Kronotipi është ritmi biologjik personal që ndikon në produktivitetin tonë dhe kontrollon ciklet e gjumit dhe zgjimit. Disa persona zgjohen herët dhe janë më produktivë në pjesën e parë të ditës – ky është kronotipi i mëngjesit. E kundërta është kronotipi i mbrëmjes, që përfshin njerëzit që zgjohen më vështirë dhe funksionojnë më mirë në orët e vona.
Personat e quajtur “shqiponja të natës” japin maksimumin kur gjithçka qetësohet, duke arritur rezultate më të mira në pasditet dhe mbrëmjet e vona. Megjithatë, mjekët paralajmërojnë se jeta e natës mund të jetë ngarkesë për shëndetin kardiovaskular dhe atë psikik.
Jeta e personave të natës është e lidhur ngushtë me disa zakone. Ritmi cirkadian i kronotipit të mbrëmjes zakonisht nuk është i sinkronizuar me lindjen dhe perëndimin e diellit.
Sipas Sleep Foundation, për këtë arsye personat e natës më shpesh zhvillojnë zakone jo të shëndetshme, si:
Vakte të vona
Cilësi më të dobët të gjumit dhe më pak orë gjumë
Aktivitet fizik të pamjaftueshëm
Konsumim më të shpeshtë të duhanit dhe alkoolit
Disa ekspertë besojnë se këto zakone lidhen me rrezikun e rritur për sëmundje kronike. Personat e natës kanë më shumë gjasa të kenë probleme kardiake, nivele më të larta të LDL (“kolesterolit të keq”) dhe triglicerideve. Një studim i kryer tek gratë e rritura tregoi se kronotipet e mbrëmjes kanë shëndet më të dobët kardiovaskular krahasuar me kronotipet e tjera. Ato hanë më jo shëndetshëm, ushtrojnë më pak, flenë më keq dhe pijnë më shumë duhan, të gjitha këto janë faktorë rreziku për sëmundjet e zemrës.
Qëndrimi zgjuar natën rrit rrezikun kardiovaskular
Ekspertët e UCLA Health theksojnë se edhe personat që rrinë zgjuar natën, edhe nëse nuk është ritmi i tyre natyral, kanë rrezik të shtuar për sëmundje kardiovaskulare. Ata që flenë më pak se shtatë orë në natë janë më të prirur të zhvillojnë:
Arteriosklerozë (ngurtësim të arterieve)
Arterosklerozë (ngushtim të arterieve)
Sëmundje të zemrës
Goditje në tru
Më shumë ankth dhe depresion
Sipas kërkimeve, personat që preferojnë të qëndrojnë zgjuar natës shfaqin më shumë simptoma ankthi dhe depresioni krahasuar me personat e mëngjesit. Arsyeja e mundshme: kronotipi i mbrëmjes lidhet me nivele më të larta të stresit dhe cilësi më të dobët të gjumit, dy faktorë që rrisin rrezikun e problemeve psikike.
Rrezik i shtuar për çrregullime metabolike
Çrregullimet metabolike ndikojnë në mënyrën se si trupi përpunon ushqimin dhe shndërron proteinat, karbohidratet dhe yndyrat në energji. Koha e vakteve, sidomos darka e vonë, mënyra si trupi përpunon sheqerin në gjak dhe sasia e gjumit kontribuojnë në zhvillimin e këtyre çrregullimeve. Obeziteti dhe diabeti tip 2 janë dy shembuj tipikë.
Në një studim me mbi 63.000 infermiere, ato që u vetëpërshkruan si “shqiponja të natës” kishin rrezik më të lartë të diabetit. Kronotipet e mbrëmjes konsumojnë më shumë kalori natën, kanë më shumë dëshirë për ushqime të veçanta dhe nivele dukshëm më të larta të glukozës në gjak.
Rrezik më i madh për probleme kognitive
Mungesa e gjumit nuk shkakton vetëm lodhje të fortë në mëngjes, por edhe probleme me kujtesën dhe zgjidhjen e problemeve. Disa studime tregojnë lidhje të drejtpërdrejtë midis hronotipit të mbrëmjes dhe funksionimit më të dobët kognitiv, sidomos tek personat me arsim të lartë.
Me disa ndryshime, rreziku mund të ulet
Ekspertët theksojnë që personat e natës mund të reduktojnë rreziqet shëndetësore me disa ndryshime të thjeshta:
Mundohuni të rregulloni ritmin cirkadian
Ekspozohuni ndaj dritës së fortë të mëngjesit
Rregulloni oraret e vakteve
Shmangni alkoolin dhe kafeinën natën
Kryeni aktivitet fizik më herët gjatë ditës
Përpiquni për 5 ditë radhazi të flini çdo natë disa minuta më herët.
Tag: natës
-
Flini vonë? Mjekët paralajmërojnë për pasoja serioze për zemrën, ja çfarë duhet të bëni
-
Fier – Reshjet e natës nuk kanë shkaktuar probleme në qark, situata mbetet nën kontroll
Screenshot
Gjatë natës, qarku i Fierit është përfshirë nga reshje shiu me intensitet deri në mesatar, të shfaqura në intervale të shkurtra kohore. Megjithatë, sipas strukturave të MC pranë bashkive dhe Drejtorisë Vendore të Policisë Fier, nuk janë raportuar situata problematike.Reklama në FieriWeb – “Oazi i Pishave”
Autoritetet bëjnë me dije se: Reklama në FieriWeb – “KETU MUND TE JETË REKLAMA JUAJ”
Akset nacionale dhe rurale janë të gjitha të kalueshme normalisht;
Furnizimi me energji elektrike vijon pa ndërprerje;
Furnizimi me ujë të pijshëm është në normalitet.
Strukturat përgjegjëse mbeten në kontakt të vazhdueshëm dhe në gatishmëri për çdo zhvillim të situatës.Reklama në FieriWeb – “PASTIÇERI “RUSTEMAJ”
Reklama në FieriWeb – “BREGU CLIMA”
Reklama në FieriWeb – “COVIM CAFFE”
-
Rrugët e kthyera në lumenj/ Reshje intensive shiu gjatë natës, përmbytet lagja “Besëlidhja” në Lezhë
Ashtu siç ishte parashikuar, reshjet e dendura të shiut gjatë natës së mbrëmshme janë kthyer në problem serioz për banorët e lagjes “Besëlidhja” në Lezhë.
E gjithë zona është pushtuar nga uji, duke vështirësuar lëvizjen e qindra qytetarëve që u është dashur të përballen me ujin në hyrjet e banesave.
Nga ana e bashkisë Lezhë bëhet me dije se situata do të marrë zgjidhje vetëm pas përfundimit të projektit që po zbatohet për trajtimin e ujërave të bardha dhe të zeza në këtë lagje, një investim i cili – sipas tyre – do të eliminojë përmbytjet e përsëritura.
Sipas sinoptikanëve, reshje të ngjashme dhe situatë problematike pritet të vijojnë edhe në ditët në vijim. -
Moti i keq godet Italinë, rrëshqitjet masive të dheut shkatërrojnë një banesë gjatë natës, autoritetet në kërkim të dy të zhdukurve
Moti i keq që goditi Italinë shkaktoi një rrëshqitje toke që rrëmbeu një shtëpi në Brazzano di Cormons, në provincën e Gorizias, gjatë natës së ditës së dielë.
Sipas Corriere, një person u nxor i gjallë nga rrënojat dhe kërkimet janë ende duke u zhvilluar për dy persona të zhdukur: një burrë 32-vjeçar gjerman dhe një grua 83-vjeçare, të cilën gjermani mund të ketë qenë duke u përpjekur ta shpëtonte.
Një rrëshqitje masive balte përfshiu një shtëpi të vjetër trekatëshe dhe banesën ngjitur. Pjesa e tokës u shkëput nga kodra pas kishës, e cila nuk u prek nga shembja. Shtëpia e gëlltitur nga rrënojat është shtëpia e një burri 35-vjeçar, me origjinë nga Gjermania, i cili emigroi së fundmi në fshatin në Friuli Venezia Giulia, ku ai ka një dyqan ushqimesh të shijshme. Dy të moshuar jetojnë në shtëpinë ngjitur, njëri prej të cilëve u shpëtua nga ekipet e shpëtimit. Balta ka mbuluar të gjithë zonën.
Zjarrfikësit iu përgjigjën thirrjes për ndihmë, të mbështetur nga vullnetarët e Mbrojtjes Civile dhe paramedikët e dërguar nga qendra e operacioneve Sores Fvg me ambulanca të shumta, një makinë mjekësore dhe një ekip shpëtimi me helikopter. Personi i plagosur, i cili theu këmbën, u transferua në spitalin në Udine.
Situata është e vështirë në të gjithë zonën e Cormons.
“Kam urdhëruar mbylljen e shkollave për sot”, shkroi kryebashkiaku Roberto Falcaro në mediat sociale.
“Duke marrë parasysh kushtet e trafikut dhe rrezikun, të gjithë po punojmë për të adresuar situatën sa më mirë që të mundemi”, shtoi ai.
“Shirat e natës së kaluar kanë shkaktuar dëme dhe probleme serioze në të gjithë zonën tonë. Ekziston një prani masive e policisë, zjarrfikësve dhe personelit të mbrojtjes civile që punojnë pa u lodhur. Ju lutemi të jeni shumë të kujdesshëm kur vozisni sepse disa rrugë janë ende të përmbytura dhe të tjerat janë plot me mbeturina”, përfundoi kryebashkiaku.
Sot në mëngjes, zjarrfikësit iu përgjigjën me varka dhe një helikopter nga Brigada e Zjarrfikësve të Venedikut në fshatin Versa, një fshat i Romans d’Isonzo në provincën Gorizia. Pas tejmbushjes së përroit
Zjarrfikësit kanë kryer dhjetëra operacione deri më tani për të ndihmuar shoferët në vështirësi, njerëzit e bllokuar në shtëpitë e tyre nga ujërat e përmbytjeve dhe rrëshqitjet e dheut. Ekipet e specializuara të ndihmës për përmbytjet dhe njësitë e pajisura me stacione pompimi me kapacitet të lartë kanë mbërritur nga Veneto dhe Emilia Romagna.Top Channel
-
Gazeta zvicerane: Arrestimi një i këngëtareje shqiptare dhe hijet e klubeve të natës
Gazeta zvicerane: Arrestimi një i këngëtareje shqiptare dhe hijet e klubeve të natës
Gazeta e njohur zvicerane “Neue Zürcher Zeitung” i ka kushtuar një shkrim të gjatë arrestimit të këngëtares shqiptare Eva Ndoja gjatë një koncerti në Zyrih. 36-vjeçarja shqiptare kishte vetëm disa minuta që ishte ngjitur në skenë gjatë një koncerti në prill të vitit 2024 kur policia hyri me forcë në klubin e natës dhe e arrestoi.
Ndoja ka mbi 130 000 ndjekës në rrjetet sociale dhe shumë fansa në Zvicër. Pronarët e klubit në Brüttisellen kishin shpërndarë fletëpalosje për koncertin e saj. Por policia vendase ndërpreu gjithçka me argumentin se Ndoja po këndonte pa një leje pune nga autoritetet zvicerane. Ajo kaloi një natë në paraburgim policor dhe prokuroria lëshoi më pas një urdhër penal kundër saj, Ndoja e ka kundërshtuar.
Gazeta zvicerane thotë se ky rasti ka hedhur dritë mbi “botën e të ashtuquajturave klube ballkanike. Ka dhjetëra vende të tilla, të gjitha që funksionojnë sipas të njëjtit koncept: ritme ballkanike, koncerte dhe valltarë”.
Në shkrim thuhet se pronarët e klubeve përdorin emra të njohur për të tërhequr sa më shumë klientë të jetë e mundur.
“Megjithatë, hetuesit besojnë se disa nga këto klube janë shumë më tepër sesa thjesht vende festash për të rinj nga Serbia, Maqedonia e Veriut, Kroacia ose Kosova. Në sytë e zbatimit të ligjit, ato janë një fasadë për biznese të dyshimta që përfshijnë krimin e organizuar. Disa hetime të mëdha në vitet e fundit çojnë në këtë përfundim.
Megjithatë, është një mjedis ku hetuesit mund të depërtojnë me shumë vështirësi. Vendndodhja është e lidhur mirë dhe e strukturuar hierarkikisht, sekrete dhe e mbyllur ndaj botës së jashtme” – thuhet në shkrim.
Gjatë dy fundjavave, hetuesit zvicerane kontrolluan gjithsej 13 klube, duke përfshirë menaxherët, punonjësit dhe klientët e tyre. 47 persona u ndaluan përkohësisht, kryesisht për shkelje të ligjeve të imigracionit dhe integrimit. Midis tyre kishte edhe disa muzikantë.
Gjatë operacionit, oficerët sekuestruan pistoleta, municione, një pistoletë me fishekë bosh, shkopinj dhe një shkop bejsbolli nga disa lokale. Në fund, u akuzuan 70 persona.
Gazeta zvicerane jep detaje edhe nga seanca gjyqësore e Eva Ndojës. “E veshur tërësisht me të zeza, me syze dielli të ngritura lart dhe pallton e varur mbi supe, Eva Ndoja qëndronte në sallën e gjyqit në Gjykatën e Qarkut Uster një vit e gjysmë pas incidentit. Këngëtarja nuk e pranon urdhrin penal se po punonte në një klub nate pa leje në atë kohë. Ajo ka punësuar një avokat.
Ajo udhëtoi nga Gjermania, ku jeton, për në Zvicër për gjyqin. Ajo i flet me qetësi dhe vendosmëri gjyqtares. Ajo tha: “Jam këtu sot për të paraqitur faktet në mënyrë korrekte. Kërkoj të drejtat e mia.”
Edhe pse ajo po këndonte kur policia hyri me forcë dhe megjithëse organizatorët e kishin reklamuar mbrëmjen me të në një fletushkë, muzikantja thotë: “Unë nuk punoja atje”.Ndoja tregon një histori krejtësisht të ndryshme. Fillon disa ditë para Bajramit në Kosovë.
Atje, këngëtarja vizitoi shoqen e saj, e cila më vonë u arrestua gjithashtu. Të dyja po diskutonin planet për festat. Shoqja e saj i thotë: “Do të shkojmë në Zvicër si mysafirë.” Një i njohur i kishte ftuar.
Me të mbërritur në Zvicër, një i njohur e çoi në klubin e natës në Brüttisellen. Këngëtarja këmbëngul se nuk kishte pasur kontakt të mëparshëm me askënd atje: “Nuk i njihja këta njerëz.” Ajo gjithashtu pretendon se nuk ka marrë para, as deri më sot. Ajo tha se mësoi për fletushkën me foton e saj vetëm kur oficerët e policisë ia përplasën në fytyrë: “Sigurisht që isha e tërbuar.”
Muzikantja thekson se ishte mysafire, jo këngëtare, në klubin e natës. Ajo dhe shoqja e saj kishin ndërmend të vazhdonin festën në një diskotekë. Por më pas një i njohur i kërkoi të këndonin një serenatë së bashku.
Muzikantja dhe avokati i saj thonë se janë të bindur: Ajo u shfrytëzua pa turp si karrem për një aktivitet. Për më tepër, ata argumentojnë se nëse një muzikant zviceran do të performonte një serenatë në një festë si një nder për një mik, nuk do të supozohej menjëherë se muzikanti po punonte në aktivitet.
Për të vërtetuar pafajësinë e saj, Eva Ndoja paraqiti si dëshmitar për mbrojtjen e saj pronaren e klubit të natës. Gruaja është një shtetase zvicerane me rrënjë shqiptare.
“43-vjeçarja është më shumë sesa thjesht një pronare klubi. Sipas burimeve të mirinformuara, ajo ka punuar prej vitesh si agjente për gra të reja nga Evropa Juglindore. Këto gra supozohet të gjenerojnë të ardhura në klube, duke punuar në bar, si këngëtare ose si hostessë. Ato pritet të kërcejnë me mysafirë meshkuj me veshje provokuese, t’i inkurajojnë ata të pinë dhe t’i bëjnë ata t’u blejnë pije të shtrenjta” – shkruan gazeta.
Në shkrim thuhet se 43-vjeçarja vepron si një ndërmjetëse e rëndësishme midis pronarëve të klubeve dhe vajzave që ajo organizon. Ajo gjithashtu mban kontakte me zyrtarët e klubeve që janë përballur me procedura ligjore. Megjithatë, ajo vetë nuk është ndjekur kurrë penalisht.
Ajo tha se e kishte parë Eva Ndojën për herë të parë në festë. “Nuk e kisha dëgjuar kurrë më parë këngën e saj të famshme,” tha ajo. “Isha shumë e emocionuar që kisha një të ftuar kaq të famshëm.”
Menaxheri i lokalit pretendoi se kishte vënë re se diçka nuk shkonte që disa orë para kontrollit të policisë. “Kishte dy mysafirë që silleshin çuditshëm. Nuk i njihja. U thashë: “Nuk jeni të ftuar”. Njëri prej tyre ishte shqiptar. Së pari, ai e uroi për festën e Bajramit, pastaj qeshi dhe tha se ishte me policinë.
Kur policia inspektoi klubin, ata morën në paraburgim edhe pronarin e klubit. “Më akuzuan për punë të paligjshme. As kjo nuk ishte e vërtetë.”
Eva Ndoja thotë se pati shumë telashe për shkak të incidentit. Asaj iu ndalua hyrja në vend dhe madje u ndalua një herë në aeroportin e Zyrihut. Sipas këngëtares, shoqja me të cilën ajo këndoi serenatën atë mbrëmje e pranoi akuzën ndaj saj. Ajo thotë se nuk e di pse.
Në fund, 36-vjeçarja triumfoi. Gjykata e liroi plotësisht nga akuzat. Gjykatësi deklaron se nuk kishte prova që ajo të ishte e punësuar, as për qëllimin e saj për të hyrë në Zvicër për këtë qëllim. “Situata na duket e paqartë sot, por shteti duhet të provojë fajësinë, jo qytetari pafajësinë e tij”. Muzikantja mori shpenzime ligjore dhe kompensim, që arrijnë në total afërsisht 6000 franga zvicerane.
Sapo u dha vendimi, këngëtarja u largua nga gjykata. Kur ajo dhe avokati i saj hipën në makinë, ajo tha se e meritonte të lirohej nga akuzat. “Më besoni.” ©LAPSI.al -
Kujdes në fundjavë/ Rritje temperaturash dhe reshje shiu, paralajmëron meteorologia:Ja zonat që rrezikohen të përmbyten
Rritje temperaturash dhe rrebeshe afatshkurtra ka paralajmëruar meteorologia Tanja Porja për ditën e sotme dhe këtë fundjavë. Ajo tha se rrebeshet do të nisin në orët e pasdites, ndërsa era do të jetë e fortë në hapësirat detare.
“Vranësira të dukshëm në territor. Kemi një rritje të lehtë të temperaturave në mëngjes edhe në mesditë 23 gradë është maksimumi i ditës së sotme. Do të kemi rrebeshe afatshkurtra në orët e vona të pasdites dhe era do të jetë e fortë në hapësirat kryesisht në kanalin e Otrantos.
Në orët e natës dhe paraditja e sotme kanë pasur shtim të vranësirave gjatë natës. Do të kemi prezence të reshjeve të pakta paraditen e sotme në verilindje dhe në qendër. Termometri ka shënuar rritje me 4 gradë”, tha Porja në A2 CNN.Sipas meteorologes edhe paraditen e sotme do të kemi prezencë të reshjeve.
“Në pjesën e dytë të ditës vranësira shtohen në të gjithë territorin, presim reshje të pakta në zonat jugore , më të konsiderueshme në veri e zonat qendër”.
Porja theksoi reshjet do të intensifikohen gjatë natës, ndërsa paralajmëroi se Lezha Shkodra dhe Durrësi rrezikohen nga përmbytjet.“Në mesnatë, gjatë natës dhe ditën e nesërme reshjet do të jenë me intensitet mesatar. Rrezikohen Shkodra, Lezha dhe Durrësi nga përmbytjet”.
Sipas meteorologes, reshjet do të vijojnë përgjatë gjithë fundjavës dhe do të ketë ndryshime të lehta të temperaturave -
Arrestimi i bujshëm i këngëtares së njohur shqiptare/ Skandali që zbuloi botën e errët të klubeve të natës
Nga Tobias Marti dhe Fabian Baumgartner, NEUE ZUERCHER ZEITUNG
Eva Ndoja solli shkëlqim në metropolin e Cyrihut në Zvicër. Por paraqitja e saj përfundoi me një skandal.
Këngëtarja 36-vjeçare shqiptare këndoi vetëm për disa minuta në prill të vitit 2024, kur policët bastisën klubin e natës dhe e arrestuan.
Në atdheun e saj, Ndoja është prej kohësh një yll — videoklipi i saj më i ri në YouTube është parë miliona herë. Në rrjetet sociale e ndjekin mbi 130.000 persona, dhe edhe në Zvicër ajo ka shumë fansa.
Drejtuesit e klubit në Brüttisellen duan të përfitojnë nga kjo famë. Klubi i natës ndodhet në një ndërtesë industriale të thjeshtë, pranë nyjës së autostradës. Ata shtypin fletëpalosje me portretin e Ndojës dhe premtojnë një mbrëmje plot shkëlqim.
Të pranishmit në festë po kremtonin Bajramin, festën myslimane të flijimit. Ishte ora tre e mëngjesit, kur Eva Ndoja dhe një shoqe e saj morën mikrofonin. Pas disa minutash, në klub shpërthen papritur paniku — policët arrestojnë këngëtaren e habitur.
Dyshimi: Ndoja po këndonte pa leje pune. Ajo kalon një natë në paraburgim, dhe prokuroria lëshon një urdhër dënimi ndaj saj. Por Eva Ndoja nuk dorëzohet — ajo kundërshton.
Një aksion i madh policor
Rasti i këngëtares çon drejt e në mes të botës së klubeve të Ballkanit. Ka dhjetëra të tillë në Zvicrën qendrore, dhe të gjithë funksionojnë sipas të njëjtit koncept: Balkan beats, koncerte dhe valltare.
Me emra të njohur, pronarët e klubeve përpiqen të tërheqin sa më shumë mysafirë në lokalet e tyre. Këngëtarët e vjetër të folklorit kujdesen për ndjenjat nostalgjike të diasporës, ndërsa reperët e egër synojnë publikun e ri.
Por hetuesit besojnë se disa nga këto klube janë shumë më tepër sesa vende argëtimi për të rinjtë nga Serbia, Maqedonia e Veriut, Kroacia apo Kosova. Sipas organeve të drejtësisë, ato shërbejnë si maskë për biznese të dyshimta, në të cilat përfshihet edhe krimi i organizuar. Këtë e tregojnë disa hetime të mëdha të viteve të fundit.
Megjithatë, është një botë ku hetuesit mezi arrijnë të depërtojnë. Skena është e organizuar mirë, me strukturë hierarkike, e mbyllur dhe e heshtur ndaj të jashtmëve. Për këtë arsye, hetuesit e Cyrihut përqendrohen në goditje të sakta dhe të qëlluara.
Aksione si ai i prillit 2024, kur Eva Ndoja u shoqërua nga policia, janë pjesë e kësaj strategjie. Atëherë hetuesit kontrolluan gjithsej trembëdhjetë klube gjatë dy fundjavave, përfshirë pronarët, punonjësit dhe mysafirët. 47 persona u arrestuan përkohësisht, kryesisht për shkelje të ligjit për të huajt.
Mes tyre kishte disa muzikantë. Në Buchs të kantonit të Cyrihut, hetuesit arrestuan disa këngëtare, një këngëtar dhe një reper, pasi nuk kishin leje pune. Në një lokal në Schlieren, ata shoqëruan edhe pop-starin serb Seka Aleksić — thuhet se edhe asaj i mungonte leja e punës.
Përveç kësaj, gjatë aksionit policia gjeti në disa lokale armë zjarri, municion, një armë sinjalizuese, shkopinj gome dhe një shkop bejsbolli. Në fund, 70 persona u paditën.
Këngëtarja dhe “asi” i saj i fshehtë në mëngë
E veshur e tëra në të zeza, me syzet e diellit ngritur lart dhe pallton hedhur mbi supe — Eva Ndoja shfaqet, një vit e gjysmë pas incidentit, në sallën e Gjykatës së Qarkut në Uster. Urdhrin penal, që e akuzonte se kishte ushtruar veprimtari fitimprurëse pa leje pune në klubin e natës, këngëtarja nuk e pranoi. Në vend të kësaj, ajo angazhoi një avokat.
Për gjyqin, Ndoja ka udhëtuar nga Gjermania, ku jeton, drejt Zvicrës. Me gjyqtarin flet qetësisht dhe me vendosmëri. Ajo thotë: “Jam këtu sot për ta paraqitur çështjen siç duhet”. Dhe shton: “Kërkoj të drejtën time”.
Megjithëse po këndonte në momentin kur policët hynë në klub, dhe megjithëse organizatorët kishin shpërndarë fletëpalosje me fytyrën e saj për të promovuar mbrëmjen, këngëtarja deklaron: “Unë nuk po punoja atje”.
Ndoja tregon një histori krejt tjetër. Ajo nis disa ditë para Bajramit, në Kosovë. Aty, këngëtarja kishte vizituar një mike të saj — të cilën më pas e arrestuan gjithashtu. Të dyja kishin planifikuar si ta kalonin festën. Sipas saj, mikja i kishte thënë: “Do të shkojmë në Zvicër si të ftuara”. Një i njohur i kishte ftuar.
Sapo mbërritën në Zvicër, i njohuri i dërgoi në klubin e natës në Brüttisellen. Me askënd tjetër nuk kishte pasur kontakt, betohet Ndoja: “Nuk i njihja këta njerëz”. As para nuk kishte marrë — as atëherë, as më pas. Dhe për fletëpalosjen me portretin e saj kishte mësuar vetëm kur policët ia kishin treguar. “Sigurisht që u zemërova,” thotë ajo.
Këngëtarja thekson se ndodhej në klub si mysafire, jo si artiste. Ajo dhe shoqja e saj kishin dashur vetëm të vazhdonin festën në një disko. Por atëherë, i njohuri i kishte kërkuar t’i këndonin bashkë një këngë.
Sipas Ndojës dhe avokatit të saj, ajo ishte përdorur në mënyrë të paskrupullt si “karrem” për të tërhequr njerëz në event. Për më tepër, shtojnë ata, nëse një muzikant zviceran do të këndonte si mysafir në një festë, askujt nuk do t’i shkonte në mend se ai po punonte.
Për të provuar pafajësinë e saj, Eva Ndoja kishte një “as nën mëngë”: ajo paraqet në gjyq një dëshmitare që e mbron — pronaren e klubit të natës.
Më shumë se vetëm pronare klubi
Gruaja, një zvicerane me rrënjë shqiptare, flet shpejt, por pothuajse nuk i përgjigjet në asnjë pyetje të gjyqtarit. Përkundrazi, në një moment e pyet vetë gjyqtarin nëse mund të bëjë ajo pyetje. Përgjigjja e tij: “Jo. Unë bëj pyetjet këtu”.
43-vjeçarja është më shumë se vetëm pronare klubi. Sipas burimeve të mirëinformuara, ajo punon prej vitesh si ndërmjetëse për vajza të reja nga Evropa Juglindore. Këto vajza duhet të punojnë në klube, në bar, si këngëtare ose si vajza që argëtojnë klientët për të rritur qarkullimin. Në klub, ato duhet të kërcejnë me veshje provokuese me mysafirët meshkuj, t’i inkurajojnë të pinë dhe t’u shërbejnë pije të shtrenjta.
43-vjeçarja shërben si nyje e rëndësishme lidhëse midis pronarëve të klubeve dhe vajzave që ajo i ndërmjetëson. Ajo mban kontakte edhe me përgjegjës të klubeve që janë përballur me gjykatën. Vetë ajo deri tani nuk është ndjekur penalisht.
E njëjta skemë është vënë re në disa hetime të fundit në Cyrih për klubet e Ballkanit. Gjithmonë bëhet fjalë për vajza të reja nga Evropa Juglindore dhe Lindore, mungesë lejesh pune dhe kushte shfrytëzuese të punës.
Natën kur klubi i saj u kontrollua nga policia, pronarja ishte aty. Gjyqtarit ajo tregoi më pas se nuk kishte lidhje me menaxhimin e klubit. Këtë detyrë e merrte pronari i klubit — ajo ishte vetëm pronare e firmës. Në festë ajo takoi Eva Ndojën për herë të parë. “Hitin e saj nuk e kisha dëgjuar kurrë”. Dhe shton: “Isha e lumtur që kishim një mysafire kaq të famshme”. Edhe pronari ishte i lumtur, prandaj kishte porositur fletëpalosjet.
Pronarja pretendon se disa orë para kontrollit të policisë kishte kuptuar se po ndodhte diçka: “Ishin dy mysafirë që silleshin çuditshëm, nuk i njihja. U thashë: Ju nuk jeni të ftuar”. Njëri prej tyre ishte shqiptar. Fillimisht i uroi festën, pastaj qeshi dhe tha se ishte nga policia.
Kur policia kontrolloi klubin, ata shoqëruan edhe pronaren. “Më akuzuan se kisha punuar pa leje. Nuk ishte e vërtetë”.
Pas pyetjes së gjyqtarit, ajo përsërit atë që kishte thënë Eva Ndoja: këngëtarja nuk e kishte ditur për fletëpalosjen, nuk kishte pasur kontakt më parë dhe nuk kishte marrë para. Pronarja e klubit thotë për Ndojën: “Ajo është krejtësisht e pafajshme”.
“Kam humbur besimin tek Zvicra”
Eva Ndoja thotë se, për shkak të këtij rasti, ka pasur shumë probleme. Ajo është ndaluar me një ndalim hyrjeje dhe një herë është bllokuar në aeroportin e Cyrihut. Shoqja e saj, me të cilën kishte kënduar atë mbrëmje, sipas këngëtares e ka pranuar urdhrin penal. Pse e bëri këtë, Ndoja thotë se nuk e di.
Ajo thotë: “Në vendin tonë ka vrasje. Dhe unë vij këtu për një gjë të tillë në gjykatë”. Avokati i saj flet për një proces penal të padrejtë: “Ajo ka humbur besimin tek Zvicra”.
Në fund, 36-vjeçarja triumfon. Gjykata e shpall të pafajshme plotësisht. Gjyqtari thotë se nuk u vërejt asnjë veprimtari fitimprurëse nga ajo, as që kishte ardhur me qëllim për këtë. Ai shton: “Situata na duket e paqartë, por shteti duhet të vërtetojë fajin dhe jo qytetari pafajësinë”. Këngëtarja merr kompensim për procesin dhe një shpërblim moral — rreth 6000 franga gjithsej.
Pasi dënohet vendimi, këngëtarja largohet nga gjykata. Nuk kthehet asnjëherë pas. Vetëm kur ajo dhe avokati ngjiten në makinë, shpreh sërish mendimin e saj. Thotë se shpalljen e pafajësisë e kishte fituar me të drejtë. “Më besoni”.
-
Rritje temperaturash dhe rrebeshe, ja zonat që rrezikohen nga përmbytjet
Rritje temperaturash dhe rrebeshe afatshkurtra ka paralajmëruar meteorologia Tanja Porja për ditën e sotme dhe këtë fundjavë. Në studion e Dita Jonë në A2 CNN, ajo tha se rrebeshet do të nisin në orët e pasdites, ndërsa era do të jetë e fortë në hapësirat detare.
“Vranësira të dukshëm në territor. Kemi një rritje të lehtë të temperaturave në mëngjes edhe në mesditë 23 gradë është maksimumi i ditës së sotme. Do të kemi rrebeshe afatshkurtra në orët e vona të pasdites dhe era do të jetë e fortë në hapësirat kryesisht në kanalin e Otrantos. Në orët e natës dhe paraditja e sotme kanë pasur shtim të vranësirave gjatë natës. Do të kemi prezence të reshjeve të pakta paraditen e sotme në verilindje dhe në qendër. Termometri ka shënuar rritje me 4 gradë”.
Sipas meteorologes së A2 CNN edhe paraditen e sotme do të kemi prezencë të reshjeve
“Në pjesën e dytë të ditës vranësira shtohen në të gjithë territorin, presim reshje të pakta në zonat jugore , më të konsiderueshme në veri e zonat qendër”.
Porja theksoi reshjet do të intensifikohen gjatë natës, ndërsa paralajmëroi se Lezha Shkodra dhe Durrësi rrezikohen nga përmbytjet.
“Në mesnatë, gjatë natës dhe ditën e nesërme reshjet do të jenë me intensitet mesatar. Rrezikohen Shkodra, Lezha dhe Durrësi nga përmbytjet”.
Sipas meteorologes së A2 CNN, reshjet do të vijojnë përgjatë gjithë fundjavës dhe do të ketë ndryshime të lehta të temperaturave.
-
Fëmijët që ‘punojnë natën’/ Shfrytëzim në zemër të Tiranës
Në Tiranë, fëmijë të mitur shihen çdo natë duke shitur lule nëpër rrugë e lokale. Ligjet që ndalojnë punën dhe shfrytëzimin e fëmijëve ekzistojnë, por zbatimi mbetet i dobët. Raportet ndërkombëtare paralajmërojnë për mungesë mbrojtjeje dhe për një fenomen që po normalizohet në jetën urbane.
Në mes të natës, rrugët e ndriçuara të “ish-Bllokut” në Tiranë mbushen me muzikë, makina dhe njerëz që e shijojnë jetën e natës. Por, mes dritave e zhurmës, shfaqet një tjetër realitet: Fëmijë të mitur, me tufa lulesh në duar, që enden mes makinave për të shitur. Janë mosha kryesisht nga 7-13 vjeç, që në vend të gjumit, kalojnë orët e vona të natës duke kërkuar disa lekë.
Në shumë raste nuk janë vetëm. Disa prej tyre shoqërohen nga të rritur që i vëzhgojnë nga larg dhe mbledhin fitimet e tyre në fund të natës. Shitja e një luleje, në dukje e pafajshme, shpesh fsheh pas vetes një zinxhir shfrytëzimi, ku përfiton dikush tjetër, jo fëmija.
Ky fenomen, dikur i kufizuar në stinën e pranverës me lulet mimoza, sot është bërë pjesë e përditshme e qytetit: Ditën para turistëve, natën para lokaleve. Për shumicën e këtyre fëmijëve, kjo “punë” nuk është zgjedhje, por detyrim, shpesh i vendosur nga vetë familjarët, që përfitojnë nga puna e tyre.
Ligjet ekzistojnë, por mbrojtja mungon
Avokati Alban Duraj thotë se kuadri ligjor shqiptar është i plotë për të ndaluar shfrytëzimin ekonomik të fëmijëve, por problemi qëndron te zbatimi.
“Ligjet janë të qarta, çdo formë shfrytëzimi për përfitime monetare është e ndaluar dhe e dënueshme, si në nivel kombëtar, ashtu edhe ndërkombëtar. Por, në terren fëmijët vazhdojnë të punojnë, të shfrytëzohen dhe të lihen pa mbrojtje,” thekson Duraj.
Korniza ligjore është e gjerë:
Kushtetuta (Neni 54) garanton mbrojtje të veçantë për fëmijët nga dhuna dhe shfrytëzimi.
Kodi i Punës ndalon punësimin e fëmijëve nën 16 vjeç, përveç rasteve të “punëve të lehta” që nuk dëmtojnë shëndetin apo arsimimin e tyre.
Ligji për Mbrojtjen e Fëmijëve (Nr. 18/2017) ndalon çdo formë pune që rrezikon shëndetin, edukimin apo zhvillimin e fëmijës dhe parashikon gjoba deri në 100 mijë lekë për shkelësit.
Kodi Penal (Neni 124/b) e cilëson si vepër penale detyrimin, shtytjen apo shfrytëzimin e të miturve për punë apo lypje, me dënim deri në 5 vjet burg.
Shfrytëzimi i fëmijëve në rrugët e Tiranës nuk është vetëm pasojë e varfërisë, por edhe e mungesës së përgjegjësisë institucionale. Agjencia Shtetërore për të Drejtat dhe
Mbrojtjen e Fëmijës ka rol kyç në identifikimin dhe trajtimin e rasteve të shfrytëzimit, por mesa duket nuk vepron ndaj këtij fenomeni.
Ndërkohë, patrullat e policisë gjatë natës ndalojnë automjete për testin e alkoolit, por nuk ndërhyjnë për largimin e fëmijëve, që enden mes rrugëve për të shitur lule.
“Fëmijët nuk kanë pse të jenë në rrugë. Është detyrë e shtetit t’i mbrojë, jo t’i lërë në duart e atyre që përfitojnë nga varfëria e tyre,” shton Duraj.
Në Tiranë, fëmijët që lypin apo shesin lule janë kthyer në pamje të zakonshme. Kalimtarët janë mësuar t’i shohin, e shpesh i ndihmojnë nga mëshira. Por, çdo monedhë e dhënë, në fakt, ushqen një sistem të fshehtë shfrytëzimi.
Raporti i fundit i GRETA-s, grupi i ekspertëve të Këshillit të Europës kundër trafikimit të qenieve njerëzore, i qershorit 2025, vlerësoi përparimet e Shqipërisë në zbatimin e Konventës për Luftën kundër Trafikimit, por paralajmëron se nevojiten ende përpjekje për të garantuar mbrojtje reale, mbështetje dhe drejtësi për viktimat, sidomos në fusshën e mbrojtjes së të drejtave të të miturve.
Raporti sërish ngre shqetësimin e vazhdueshëm për fëmijët që punojnë apo jetojnë në rrugë, duke e cilësuar këtë si një formë të shfrytëzimit ekonomik të lidhur me trafikimin. Edhe pse ligji i detyron bashkitë të krijojnë ekipe terreni për të identifikuar këta fëmijë, shumica prej tyre ende nuk e kanë zbatuar këtë detyrim. Organizata “Nisma ARSIS” është një nga të paktat që ofron mbështetje për fëmijët në rrugë, përfshirë ata që punojnë, por kapacitetet janë të kufizuara.
Në vend që të jenë në shkollë apo në gjumë, këta fëmijë qëndrojnë në semaforë e para lokaleve deri pas mesnate, nën rrezikun e trafikut, dhunës apo abuzimit. Dhe ndërsa ligjet flasin për mbrojtje, realiteti në rrugë tregon një tjetër histori: Një shoqëri që ka mësuar të bashkëjetojë me shfrytëzimin e fëmijëve të saj.
-
Studimi: Dritat e forta gjatë natës rrisin rrezikun e infarktit dhe goditjes në tru
Një studim i ri tregon se ekspozimi ndaj ndriçimit të fortë artificial gjatë natës mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe të trurit. Studiuesit zbuluan se ndotja nga drita pas errësirës lidhet me aktivitet më të lartë të stresit në tru, inflamacion të arterieve dhe rrezik më të madh për sëmundje kardiovaskulare.
Kjo është hera e parë që përdoren skanime të trurit dhe imazhe satelitore për të treguar një “rrugë biologjike” që lidh ndriçimin gjatë natës me sëmundjet e zemrës. Sipas dr. Shady Abohashemit nga Spitali i Përgjithshëm i Massachusetts-it dhe Harvard Medical School, ndotja nga drita, ashtu si ajo nga ajri apo zhurma, mund të ndikojë tek enët e gjakut përmes stresit nervor.
Studimi përfshiu 466 të rritur me moshë mesatare 55 vjeç që nuk kishin sëmundje të zemrës apo kancer. U mat sasia e dritës në shtëpitë e tyre dhe sinjalet e stresit në tru përmes skanimeve PET/CT. Gjatë periudhës së ndjekjes deri në vitin 2018, 17% e pjesëmarrësve zhvilluan probleme serioze të zemrës.
Rezultatet treguan se njerëzit e ekspozuar ndaj më shumë ndriçimi artificial gjatë natës kishin aktivitet më të lartë stresi në tru, më shumë inflamacion të enëve të gjakut dhe rrezik më të madh për sulm në zemër apo goditje në tru. Rreziku ishte më i madh te ata që jetonin në zona me stres social ose mjedisor shtesë, si zhurma e trafikut apo të ardhura të ulëta.
Dr. Abohashem tha se “ekziston një lidhje pothuajse lineare midis ndriçimit të natës dhe sëmundjeve të zemrës, sa më shumë dritë, aq më i lartë rreziku”. Ai sugjeroi që qytetet të reduktojnë ndriçimin e panevojshëm, të përdorin llamba me sensor lëvizjeje dhe që njerëzit të mbajnë dhomat e gjumit të errëta dhe të shmangin ekranet para gjumit.
Rezultatet do të paraqiten në sesionet vjetore shkencore të Shoqatës Amerikane të Zemrës. / Talker News – Syri.net