Lajmidites.com

Tag: ndërtesave

  • Tragjike në Marok/ 22 viktima nga shembja e dy ndërtesave 4-katëshe, plagosen 16 persona të tjerë

    Tragjike në Marok/ 22 viktima nga shembja e dy ndërtesave 4-katëshe, plagosen 16 persona të tjerë

    Të paktën 22 persona kanë humbur jetën dhe 16 të tjerë kanë pësuar dëmtime serioze pasi dy ndërtesa u shembën në qytetin maroken Fez.

    Sipas zyrtarëve lokalë, në ndërtesat e banimit katërkatëshe që u shembën jetonin tetë familje.
    Disa media marokene raportojnë se ndërtesat, ishin të dëmtuara për disa vite dhe se kishin treguar shenja përkeqësimi për vite me radhë.
    Një operacion kërkim-shpëtimi është duke vazhduar për të gjetur këdo që mund të jetë ende i bllokuar nën rrënoja. Banorët e ndërtesave aty pranë janë evakuuar si masë parandaluese, raportojnë mediat shtetërore.
    Nuk është e qartë se çfarë e shkaktoi shembjen ose se sa njerëz vazhdojnë të rezultojnë të zhdukur.
    Fez, është një nga qytetet më të vjetra të vendit të Afrikës së Veriut, me pjesë që datojnë që nga shekulli i 8-të, si dhe i treti për nga popullimi.

    Top Channel

  • Shembja e dy ndërtesave në Marok, humbin jetën 22 persona

    Shembja e dy ndërtesave në Marok, humbin jetën 22 persona

    Të paktën 22 persona janë vrarë dhe 16 të tjerë janë plagosur pasi dy ndërtesa u shembën në qytetin maroken të Fezit.
    Dy ndërtesa banimi katërkatëshe që u shembën herët të mërkurën në mëngjes përmbanin tetë familje, raportojnë mediat shtetërore, duke cituar zyrtarët lokalë.
    Disa media marokene raportojnë se ndërtesat, të vendosura në periferinë jugperëndimore Al Massira të pjesës së re të qytetit, kishin treguar shenja përkeqësimi për disa vite. Një hetim është duke u zhvilluar tani.

    Fezi, në Marokun verilindor, është një nga qytetet më të vjetra të vendit të Afrikës së Veriut, me pjesë që datojnë që nga shekulli i 8-të, si dhe është i treti më i populluar.
    Një operacion kërkim-shpëtimi është duke vazhduar për të gjetur këdo që mund të jetë ende i bllokuar nën rrënoja.
    Banorët e ndërtesave aty pranë janë evakuuar si masë parandaluese, raportojnë mediat shtetërore. Ata që u dërguan në spital pësuan lëndime të ndryshme. E banorët nxituan të fajësonin ndërtimet e parregullta.
    Ministri i strehimit i vendit, Adib Ben Ibrahim, tha në janar se rreth 13,700 ndërtesa në të gjithë vendin ishin nën rrezik të menjëhershëm shembjeje.

  • Varfëria energjetike, Sekretariati: Shqipëria s’e përcakton saktë dhe as e monitoron, plani i ri  

    Varfëria energjetike, Sekretariati: Shqipëria s’e përcakton saktë dhe as e monitoron, plani i ri  

    Shqipëria nuk e ka të përcaktuar qartë termin e varfërisë energjetike me një kuadër ligjor të posaçëm dhe as nuk e monitoron këtë tregues por gjithsesi vendi aplikon disa masa mbështetjeje buxhetore për shtesa në nevojë.Raporti i fundit i Sekretariatit të Komunitetit të Energjisë që analizon vendet që janë pjesë e tij dhe politikat e tyre në funksion të zbutjes së varfërisë energjetike tregon se ndonëse vendi ynë nuk e ka aktualisht këtë ndarje të qartë ka një plan të detajuar ndërhyrjeje në vazhdim.Kjo lidhet me rritjen e eficiencës së energjisë në ndërtesa, ku parashikohen që çdo vit të jepen grante për të përmirësuar performancën energjetike të ndërtesave që kanë edhe shpërdorimin më të madh të energjisë.“Shqipëria po zhvillon një plan afatgjatë për rinovimin e ndërtesave, i cili do të mbështesë rikonstruksionet e ndërtesave rezidenciale, duke përfshirë edhe familjet në varfëri energjetike. NECP(Plani Kombëtar për Energjinë dhe Klimën) e Shqipërisë ofron një përmbledhje të veprimeve të ndërmarra deri tani lidhur me rinovimin e ndërtesave, duke përfshirë kërkesat minimale për performancën energjetike të ndërtesave dhe objektivat që do të arrihen nga një plan afatgjatë për rinovimin e ndërtesave që do të përgatitet.Objektivi parashikon që Bashkia e Tiranës të mbështesë 1000 rikonstruksione të ndërtesave rezidenciale të fokusuara në eficiencën energjetike deri në vitin 2035 (me mundësi zgjatjeje pas vitit 2035), duke rezultuar në kursime prej rreth 1 milion kWh energji në vit. Përveç kësaj, edhe bashkitë e tjera do të përfshihen në këtë program, prandaj priten kursime shtesë,” thuhet në raportin e Sekretariatit publikuar këto ditë.Sipas raportit, Plani Kombëtar thekson nevojën urgjente për një plan rinovimi të ndërtesave. Disa nga dimensionet e këtij plani afatgjatë përfshijnë fillimin e rinovimeve progresive të stokut të ndërtesave rezidenciale dhe mbështetje financiare për përmirësimin e eficiencës energjetike në ndërtesat private.“Për financimin e implementimit të masave për eficiencën energjetike dhe rinovimin e ndërtesave, theksohet rëndësia e bashkëpunimit ndërkufitar. Strategjia për rinovimin e ndërtesave u adaptua në shkurt 2025 dhe parashikon nevojën për të investuar 24 miliardë euro në rinovim deri në vitin 2050, ku 69% e investimeve kërkohen për sektorin rezidencial. Strategjia kërkon uljen e konsumit të energjisë përmes investimeve në izolim termik të mureve, çative, dyshemeve, zëvendësimin e dritareve dhe sistemeve të ngrohjes” thuhet në raport.Termi i varfërisë energjetikeRaporti citon se “varfëria energjetike nuk është ende e përcaktuar qartë dhe nuk monitorohet në Shqipëri. Nuk ekzistojnë politika specifike që adresojnë varfërinë energjetike, vetëm skema kompensimi në formë përfitimesh monetare për familjet në nevojë. Këto skema janë të përgjithshme për mirëqenie, megjithatë ato ofrojnë kompensim edhe për shpenzimet e energjisë. NECP vendos objektiva për eficiencën energjetike që synojnë: uljen e konsumit të energjisë për njësi, kontribut në sigurimin e energjisë të përballueshme, dhe reduktimin e varfërisë energjetike”.Sipas Sekretariatit, Shqipëria për të mbështetur arritjen e këtyre objektivave, do të zhvillojë një plan veprimi për uljen e varfërisë energjetike bazuar në përvojat e vendeve të BE-së. Ai do të përcaktojë: grante për rinovimin e ndërtesave me performancë më të dobët, zëvendësimin e pajisjeve të vjetra shtëpiake, dhe do të krijojë një sistem kombëtar për planifikimin, monitorimin dhe implementimin e masave për shuarjen e varfërisë energjetike.Parashikohet që këto masa do të mbështesin 213 mijë familje, me një kosto për buxhetin e shtetit prej 1.76 miliardë lekësh (rreth 14.22 milionë euro) në vit. Ndërkohë, po zhvillohen ndryshime në legjislacionin primar dhe sekondar për transpozimin e Direktivës së rishikuar për Performancën Energjetike të Ndërtesave.Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Rinovim i 980 godinave publike – Plani për dekarbonizimin e sektorit, për 3 vite nevojiten 113 mln euro

    Rinovim i 980 godinave publike – Plani për dekarbonizimin e sektorit, për 3 vite nevojiten 113 mln euro

    Rreth 980 objekte publike pritet të rinovohen deri në vitin 2027, sipas draft Planit Kombëtar për Rinovimin e Ndërtesave, që parashikon ndërhyrje të thella në stokun ekzistues të ndërtesave publike dhe rezidenciale, me synimin për dekarbonizimin e plotë të sektorit të ndërtesave deri në vitin 2050.
    Dokumenti është nxjerrë për konsultim publik nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë, pas miratimit të Strategjisë Afatgjatë të Rinovimit të Stokut të Ndërtesave. Sipas të dhënave të planit, për periudhën 2025–2027 pritet të rinovohen rreth 980 ndërtesa publike bashkiake dhe qendrore, me një investim total prej mbi 113 milionë eurosh. Megjithatë, plani merr në konsideratë vitin 2025, por fakti që ai nuk është miratuar ende nënkupton që do të ketë shtyrje.  Sipas dokumentit për vitin 2025 ishte planifikuar rinovimi i 306 ndërtesave publike, me një fond prej 35.2 mln eurosh. Ndërkohë në vitin 2026 parashikohet ndërhyrja në 327 objekte me 37.6 mln euro, ndërsa në vitin 2027, numri i ndërtesave që do të duhet përfshihen në procesin e rinovimit do të duhet të arrijë në 347, me 40 mln euro investime. Plani përcakton një trajektore kombëtare rinovimi me objektiva për vitet 2030, 2040 dhe 2050, si dhe standarde minimale të performancës energjetike për ndërtesat e reja dhe ekzistuese. Ai synon të mobilizojë investime publike dhe private në fushën e energjisë dhe ndërtimit, duke krijuar një treg të ri për teknologjitë e gjelbra dhe punësim në sektorin e ndërtimit dhe energjisë së pastër.
    Sipas draftit stoku i ndërtesave shqiptare konsumon mbi 37% të energjisë totale të vendit, duke qenë ndër sektorët me konsumin më të lartë të energjisë në vend. Ndërkohë, deri në vitin 2050 pritet që ndërhyrjet e parashikuara të reduktojnë ndjeshëm këtë nivel përmes izolimit termik, sistemeve efikase të ngrohjes dhe përdorimit të burimeve të rinovueshme.

  • Ekonomia e betonit/ Qeveria pranon zyrtarisht se Shqipëria ka 27.5 milionë m2 banesa të pabanuara

    Ekonomia e betonit/ Qeveria pranon zyrtarisht se Shqipëria ka 27.5 milionë m2 banesa të pabanuara

    Në kulmin e debatit që ka hapur zgjerimi i pandalshëm i sektorit të ndërtimit, qeveria ka pranuar zyrtarisht se Shqipëria ka aktualisht 27.5 milionë metër katrorë ndërtesa të pabanuara. Të dhënat janë bërë publike në Planin Kombëtar për Rinovimin e Ndërtesave. Dokumenti është hartuar nga studioja austriake Kommunalkredit Public Consulting GmbH, për llogari të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë.
    “Në vitin 2023, numri i përgjithshëm i ndërtesave rezidenciale është llogaritur të jetë 632,936, me një sipërfaqe totale prej rreth 83.52 milion m², nga të cilat 56.06 milion m² janë të banuara/zëna,” thuhet në dokumentin shoqërues të projektligjit për rinovimin e stokut të ndërtesave.

    Plani Kombetar per Rinovimin e Banesave
    Më poshte dokumenti detajon me tabela kategoritë e ndërtesave të pabanuara. Sipas tyre, pjesa më e madhe rreth 14 milionë metër katrorë janë shtëpi të veçuara. Këto mund të jenë banesat e fshatit, të cilat kanë mbetur bosh si pasojë e zhvendosjes së popullsisë në qendrat urbane, por edhe shpopullimit masiv të vendit.
    Por përveç banesave të veçuara, Shqipëria ka një stok të madh banesash të pabanuara edhe në katgorinë e ndërtesave me shumë apartamente. Sipas të dhënave të dokumentit, aktualisht janë 9.63 milionë metra katrorë të pabanuara në kategorinë e ndërtesave me shumë apartamente. Pjesa dërrmuese e tyre janë pallate.

    Ndertesat e pabanuara sipas llojit
    Shqipëria ka përjetuar vitet e fundit një zgjerim masiv të sektorit të ndërtimeve rezidenciale. Lejet në seri për kulla të larta dhe komplekset rezidenciale në qendrat urbane, por edhe ato në zonat bregdetare kanë shtuar me ritme agresive stokun e ndërtimeve në vend. Por me milionat e metrave katrorë të banesave që janë bosh, kjo situatë ngre pikëpyetjen se çfarë po orienton ekonominë shqiptare drejt betonit.
    Sigurisht që një pjesë e ndërtimeve i përgjigjen kërkesës së qytetarëve, që kërkojnë të zhvendosen drejt banesave të reja më moderne, apo dhe me sipërfaqe më të mëdha. Por pavarësisht kësaj, shifrat tregojnë se Shqipëria ka një mospërputhje të madhe mes kërkesës për ndërtime rezidenciale dhe ofertës agresive në ndërtim.
    Kjo pasi sipërfaqja e banesave bosh aktualisht është sa 31 për qind e totalit të stokut të sipërfaqes së ndërtuar rezidenciale. Me pak fjalë, një në tre apartamente apo shtëpi janë aktualisht të pabanuara. Dhe kjo shifër është ndër më të lartat në Europë duke e kthyer Shqipërinë në një vend me fshatra dhe qytete fantazmë.

  • Ekonomia e betonit/ Qeveria pranon se Shqipëria ka 27.5 milionë m2 apartamente të pabanuara

    Ekonomia e betonit/ Qeveria pranon se Shqipëria ka 27.5 milionë m2 apartamente të pabanuara

    Në kulmin e debatit që ka hapur zgjerimi i pandalshëm i sektorit të ndërtimit, qeveria ka pranuar zyrtarisht se Shqipëria ka aktualisht 27.5 milionë metër katrorë ndërtesa të pabanuara. Të dhënat janë bërë publike në Planin Kombëtar për Rinovimin e Ndërtesave. Dokumenti është hartuar nga studioja austriake Kommunalkredit Public Consulting GmbH, për llogari të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë.
    “Në vitin 2023, numri i përgjithshëm i ndërtesave rezidenciale është llogaritur të jetë 632,936, me një sipërfaqe totale prej rreth 83.52 milion m², nga të cilat 56.06 milion m² janë të banuara/zëna,” thuhet në dokumentin shoqërues të projektligjit për rinovimin e stokut të ndërtesave.

    Plani Kombetar per Rinovimin e Banesave
    Më poshte dokumenti detajon me tabela kategoritë e ndërtesave të pabanuara. Sipas tyre, pjesa më e madhe rreth 14 milionë metër katrorë janë shtëpi të veçuara. Këto mund të jenë banesat e fshatit, të cilat kanë mbetur bosh si pasojë e zhvendosjes së popullsisë në qendrat urbane, por edhe shpopullimit masiv të vendit.
    Por përveç banesave të veçuara, Shqipëria ka një stok të madh banesash të pabanuara edhe në katgorinë e ndërtesave me shumë apartamente. Sipas të dhënave të dokumentit, aktualisht janë 9.63 milionë metra katrorë të pabanuara në kategorinë e ndërtesave me shumë apartamente. Pjesa dërrmuese e tyre janë pallate.

    Ndertesat e pabanuara sipas llojit
    Shqipëria ka përjetuar vitet e fundit një zgjerim masiv të sektorit të ndërtimeve rezidenciale. Lejet në seri për kulla të larta dhe komplekset rezidenciale në qendrat urbane, por edhe ato në zonat bregdetare kanë shtuar me ritme agresive stokun e ndërtimeve në vend. Por me milionat e metrave katrorë të banesave që janë bosh, kjo situatë ngre pikëpyetjen se çfarë po orienton ekonominë shqiptare drejt betonit.
    Sigurisht që një pjesë e ndërtimeve i përgjigjen kërkesës së qytetarëve, që kërkojnë të zhvendosen drejt banesave të reja më moderne, apo dhe me sipërfaqe më të mëdha. Por pavarësisht kësaj, shifrat tregojnë se Shqipëria ka një mospërputhje të madhe mes kërkesës për ndërtime rezidenciale dhe ofertës agresive në ndërtim.
    Kjo pasi sipërfaqja e banesave bosh aktualisht është sa 31 për qind e totalit të stokut të sipërfaqes së ndërtuar rezidenciale. Me pak fjalë, një në tre apartamente apo shtëpi janë aktualisht të pabanuara. Dhe kjo shifër është ndër më të lartat në Europë duke e kthyer Shqipërinë në një vend me fshatra dhe qytete fantazmë./kapitali.al

  • Investimet në ndërtesa për eficiencën deri 2050, 25 mld euro, kursimi kthen koston për 10.6 vjet

    Investimet në ndërtesa për eficiencën deri 2050, 25 mld euro, kursimi kthen koston për 10.6 vjet

    Ndërhyrjet në ndërtesa në Shqipëri, në funksion të eficiencës së energjisë, do të kishin një kosto prej 25.22 miliardë euro deri në vitin 2050, dhe kursimi që do të arrihej nga kjo do të mund të mbulonte këto masa brenda një dekade.Plani Kombëtar për Rinovimin e Ndërtesave, i nxjerrë për konsultim nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë, nënvizon se nga analiza e përgjithshme, sipërfaqja totale e stokut të ndërtesave në Shqipëri është 81.17 milionë m² (për vitin 2023, duke përfshirë vetëm ndërtesat e banimit të banuara) dhe do të rritet deri në 140.54 milionë m² në vitin 2050.Të paktën 41.27% e gjithë stokut të ndërtesave përbëhet nga ndërtesa rezidenciale njëkatëshe, ndërsa vetë sektori i ndërtesave rezidenciale ka një sipërfaqe prej 56 milionë m², i ndjekur nga kategoria e ndërtesave private me gati 19 milionë m², ndërsa ndërtesat publike kanë një sipërfaqe totale prej pak më shumë se 6.24 milionë m². Tabela 10.1 paraqet një përmbledhje të sipërfaqes totale të llogaritur për çdo sektor për vitin 2023 dhe vitin 2050.“Analiza e 15 ndërtesave referente për sektorët rezidencial, publik dhe privat tregon se potenciali i përgjithshëm i kursimit të energjisë në sektorin e ndërtesave në Shqipëri është 40-55% për rinovimin e thellë dhe 70-95% për rinovimin ZEB, kundrejt kërkesës për energji sipas skenarit bazë. Vlera monetare e këtyre kursimeve të energjisë (me çmimet aktuale) është paraqitur në tabelën 10.2.”Vlerësimi i tregut, i kryer për këtë plan, identifikon një nivel të konsiderueshëm të kursimeve potenciale të energjisë që mund të arrihen në Shqipëri duke zbatuar masa për eficiencën e energjisë në stokun e ndërtesave të vendit.Realizimi i potencialit të plotë të kursimit të energjisë, bazuar në masat me kosto efektive, do të kërkonte një investim total kumulativ prej rreth 25,223 milionë euro deri në vitin 2050 (shih tabelën e mësipërme) dhe kjo do të gjeneronte kursime vjetore të kostos për pronarët dhe përdoruesit përfundimtarë prej rreth 3,589 milionë euro — që do të thotë se kursimet do të mbulonin koston e masave brenda rreth 10.61 vjetësh për dekarbonizimin e stokut të ndërtesave në përgjithësi,” thuhet në dokument.I njëjti thekson se periudha mesatare më e shkurtër e ponderuar e kthimit është për ndërtesat private dhe komerciale, për shkak se ky sektor paguan çmime relativisht më të larta të energjisë elektrike (në fakt ata paguajnë çmimin e tregut) krahasuar me sektorët e ndërtesave rezidenciale dhe publike. Përfitimi shtesë i këtyre kursimeve të energjisë nuk do të kufizohej vetëm në sektorin e pronarëve/qiramarrësve, por do të përhapej në ekonomi në tërësi.“Përfitimet shtesë zakonisht klasifikohen në tre grupe: mjedisore, ekonomike dhe sociale. Grupi i parë përmban ndikimet më të rëndësishme dhe të drejtpërdrejta të eficiencës së energjisë, si kursimet e energjisë dhe reduktimet e emetimeve të gazeve me efekt serrë.Grupi i dytë përfshin, ndër të tjera, ndikimet pozitive makroekonomike në rritjen ekonomike, inovacionin dhe konkurrencën, si dhe varësinë nga importet.Grupi i tretë mbulon aspekte të tilla si përfitimet shëndetësore, reduktimi i varfërisë dhe punësimi. Megjithëse përfitimet shtesë të masave të eficiencës së energjisë janë të padiskutueshme, ato jo gjithmonë mund të maten dhe të kuantifikohen,” thuhet në dokument.Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Arkitekti suedez: projekti japonez rrezikon të dëmtojë peisazhin historik të zonës në Butrint

    Arkitekti suedez: projekti japonez rrezikon të dëmtojë peisazhin historik të zonës në Butrint

    Arkitekti suedez Peter Hallen – pedagog në Akademinë Mbretërore të Stokholmit dhe artitekti që ka dizenjuar Kep Merlin dhe disa godina në Tiranë si edhe Liza Fior – lektore pranë Universitetit të Arteve në Londër, ngrenë shqetesimin se projekti japonez rrezikon të dëmtojë në mënyrë të pakthyheshme peisazhin historik të zonës arkeologjike pasuri botërore e UNESCO-s
     

     
    LETRA PUBLIKE
    Së fundmi Kengo Kuma, projekti i një arkitekti japonez u përzgjodh si fitues i një konkursi arkitektonik në lidhje me qendrën e vizitorëve në zonën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s të Butrintit në Shqipërinë e Jugut.
    Ndoshta Kuma, thjesht ndoshta, e ka keqkuptuar se si ne në Perëndim i trajtojmë rrënojat e ndërtesave historike. Për shkak të pikëpamjeve të ndryshme mbi restaurimin dhe ndoshta edhe respektimin e fragmenteve të ndërtesave historike që nuk janë ekzaktësisht dërrmuese për syrin e patrajnuar.
    Të qenit një arkitekt suedez që ka punuar mjaft në Shqipëri dhe një fans i madh i Shqipërisë dhe Japonisë më jep frymëzim për të reflektuar mbi këtë projekt japonez për Butrintin.Në vizitën time të parë u dashurova me Butrintin, jo vetëm për arsye historike, por edhe për vendin, peizazhin në të. Një vend ku uji i ëmbël dhe i kripur takohen dhe ka tërhequr njerëzit që nga fillimi i kohërave. Ujë për të pirë dhe ushqim për të ngrënë…
    Atje kam përjetuar një koncert të mrekullueshëm të muzikës së shekullit të 16-të nga kori Romeo dhe Zhuliet nga Teatri Dramatik Mbretëror i Ingemar Bergman në Stokholm.Në një kohë tjetër, një prima balerinë ruse rrezikon këmbët dhe shputat e saj të çmuara duke sfiduar shiun së bashku me balerinën e saj nga Bolshoi.
    Unë kam blerë ushqime të prodhuara nga fshatrat përreth si dhe artikuj që i kanë bërë nga artizanët e prodhuar në vend. Kam shëtitur dhe eksploruar më këmbë dhe me varka të gjithë zonën.E dua vendin…
    Filozofia e Kumës
     
    Mendoj se në teori zgjedhja e Kengo Kumës si arkitekt për një projekt në peizazhin e Butrintit është e shkëlqyer pasi ai njihet për përdorimin e materialeve natyrore për të krijuar hapësira bashkëkohore, lidhjen mes arkitekturës, botës natyrore dhe komuniteteve lokale.
    Filozofia arkitekturore e Kuma-s sillet rreth idesë së integrimit të pandërprerë të ndërtesave me mjedisin e tyre, duke theksuar materialet që pasqyrojnë kontekstin dhe kulturën lokale.“Metoda ime është të shmang gjestet heroike, sepse arrin në një pikë ku heroikët vrasin bukurinë e materialit,” thotë ai hapur.
    “Ndërtesat e mia janë gjithmonë pjesë e vendit, pjesë e vendndodhjes. Unë dua të bashkoj ndërtesat me mjedisin sa më mirë të mundem. Harmonia është gjithmonë qëllimi i praktikës sime”, thotë Kuma.
    Ne e kuptojmë nga mënyra se si ai flet për qëllimet e tij dhe filozofinë e tij arkitekturore se ai është i përsosur për këtë punë!E megjithatë, ajo që ai mendon dhe ajo që thotë nuk përputhet me atë që ka propozuar për Butrintin. Si mund të jetë kjo?Ndërsa meditojmë mbi këtë, do të doja të vendosja në qendër të vëmendjes një projekt tjetër në një kontekst historik, atë të arkitektit Demitris Pikionis në Akropolin në Athinë, Greqi.
    Pikionis dhe Akropoli
    Në Akropol, Pikionis, iu bashkua një komisioni që mbikëqyr përmirësimet në rrugët përreth vendit arkeologjik në 1951. Ai këmbënguli se një projekt i tillë kërkonte të kuptohej si një “vepër arti”, format e paracaktuara dhe mënyrat mbizotëruese arkitekturore nuk mund të zbatoheshin. Do të kërkohet vëmendje maksimale ndaj detajeve.
    Ai u bë përgjegjës për pozicionimin e çdo guri të shtigjeve në një sipërfaqe prej 80,000 m2. Pikionis mblodhi shtigjet nga materialet e gjetura dhe të shpëtuara: shkëmbinj nga vendi i kombinuar me fragmente të lashta, por edhe mbetjet e pallateve neoklasike athinase, që më pas u rrëzuan për t’i hapur rrugë ndërtesave të banimit prej betoni.Vizatimet e Pikionis zbulojnë një ambivalencë të mëtejshme: shumica e projektit nuk përcaktohet në letër, por vetëm evokohet. Nuk është kryesisht vizual, por topografik. Në vend, pjesët u vendosën në diskutim me mjeshtrit. Ai na fton të gjejmë atë që ai e quajti të pashprehurën.
    Në një mënyrë sokratike, Pikionis favorizonte të folurën në vend të fjalës së shkruar. Vetëm faqja mund të verifikojë propozimin – atë që ai e quajti ‘bindje’ ndaj vendit.Arkitektura e teknologjisë së ulët e materialeve kryesisht të papërpunuara të Pikionis, e integruar në mënyrë delikate në sit, marrëdhënia me natyrën është çelësi.Rivendosje më shumë se restaurim
    Në Tokio u mahnita me faktin se ndërtesa për të cilën erdha direkt nga aeroporti u shkatërrua para syve të mi pas mbërritjes. Restoranti i famshëm Nomad nga Toyo Ito u copëtua. Si mund të ndodhë kjo?
    Duke kërkuar përgjigje në Japoni, shumë iu referuan çmimeve të larta në tokat e ndërtimit, të tjerët iu referuan një shkalle më të vogël respekti për objektin ekzistues.A mund të gjejmë një të dhënë një tjetër të dhënë në arkitekturën e tempullit japonez?Japonia ka zhvilluar një strategji origjinale për të luftuar kundër erozionit të monumenteve të saj: rindërtim periodik. Një herë në njëzet vjet, godinat e vjetra të shenjtërores së Isesë, shërbejnë si modele përpara se të rrafshohen me tokë për të ndërtuar ato të tempullit të ri në tokën ngjitur.Vazhdimësia e kësaj praktike përshkruhet që nga shekulli VI.Kështu, në Japoni, që në periudhat e hershme historike, një ndërtesë mund të ishte rindërtuar disa dekada pasi të ishte çmontuar ose shkatërruar, në një vend dhe në një shkallë tjetër, duke përdorur materiale të ndryshme ose pjesërisht të rinovuara.
    Këto praktika rindërtimi shkëputen nga ruajtja ose restaurimi në kuptimin modern të fjalës dhe janë më të ngjashme me atë të rikthimit.A mund të jetë kjo një e dhënë për shkallën e madhe që Kuma propozon për Butrintin?
    Personalisht Butrintin e gjej në shkallë të vogël, ndonjëherë edhe në miniaturë, fortesë si modelet për fëmijë ushtarë, për sfida loje.Konsideroj pikërisht veçantinë e Butrintit, shkallën intime të teatrit dhe bazilikën mbresëlënëse krah për krah. Gjenerata mbi gjenerata përgjithmonë në të njëjtin vend.Ose siç tha shoqja ime, arkitektja me bazë në Londër, Liza Fior: “Ne e vlerësonim shumë informalitetin e natyrës dhe historisë, dyshemetë me pllaka të përmbytura dhe pemët rreth gurëve”.“Rrënojat ekzistuese qëndrojnë si një seri dhomash, disa të lidhura me të tjerat, të cilat nuk janë në kundërshtim me madhështinë dhe singularitetin e strukturës së re të propozuar, thotë Liza.”Butrinti është një bukuroshe e fjetur dhe ne duhet të depërtojmë lehtë mbi dheun e tij për të mos e shtypur.
    A është ndërtimi i një monumenti bashkëkohor në kohën tonë, i vizatuar nga një arkitekt me famë botërore, mënyra më e mirë për ta shpëtuar këtë trashëgimi kulturore për të ardhmen?A nuk do të vrasë struktura e re, shtresat historike të së kaluarës vetëm duke u shfaqur kaq me zë të lartë?
    A integrohet vërtet qasja e Kuma ndaj vendit me peizazhin ekzistues dhe natyrën e tij, mendoj se jo. Është shumë e madhe dhe imponuese.
    A është qasja e saj integruese shoqërore siç pretendon ai? Liza Fior: “Unë mund të shoh se rruga e rrotullimit dhe përkushtimi ndaj komuniteteve lokale mund të jetë një gjë e mirë, por ende shumë e vështirë dhe shumë mbi fuqizimin e lidhjeve të gjuhës arkitekturore gjestike me Kuma-tokën dhe jo me vendin.”
    Nuk mund të ndalem së menduari për atë që bëri Vespasianus në Romë kur shkatërroi pjesë të Domus Aurea të Neronit dhe ndërtoi Koloseun mbi rrënojat e tij.
    Qëllimi i monumentit të ri ishte të na detyronte të harronim të parën. Nuk dua të harroj apo të pakësoj atë që është Butrinti tani. Do të doja të rrisja mundësinë tonë për të parë dhe përjetuar atë që është tashmë atje, për të krijuar një lloj xhami zmadhues për të na ndihmuar të kuptojmë dhe të na vendosë në vendin e njerëzve që jetuan atje dhe i ngritën ata gurë që janë ende në vend.
    Rrënojat e ndërtesave historike në vend nuk po bërtasin saktësisht, ato më tepër po na pëshpëritin mesazhin e tyre dhe sipas mënyrës sime të të menduarit më shumë shprehin qëndrimin e Pikionis sesa atë të kumbarit të Kuma, Kenzo Tange…
     
    Rama prezenton Qendrën e Pritjes së Vizitorëve në Butrint: E ka ideuar mjeshtri i madh japonez Kengo Kuma

     
    Website Saranda Web
    Facebook Saranda Web
    Instagram saranda.web
    Youtube sarandaweb
    Tiktok saranda.web
    Pinterest sarandaweb
    in sarandaweb

  • OKB fillon operacionin e pastrimit në Gaza, 80 për qind e ndërtesave të rrënuara

    OKB fillon operacionin e pastrimit në Gaza, 80 për qind e ndërtesave të rrënuara

    Programi i Zhvillimit i Kombeve të Bashkuara (UNDP), i cili aktualisht po vlerëson nevojat e rindërtimit në Gaza, thotë se më shumë se 80% e të gjitha ndërtesave në Rrip janë shkatërruar ose dëmtuar, ndërsa në kryeqytet, Qytetin e Gazës, shifra është deri në 92%.
    Një zëdhënës i UNDP-së në Gjenevë e përshkruan situatën nga terreni si “shkatërruese”. Organizata vlerëson se të paktën 55 milionë tonë rrënoja duhet të pastrohen.
    UNDP thotë se ka filluar disa operacione pastrimi, por prania e municioneve të pashpërthyera po pengon punën, duke shtuar se po gjenden trupa.

  • Kryebashkiaku i Milanos “i përfshirë” në skandalin e ndërtimeve të paligjshme, 74 persona thirren për të dëshmuar

    Kryebashkiaku i Milanos “i përfshirë” në skandalin e ndërtimeve të paligjshme, 74 persona thirren për të dëshmuar

    Kryebashkiaku i Milanos, Beppe Sala, njoftoi sot se nuk do të japë dorëheqjen, pas zbulimeve rreth skandalit të ndërtimeve të paligjshme në qytetin italian.

    Për të gjithë këtë rast, gjyqtarët italian kanë lëshuar 74 thirrje për t’u paraqitur, me akuzat kryesore që janë korrupsioni dhe ushtrimi i presionit të tepruar. Miratimi i lejeve për ndërtimin e rrokaqiejve të rinj dyshohet se shpesh është bërë përmes procedurave të shkurtuara. Madje edhe me certifikata në të cilat kompanitë e ndërtimit i referoheshin një rinovimi të thjeshtë të ndërtesave të vjetra.
    Lidhur me komitetin bashkiak të Milanos përgjegjës për mbrojtjen e mjedisit, ata kishin zgjedhur individë që, sipas shtypit, kishin përfituar financiarisht nga ndërtimi i ndërtesave të reja shumëkatëshe.
    Kreu i rigjenerimit urban të bashkisë, Giancarlo Tancredi, dha dorëheqjen sot, pasi prokurori i “qytetit ekonomik” të Italisë kërkoi arrestimin e tij. Të mërkurën, pritet që një numër i madh i personave të përfshirë në këtë çështje të merren në pyetje dhe më pas do të merret vendimi nëse ata do të dërgohen në burg, në pritje të gjyqit.
    Ndërkohë, në dhjetëra kantiere ndërtimi, ndërtimi i ndërtesave të reja është ndaluar me vendim të prokurorit dhe mijëra qytetarë – të cilët kishin bërë pagesa të konsiderueshme fillestare për të blerë shtëpi ultraluksoze në rrokaqiej – kanë mbetur duarbosh.

    Top Channel