Tag: natën

Breshëritë e përsëritura të raketave të lëshuara nga Irani gjatë orëve të mbrëmjes nuk janë rastësi – ato pasqyrojnë një doktrinë të qëllimshme ushtarake dhe teknologjike të projektuar për të errësuar, befasuar dhe mbjellë frikë.
Ndërsa mbrëmja ofron fshehje të dukshme, zgjedhja për të sulmuar në të errur është e rrënjosur në shumë më tepër sesa dukshmëria. Është një kombinim i kufizimeve teknike, domosdoshmërisë operacionale dhe luftës psikologjike.
Raketat, ndryshe nga avionët, nuk mund të mbështeten në oksigjenin atmosferik për shtytje. Në vend të kësaj, ato duhet të mbajnë si karburant ashtu edhe oksidues – përbërës të nevojshëm për djegie – brenda sistemeve të tyre.
Kjo ndodh sepse raketat balistike arrijnë lartësi ku oksigjeni është i pakët ose nuk ekziston.
Kjo kërkesë themelore i ndan raketat në dy kategori: ato që fuqizohen nga karburant i lëngshëm dhe ato që përdorin karburant të ngurtë – secila me implikimet e veta strategjike.
Karburant i lëngshëm: I fuqishëm, por i ekspozuar
Raketat me rreze të gjatë veprimi të Iranit, përfshirë serinë Shahab, zakonisht përdorin karburant të lëngshëm.
Këto raketa kërkojnë një proces kompleks furnizimi me karburant para lëshimit, që përfshin dy rezervuarë të veçantë – një për karburant dhe një për oksidues.
Operacioni është i ndjeshëm në raport me kohën, i rrezikshëm dhe kërkon infrastrukturë stacionare lëshimi dhe ekipe tokësore.
Kjo e bën fazën e furnizimit me karburant hapësirën më të ndjeshme të raketës, veçanërisht nën syrin vigjilent të satelitëve të armikut dhe avionëve mbikëqyrës.
Për të zvogëluar rrezikun e zbulimit dhe sulmit, Irani shpesh kryen operacione furnizimi me karburant natën, kur dukshmëria është e ulët dhe shanset e zbulimit ajror ulen ndjeshëm.
Karburant i ngurtë: I lëvizshëm dhe në gatishmëri
Në të kundërt, raketat me rreze të shkurtër dhe të mesme veprimi si Fateh-110 dhe Zolfaghar zakonisht furnizohen me karburant të ngurtë.
Këto sisteme janë të para-ngarkuara me një përzierje karburanti dhe oksiduesi në një formë të ngurtë, të ruajtur brenda trupit të raketës.
Ato janë të gatshme për lëshim, nuk kërkojnë furnizim me karburant në vend dhe mund të qëllohen nga platforma të lëvizshme, duke i bërë ato ideale për sulme të papritura dhe luftë të decentralizuar.
Megjithatë, pasi ndizen, raketat me lëndë djegëse të ngurtë nuk mund të fiken ose të frenohen. Lëshimi është i pakthyeshëm – një kompromis operativ për lëvizshmërinë dhe shpejtësinë.
Pse raketat duhet të mbajnë oksigjenin e tyre
Shpesh lind pyetja se pse raketat kanë nevojë për oksidues në bord. Ndryshe nga motorët reaktivë, të cilët marrin oksigjen nga atmosfera, motorët e raketave duhet të funksionojnë në mjedise ku oksigjeni është i pamjaftueshëm ose mungon plotësisht.
Raketat balistike mund të ngjiten dhjetëra – ose edhe qindra – kilometra në qiell, shumë përtej lartësive të frymëmarrjes.
Për të siguruar shtytje të qëndrueshme, ato duhet të mbajnë gjithçka që nevojitet për djegie që nga fillimi.
Doktrina e formuar nga teknologjia dhe taktikat
Përdorimi i përsëritur i lëshimeve natën nga Irani nuk është vendim i rastësishëm. Ai pasqyron një doktrinë ushtarake shumështresore që merr parasysh realitetet teknike, mundësitë strategjike dhe dinamikën psikologjike të luftës.
Duke shfrytëzuar raketat me lëndë djegëse të ngurtë dhe të lëngshme, platformat e lëshimit të lëvizshme dhe fshehjen natyrore të mbrëmjes, Irani ka ndërtuar një sistem që i jep përparësi mbijetesës, surprizës dhe ndikimit psikologjik – edhe kur vetë raketat nuk arrijnë objektivat e tyre.
Në betejën e vazhdueshme për frenim dhe mbrojtje, koha e lëshimit është po aq kritike sa vetë raketa.