Të moshuarit që kërkojnë rritje të pensioneve për të mbuluar shpenzimet vetjake, duhet të punojnë sërish.
Si një zgjidhje për një jetë më dinjitoze dhe pasjen e burimeve të mjaftueshme financiare, qeveria planifikon një plan masash për grupmoshën e tretë në 5 vitet e ardhshme. Mbrojtja ekonomike dhe sociale e të moshuarve në nevojë do të mbështet në riintegimin e tyre në sektorë të cilat kanë nevojë për punëtorë por kryesisht në ata të gjelbër.
“Parësore është krijimi i mundësive të punësimit në sektorët e gjelbër. Nxitja e krijimit të ndërmarrjeve sociale si një instrument për punësim dhe vetëpunësim të të moshuarve.”
Planifikohet gjithashtu të krijohet një mjedis mundësues për një jetë dinjitoze për gratë dhe burrat e moshuar të moshës 60 vjeç, E cila do të përfshijë dhe lehtësirat fiskale duke nisur nga heqja e tatimit që vendosen për shtëpitë e banimit, token etj por dhe heqjen e taksës vjetore për automjetet vetiake të të moshuarve 65+ dhe reduktimin e gjobave dhe kamat-vonesave .
“Përmirësimi i aksesit në shërbime bankare dhe financiare. Qasja drejt zhvillimit të llogarive kombëtare të transfertave si dhe lehtësira fiskale për të moshuarit.”
Janë mbi 608 mijë pensionistë në zonat urbane dhe mbi 96 mijë në zonat rurale që presin të përfitojnë nga politikat lehtësuese. Ndonëse kërkesa kryesore të moshuarve është pasja e një pensioni dinjitoz krahasuar me rajonin dhe evropën.
Tag: moshuarve
-
“Të moshuarit që kërkojnë rritje pensioni, duhet të punojnë sërish”/ Plani për punësimin e të moshuarve
-
Braktisja e vendit nga të rinjtë, qeveria miraton Planin Kombëtar të Veprimit 2025-2030
FOTO ILUSTRUESE
TIRANË-Largimet me ritme të shpejta ndër vite të popullatës në emigracion, veçanërisht nga të rinjtë kanë ndikuar te struktura demografike e Shqipërisë, duke rritur ndjeshëm numrin e popullsisë së moshuar.
Fenomeni pranohet edhe nga institucionet shtetërore, ku me mbështetjen e Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA) kanë marrë iniciativën të përgatisin “Planin Kombëtar të Veprimit për Moshën e Tretë, për periudhën 2025–2030” që emigracionin e të rinjve e adreson si një faktor shtytës drejt plakjes së popullsisë dhe rritjes së numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në kushte të vështira sociale.
“Braktisja e vendit me ritme të shpejta, sidomos nga të rinjtë, përveç se ka ndryshuar ndjeshëm strukturën demografike, ka shkaktuar edhe rritjen e numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në varfëri, gjë e cila në ndërveprim me barriera të ndryshme (si kushte të veçanta shëndetësore ose infrastruktura e dobët), pengon pjesëmarrjen e plotë dhe efektive në shoqëri”, citohen në dokument.
Përmes këtij dokumenti “Për miratimin e dokumentit politik për moshimin dhe të planit të veprimit 2025–2030”, i botuar në Fletoren Zyrtare qeveria jo vetëm që e njeh realitetin e emigrimit të të rinjve dhe pranon pasojat e tij afatgjata për sistemet e mbrojtjes sociale dhe ekonominë, por edhe pritet të veprojë me masa konkrete përfshirë integrimin dhe përmirësimin e kushteve të të moshuarve.
“Deri më tani, politikat për mbrojtjen e të drejtave të personave të moshuar, pavarësisht arritjeve, nuk kanë mundur të trajtojnë me përparësi nevojat më kritike të moshës së tretë. Megjithatë, ndryshimet demografike të theksuara dhe kushtet e vështira ekonomike për të moshuarit, përfitues të pensioneve urbane, rurale ose sociale, kanë bërë që qeveria t’i japë një rëndësi më të madhe zhvillimit të politikave të dedikuara për këtë grup-moshë. Ky plan veprimi mbështetet në parime të tilla, si: të drejtat e barabarta, integrimi social, përmirësimi i kujdesit shëndetësor, garantimi i aksesit në shërbimet sociale dhe mbështetjen institucionale”, theksohet ndër të tjera në dokument.
Në dokument gjithashtu duke iu referuar të dhënave të fundit të Censit 2023 theksohet problematika e plakjes së popullsisë dhe masat për adresimin e fenomenit.
Midis censeve 1989 dhe 2023 përqindja e njerëzve të moshës 65+ u rrit nga rreth 5.3% në 19.7%. Të dhënat e censit 2023 tregojnë se një në pesë individë (19,7 për qind) janë 65 vjeç e lart, krahasuar me një në nëntë individë (11,3 për qind) në censin e vitit 2011 dhe 7,5 për qind në censin e 2001-shit.
“Parashikimet tregojnë se kjo do të arrijë në 26.4% deri në vitin 2050. Kjo prirje sjell implikime të rëndësishme për mbrojtjen sociale, kujdesin shëndetësor dhe sistemet e mbështetjes ekonomike, si dhe ndikon në mundësitë e nxitjes së zhvillimit gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm.
Raporti i varësisë për të moshuarit është rritur, nga 16.4% në 2011 në 24.4% në 2023. Në vitin 2023, raporti i varësisë së të moshuarve tejkaloi atë të të rinjve.
Çështjet që lidhen me krijimin e një mjedisi mbrojtës për individë në nevojë, gradualisht janë përfshirë në listën e prioriteteve të qeverisë shqiptare gjatë dhjetëvjeçarit të fundit”, theksohet ndër të tjera në dokument./Monitor -
Braktisja nga të rinjtë, qeveria pranon pasojat dhe miraton Planin Kombëtar të Veprimit 2025-2030
Largimet me ritme të shpejta ndër vite të popullatës në emigracion, veçanërisht nga të rinjtë kanë ndikuar te struktura demografike e Shqipërisë, duke rritur ndjeshëm numrin e popullsisë së moshuar.Fenomeni pranohet edhe nga institucionet shtetërore, ku me mbështetjen e Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA) kanë marrë iniciativën të përgatisin “Planin Kombëtar të Veprimit për Moshën e Tretë, për periudhën 2025–2030” që emigracionin e të rinjve e adreson si një faktor shtytës drejt plakjes së popullsisë dhe rritjes së numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në kushte të vështira sociale.“Braktisja e vendit me ritme të shpejta, sidomos nga të rinjtë, përveç se ka ndryshuar ndjeshëm strukturën demografike, ka shkaktuar edhe rritjen e numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në varfëri, gjë e cila në ndërveprim me barriera të ndryshme (si kushte të veçanta shëndetësore ose infrastruktura e dobët), pengon pjesëmarrjen e plotë dhe efektive në shoqëri”, citohen në dokument.Përmes këtij dokumenti “Për miratimin e dokumentit politik për moshimin dhe të planit të veprimit 2025–2030”, i botuar në Fletoren Zyrtare qeveria jo vetëm që e njeh realitetin e emigrimit të të rinjve dhe pranon pasojat e tij afatgjata për sistemet e mbrojtjes sociale dhe ekonominë, por edhe pritet të veprojë me masa konkrete përfshirë integrimin dhe përmirësimin e kushteve të të moshuarve.“Deri më tani, politikat për mbrojtjen e të drejtave të personave të moshuar, pavarësisht arritjeve, nuk kanë mundur të trajtojnë me përparësi nevojat më kritike të moshës së tretë. Megjithatë, ndryshimet demografike të theksuara dhe kushtet e vështira ekonomike për të moshuarit, përfitues të pensioneve urbane, rurale ose sociale, kanë bërë që qeveria t’i japë një rëndësi më të madhe zhvillimit të politikave të dedikuara për këtë grup-moshë. Ky plan veprimi mbështetet në parime të tilla, si: të drejtat e barabarta, integrimi social, përmirësimi i kujdesit shëndetësor, garantimi i aksesit në shërbimet sociale dhe mbështetjen institucionale”, theksohet ndër të tjera në dokument.Në dokument gjithashtu duke iu referuar të dhënave të fundit të Censit 2023 theksohet problematika e plakjes së popullsisë dhe masat për adresimin e fenomenit.Midis censeve 1989 dhe 2023 përqindja e njerëzve të moshës 65+ u rrit nga rreth 5.3% në 19.7%. Të dhënat e censit 2023 tregojnë se një në pesë individë (19,7 për qind) janë 65 vjeç e lart, krahasuar me një në nëntë individë (11,3 për qind) në censin e vitit 2011 dhe 7,5 për qind në censin e 2001-shit.“Parashikimet tregojnë se kjo do të arrijë në 26.4% deri në vitin 2050.Kjo prirje sjell implikime të rëndësishme për mbrojtjen sociale, kujdesin shëndetësor dhe sistemet e mbështetjes ekonomike, si dhe ndikon në mundësitë e nxitjes së zhvillimit gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm.Raporti i varësisë për të moshuarit është rritur, nga 16.4% në 2011 në 24.4% në 2023. Në vitin 2023, raporti i varësisë së të moshuarve tejkaloi atë të të rinjve.Çështjet që lidhen me krijimin e një mjedisi mbrojtës për individë në nevojë, gradualisht janë përfshirë në listën e prioriteteve të qeverisë shqiptare gjatë dhjetëvjeçarit të fundit”, theksohet ndër të tjera në dokument. Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gezon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetm duke cituar “Revista Monitor” shogëruar me linkun e artikullit origjinal.
-
Universitet për të moshuarit në Tiranë, ja si do funksionojë
Kriza demokratike dhe plakja graduale e popullsisë po imponon zgjidhje të pashembullta për të mbajtur të angazhuar moshën e tretë.Në kuadër të përpjekjeve për të ndërtuar një mjedis më të pranuar për të moshuarit Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit do të angazhohen në vitet në vijim 2025–2030 të vënë në funksion në një universiteti për moshën e trete dhe një nisme tjetër si të birësojmë një shkollë, të cilat synojnë fuqizimin e të moshuarve përmes edukimit dhe ndërveprimit ndër-brezor.Universiteti për Moshën e Tretë (U3A) përbën një organizatë arsimore unike dhe globale, dedikuar personave mbi 50 vjeç. Ai krijon mundësi për të nxitur zhvillimin personal dhe angazhimin intelektual përmes kurseve me kohë të pjesshme dhe aktivitetit social, duke ndikuar pozitivisht në shëndetin mendor, cilësinë e jetës dhe reduktimin e izolimit social e vetmisë. Tirana do te jete qyteti i pare që do eksperimentoje me ketë projekt.Programet do të zhvillohen “nga anëtarët për anëtarët” dhe do të përfshijnë një shumëllojshmëri tematikash si arte, gjuhë të huaja, filozofi, histori, shkenca natyrore, çështje aktuale, kultura, vullnetarizëm dhe aktivitete krijuese. Modelet që frymëzojnë këtë nismë janë ato franceze dhe britanike, tashmë të përhapura në shumë vende të botës, edhe pse komunikimi mes rrjeteve U3A mbetet i kufizuar.Rezultatet e pritshme përfshijnë stimulimin e aktivitetit mendor, nxitjen e lidhjeve sociale dhe përfshirjen e individëve të moshuar në aktivitete që nuk kanë pasur mundësi t’i eksplorojnë më parë, duke promovuar kështu një jetë aktive.Treguesit e performancës përfshijnë miratimin e akteve ligjore për funksionimin e universitetit dhe hartimin e programeve konkrete arsimore, kulturore dhe sociale.Treguesit e ndikimit parashikojnë krijimin e një modeli funksional të U3A në Tiranë dhe angazhimin e të paktën 80 individëve të moshuar në ndjekjen e kurseve.Në një tjetër hap drejt integrimit të të moshuarve në jetën komunitare, projekti pilot “Të birësojmë një shkollë” synon krijimin e një ure ndërmjet brezave.Nisma do të zhvillohet në bashkëpunim me SHSSH, MAS, OJF-të dhe pushtetin vendor, dhe synon përfshirjen vullnetare të të moshuarve në jetën shkollore përmes mentorimit, ndarjes së eksperiencave jetësore apo leksioneve në fusha si matematika, gjuha, arte, shkencat natyrore, edukimi fizik etj.Krahas leksioneve dhe aktiviteteve edukative, projekti përfshin edhe përfshirjen e përbashkët të të moshuarve dhe të rinjve në forume, aktivitete kulturore, mbjellje pemësh, diskutime mbi çështje klimatike apo seminare për luftimin e diskriminimit ndaj moshimit. Në këtë mënyrë, forcohet ndërveprimi social dhe ndërgjegjësimi mbi vlerën që të moshuarit sjellin në komunitet./ B.Hoxha Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gezon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetm duke cituar “Revista Monitor” shogëruar me linkun e artikullit origjinal.
-
Pleqëri pa taksa! Stimuj të veçantë për pensionistët që punojnë, u ulet tatimi
Një në pesë shqiptarë sot është i moshuar. Nga rreth 2.4 milionë qytetarë në total, më shumë se 473 mijë janë mbi 65 vjeç.
Plakja, një fenomen që thërret për vëmendje dhe përgjegjësi, sjell sfida që kërkojnë zgjidhje të guximshme.
Në këtë peizazh të transformuar, qeveria ka parashikuar të ndërmarrë disa hapa: me lehtësira fiskale, ndihma në energji dhe stimuj punësimi, duke u përpjekur të rindërtojë urat drejt një të ardhmeje më të mirë për brezin e të moshuarve.
“Të paktën 30,000 individë kontribuues në moshë pensioni përfitojnë nga stimujt, si rishikim i kornizës ligjore në drejtim të uljes së normave të tatimit për të ardhurat e të punësuarve në moshë pensioni; Bonuse për qëndrueshmëri dhe performancë; Mbështetje për pensione private; Fleksibilitet të orareve të punës”, thotë Qeveria.
“Me qëllim reduktimin e varfërisë për të moshuarit, një nga drejtimet është dhe krijimi i lehtësirave fiskale, të tilla si përjashtimi nga taksat për pronat e pasurive të patundshme të pronarëve të moshuar”, shton Qeveria.
Kjo do të thotë më shumë frymëmarrje për familjet që mbështeten në pensionet e tyre, duke ruajtur dinjitetin dhe sigurinë në shtëpitë ku kanë kaluar dekada: “Heqja e taksës vjetore për automjetet vetjake të të moshuarve 65+ dhe reduktimi i gjobave dhe kamat-vonesave”.
Në një Shqipëri ku numri i të moshuarve rritet çdo ditë, këto masa të qeverisë synojnë të ofrojnë ndihmë konkrete dhe mbështetje reale për këtë kategori në zhvillim, duke u përpjekur të përballojnë sfidat që sjell plakja e popullsisë.
-
“Rritje 50% dhe pension të 13-të”/ Zbulohet plani i qeverisë: Do të arrijë deri në 276 euro, ndihmë të veçantë për të moshuarit e vetmuar
Të moshuarve shqiptarë do t’u rritet me 50% pensioni, por dhe t’u sigurohet një i 13-të.
Është ky vendimi i qeverisë që do të ndërmerret në 5 vitet e ardhshme i publikuar në Dokumentin Politik për Moshimin dhe Planin e Veprimit 2025–2030.
Qeveria planifikon të rrisë pensionin mesatar në qytet nga 18 mijë e 341 lekë që është aktualisht në mbi 27 mijë e 511 lekë. Ndërsa në fshat do të arrijë në 16 mijë e 576 lekë.
Me qëllim realizimin e kësaj mase është parashikuar mbi 95 për qind e buxhetit të dedikuar e cila do të shkojë për të garantuar pavarësinë financiare të kësaj kategorie.
“Zhvillimi i politikave për rritjen e të ardhurave për pensionistët, i cili në totalin e shpenzimeve zë më shumë se 95% të totalit të shpenzimeve. Ky aktivitet kryesisht mbulohet nga buxheti i shtetit për përmirësimin e politikave të pensioneve.”
Jo vetëm 50% më shumë por dhe pensioni i 13-të do të jetë i prekshëm për pensionistët deri në 2030. Për të cilin pritet t’u dedikohet një buxhet rreth 25 milionë euro më tepër.
“Me gjithë progresin e bërë nga reforma e pensioneve apo mbështetja që Qeveria Shqiptare ka dhënë për të moshuarit, çështja e pavarësisë financiare të të moshuarve e në mënyrë të veçantë, të moshuarve të vetmuar, burrave dhe grave, mbetet prioritet për një jetesë dinjitoze.”
Por gjatë kësaj periudhe do të rritet edhe mosha e daljes në pension ndërsa do të miratohet edhe formula e indeksimit të diferencuar të pensioneve.
“Ndryshimet kryesore përfshinin rritjen graduale të viteve të kontributit nga 35 në 40 deri në vitin 2025, si dhe rritjen e moshës së daljes në pension për gratë me dy muaj në vit, për të arritur në 63 vjeç në vitin 2032. Pas këtij viti, mosha e daljes në pension për burrat do të rritet me një muaj në vit dhe për gratë me dy muaj në vit, duke arritur në 67 vjeç për të dy gjinitë në vitin 2056“
Dokumenti parashikon investime të rëndësishme në shërbimet shëndetësore dhe sociale, përfshirë ngritjen e kapaciteteve geriatrike, dhe ndërtimin e qendrave të rehabilitimit dhe rezidenciale për të moshuarit. Ndërsa pas nuk do të lihen edhe pensionistët e vetmuar për të cilët do të ketë politika të vecanta ndihmëse.
SA DO TË RRITEN PENSIONET
ISHTE BËHET
QYTET 18.341 LEKË 27.511 LEKË
FSHAT 11.051 LEKË 16.576 LEKË
Top Channel
-
Takimi me të moshuarit në Elbasan/ Alizoti: Dinjiteti i të moshuarve duhet të jetë prioritet kombëtar
Drejtuesi politik i Partisë Demokratike në Elbasan, Tomorr Alizoti, bashkë me kandidatë për deputetë të këtij qarku kanë zhvilluar një takim me pensionistët e Elbasanit.
“Në këtë takim u ndanë shqetësimet dhe vështirësitë e përditshme të këtyre të moshuarve, të cilët ndihen të braktisur nga një sistem që nuk ua njeh hallet”, shkruan Alizoti në një postim në Facebook.
Mesazhi:
Dita e sotme ishte e veçantë, sepse iu kushtua pensionistëve.
Në këtë takim u ndanë shqetësimet dhe vështirësitë e përditshme të këtyre të moshuarve, të cilët ndihen të braktisur nga një sistem që nuk ua njeh hallet.
Pensionet nuk u mjaftojnë as për ilaçe e jo më për të përballuar muajin. Të moshuar që jetojnë të vetmuar, me mallin për fëmijët e larguar jashtë vendit, në kërkim të një jete më të mirë.
Ky takim tregoi edhe një herë se kriza nuk njeh moshë dhe se dinjiteti i të moshuarve duhet të jetë prioritet kombëtar.
Partia Demokratike premton t’i vendosë pensionistët në qendër të politikave të saj:
– Rritje me 20% të pensioneve
– Pension minimal prej 20,000 lekësh të reja
Sepse bashkë mund t’ia dalim!
-
Sociologu Tushi reagon ashpër: Tinka Kurti nuk është azilante, por një kliente që paguan për shërbimin dhe trajtimin e saj
Aktorja e madhe Tinka Kurti ka zbuluar për herë të parë se jeton në një qendër rezidenciale për për trajtimin e të moshuarve në periferi të Tiranës.
Me anë të një videomesazhi që u transmetua në “Big Brother Albania VIP 4”, për aktorin Laert Vasili, ajo ka rrëfyer se tashmë jetonte në këtë qendër, duke kujtuar dhe aktoren tjetër të madhe, Margarita Xhepa, e cila u nda nga jeta vetëm pak ditë më parë.
“Kam pasur shumë probleme. Kam pasur fatin tjetër që erdha në këtë shtëpi që e shihni ju, që është një mrekulli, por për mua ishte një tragjedi. Doja që të ikja sa më parë, por tani nuk them se dua të ik sepse ka njerëz të mrekullueshëm. Këtu ka njerëz të mrekullueshëm dhe ambient shumë të bukur”, deklaroi e madhja Tinka Kurti.
Por për të kuptuar më shumë mbi arsyet se pse fëmijët i braktisin familjarët e tyre duke i akomoduar në këto institucione, i ftuar në një intervistë në “Ora News” ishte sociologu Gëzim Tushi.
“Problemi është kompleks dhe mbase ngjarja me aktoren e madhe Tinka Kurti shërbeu si moment për të hapur një temë shumë të rëndësishme për shoqërinë shqiptare në kohën e sotme.
Është një presion i madh demografik që na detyron ta trajtojmë temën e të moshuarve dhe trajtimin e tyre qoftë në rrafshin familjar, qoftë në institucionet e azileve, ditore apo të përhershme.
Fakti që numri i të moshuarve është rritur në mënyrë të jashtëzakonshme, ku kemi 730 mijë të moshuar që jetojnë me familjarët e tyre dhe disa prej tyre jetojnë të vetmuar si shkak i emigracionit dhe ikjes së fëmijëve të tyre, apo disa të tjerë që kanë qenë fatkeq në lidhjet e tyre bashkëshortre, apo siç është rasti shumë fatkeq i artistes tonë të madhe që ka humbur djalin e saj të vetëm dhe për pasojë mbeti e pashpresë dhe zgjidhja përfundimtare ishte trajtimi i saj në qendrën rezidenciale të të moshuarve.
Gjëja e parë që më ka bërë përshtypje është përdorimi i termit pezhorativ “azil”, kjo është e tmerrshme dhe fatale për një të moshuar, se sa përdorimi i këtij termi shumë të shëmtuar e shumë diskriminues.
Nuk janë azile, por aty trajtohen të moshuarit si klientë, ata janë pjesë e një strukture sociale e një shërbimi të një institucioni të specializuara që në një farë mënyre mundohen të zëvendësojnë familjen biologjike”, u shpreh sociologu Gëzim Tushi.
-
Të moshuarit në mes të katër rrugëve, nuk ka mjaftueshëm azile për të vetmuarit
Në vitin 2019, u miratua një plan kombëtar që synonte koordinimin e politikave dhe institucioneve për integrimin social të të moshuarve. Për zbatimin e planit është përgjegjës Shërbimi Social Shtetëror, i cili është në varësi të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale.
Azilet, apo siç quhen ndryshe Institucionet Rezidenciale, zënë një vend të rëndësishëm në këtë panoramë institucionesh që ofrojnë shërbimet për moshën e tretë. Aktualisht, në vendin tonë ka shtëpi për të moshuar në Tiranë, Shkodër, Kavajë, Fier, Gjirokastër dhe Poliçan.
“Pjesa publike ka kapacitete shumë të limituara në raport me nevojat reale që kanë qytetarët dhe që është një tendencë rritëse. Sigurisht, duhen më shumë institucione. Ka disa norma ndërkombëtare, p.sh. për 100 mijë banorë duhet të ketë një shtëpi për të moshuar, ne nuk e kemi akoma,” u shpreh sociologu Gëzim Tushe.
“Mundësia e kufizuar që kanë pensionistët në moshat e caktuara, e ka të vështirë të jetojnë vetëm, edhe nëse do të kishin mbështetje financiare nga fëmijët,” u shpreh eksperti i ekonomisë, Klodian Muço.
Shërbimi rezidencial për të moshuar ofrohet nga shteti nëpërmjet shtëpive të të moshuarve dhe qendrave ditore. Sistemi publik është i ndërtuar në një formë të tillë, që shpeshherë e bën të vështirë, apo të pamundur, regjistrimin në këto institucione. Mjaft të moshuar, të zhytur në mjerim, mbeten mes katër rrugëve për shkak të kufizimeve nga më të ndryshmet.
Zgjidhja e vetme për këta të moshuar mbeten azilet private. Por, këto institucione shpesh janë akuzuar për dhunë apo mungesë kujdesi ndaj të moshuarve, pavarësisht kostos së lartë që paguajnë familjarët.
“Një ndër zgjidhjet është që ose familjarët e tyre u garantojnë asistencë sociale dhe mund të marrin asistencë duke paguar persona të caktuar që të jetojnë me ta, ose familjet tradicionale që vazhdojnë t’i mbajnë prindërit. Ka edhe atë pjesën e tretë, ku fëmijët jetojnë në emigracion dhe kanë nevojë për këto që ne i quajmë shtëpi të moshuarish apo azile,” u shpreh eksperti i ekonomisë, Klodian Muço.
/TCH/ -
Të moshuarit në mes të katër rrugëve, s’ka mjaftueshëm azile
Në vitin 2019, u miratua një plan kombëtar që synonte koordinimin e politikave dhe institucioneve për integrimin social të të moshuarve. Për zbatimin e planit është përgjegjës Shërbimi Social Shtetëror, i cili është në varësi të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale. Azilet, apo siç quhen ndryshe Institucionet Rezidenciale, zënë një vend të rëndësishëm në këtë panoramë institucionesh që ofrojnë shërbimet për moshën e tretë. Aktualisht, në vendin tonë ka shtëpi për të moshuar në Tiranë, Shkodër, Kavajë, Fier, Gjirokastër dhe Poliçan.
“Pjesa publike ka kapacitete shumë të limituara në raport me nevojat reale që kanë qytetarët dhe që është një tendencë rritëse. Sigurisht, duhen më shumë institucione. Ka disa norma ndërkombëtare, p.sh. për 100 mijë banorë duhet të ketë një shtëpi për të moshuar, ne nuk e kemi akoma,” u shpreh sociologu Gëzim Tushe.“Mundësia e kufizuar që kanë pensionistët në moshat e caktuara, e ka të vështirë të jetojnë vetëm, edhe nëse do të kishin mbështetje financiare nga fëmijët,” u shpreh eksperti i ekonomisë, Klodian Muço.
Shërbimi rezidencial për të moshuar ofrohet nga shteti nëpërmjet shtëpive të të moshuarve dhe qendrave ditore. Sistemi publik është i ndërtuar në një formë të tillë, që shpeshherë e bën të vështirë, apo të pamundur, regjistrimin në këto institucione. Mjaft të moshuar, të zhytur në mjerim, mbeten mes katër rrugëve për shkak të kufizimeve nga më të ndryshmet.
Zgjidhja e vetme për këta të moshuar mbeten azilet private. Por, këto institucione shpesh janë akuzuar për dhunë apo mungesë kujdesi ndaj të moshuarve, pavarësisht kostos së lartë që paguajnë familjarët.
“Një ndër zgjidhjet është që ose familjarët e tyre u garantojnë asistencë sociale dhe mund të marrin asistencë duke paguar persona të caktuar që të jetojnë me ta, ose familjet tradicionale që vazhdojnë t’i mbajnë prindërit. Ka edhe atë pjesën e tretë, ku fëmijët jetojnë në emigracion dhe kanë nevojë për këto që ne i quajmë shtëpi të moshuarish apo azile,” u shpreh eksperti i ekonomisë, Klodian Muço. /TCH/