Lajmidites.com

Tag: murtaja

  • Epidemia më e çuditshme e Francës nuk ishte murtaja, por kërcimi

    Epidemia më e çuditshme e Francës nuk ishte murtaja, por kërcimi

    Murtaja e Zezë me të drejtë mbetet epidemia më e njohur e historisë. Por në Europën mesjetare dhe të Rilindjes u përhap edhe një sëmundje shumë më e çuditshme: murtaja e kërcimit, e njohur edhe si koreomania.

    Ajo përfshinte grupe të mëdha njerëzish që vallëzonin për orë ose ditë të tëra në mënyrë të çrregullt dhe të furishme, pa qenë në gjendje të kontrollonin lëvizjet apo të ndalonin, derisa rrëzoheshin nga lodhja, madje disa edhe vdisnin. Grupet rriteshin deri në qindra persona, ndërsa sëmundja dukej sikur ishte ngjitëse. Dhjetëra raste të tilla janë regjistruar në botë nga shekulli i 7-të deri në shekullin e 19-të, me kulmin në Europë mes shekujve 14 dhe 17.

    “Pamja e koreomanisë është diçka që është e vështirë ta imagjinosh sot,” thotë Kathryn Dickason, studiuese e kërcimit mesjetar. “Ajo që i hutonte klerikët atëherë dhe që ende i mahnit lexuesit sot, është fakti se u prekën shumë njerëz; ndoshta ishte vërtet ngjitëse. Vetë përmasa kolektive e saj e bënte një spektakël,” shpjegon ajo.

    Rasti më i njohur i murtajës së kërcimit është ai i qytetit të vogël të Strasburgut, në Alsasë, në Perandorinë e Shenjtë Romane (sot Francë), në mesin e viteve 1500. Për këtë ngjarje kemi edhe më shumë të dhëna, pasi kanë mbijetuar disa dëshmi të kohës.

    Ja historia e këtij fenomeni të frikshëm dhe teoritë kryesore pse një qytet i tërë vallëzoi deri në vdekje.

    Çfarë ishte murtaja e kërcimit?

    Me 14 korrik 1518, në Strasburg, në një rrugë të ngushtë me kalldrëm përpara shtëpisë së saj, Frau Troffea u kap papritur nga lëvizje të dhunshme dhe filloi të vallëzonte pa kontroll gjatë gjithë ditës, derisa u rrëzua nga lodhja. Burri i saj i lutej të ndalonte, por të nesërmen ajo vazhdoi të vallëzonte, edhe pse këmbët i ishin ënjtur dhe i rridhnin gjak. Brenda një jave, më shumë se 30 njerëz iu bashkuan.

    Brenda një muaji, turma u rrit në rreth 400 persona. Disa kronika tregojnë se çdo ditë disa valltarë vdisnin nga infarkti, lodhja ose uria. Në shtator 1518, këshilli i qytetit i dërgoi valltarët në faltoren e Shën Vitusit për shërim hyjnor dhe, sipas burimeve, ata u shëruan.

    Ngjarja bëri bujë të madhe në kohën e vet, u përshkrua në gjashtë kronika dhe u pasqyrua edhe në art, si në gravura. Më vonë, piktori holandez Pieter Brueghel II e paraqiti këtë mani në pikturën e tij të vitit 1592, “Valltarët e Shën Gjonit në Molenbeek”.

    Ajo që e bën Strasburgun veçanërisht tërheqës është sasia e madhe e detajeve, thuajse si në një film horror me suspans. “Ka shumë hollësi intriguese. Kemi emra, dimë që burri i saj nuk u prek, njerëz që bashkohen e vallëzojnë derisa u del gjak nga këmbët. Është shumë dramatike,” thotë Dickason. Por elementi më i çuditshëm është se, pavarësisht gjithë këtyre detajeve, ende nuk dimë pse ndodhi.

    Çfarë e shkaktoi murtajën e kërcimit të vitit 1518?

    Në atë kohë, ngjarja në Strasburg dhe të tjera si ajo shiheshin si me origjinë mbinatyrore, për shkak të bindjeve të forta fetare dhe supersticioze. Mendohej se ishte një mallkim nga shenjtorë të zemëruar, pushtim nga demonë ose ndëshkim hyjnor për mëkatet.

    “Trajtimi i kërcimit të pandërprerë i përkiste vetëm kishës,” shpjegon Lynneth Miller Renberg, profesoreshë e historisë.

    Studiuesit modernë kanë propozuar shumë teori, por asnjë nuk është përfundimtare. A mund të ketë qenë helmim nga kërpudhat në ushqim? Apo epidemi encefaliti, epilepsie apo tifoje? Edhe pse këto sëmundje mund të shkaktojnë lëvizje të çrregullta, asnjëra nuk shkakton kërcim të pakontrolluar.

    Në vitet 1950, farmakologu suedez Eugene Louis Backman sugjeroi se fajtor mund të ishte një kërpudhë haluçinogjene e quajtur ergot, e cila kishte helmuar të korrat. Ai tha se përmbytjet e shpeshta në atë zonë favorizonin përhapjen e ergotit në drithëra. “Ergoti në thekër shkakton haluçinacione, shqetësim, shikim me ngjyra të forta dhe ndjeshmëri të shtuar ndaj ndikimeve të jashtme, si ritmi, i cili nxit kërcimin,” shpjegon Dickason.

    Por thekra nuk ishte ushqim bazë në të gjitha zonat ku janë regjistruar raste koreomanie, thotë historiani i mjekësisë John Waller. Një problem tjetër është se nuk ka dëshmi për nxirje të gjymtyrëve nga gangrena, një shenjë tipike e helmimit nga ergoti.

    Deri tani, teoria më bindëse është ajo e histerisë masive, e hedhur në vitet 1980. Dickason thotë se kjo histeri kolektive u formua si pasojë e tronditjeve të mëdha shoqërore, ndërsa Renberg thekson rolin e sjelljeve fetare rituale.

    Murtaja e kërcimit e vitit 1518 ndodhi pas një vargu fatkeqësish për banorët e Strasburgut: përmbytje, temperatura ekstreme, murtaja, madje edhe “shenja qiellore ogurzeza”, si kometa e vitit 1492, që nxitën frikë apokaliptike dhe trazira. Tre vite urie para 1518-ës çuan në kryengritje fshatarësh dhe shumë vdekje nga kequshqyerja. Kërcimi nisi në mes të korrikut, gjatë një vere jashtëzakonisht të nxehtë.

    “Kjo ishte një periudhë me shumë ndryshime: ngritja e shtresës së mesme, rebelime fshatarësh, uri, përmbytje, përhapja e shkencës, përndjekje për magji, murtaja e zezë,” shpjegon Dickason. Ajo e sheh koreomaninë si një mënyrë kolektive për të përballuar dhimbjen dhe kaosin. “Trupi i njeriut mbart brenda vetes dhimbjen dhe traumën e tronditjeve. Dhe nëse nuk përballesh plotësisht me to, ato shfaqen jashtë, në mënyra të çuditshme,” përfundon ajo.

    Dickason shpjegon se në këto raste të koreomanisë ka shumë gjasa që të kenë ndikuar edhe faktorë gjinorë dhe shoqërorë, sidomos në rastet më të vona si ai i vitit 1518. Gjatë kësaj periudhe, në gjuetinë e shtrigave akuzoheshin kryesisht gratë fshatare; dhe jo rastësisht, ato shfaqen më shpesh edhe si viktima në këto raste të vona të koreomanisë.

    A duhet të vazhdojmë të kërkojmë një shpjegim?

    Këto episode të koreomanisë na tërheqin ende sot, sepse janë njëkohësisht të njohura dhe të çuditshme. Por ka shumë gjëra që mund t’i humbasim nëse i studiojmë vetëm me syrin e shkencës moderne. Renberg thotë se ka rrezik kur përqendrohemi vetëm te shkaku.

    “Ne përqendrohemi aq shumë te pyetja se si ndodhi koreomania, saqë shpesh neglizhojmë pyetjen shumë më interesante: çfarë kuptimi kishte ajo për njerëzit e asaj kohe,” thotë Renberg. “Pse ata që i regjistruan këto ngjarje theksuan pikërisht ato gjëra që theksuan, dhe çfarë na tregon kjo për mënyrën si ata mendonin dhe për atë që e konsideronin të rëndësishme?”

    Sipas Renbergut, këto pyetje na ndihmojnë të mos i shohim këto dukuri thjesht si ngjarje të çuditshme, por t’i kuptojmë me më shumë ndjeshmëri dhe mirëkuptim. Në kohën kur ndodhën këto “epidemi”, njerëzit kishin bindje, praktika kulturore dhe mënyra të të menduarit shumë të ndryshme nga tonat sot, shton Dickason.

    “Nëse dikush i qaset koreomanisë vetëm nga këndvështrimi mjekësor, humbet shumë nga këto ndikime të rëndësishme kulturore,” thotë ajo. “Është shumë e rëndësishme që këta valltarë të vendosen në kontekstin e tyre kulturor dhe fetar, sepse pa këtë, fenomeni nuk kuptohet plotësisht.”

    Sipas Renbergut, koreomania është një dukuri “e mbërthyer mes ideologjisë mesjetare dhe asaj moderne dhe e trajtuar sipas dy sistemeve shumë të ndryshme besimi”.

     

     

  • Krizë e rëndë në blegtori, murtaja dhe lija rrezikojnë prodhimet vendase

    Krizë e rëndë në blegtori, murtaja dhe lija rrezikojnë prodhimet vendase

    Blegtoria në Greqi po kalon një nga krizat më të rënda të dekadave të fundit, për shkak të shpërthimit të dy sëmundjeve tepër të rrezikshme, murtajës dhe veçanërisht lisë së dhenve dhe dhive.
    Këto sëmundje ngjitëse të kafshëve, të njohura si zoonoza, kanë shkaktuar humbje masive, duke detyruar autoritetet të vendosin karantinë në disa rajone, kryesisht në Thesali dhe Maqedoninë Lindore.
    Sipas të dhënave zyrtare nga Ministria e Bujqësisë së Greqisë, vetëm gjatë 12 muajve të fundit janë therur mbi 300 mijë krerë bagëti të imta, prej të cilave rreth 263 mijë si pasojë e lisë dhe 38 mijë nga murtaja. Vetëm në 40 ditët e fundit, humbjet nga lija kanë arritur në mbi 100 mijë krerë, ndërsa që nga fillimi i vitit janë regjistruar 165 mijë humbje, që përbëjnë rreth 3.3% të tufës kombëtare.
    Kjo situatë po rrezikon seriozisht prodhimin e qumështit, ndërkohë që përfaqësues të fermerëve paralajmërojnë se, nëse nuk ndërmerren masa urgjente, deri në fund të dimrit edhe produktet bazë si kosi mund të kthehen në luks.
    Industria e përpunimit të qumështit ka ngritur alarmin, duke deklaruar se përhapja e pakontrolluar e lisë rrezikon furnizimin me lëndë të parë dhe prodhimin e djathit feta, një nga produktet më të rëndësishme tradicionale të Greqisë.
    Fermerët kanë bërë publike kërkesat e tyre:
    -Mbështetje ekonomike të menjëhershme
    -Kompensim i plotë për kafshët e humbura;
    -Masa të forta për ndalimin e përhapjes së sëmundjes.
    Aktualisht, dëmshpërblimi për kafshët e therura llogaritet nga 250 deri në 500 euro për kokë, ndërsa deri më tani janë shpërndarë mbi 30 milionë euro, me pritshmëri për fonde shtesë.
    Fermerët kanë paralajmëruar protesta masive në Kardhicë, duke theksuar se kjo nuk është një lëvizje simbolike, por një betejë për mbijetesë. Përveç humbjes së tufave, më shumë se 1.000 blegtorë kanë mbetur pa punë.
    Zgjidhja? Vaksinimi – por problemi është i thellë
    Sipas ekspertëve, vaksinimi i kafshëve konsiderohet aktualisht si e vetmja rrugëdalje, por situata është shumë më e ndërlikuar. Virusi i lisë mund të mbijetojë në mjedis deri në gjashtë muaj, ndërsa mungesa e kontrolleve kufitare, e shërbimeve veterinare dhe e hapësirave të përshtatshme për groposjen e kafshëve të ngordhura ka ndikuar në përhapjen më të gjerë të sëmundjes.
    Përballë kësaj krize të thellë, kërkohet bashkëpunim i ngushtë mes shtetit, pushtetit vendor dhe vetë fermerëve. Në të kundërt, e ardhmja e blegtorisë greke dhe e prodhimeve të saj tradicionale vihet seriozisht në pikëpyetje.

  • Krizë e rëndë në blegtorinë greke, murtaja dhe lija rrezikojnë prodhimet vendase

    Krizë e rëndë në blegtorinë greke, murtaja dhe lija rrezikojnë prodhimet vendase

    Blegtoria në Greqi po kalon një nga krizat më të rënda të dekadave të fundit, për shkak të shpërthimit të dy sëmundjeve tepër të rrezikshme, murtajës dhe veçanërisht lisë së dhenve dhe dhive.

    Këto sëmundje ngjitëse të kafshëve, të njohura si zoonoza, kanë shkaktuar humbje masive, duke detyruar autoritetet të vendosin karantinë në disa rajone, kryesisht në Thesali dhe Maqedoninë Lindore.
    Sipas të dhënave zyrtare nga Ministria e Bujqësisë së Greqisë, vetëm gjatë 12 muajve të fundit janë therur mbi 300 mijë krerë bagëti të imta, prej të cilave rreth 263 mijë si pasojë e lisë dhe 38 mijë nga murtaja. Vetëm në 40 ditët e fundit, humbjet nga lija kanë arritur në mbi 100 mijë krerë, ndërsa që nga fillimi i vitit janë regjistruar 165 mijë humbje, që përbëjnë rreth 3.3% të tufës kombëtare.
    Kjo situatë po rrezikon seriozisht prodhimin e qumështit, ndërkohë që përfaqësues të fermerëve paralajmërojnë se, nëse nuk ndërmerren masa urgjente, deri në fund të dimrit edhe produktet bazë si kosi mund të kthehen në luks.
    Industria e përpunimit të qumështit ka ngritur alarmin, duke deklaruar se përhapja e pakontrolluar e lisë rrezikon furnizimin me lëndë të parë dhe prodhimin e djathit feta, një nga produktet më të rëndësishme tradicionale të Greqisë.
    Fermerët kanë bërë publike kërkesat e tyre:
    -Mbështetje ekonomike të menjëhershme
    -Kompensim i plotë për kafshët e humbura;
    -Masa të forta për ndalimin e përhapjes së sëmundjes.
    Aktualisht, dëmshpërblimi për kafshët e therura llogaritet nga 250 deri në 500 euro për kokë, ndërsa deri më tani janë shpërndarë mbi 30 milionë euro, me pritshmëri për fonde shtesë.
    Fermerët kanë paralajmëruar protesta masive në Kardhicë, duke theksuar se kjo nuk është një lëvizje simbolike, por një betejë për mbijetesë. Përveç humbjes së tufave, më shumë se 1.000 blegtorë kanë mbetur pa punë.
    Zgjidhja? Vaksinimi – por problemi është i thellë
    Sipas ekspertëve, vaksinimi i kafshëve konsiderohet aktualisht si e vetmja rrugëdalje, por situata është shumë më e ndërlikuar. Virusi i lisë mund të mbijetojë në mjedis deri në gjashtë muaj, ndërsa mungesa e kontrolleve kufitare, e shërbimeve veterinare dhe e hapësirave të përshtatshme për groposjen e kafshëve të ngordhura ka ndikuar në përhapjen më të gjerë të sëmundjes.
    Përballë kësaj krize të thellë, kërkohet bashkëpunim i ngushtë mes shtetit, pushtetit vendor dhe vetë fermerëve. Në të kundërt, e ardhmja e blegtorisë greke dhe e prodhimeve të saj tradicionale vihet seriozisht në pikëpyetje.

    Top Channel

  • Shumica pajtohen/ Këto janë 5 vitet më të këqija në historinë e njerëzimit

    Shumica pajtohen/ Këto janë 5 vitet më të këqija në historinë e njerëzimit

    Ndonëse do të ketë gjithmonë debate se cili vit ishte më i keqi, është e pamundur të mohohet se këto 5 vite ishin shumë të tmerrshme.

    Historia e racës njerëzore, është një sagë e gjerë rrëfimesh magjepsëse. Ndër vite ka pasur shumë triumfe, por në sy priren të bien momentet e këqija. Në fakt, ne jemi shumë më të interesuar për luftërat dhe revolucionet sesa për paqen dhe vazhdimësinë.

    I. Viti 536

    Dimri i vitit 536 ishte një ngjarje rrëqethëse dhe e pazakontë. Historianët dhe shkencëtarët nuk e dinë ende në detaje se çfarë ndodhi. Por ajo pak që dimë është e tmerrshme. Për shkak të një shpërthimi vullkanik që ndodhi në Islandë, në atmosferën e Tokës u formua një mjegulle madhe.

    Ajo e dobësoi rrezatimin e diellit, shkaktoi temperatura shumë të ulëta, dhe ditë më të errëta në Hemisferën Veriore. Përveç problemeve në bujqësi dhe urisë, në të gjithë Evropën dhe Azi u përhapën sëmundjet.

    Në fakt, shumë burime kanë folur për ndikimin e këtij fenomeni, duke përfshirë historianin grek Prokopi:“…Dielli ndriçoi pa shkëlqim, tamam si Hëna, gjatë gjithë këtij viti … Njerëzit nuk ishin të përjashtuar as nga lufta, murtaja dhe as ndonjë gjë tjetër që të çonte në vdekje”. Këto ngjarje tragjike nuk u kufizuan vetëm në vitin 536. Efektet e dimrit vullkanik u ndjenë për vite me radhë, duke shkaktuar miliona e miliona të vdekur.

    II. Viti 1315

    Të nisura në prillin e vitit 1315, reshjet e dendura të shiut shkatërruan Evropën për 150 ditë me radhë. Ende nuk dihet shkaku i saktë i kësaj ngjarje të pazakontë, por kemi shumë informacione për pasojat. Përmbytjet shkatërruan shumë të korra. Gruri, elbi, tërshëra dhe thekra ishin të pakta, duke shkaktuar ngordhjen e shumë kafshëve bujqësore.

    Sëmundjet dhe kequshqyerja u përhapën m e shpejtësi, dhe shumë njerëz iu drejtuan masave të dëshpëruara për të mbijetuar, siç ishin aktet e kanibalizmit. Kur uria u bë e padurueshme, familjarët u kthyen kundër njëri-tjetrit. Nuk ishte e pazakontë që njerëzit të hanin kufoma dhe të bastisnin varrezat për të gjetur diçka për të ngrënë.

    Historianët besojnë në këtë sjellje të pështirë mund të ketë kontribuar ergotizmi (një formë çmendurie që lind kur viktima ha kokrra thekre të mykura). Shkalla e kriminalitetit u rrit. Hajdutët hynin në tokat bujqësore, vidhnin të mbjellat dhe ia shisnin ato ofertuesit më të lartë.

    Kjo ngjarje – e cila tani njihet si Uria e Madhe – shkoi përtej vitit 1315, duke sjellë për disa vite rendimente të ulëta të korrave. Megjithëse historianët nuk e dinë me siguri, disa kanë vlerësuar se uria e madhe çoi në vdekjen e 1 milion njerëzve.

    III. Viti 1348

    Murtaja bubonike mbërriti në Evropë në tetorin e vitit 1347. Minjtë që bartnin baktere e transportuan Murtajën duke u strehuar nëpër anijet tregtare. Pleshtat që ushqeheshin me këta minj e transmetuan më pas sëmundjen duke kafshuar njerëzit. Viktimat e murtajës përjetonin shumë simptoma, duke filluar nga gjëndrat e mbushura me qelb, deri tek dhimbje e kokës dhe të vjellat.

    Po ashtu ata shfaqën helmim të gjakut dhe gangrenë. Pjesët e lëkurës u bëheshin shpesh të zeza, kjo është arsyeja pse Murtaja bubonike njihet edhe si Vdekja e Zezë. Në fillim të janarit 1348, qyteti italian i Firences u bë një vatër e nxehtë e epidemisë. Murtaja zhduku gjysmën e popullsisë së qytetit, dhe u zhvendos në shumë qytete të tjera italiane.

    Nga Italia, Murtaja kapërceu Alpet dhe depërtoi në Zvicër, Austri, Hungari, Gjermani dhe Francë përpara se të vazhdonte rrugën për në Flandër (Belgjika e sotme), Holandë dhe përtej Kanalit Anglez. Murtaja vazhdoi të bënte kërdinë në të gjithë Evropën për disa vite, duke zhdukur miliona njerëz. Askush nuk e di numrin përfundimtar të vdekjeve, por disa historianë besojnë se murtaja vrau 1/3 e popullsisë evropiane.

    IV. Viti 1918

    Lufta e Parë Botërore pati një ndikim shkatërrues. Kostoja e luftës i rrënoi ekonomitë, dhe humbja e jetëve ishte e tmerrshme. Çdo fazë e konfliktit ishte e zymtë, dhe viti i fundit nuk bënte ndonjë përjashtim. Gjatë Ofensivës së 100 Ditëve, gjermanët ishin në një situatë të dëshpëruar.

    Prodhimi i tyre industrial kishte rënë, ndërsa bllokada britanike i kishte privuar ata nga lëndët e para. Me ndihmën e Forcave të Ekspeditës Amerikane, Fuqitë Aleate goditën linjat gjermane, duke i sprapsur ato në të gjithë Evropën, dhe duke vrarë miliona ushtarë. Lufta mori fund me nënshkrimin e marrëveshjes së armëpushimit më 11 nëntor.

    Por nuk ishte vetëm lufta, ajo që e bëri 1918–ën një vit të zymtë. Botës iu desh të përballej edhe me një katastrofë tjetër: Gripin spanjoll. Në dallim nga shumica e formave të gripit – të cilat janë të lehta – gripi spanjoll ishte potencialisht fatal për të gjitha moshat. Dhimbjet e kokës, të fytit dhe ethet ishin simptoma tipike, shpesh shkaku i vdekjes por ishte pneumonia.

    Gripi spanjoll vazhdoi ta sfiliste botën për disa vjet. Sërish numri i të vdekurve mbetet i paqartë. Por vlerësimet luhaten midis 25–100 milion njerëzve.

    V. Viti 1942

    Lufta e Dytë Botërore ishte edhe më shkatërruese se sa Lufta e Parë Botërore. Duke filluar me pushtimin nazist ndaj Polonisë në shtator 1939, 6 vitet që pasuan ishin disa nga më të errëtat në historinë e njerëzimit. Beteja e Stalingradit, ishte padyshim ngjarja më e tmerrshmenë Luftën e Dytë Botërore.

    Ajo nisi në gushtin e vitit 1942 dhe përfundoi në shkurtin e vitit 1943. Hitleri ishte i vendosur të pushtonte me çdo kusht qytetin, si për arsye territoriale ashtu edhe për propagandë, pasi ai ishte emërtuar Stalingrad sipas liderit sovjetik Josif Stalin. Egërsia e luftimeve ishte e jashtëzakonshme.

    Pjesa më e madhe e betejës varej nga luftimet godinë më godinë, duke përfshirë granatat, bajoneta dhe flakëhedhësit. Po ashtu pati shumë bombardime, dhe në fund të betejës, u numëruan mbi 2 milionë viktima. 1942 ishte gjithashtu një nga vitet më të këqija të Holokaustit.

    Ushtria gjermane dhe Schutzstaffel (SS) ishin në thelb njësi të lëvizshme vrasëse, që vrisnin çdo hebre që mund të gjenin në Bashkimin Sovjetik. Për më tepër, gjatë kësaj kohe nazistët vranë gjithashtu miliona hebrenj polakë në dhomat e gazit. E gjithë Lufta e Dytë Botërore ishte e tmerrshme, por viti 1942 ishte ndoshta viti më i tmerrshmi konfliktit.

    ObserverKult

    —————–

    Lexo edhe:

    MISTERE DHE SEKRETE: SA PAK DIMË PËR PIRAMIDAT!

  • Kush janë 5 vitet më të këqija në historinë e njerëzimit

    Kush janë 5 vitet më të këqija në historinë e njerëzimit

    Historia e racës njerëzore, është një sagë e gjerë rrëfimesh magjepsëse. Ndër vite ka pasur shumë triumfe, por më shumë në sy priren të bien momentet e këqija. Në fakt, ne jemi shumë më të interesuar për luftërat dhe revolucionet sesa për paqen dhe vazhdimësinë. Ndonëse do të ketë gjithmonë debate se cili vit ishte më i keqi absolut, është e pamundur të mohohet se këto 5 vite ishin shumë më të tmerrshëm.

    1. Viti 536

    Dimri i vitit 536 ishte një ngjarje rrëqethëse dhe e pazakontë. Historianët dhe shkencëtarët nuk e dinë ende në detaje se çfarë ndodhi. Por ajo pak që dimë është e tmerrshme. Për shkak të një shpërthimi vullkanik që ndodhi në Islandë, në atmosferën e Tokës u formua një mjegulle madhe.

    Ajo e dobësoi rrezatimin e diellit, shkaktoi temperatura shumë të ulëta, dhe ditë më të errëta në Hemisferën Veriore. Përveç problemeve në bujqësi dhe urisë, në të gjithë Evropën dhe Aziu përhapën sëmundjet. Në fakt, shumë burime kanë folur për ndikimin e këtij fenomeni, duke përfshirë historianin grek Prokopi:“…Dielli ndriçoi pa shkëlqim, tamam si Hëna, gjatë gjithë këtij viti … Njerëzit nuk ishin të përjashtuar as nga lufta, murtaja dhe as ndonjë gjë tjetër që të çonte në vdekje”. Këto ngjarje tragjike nuk u kufizuan vetëm në vitin 536. Efektet e dimrit vullkanik u ndjenë për vite me radhë, duke shkaktuar miliona e miliona të vdekur.

    2. Viti 1315

    Të nisura në prillin e vitit 1315, reshjet e dendura të shiut shkatërruan Evropën për 150 ditëme radhë. Ende nuk dihet shkaku i saktë i kësaj ngjarje të pazakontë, por kemi shumëinformacione për pasojat. Përmbytjet shkatërruan shumë të korra. Gruri, elbi, tërshëra dhe thekra ishin të pakta, duke shkaktuar ngordhjen e shumë kafshëve bujqësore.

    Sëmundjet dhe kequshqyerja u përhapën m e shpejtësi, dhe shumë njerëz iu drejtuan masave të dëshpëruara për të mbijetuar, siç ishin aktet e kanibalizmit. Kur uria u bë e padurueshme,familjarët u kthyen kundër njëri-tjetrit. Nuk ishte e pazakontë që njerëzit të hanin kufoma dhe të bastisnin varrezat për të gjetur diçka për të ngrënë.

    Historianët besojnë në këtë sjellje të pështirë mund të ketë kontribuar ergotizmi (një formë çmendurie që lind kur viktima ha kokrra thekre të mykura). Shkalla e kriminalitetit u ri.Hajdutët hynin në tokat bujqësore, vidhnin të mbjellat dhe ia shisnin ato ofertuesit më të lartë.

    Kjo ngjarje – e cila tani njihet si Uria e Madhe – shkoi përtej vitit 1315, duke sjellë për disa vite rendimente të ulëta të korrave. Megjithëse historianët nuk e dinë me siguri, disa kanë vlerësuar se uria e madhe çoi në vdekjen e 1 milion njerëzve.

    3. Viti 1348

    Murtaja bubonike mbërriti në Evropë në tetorin e vitit 1347. Minjtë që bartnin baktere e transportuan Murtajën duke u strehuar nëpër anijet tregtare. Pleshtat që ushqeheshin me këta minj e transmetuan më pas sëmundjen duke kafshuar njerëzit. Viktimat e murtajës përjetoninshumë simptoma, duke filluar nga gjëndrat e mbushura me qelb, deri tek dhimbje e kokës dhe të vjellat.

    Po ashtu ata shfaqën helmim të gjakut dhe gangrenë. Pjesët e lëkurës u bëheshin shpesh të zeza, kjo është arsyeja pse Murtaja bubonike njihet edhe si Vdekja e Zezë. Në fillim të janarit 1348, qyteti italian i Firences u bë një vatër e nxehtë e epidemisë. Murtaja zhduku gjysmën e popullsisë së qytetit, dhe u zhvendos në shumë qytete të tjera italiane.

    Nga Italia, Murtaja kapërceu Alpet dhe depërtoi në Zvicër, Austri, Hungari, Gjermani dhe Francë përpara se të vazhdonte rrugën për në Flandër (Belgjika e sotme), Holandë dhe përtej Kanalit Anglez. Murtaja vazhdoi të bënte kërdinë në të gjithë Evropën për disa vite, duke zhdukur miliona njerëz. Askush nuk e di numrin përfundimtar të vdekjeve, por disa historianë besojnë se murtaja vrau 1/3 e popullsisë evropiane.

    4. Viti 1918

    Lufta e Parë Botërore pati një ndikim shkatërrues. Kostoja e luftës i rrënoi ekonomitë, dhe humbja e jetëve ishte e tmerrshme. Çdo fazë e konfliktit ishte e zymtë, dhe viti i fundit nuk bënte ndonjë përjashtim. Gjatë Ofensivës së 100 Ditëve, gjermanët ishin në një situatë të dëshpëruar.

    Prodhimi i tyre industrial kishte rënë, ndërsa bllokada britanike i kishte privuar ata nga lëndët e para. Me ndihmën e Forcave të Ekspeditës Amerikane, Fuqitë Aleate goditën linjat gjermane, duke i sprapsur ato në të gjithë Evropën, dhe duke vrarë miliona ushtarë. Lufta mori fund me nënshkrimin e marrëveshjes së armëpushimit më 11 nëntor.

    Por nuk ishte vetëm lufta, ajo që e bëri 1918–ën një vit të zymtë. Botës iu desh të përballej edhe me një katastrofë tjetër:Gripin spanjoll. Në dallim nga shumica e formave të gripit – të cilat janë të lehta – gripi spanjoll ishte potencialisht fatal për të gjitha moshat. Dhimbjet e kokës, të fytit dhe ethet ishin simptoma tipike, shpesh shkaku i vdekjes por ishte pneumonia.

    Gripi spanjoll vazhdoi ta sfiliste botën për disa vjet. Sërish numri i të vdekurve mbetet i paqartë. Por vlerësimet luhaten midis 25–100 milion njerëzve.

    5. Viti 1942

    Lufta e Dytë Botërore ishte edhe më shkatërruese se sa Lufta e Parë Botërore. Duke filluar me pushtimin nazist ndaj Polonisë në shtator 1939, 6 vitet që pasuan ishin disa nga më të errëtat në historinë e njerëzimit. Beteja e Stalingradit, ishte padyshim ngjarja më e tmerrshmenë Luftën e Dytë Botërore.

    Ajo nisi në gushtin e vitit 1942 dhe përfundoi në shkurtin e vitit 1943. Hitleri ishte i vendosur të pushtonte me çdo kusht qytetin, si për arsye territoriale ashtu edhe për propagandë, pasi ai ishte emërtuar Stalingrad sipas liderit sovjetik Josif Stalin. Egërsia e luftimeve ishte e jashtëzakonshme.

    Pjesa më e madhe e betejës varej nga luftimet godinë më godinë, duke përfshirë granatat, bajoneta dhe flakëhedhësit. Po ashtu pati shumë bombardime, dhe në fund të betejës, u numëruan mbi 2 milionë viktima. 1942 ishte gjithashtu një nga vitet më të këqija të Holokaustit.

    Ushtria gjermane dhe Schutzstaffel (SS) ishin në thelb njësi të lëvizshme vrasëse, që vrisnin çdo hebre që mund të gjenin në Bashkimin Sovjetik. Për më tepër, gjatë kësaj kohe nazistët vranë gjithashtu miliona hebrenj polakë në dhomat e gazit. E gjithë Lufta e Dytë Botërore ishte e tmerrshme, por viti 1942 ishte ndoshta viti më i tmerrshëm i konfliktit. / History of Yesterday – Bota.al

  • Shtatë katastrofa të lashtësisë, që e ndryshuan botën tonë

    Shtatë katastrofa të lashtësisë, që e ndryshuan botën tonë

    Kur studion historinë e lashtë, duket ndonjëherë befasuese sesi njerëzimi ka arritur të ekzistojë ende në shekullin XXI-të. Qytetërimet e lashta u goditën në mënyrë të përsëritur nga fatkeqësitë, natyrore dhe të shkaktuara nga njeriu, të cilat qytetërimi modern i ka parë rrallë. Duket se kur natyra po përpiqej të na fshinte nga faqja e dheut, ne ishim të zënë duke i bërë keq njëri-tjetrit. Ja cilat janë 7 nga katastrofat më të rënda që e kanë tronditur botën e lashtë.

    1. Krateri Çiksulub: Përplasja e një asteroid shkaktoi një shfarosje masive

    Krateri Çiksulub gjendet në gadishullin Jukatan të Meksikës. Me përmasa 180 kilometra i gjerë dhe 20 kilometra i thellë, ky krater gjigant u shkaktua nga përplasja në Tokë e një asteroidi rreth 66 milionë vjet më parë. Besohet se ai kishte një diametër rreth 10 kilometra.

    Mund të mos duket shumë i madh, por për shkak të shpejtësisë së madhe me të cilën po udhëtonte u përplas mbi Tokë me fuqinë e mbi 1 miliard bombave atomike.

    Valët goditëse u ndjenë në të gjithë globin dhe erërat me shpejtësi deri në 965 kilometra në orë zhdukën gati 75 për qind të jetës së gjallë. Miliona tonë hi, gazra dhe mbeturina mbytën atmosferën, duke e bllokuar Diellin dhe shkaktuar një rënie të madhe të temperaturës. Kur këto mbeturina filluan të binin në Tokë, u bë aq nxehtë sa pati kudo zjarre të mëdha.

    2. Cunami “Doggerland” zhduku banorët prehistorikë të Detit të Veriut

    Rreth 8.000 vjet më parë, midis Skocisë Veriore, Danimarkës dhe Ishujve të Kanalit, ekzistonte një zone tokësore. Në këta ishuj, të njohur si Doggerland, jetonin fise të ndryshme të epokës së Mesolitit, që janë përshkruar si një kopsht parahistorik i Edenit.

    Rreth 20.000 vjet më parë, nivelet e detit filluan të rriten për shkak të një çlirimi masiv të ujit që vinte nga një liqen akullnajor në Amerikën e Veriut, Liqenit Agazsiz. Niveli i detit u rrit me më shumë se 70 centimetra, dhe toka që dikur kishte qenë Doggerland u zhyt në ujë, duke lënë pas një numër ishujsh.

    Gjithçka ishte mirë, derisa një rrëshqitje masive e tokës pranë asaj që është Norvegjia e sotme hodhi në deri rreth 3000 kilometra kub tokë. Kjo shkaktoi një cunami masiv që i asgjësoi plotësisht ishujt dhe të gjithë ata që jetonin në to. Dallga kishte përafërsisht të njëjtën madhësi me atë që shkatërroi disa pjesë të Japonisë në vitin 2011.        

    3. Tërmeti i Damghanit shkatërroi Iranin e lashtë

    Më 22 dhjetor 856 Pas Krishtit, një tërmet me magnitudë 7.9 goditi një zonë 320 kilometra të gjerë në Iranin e sotëm. Besohet se epiqendra ishte nën kryeqytetin e atëhershëm, Damghan. Tërmeti shkaktoi rreth 200.000 të vdekur, dhe klasifikohet si tërmeti i 5-të më vdekjeprurës në histori.

    Edhe pse një shifër e frikshme, duhet të mos harrojmë se 1 mijë vite më parë dendësia e popullsisë ishte shumë më e ulët s sot. Dhe që një tërmet të vriste një numër kaq të lartë njerëzish, do të duhej të ishte vërtet i tmerrshëm. Ata që nuk u vranë menjëherë nga tërmeti,vdiqën si pasojë e humbjes së furnizimit me ujë.

    4. Murtaja e Antoninit që gati sa nuk e gjunjëzoi Romën

    Midis viteve 165 dhe 180 Pas Krishtit, Perandoria Romake u godit nga një murtajë e tmerrshme, e quajtur Murtaja e Antoninit sipas njërit prej viktimave të saj të mundshme, Mark Aurel Antonini. Por ajo njihet edhe si Murtaja e Galenit , sipas mjekut grek që dokumentoi sëmundjen.

    Duke studiuar shënimet e Galenit, historianët modernë kanë arritur në përfundimin se murtaja ishte shkaktuar nga një formë veçanërisht vdekjeprurëse e lisë ose fruthit. Besohet se sëmundja u soll në perandori nga ushtarët romakë që po ktheheshin në shtëpi nga betejat që zhvilluan në Lindje. Besohet se deri në 5 milionë njerëz vdiqën nga kjo sëmundje. Gjatë valës së dytë goditëse, historiani Dion Kasi shkroi se 2000 njerëz në ditë vdisnin vetëm në Romë. Kjo do të thotë se vdiqën afro 1 në 4 të infektuar.

    5. Shpërthimi i malit Vezuv varrosi për shumë shekuj 2 qytete të mëdha

    Mali Vezuv është ndoshta shpërthimi më i famshëm vullkanik në historinë e regjistruar. Para se të shpërthente në vitin 79 pas Krishtit, ai e paralajmëronte popullsinë përreth me një tërmet. Mjerisht, ai u shpërfill. Dhe ajo që ndodhi më pas ishte një shpërthim vërtet kataklizmik.

    Një re vdekjeprurëse e gazit të mbinxehur shpërtheu në qiell deri në lartësinë 33 kilometra. Shkëmbi i shkrirë dhe hiri i nxehtë ranë nga qielli. Dy qytete romake ndodheshin rrëzë Vezuvit. Pompei ishte vetëm 8 km larg, ndërsa Herkulaneumi akoma më afër. Banorët e tyre, të cilët i kishin injoruar ngjarjet pararendëse, u mbytën nga hiri, u dogjën për vdekje dhe më pas u mbytën nga mbeturina dhe llava piroklastike.

    Popullsia e kombinuar e të dy qyteteve ishte rreth 20.000 banorë, dhe mbetjet e 1.500 njerëzve janë gjetur në rrënojat e 2 qyteteve. Numri i përgjithshëm i viktimave nuk dihet.

    Pompei u la në harresë për shekuj derisa u ri–zbulua në vitin 1631, kur zona u godit nga shpërthim tjetër vullkanor.

    Ndërkohë gjatë shekullit XX u zbulua shkalla e plotë e asaj që kishte ndodhur. Për shkak se llava piroklastike vërshoi shumë shpejt mbi 2 qytetet, dhe u ftoh shumë shpejt, trupat e banorëve mbetën të varrosur në shkëmbinjtë vullkanikë, dhe më pas u dekompozuan.

    Sot ato janë në formën e statujave, që na ofrojnë një panoramë të tmerrshme se si vdiqën këta qytetarë. Vezuvi konsiderohet ende si vullkani më vdekjeprurës në planet. Ai është ende aktiv dhe më shumë njerëz jetojnë në afërsi të tij sesa pranë çdo vullkani tjetër. Herën tjetër që do të shpërthejë, mund të ketë miliona, dhe jo dhjetëra mijëra të vdekur.

    6. Murtaja e Justinianit vrau miliona njerëz

    Nga viti 51 deri në vitin 549 Pas Krishtit, murtaja e Justinianit shkatërroi Perandorinë Romake Lindore. Ajo përfshiu të gjithë Mesdheun, Evropën dhe Lindjen e Afërt. Kostandinopoja, kryeqyteti bizantin, ishte vatra fillestare. Epidemia mori emrin e perandoritbizantin Justiniani I, që ishte në pushtet në atë kohë.

    Sipas historianit bashkëkohor Prokopi, Justiniani ishte një nga të paktët njerëz që u prek nga kjo sëmundje dhe jetoi për ta treguar historinë. Por shumica e njerëzve nuk ishin aq me fat.

    Murtaja zhduku afro 1/5 popullsisë së Konstandinopojës. Nga aty u përhap në Egjiptin Romak në vitin 541 dhe vazhdoi në Evropë deri në vitin 549.

    Ndërsa shifrat e sakta janë të pasigurta, kronikat e kohës flisnin për 5000 të vdekur njerëz në ditë vetëm në Kostandinopojë. Vlerësohet se gjatë kësaj epidemie, numri i të vdekurve ishte midis 40–100 milion njerëzve. Sot besohet Murtaja është shkaktuar nga bakteri Yersiniapestis. I njëjti bakter shkaktoi Murtajën Bubonike (Vdekja e Zezë) të viteve 1347-1351, që shfarosi pjesën më të madhe të popullsisë së Evropës.

    7. Luftërat e Tre Mbretërive, mund të kenë vrarë 2/3 e popullsisë së Kinës

    Ajo e Tre Mbretërive është një periudhë historike që mbulon vitet 220–280 Pas Krishtit, gjatë së cilës Kina u nda në tre shtete dinastike:Cao Uei, Shu Han dhe Vu. Kjo periudhë ishte një nga më të përgjakshmet jo vetëm në historinë kineze, por edhe në historinë botërore.

    Sepse pati një luftë pothuajse të vazhdueshme në rajon, ku u angazhuan ushtri prej më shumë se 500.000 burrash, duke shkaktuar masakra aq të mëdha, të cilat Perëndimi nuk do t’i arrinte t’i kopjonte deri në Luftën e Parë dhe Luftën e Dytë Botërore.

    Një regjistrim mbarëkombëtar i realizuar në vitin 280, pretendoi se në Kinë jetonin gjithsej 2.5 milionë familje me 16 milionë banorë në total. Një regjistrim i bërë në fillim të periudhës tregoi më shumë se 11 milionë familje dhe 56 milionë individë. Pra një rënie drastike prej afro 40 milionë njerëzish.

    Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se 40 milionë njerëz vdiqën gjatë kësaj periudhe.  Vlerësimet më konservatore flasin për afro 12 milionë të vdekur për shkak të luftës, ndërsa pjesa tjetër mund të ketë emigruar për shkak të urisë dhe sëmundjeve infektive. / Ancient Origins – Bota.al

  • Murtaja e Zezë në trojet shqiptare

    Murtaja e Zezë në trojet shqiptare

    Murtaja e Zezë në trojet shqiptare – Nga Ardian Muhaj

    Një nga mitet që sillen vërdallë në opinionin publik shqiptar këto ditë pandemie globale është edhe ai se Murtaja e Zezë ose pandemia më tragjike në historinë e Europës nuk e ka prekur popullsinë shqiptare, pra as qytetet e fshatrat në trojet shqiptare në atë periudhë, në vitet 1348-1350. Madje ka edhe nga ata që e çojnë më tej këtë mit duke pretenduar se Murtaja e Zezë që ka prekur të gjithë botën e njohur nga Azia, në Europë e Afrikë, nuk e paska prekur Ballkanin. Ky mit i rrejshëm është thelbësor për të kuptuar një buqetë mitesh të tjera mbi historinë e shqiptarëve dhe që na e kanë turbulluar shikimin e të kaluarës sonë me syrin e logjikës.

    Mungesa relative e dokumenteve bashkëkohëse mbi pasojat e murtajës në Shqipëri ka krijuar këtë përshtypje, natyrisht të gabuar, sikur trojet shqiptare nuk u prekën nga kjo tragjedi e përmasave apokaliptike. Të dhënat për kërdinë që ajo bëri në popullsinë shqiptare edhe pse të pakta nuk mungojnë. Për shembull dokumentohet se në vitin 1363 pothuajse të gjithë nënshtetasit venedikas që jetonin apo ndodheshin në Vlorë, vdiqën si pasojë e murtajës. Dokumenti që e përshkruan këtë edhe pse nuk thotë asgjë për pjesën tjetër të popullsisë, por, vetëm na thotë se të gjithë venedikasit vdiqën, nuk është se i përjashton të tjerët nga fatkeqësia, por thjesht objekt i atij dokumenti ishte fati i venedikasve. Këtë e vërteton edhe fakti se viktimë e murtajës së vitit 1363 në Vlorë u bë edhe sundimtari i saj, Jovan Komnen Asen, vëllai i mbretit bullgar Jovan Aleksandër dhe kunati i mbretit Dushan.

    Dihet që vala e parë e epidemisë goditi Italinë që në dhjetor 1347 dhe u përhap në pjesën tjetër të Europës ndërmjet viteve 1348 dhe 1352. Tragjedia e epidemisë së murtajës shkaktoi vdekjen e rreth një të tretës së popullsisë europiane, pra rreth 25-30 milionë të vdekur për vetëm tre vjet. Për këtë arsye popullsia e Europës, arrin sërish në nivelin e përpara epidemisë, pra në 80 milionë vetëm në fundin e shek. XV.

    Kjo epidemi konsiderohet si ngjarja më e rëndësishme në historinë mesjetare të Europës. Murtaja rishfaqej herë pas herë në zona të ndryshme. Kështu në vitin 1382, 19 mijë vetë vdiqën si pasojë e rishfaqjes së murtajës në Venecia. Në prill të vitit 1391 Raguza ua ndaloi banorëve të saj të shkonin në Budva apo Ulqin për shkak të murtajës që ishte përhapur në këto vende. Po ashtu edhe banorëve nga Budva dhe Ulqini u ndalohej të hynin në zonën e Raguzës, dhe shkelësit e këtij urdhri dënoheshin me gjobë deri 100 dukate.

    Epidemitë e murtajës nuk i kursyen qytetet shqiptare, veçanërisht ato të pellgut të Shkodrës. Kështu Balëza që dikur kishte qenë qendër peshkopate, në kadastrën e Shkodrës të vitit 1416 përmendet si një katund i thjeshtë me 25 shtëpi. Qyteti i Shasit, që në shek. XIV kishte prerë monedhat e veta, në vitin 1406 ishte në gjendje të dëshpëruar dhe peshkopi i Shasit u kërkoi venedikasve ndihmë për ta rindërtuar. Megjithatë në vitin 1443 Shasi ishte një katund i thjeshtë e në vitin 1476 përmendet si «villa de Suazzo»- fshati i Shasit.

    Burimi: kulturatv.com

  • MURTAJA SHPERTHEU!

    MURTAJA SHPERTHEU!

    Jusuf Buxhovi

    Lam Mula erdhi çastin që tellallët, me çirrjet për shpërthimin e murtajës dhe fermanin e mbylljes, kalonin nga Çarshia e Madhe te pjesa që shpjente te Ura e Tabakut për në Shkukëz, ku tashmë, flitej se ishte hapur një gropë e mëdha me gëlqere, një si varr i përbashkët, pët të vdekurit nga murtaja. Dukej tejet i shkallmuar.

    “Filloi dënimi ynë me vdekje”.

    Ia ktheva se nuk do t’i nënshtrohemi këtij dënimi, pa marrë parasysh se tellallët thonë se e kemi nga Perendia. I thashë se këtë e kemi nga robi, dhe çfarëdo që vjen nga robi, ka edhe ilaçe.

    “Sidoqoftë, murtaja është murtajë… Ajo e bën të veten…”

    Ia përkujtova grrithen në Malsi kundër murtajës së fundi.

    “Mikrrobi mundet me mikrob…”

    N’ato fjalë hyri Rremë Kusari. Fisnik si gjithmonë, dukej i qetë.

    “Ta nisim grrithjen. Ata me të veten e ne me tonën… Të bashkuem, nuk dorëzohemi…”

    E mora ngryk, sikur të kërkoja ngushëllim nga shqetësimi i brendshëm, që po më ngulfaste.

    “Të paça, vëlla. Do të bashkohemi i madh e i vogël, xhami, teqe e kishë, për me e luftue këtë të keqe që po na kërcënon me shfarosje…

    (Shkëputje nga romani “Shënimet e Gjon NIkollë Kazazit”, botoi “Rilindja”, Prishtinë, 1982)

  • Murtaja e bagëtive, Bashkia e Shkodrës nis takime informuese me fermerët

    Murtaja e bagëtive, Bashkia e Shkodrës nis takime informuese me fermerët

    Bashkia e Shkodrës, me mbështetjen e Ministrisë së Bujqësisë ka nisur një seri takimesh informuese me fermerët në të gjitha njësitë administrative.
    Qëllimi është ndërgjegjësimi për rreziqet që sjell murtaja e bagëtive të imta dhe marrjen e masave parandaluese.
    Sot në Dajç, Velipojë dhe Bërdicë u zhvilluan takime me fermerët ku u diskutua për masat higjeno-sanitare, rëndësinë e bashkëpunimit me autoritetet lokale dhe u ofruan këshilla praktike për përballimin e situatës.
    Bashkia e Shkodrës thotë se ka hartuar një plan të detajuar takimesh në bashkëpunim me të gjithë aktorët lokalë e qendrorë.
    “Bashkia Shkodër dhe Ministria e Bujqësisë janë në krah të fermerëve në çdo hap, për të përballuar së bashku këtë sfidë dhe për të garantuar zhvillimin e qëndrueshëm të bujqësisë dhe blegtorisë”, njoftoi Bashkia e Shkodrës.
    Kujtojmë se në fillim të qershorit, autoritetet në Shkodër kanë vendosur në karantinë një fermë në njësinë e Postribës, ku u shfaq murtaja e bagëtive./tvklan

  • Murtaja e bagëtive nuk e ka ndërmend të ndalojë/ Ka shkuar në 10 numri i vatrave, 12 ferma me të imta janë infektuar

    Murtaja e bagëtive nuk e ka ndërmend të ndalojë/ Ka shkuar në 10 numri i vatrave, 12 ferma me të imta janë infektuar

    Sëmundja e murtjaës ka zgjuar hartën e infektimit, murtaja e ruminatëve tashmë mbërritur edhe në Lushnje e Gjirokastër. Numri i vatrave me murtajë ka shkuar në 10, ndërsa numri i fermave të infektuara në 12. Sëmundja që i mër jetën bagëtive të imta është prezente nga veriu e deri në jug të Shqipërisë.
    Prezenca e këtij infeksioni në Gjirokastër vë në rrezik një numër të lartë bagëtish, pasi numri më i madh i fermave me dele dhe dhi gjenden në bashkinë e Gjirokastrës dhe Konispolit. Masat parandaluese si ndalimi i tregtisë së gjësë gjallë, apo izolimi kullotave nuk e kanë frenuar përhapjen e murtajës.
    Sulmet ndaj bazave nukleare/ Zëvendëspresidenti amerikan, Vance: SHBA-të s’janë në luftë me IraninDeri më tani numri i kafshëve të asgjësuar ka shkuar në 1200. Nëse kjo sëmundje mer fund para shtatorit ky do të jetë një lajm i mirë për blegtorinë shqiptare, temperaturat e larta janë në favor të fermerëve pasi virusi i murtajës nuk reziston gjatë në diell. Por që murtaja të asgjesohet para vjeshtës, mjekët veterinar kërkojnë edhe bashkëpunimin e fermerëve që të lajmërojnë mënjeherë në rast se në tufat e tyre shfaqet murtaja e ruminatëve.
    Deri më tani Ministria e Bujqësisë ka dhënë vetëm këshilla se si mund të parandalohet murtaja, por ende nuk ka folur nëse këta fermerë do të dëmshpërblen apo jo.
    Murtaja në Shqipëri mbërriti si pasojë e futjes së kafshëve kontrabandë nga Rumania të cilat shiteshin në tregjet e gjësë së gjallë më certifikata të falsifikuara. Dështimi i kontrolleve veterinary në dogan apo në trëgjet e kafshëvë a bërë që murtaja sot të jetë prezente në Shkodër, Dibër, Bulqizë, Tiranë, Korcë, Devoll, Skrapar, Lushnje dhe Gjirokastër.