Filmi horror i Alfred Hitchcock-ut, ndoshta nuk do të ishte bërë një klasik i përjetshëm pa shtesën thelbësore të muzikës shqetësuese të Bernard Herrmann.
Violat që bërtasin si të dilnin nga një thertore. Nota të thella basësh që ngadalësohen gradualisht dhe duken sikur imitojnë rrahjet e dobëta të zemrës së një viktime. Nëse heqim muzikën e kompozitorit Bernard Herrmann nga filmi “Psycho” i regjisorit Alfred Hitchcock, i cili po mbush 65 vjet, mund të thuhet me siguri se ky horror i vitit 1960 nuk do të kishte të njëjtin efekt tronditës që shqetëson nervat.
“Kjo muzikë është gjithçka,” thotë Rachel Zeffira, kompozitore filmi. “Janë zogjtë, janë bletët, dhe janë zërat në fund të mendjes tënde.”
Projekti dukej i pafat që nga fillimi, pasi drejtuesit e Paramount-it (që kishin prodhuar pesë filmat e mëparshëm të Hitchcockut) treguan pak interes, nuk i lejuan të xhironte në ambientet e tyre dhe vetëm e shpërndanë filmin, pa e prodhuar vetë. Por, pavarësisht një buxheti të varfër, Hitchcock i provoi të gjithë të gabuar, dhe për këtë ai mund të falënderojë pjesërisht Herrmannin dhe aftësinë e tij për të krijuar kompozime që ngritën skenat në një nivel krejt të ri.
“Psycho” sigurisht që nuk ishte një film i keq para se t’i kompozohej muzika, por i mungonte tensioni,” shpjegon Steve C Smith, autori i librit të ri “Hitchcock and Herrmann: The Friendship and Film Scores that Changed Cinema”. Herrmann i dha filmit një impuls shumë të nevojshëm duke shkruar muzikë për një orkestër me 50 instrumente të gjitha tela, që ai e përshkroi si një „kthim tek uji i pastër dhe i ftohtë”.
Në rastin e skenës më të famshme, kjo rezultoi në një kor të britmave të larta, psikologjikisht shqetësuese, që bënë që audiencat e frikësuara të mos e shihnin më dushin si një vend të sigurt. „Para skenës së dushit, shumë prej motiveve muzikore kanë një cilësi depresive dhe nuk janë shumë të forta,” thotë Smith. „Por papritmas me skenën e dushit, mute-t në tela hiqen dhe tingëllojnë në mënyrë kafshërore. Kjo krijon një lidhje të zgjuar me Norman Bates, taksidermistin e zogjve.”
Herrmann detyroi Hitchcockun, që në fillim e kishte injoruar idenë, të shikonte skenën e dushit me dhe pa muzikën e tij që krijonte frikë të menjëhershme. „Oh po, duhet ta përdorim!” pranoi Hitchcock. „Por mendova se ti nuk doje muzikën time këtu?” iu përgjigj me sarkazëm Herrmann, para se regjisori të qeshte dhe të thoshte: „Djali im, sugjerim i papërshtatshëm.”
Kjo anekdotë reflekton partneritetin e zjarrtë mes tyre. Bashkëpunimi i tyre krijues vazhdimisht rezultonte në muzikë filmash që i bëjnë shikuesit të ndihen sikur janë pjesë e dialogut të brendshëm të turbullt të një personazhi, duke qenë dëshmitarë të ëndrrave më romantike dhe makthit më të dëshpëruar të tyre. Zeffira përshkruan muzikën që luhet sa herë Norman Bates është në ekran si „i dëshpëruar dhe i shqetësuar”, gjë që, sipas saj, „bën që të ndihesh keq për një vrasës. E di që përpara se të shkruante muzikë filmi, Hermann gjithmonë lexonte romanin mbi të cilin bazohej një film dhe studionte literaturën, kështu që muzika e tij ishte më empatike. Çdo notë që luante Herrmann kishte kuptim”./BBC/KultPlus.com
