhi në Nepal?
    Të rinjtë në Katmandu dhe qytete të tjera dolën në rrugë më 8 shtator për të protestuar kundër korrupsionit politik. Pati gjithashtu zemërim ndaj fëmijëve të zyrtarëve të qeverisë nepaleze – të quajtur “fëmijët Nepo” – të cilët dokumentojnë jetën e tyre luksoze në internet.
    Disa ditë para protestave, qeveria nepaleze kishte ndaluar më shumë se 20 faqe interneti të mediave sociale në vend për moszbatim të kërkesave të qeverisë.
    Në ditën e parë të protestave, disa demonstrues thyen barrierat e policisë dhe hynë në kompleksin e parlamentit. Një shtypje e dhunshme nga forcat e sigurisë çoi në dhjetëra të vdekur, duke i ndezur më tej tensionet. Të nesërmen, protestuesit sfiduan shtetrrethimin duke i vënë flakën ndërtesave qeveritare, përfshirë parlamentin, dhe liruan mijëra të burgosur. Ministrat nepalezë u evakuuan me helikopter për të garantuar sigurinë e tyre.
    Shumë protestues u vranë gjatë përleshjeve me policinë. Më 12 shtator, një zëdhënës i policisë tha se numri i të vdekurve nga protestat ishte rritur në 51. Në përgjigje, Oli, i cili u zgjodh kryeministër për herë të katërt vitin e kaluar, njoftoi dorëheqjen e tij të martën e kaluar, më 9 shtator. Edhe ministra të tjerë dhanë dorëheqjen nga postet e tyre.
    Ushtria e Nepalit u vendos në vendngjarje vonë më 9 shtator në një përpjekje për të rivendosur rendin. Situata ka filluar të qetësohet, me rihapjen e shkollave dhe rifillimin e aktiviteteve të bizneseve.
    Hami Nepal, grupi që organizoi protestat, mbajti një thirrje në aplikacionin e mesazheve, Discord, në fund të javës së kaluar për të zgjedhur kryeministrin e përkohshëm të Nepalit. Rreth 10,000 nepalezë – përfshirë shumë nga diaspora – morën pjesë. Pas orësh të tëra debati, ata zgjodhën Karki-n.
    Paudel njoftoi emërimin e Karkit më 12 shtator. Ai njoftoi gjithashtu se parlamenti me 275 vende ishte shpërbërë dhe zgjedhjet u caktuan më 5 mars 2026 , rreth dy vjet më herët se sa ishte planifikuar.
    Pse Karki?
    Ndërsa protestuesit e rinj nxorën në pah hendekun brezash midis tyre dhe udhëheqësve të Nepalit gjatë trazirave të tyre, ata përfunduan duke zgjedhur 73-vjeçaren Karki si udhëheqësen e tyre të përkohshëm./ZËRI

  • Udhëheqësja e re e Nepalit zotohet se do të plotësojë kërkesat e protestuesve

    Udhëheqësja e re e Nepalit zotohet se do të plotësojë kërkesat e protestuesve

    Udhëheqësja e re e Nepalit, Sushila Karki, mban një minutë heshtje për personat e vrarë gjatë trazirave. Katmandu, 14 shtator 2025.
    Udhëheqësja e re e Nepalit u zotua se do të plotësojë kërkesat e protestuesve për “t’i dhënë fund korrupsionit”, teksa ajo nisi mandatin si kryeministre në detyrë, pasi protestuesit e rinj e rrëzuan nga pushteti paraardhësin e saj.
    Sushila Karki, 73-vjeçare, ish-shefe e drejtësisë, është ngarkuar me detyrën për të rivendosur rendin dhe për t’iu përgjigjur kërkesave të protestuesve për një të ardhme pa korrupsion, përpara zgjedhjeve që do të mbahen pas gjashtë muajsh.

    Protestat nisën të hënën, të nxitura nga një ndalim i rrjeteve sociale, dhe u përshkallëzuan shpejt, me Parlamentin dhe ndërtesat kryesore qeveritare që u dogjën, ndërsa protestat u rritën edhe për shkak të situatës së rëndë ekonomike në Nepal.
    “Ne duhet të punojmë sipas mënyrës se si mendon gjenerata Z”, tha Karki, në deklarimin e parë publik pas marrjes së detyrës të premten.
    Një e pesta e njerëzve në Nepal të moshës 15-24 vjeç janë të papunë, sipas Bankës Botërore, ndërsa GDP-ja për kokë banori është 1.447 dollarë.
    “Ajo që po kërkon ky grup është që të mos ketë korrupsion, të ketë qeverisje e mirë dhe barazi ekonomike. Ti dhe unë duhet të jemi të vendosur ta përmbushim këtë”, shtoi ajo.
    Karki mbajti një minutë heshtje të dielën në nderim të atyre që u vranë gjatë trazirave, para se të niste takimet në ndërtesën kryesore qeveritare të Singa Durbarit – ku disa ndërtesave iu vu zjarri gjatë protestave masive të zhvilluara të martën.
    Të paktën 72 persona u vranë gjatë dy ditëve të protestave dhe 191 të tjerë u plagosën, tha më 14 shtator sekretari kryesor i Qeverisë, Eaknarayan Aryal.
    Paraprakisht, autoritetet kishin thënë se numri i viktimave ishte 51.
    Këto ishin trazirat më të këqija që nga përfundimi i luftës civile dhjetëvjeçare dhe largimi i monarkisë më 2008.
    Emërimi i Karkit, e njohur për pavarësinë e saj, erdhi pas negociatave intensive mes kreut të ushtrisë, gjeneral Ashok Raj Sigdel, dhe presidentit Ram Chandra Paudel, duke përfshirë edhe përfaqësues të “Gen Z” – ashtu siç njihet lëvizja protestuese rinore.
    Mijëra aktivistë të rinj kanë përdorur aplikacionin Discord për të zgjedhur Karkin si udhëheqësen e tyre të preferuar.
    “Nuk do të doja të vija në pushtet në situatën që kam ardhur. Por, emri im u zgjodh nga protestuesit”, tha ajo.
    Parlamenti është shpërndarë dhe zgjedhjet në Nepal janë caktuar për 5 mars 2026.
    “Në asnjë mënyrë nuk do të qëndroj në pushtet më shumë se gjashtë muaj. Ne do të përmbushim përgjegjësitë tona dhe do të dorëzojmë pushtetin te Parlamenti i ri dhe ministrat e rinj”, tha ajo gjatë fjalimit drejtuar kombit.
    Presidenti Paudel tha të shtunën në mbrëmje se “u gjet një zgjidhje paqësore përmes një procesi të vështirë”.
    Ai tha se situata në Nepal – me 30 milionë banorë – është “e vështirë, e ndërlikuar dhe shumë e rëndë”.
    Ushtarët nepalezë kanë rritur praninë e tyre në rrugë pas protestave.
    Më shumë se 12.500 të burgosur u larguan nga burgjet gjatë kaosit dhe kapja e tyre paraqet një sfidë serioze për autoritetet.
    REL

  • Shpërbëhet Parlamenti i Nepalit, futet në zgjedhje në mars 2026

    Shpërbëhet Parlamenti i Nepalit, futet në zgjedhje në mars 2026

    Parlamenti i Nepalit, pas protestave masive dhe të dhunshme, është shpërndarë zyrtarisht.

    Kjo shpërbërje ka ardhur ditën e sotme, 12 shtator 2025. Sipas Presidentit të Nepalit, Ram Chandra Poudel, vendi do të futet në zgjedhje parlamentare të pjessshme në mars të vitit 2026.

    Vendimi për zgjedhjet e parakohshme vjen pak pas emërimit të kryeministres së përkohshme Sushila Karki.

    “Me rekomandimin e kryeministres, parlamenti është shpërndarë. Data e zgjedhjeve është 5 marsi 2026”, tha për AFP Kiran Pokharel, këshilltar për shtypin i presidentit.

    Rezidenca zyrtare e ish-ministrave të kabinetit u dogj të mërkurën pas dy ditë protestash vdekjeprurëse kundër korrupsionit, të udhëhequra nga të rinjtë. Protestat e tyre detyruan kryeministrin K.P. Sharma Oli të japë dorëheqjen.

    Pas djegies së selisë qeveritare dhe shtëpive të politikanëve, protestuesit kanë kapur dhe dhunuar ministra të qeverisë, duke i detyruar të ecin në lumë të zhveshur lakuriq.

    Sakaq, pas lajmit të dorëheqjes së kryeministrit, turma të mëdha të rinjsh festuan brenda kompleksit të parlamentit, duke brohoritur dhe shkruar grafite me fjalët “Ne fituam” në muret e ndërtesës. Dëshmitarët thonë se, ndonëse protestuesit vazhduan të qëndrojnë në rrugë, nuk pati përplasje të reja pasi forcat e sigurisë nuk ndërhynë.

    Qeveria e Oli-t kishte shpallur një ndalim të rrjeteve sociale, vendim që ndezi zemërimin popullor dhe çoi në shpërthimin e demonstratave. Përballë presionit, ndalimi u hoq, por reagimi i dhunshëm i forcave të rendit vetëm sa e thelloi krizën.

    Kjo valë dhune konsiderohet si më e rënda që prej vitit 2006, kur një kryengritje popullore detyroi mbretin e fundit të Nepalit të dorëzonte pushtetin ekzekutiv, një revoltë ku humbën jetën 18 persona. Dy vjet më vonë, monarkia u shpall e shfuqizuar dhe u shpall republika.

  • Nepali emëron kryeministren e parë femër pas një jave historike protestash të dhunshme!

    Nepali emëron kryeministren e parë femër pas një jave historike protestash të dhunshme!

    Sushila Karki

    NEPAL- Ish-kryetarja e Gjykatës së Lartë të Nepalit, Sushila Karki, është bërë kryeministrja e përkohshme e vendit, pasi protestat vdekjeprurëse kundër korrupsionit rrëzuan qeverinë. Karki, 73 vjeç, u betua gjatë një ceremonie të shkurtër, duke u bërë gruaja e parë që drejton kombin e varfër Himalayan pasi u arrit një marrëveshje me udhëheqësit e protestës.
    Më shumë se 50 persona u vranë në përleshjet me policinë gjatë protestave masive të kësaj jave, të nxitura nga ndalimi i platformave të mediave sociale.
    Ndalimi u hoq të hënën, por deri atëherë protestat ishin shndërruar në një lëvizje masive. Turma të zemëruara i vunë flakën ndërtesave të parlamentit dhe qeverisë në kryeqytetin Katmandu të martën, duke e detyruar kryeministrin KP Sharma Oli të jepte dorëheqjen.
    Marrëveshja midis presidentit dhe udhëheqësve të protestës u arrit pas disa ditësh konsultimesh. Në të u përfshinë edhe ekspertë ligjorë. Parlamenti u shpërbë vonë të premten dhe u njoftua se zgjedhjet e përgjithshme do të mbahen më 5 mars të vitit të ardhshëm. Qeveria e re është e ngarkuar me detyrën e mbajtjes së votimeve brenda gjashtë muajve.
    Karki konsiderohet gjerësisht si një person me imazh të pastër dhe po mbështetet nga udhëheqësit studentorë të të ashtuquajturit “Gjenerata Z” për të udhëhequr qeverinë e përkohshme.
    Qeveria e përkohshme që ajo drejton do të përballet me sfida të shumta – rivendosjen e rendit dhe ligjit, rindërtimin e parlamentit dhe ndërtesave të tjera kyçe që u sulmuan, si dhe qetësimin e protestuesve të Gjeneratës Z që duan ndryshim – dhe të tjerëve në Nepal që kanë frikë se demokracia e saj e re dhe rendi kushtetues mund të prishen.
    Emërimi i saj është rezultat i kompromisit në bisedimet e kësaj jave, të ndërmjetësuara nga shefi i ushtrisë së Nepalit. Mbështetësit e entuziazmuar të Gjeneratës Z po shprehin lumturinë e tyre në mediat sociale dhe shumë e shohin këtë si hapin tjetër në kursin e ri politik që duan të ndjekë vendi.
    Të martën, Karki vizitoi vendin e protestës në Katmandu ku 19 persona u vranë në përleshjet me policinë një ditë më parë. Ajo takoi gjithashtu disa nga të plagosurit që po trajtoheshin në spital.
    Karki lindi në një familje me kontakte të ngushta me dinastinë politike Koirala nga partia më e madhe demokratike e vendit, Kongresi Nepalez, dhe më vonë u martua me udhëheqësen e atëhershme të partisë, Durga Subedi.
    Ajo ka thënë se mbështetja e bashkëshortit të saj luajti një rol të madh në udhëtimin e saj nga avokate në krye të gjykatës së lartë të Nepalit në vitin 2016. Por Karki nuk ka qenë e lirë nga polemika, duke u përballur madje me një incident shkarkimi gjatë mandatit të saj gati 11-mujor si kryetare e gjykatës.
    Ushtria e Nepalit ka vendosur patrulla në rrugët e Katmandusë, ndërsa vendi po përballet me trazirat më të këqija në dekada. Protestat u shkaktuan nga vendimi i qeverisë javën e kaluar për të ndaluar 26 platforma të mediave sociale, duke përfshirë WhatsApp, Instagram dhe Facebook – por ato shpejt u zgjeruan për të mishëruar pakënaqësi shumë më të thellë me elitën politike të Nepalit.
    Në javët para ndalimit, në mediat sociale kishte filluar një fushatë “nepo kid”, duke vënë në qendër të vëmendjes stilin e jetës luksoze të fëmijëve të politikanëve dhe akuzat për korrupsion. Dhe ndërsa ndalimi i mediave sociale u hoq me nxitim të hënën në mbrëmje, protestat në atë fazë kishin fituar një vrull të pandalshëm./ZËRI

  • Një gjykatëse kundër korrupsionit në krye të Nepalit, Sushila Karki betohet si Kryeministre

    Një gjykatëse kundër korrupsionit në krye të Nepalit, Sushila Karki betohet si Kryeministre

    Sushila Karki, një ish-kryetare e Gjykatës Supreme dhe një luftëtare e flaktë kundër korrupsionit, u shpall të premten si kryeministre e përkohshme e Nepalit, një vend himalajan i zhytur në kaos këtë javë pas rënies së qeverisë.

    Karki, emërimi i të cilës u njoftua nga Sunil Bahadur Thapa, një këshilltar i presidentit, ishte zgjedhja e studentëve protestues, protestat masive të të cilëve të hënën e kaluar shkaktuan një zinxhir ngjarjesh “shpërthyese”. Demonstratat kundër korrupsionit qeveritar dhe një ndalimi të mediave sociale rezultuan në viktima kur forcat e sigurisë hapën zjarr ndaj studentëve të “Gjeneratës Z”.

    Kryeministri dha dorëheqjen, duke marrë përgjegjësinë për vdekjet, dhe ndalimi i mediave sociale u hoq. Por të martën, turma të zemëruara sulmuan vendin, duke djegur dhe plaçkitur mijëra ndërtesa. Pothuajse çdo zyrë e madhe qeveritare u dëmtua. Më shumë se 50 persona vdiqën në kaos, sipas policisë nepaleze. “Të paktën 51 persona u vranë dhe më shumë se 1,300 u plagosën në incidentet e dhunshme që ndodhën të hënën dhe të martën, më 8 dhe 9 shtator”, tha policia nepaleze.

    Betimi i Karki-t dhe shpërbërja e Parlamentit u zhvilluan njëkohësisht sonte. “Urime! Ju uroj juve dhe vendit suksese”, i tha asaj Presidenti Ramchandra Podel pas një ceremonie të shkurtër në zyrën e tij. Dhe kjo, ndërsa ndërtesa e Parlamentit, si shumë të tjera në Katmandu, kryeqytetin e Nepalit, është dëmtuar rëndë.

    Prania ushtarake ishte e madhe, raportoi New York Times, me postblloqe rrugore, burra të uniformuar dhe automjete të blinduara në gatishmëri.

    Për ditë të tëra, Nepali ka qenë nën kontrollin e ushtrisë, e cila ka vendosur një shtetrrethim në të gjithë vendin dhe ka dërguar mijëra ushtarë në rrugë. Gjenerali Ashok Raj Siegel, shefi i ushtrisë, është takuar vazhdimisht me studentë protestues dhe anëtarë të qeverisë së largët.

    Edhe pse kryeministri K.P. Sharma Oli paraqiti dorëheqjen të martën, presidenti Ramchandra Pandey nuk e bëri. Thapa tha se presidenti e miratoi emërimin e Karkit bazuar në rekomandimet e partive kryesore politike të vendit. Ish-gjyqtarja 73-vjeçare do të formojë një kabinet në ditët në vijim dhe do të thërrasë zgjedhjet “ndoshta pas gjashtë, shtatë, tetë muajsh”.

    Ndërsa thashethemet për rolin e saj të mundshëm u rritën, Karki i tha një kanali indian lajmesh këtë javë se e pranoi pozicionin sepse “këta djem dhe vajza të rinj mu lutën, ma kërkuan”. Ajo është e njohur për luftën e saj kundër elementëve të korruptuar dhe ka luftuar për të drejtat gjinore dhe ka frymëzuar një numër të madh grash të reja për t’u futur në profesionin ligjor.

    Shumë nepalezë, veçanërisht ata në lëvizjen e Gjeneratës Z, janë të zemëruar për korrupsionin dhe po revoltohen kundër një “elite” të vogël që ka arritur të grumbullojë pasuri të madhe.

    Me perspektiva të kufizuara karriere në vend, të rinjtë e arsimuar të Nepalit kanë ikur – një “ikje truri” që ka përkeqësuar ekonominë e vendit. Çdo ditë, disa mijëra punëtorë nepalezë largohen nga atdheu i tyre për punë fizike jashtë vendit.

    Ngritja e Karkit në pushtet mund të jetë një hap i parë drejt lehtësimit të krizës dhe, potencialisht, një e ardhme më e mirë për Nepalin.

  • Një ditë pas rënies së qeverisë në Nepal, ish-gjykatësja pranon kërkesën e protestuesve për tu bërë kryeministre e përkohshme

    Një ditë pas rënies së qeverisë në Nepal, ish-gjykatësja pranon kërkesën e protestuesve për tu bërë kryeministre e përkohshme

    Ish-kryetarja e gjykatës së Nepalit, e vetmja grua që mban këtë post deri më sot, tha në një intervistë se kishte “pranuar kërkesën e protestuesve të “GenZ” për të kryesuar qeverinë kalimtare të vendit.

    73-vjeçarja Sushila Karki, e cila është e respektuar në vend, kishte thënë më parë se të gjitha palët duhet të “bashkohen për të gjetur një rrugëdalje nga kriza”.
    Më parë, shefi i ushtrisë së Nepalit, gjenerali Ashok Raj Sigdel, zhvilloi bisedime me figura të ndryshme në vend, përfshirë përfaqësues të protestuesve që detyruan dorëheqjen e kryeministrit K.P. Sharma Oli.
    “Shefi i ushtrisë ka filluar bisedime me parti të ndryshme dhe është takuar me përfaqësues të GenZ”, tha zëdhënësi i tij, Rajaram Basnet.
    Që nga e marta, gjenerali Sigdel u kishte bërë thirrje “të gjitha grupeve të përfshira në protesta të qetësohen dhe të angazhohen në dialog”.
    Presidenti i Nepalit Ramchandra Poudel gjithashtu i bëri thirrje “të gjithë botës të punojë së bashku” për të gjetur “një zgjidhje paqësore për këtë situatë të vështirë në vend”.
    Ushtria po zbaton me rigorozitet një shtetrrethim të vendosur “deri në njoftim të mëtejshëm” për të qetësuar situatën.
    Ushtarë të armatosur, me tanke dhe automjete të blinduara, janë vendosur në rrugë, midis makinave të djegura dhe dyqaneve të plaçkitura.

    Top Channel

  • Trazirat e përgjakshme në Nepal, ish-kryetarja e Gjykatës së Lartë bëhet kryeministre e përkohshme

    Trazirat e përgjakshme në Nepal, ish-kryetarja e Gjykatës së Lartë bëhet kryeministre e përkohshme

    Nepali po përballet me një krizë të thellë politike dhe shoqërore, pas dorëheqjes së kryeministrit K.P. Sharma Oli, e detyruar nga protestat masive të të rinjve të njohur si “GenZ”.
    Në një zhvillim të papritur, Sushila Karki, ish-kryetare e Gjykatës së Lartë dhe e vetmja grua që ka mbajtur këtë post në historinë e vendit, ka pranuar të marrë drejtimin e qeverisë tranzitore, pas një kërkese të drejtpërdrejtë nga përfaqësuesit e protestuesve.
    Në një intervistë publike, 73-vjeçarja u shpreh se vendi ka nevojë për unitet dhe maturi, ndërsa theksoi se është e gatshme të japë kontributin e saj për të nxjerrë Nepalin nga kriza:

    “Të gjitha palët duhet të bashkohen për të gjetur një zgjidhje të qëndrueshme. Kjo nuk është kohë për përçarje”, tha Karki.
    Ushtria ndërhyn mes protestave dhe kaosit
    Përshkallëzimi i situatës detyroi shefin e ushtrisë, gjeneralin Ashok Raj Sigdel, të zhvillojë bisedime me figura kyçe të vendit, përfshirë edhe përfaqësuesit e lëvizjes së të rinjve, të cilët udhëhoqën protestat që përfshinë vendin gjatë javëve të fundit.
    Sipas zëdhënësit të ushtrisë, Rajaram Basnet, gjenerali Sigdel u ka bërë thirrje të gjitha palëve “të qetësohen dhe të angazhohen në dialog”.
    Presidenti i Nepalit, Ramchandra Paudel, gjithashtu ka kërkuar bashkëpunim të gjerë për të gjetur një zgjidhje paqësore, ndërkohë që në vend është vendosur ndalim qarkullimi i përkohshëm, i monitoruar rreptësisht nga forcat e armatosura.
    Tanket dhe automjetet e blinduara janë vendosur në rrugë, ndërsa makina të djegura dhe dyqane të plaçkitura dëshmojnë për tensionin e ditëve të fundit.
    Mbi 13,500 të burgosur janë arratisur – tre efektivë policie të vrarë
    Policia e Nepalit ka konfirmuar se më shumë se 13,500 të burgosur janë arratisur gjatë trazirave që përfshinë institucionet e vuajtjes së dënimit. Në përplasje janë vrarë tre policë, njoftoi zëdhënësi i policisë, Binod Ghimire.
    Shkaku i revoltës – papunësia dhe korrupsioni
    Sipas Reuters, shumica e protestuesve ishin të rinj të zhgënjyer nga paaftësia e qeverisë për të luftuar korrupsionin dhe për të krijuar mundësi ekonomike. Prej vitesh, mungesa e vendeve të punës ka detyruar miliona nepalezë të migrojnë drejt Malajzisë, Lindjes së Mesme dhe Koresë së Jugut, kryesisht për punë të rënda në ndërtim, për të mbajtur familjet në atdhe.
    Nepali, i vendosur mes Indisë dhe Kinës, përjeton pasiguri politike dhe ekonomike që prej vitit 2008, kur protestat popullore çuan në rrëzimin e monarkisë.
    Reagimi i Indisë
    India po ndjek nga afër zhvillimet në vendin fqinj. Këshilli i Sigurisë Kombëtare u mblodh me urgjencë mbrëmjen e së martës, ndërsa kryeministri Narendra Modi u shpreh në rrjetin X:
    “Stabiliteti, paqja dhe mirëqenia e Nepalit janë me rëndësi thelbësore për ne. I bëj thirrje të gjithë vëllezërve dhe motrave nepalezë që të ruajnë rendin dhe qetësinë.”
     

  • Brezi i ri përballë elitës së vjetër dhe protesta që ndryshoi gjithçka, analiza e CNN mbi trazirat në Nepal: Çfarë vjen më pas?

    Brezi i ri përballë elitës së vjetër dhe protesta që ndryshoi gjithçka, analiza e CNN mbi trazirat në Nepal: Çfarë vjen më pas?

    Ajo që filloi si një lëvizje e thjeshtë në rrjetet sociale nga të rinjtë e Nepalit, të njohur si “Gen Z”, kundër jetës luksoze të fëmijëve të politikanëve – “Nepo Kids” – përfundoi si protesta më e dhunshme që vendi ka parë në vite, duke çuar në dorëheqjen e kryeministrit dhe një krizë të thellë politike.

    Qyteti i qetë i Kathmandus u zgjua të mërkurën nën pluhurin e tymit të zi që ngrihej mbi ndërtesat shtetërore të djegura, ndërsa ushtarët patrullonin rrugët bosh për të zbatuar orën policore.
    Pas dy netësh kaosi, parlamenti dhe Gjykata e Lartë u dogjën, protestuesit u përleshën me policinë, dhe dhjetëra mijëra qytetarë zbarkuan në rrugë për të shprehur zemërimin e tyre ndaj një qeverie që ata e konsiderojnë të korruptuar dhe të shkëputur nga realiteti.
    Protestat nisën në fillim të shtatorit, kur të rinjtë reaguan ndaj postimeve të fëmijëve të politikanëve, që shfaqnin çanta luksoze e udhëtime të shtrenjta, ndërsa papunësia rinore ishte mbi 20%, sipas Bankës Botërore.
    Kur qeveria vendosi ndalimin e platformave si Instagram, Facebook dhe WhatsApp, për shumë të rinj kjo ishte “pikë kthese”.
    “Ishte rrjeti ynë i vetëm për të folur, për t’u organizuar dhe për të ndarë realitetin tonë,” – tha për CNN Pramin, një regjisor nga Katmandhu.
    Çfarë nisi si një tubim paqësor në Maitighar Mandala, shumë shpejt u kthye në përleshje të dhunshme me policinë, e cila përdori gaz lotsjellës, ujë me presion dhe plumba të vërtetë ndaj protestuesve.
    Sipas autoriteteve, të paktën 19 persona humbën jetën, shumica prej tyre të rinj.
    Në kulmin e protestave, ndërtesat më të rëndësishme shtetërore – përfshirë Singha Durbar, ku ndodhen zyrat e qeverisë – u vunë në flakë. Protestuesit u ngjitën mbi ndërtesë duke valëvitur flamurin e Nepalit, në skena që i kujtuan shumëkujt lëvizjet studentore në Bangladesh vitin e kaluar.
    “Ata nuk janë thjesht ndërtesa. Janë historia dhe trashëgimia jonë,” – tha Sareesha Shrestha, një pjesëmarrëse në protestë.
    Të martën, Kryeministri KP Sharma Oli dha dorëheqjen, duke e cilësuar situatën si “jashtëzakonisht të rëndë”. Ndërkohë, Ushtria e Nepalit bëri thirrje për vetëpërmbajtje dhe dialog kombëtar, ndërsa presidenti kërkoi nga të rinjtë të ulen në bisedime.
    Por deri të mërkurën, asnjë takim nuk ishte planifikuar midis autoriteteve dhe lëvizjes rinore pa lider të qartë.
    Pavarësisht suksesit të përmbysjes së një lideri, të rinjtë e “Gen Z” që udhëhoqën këtë lëvizje shprehen se nuk janë përgjegjës për dhunën dhe vandalizmin që pasoi, duke akuzuar grupe të infiltruar për shkatërrimet.
    “Ne nuk kërkuam dhunë. Ne kërkojmë përgjegjësi dhe përfaqësim,” – tha Shree Gurung për CNN.
    Shumë të rinj tani kërkojnë udhëheqje të re, përfshirë fytyra të reja nga brezi i tyre në politikë.
    Në një vend ku 33% e PBB-së vjen nga emigracioni dhe remitancat, dhe shumica e të rinjve largohen për të kërkuar jetë më të mirë jashtë, këto protesta janë një sinjal i fortë për elitën politike. Por situata mbetet e brishtë.
    “Ka frikë. WhatsApp-i po shpërthen nga mesazhet. Të rinjtë që protestuan në mënyrë paqësore kanë frikë se do të përndiqen,” – tha një studente juridiku për CNN.
    Nga filtrat në Instagram te ballë për ballë me forcat e armatosura në rrugët e Katmandus – Gen Z i Nepalit ka treguar se është i gatshëm të sfidojë sistemin. Por sfida më e madhe sapo ka filluar: Si ta ndërtojnë një të ardhme ndryshe pa e shkatërruar trashëgiminë që duan ta shpëtojnë.

    Top Channel