Tag: model

Turistët me “shtëpi në kamion” dhe Shqipëria që duhet të dijë çfarë kërkonNga Bledar Meta[i] Kohët e fundit, në media dhe rrjetet sociale po bëhen diskutime dhe ironi me turistët që hyjnë në Shqipëri me rulota, bojlera dhe bukën nga shtëpia. Ndërkohë, në të njëjtat zona rurale, njerëzit përpiqen të ndërtojnë bujtina me stil, të servirin ushqime tradicionale dhe të mbijetojnë nga turizmi. Ky model “turizmi pa konsum lokal” po përhapet dhe më keq akoma po tolerohet. Madje shpesh promovohet si “eksperiencë autentike”, kur në realitet është një udhëtim i lirë, me ndikim minimal në zhvillimin ekonomik vendor.Në vend që të ironizojmë fenomenin, le ta kuptojmë drejt. Dhe më e rëndësishmja, le të vendosim strategjikisht se çfarë turizmi duam.Turistët me rulota janë të mirëpritur por nuk mund të ndërtojmë zhvillimin mbi taTuristët me kamper, çadra, rulota apo bukën nga shtëpia janë pjesë legjitime e tregut turistik. Le të vijnë. Shqipëria është vend mikpritës dhe ka vend për të gjithë. Por është e papërgjegjshme të ndërtojmë një ekonomi kombëtare mbi një model turizmi që as nuk qëndron gjatë, as nuk konsumon, as nuk lë gjurmë reale në zinxhirin lokal ekonomik.Nëse duam zhvillim të vërtetë, duhet të fokusohemi te një pyetje thelbësore:Si të tërheqim turistë që lënë vlerë pas vetes?Ata që blejnë ushqim lokal, që paguajnë për përvoja unike, që flenë në bujtina të vogla, që kërkojnë kulturë, histori, natyrë dhe kujtime. Ata që nuk kërkojnë vetëm pushime të lira, por eksperienca që nuk i gjejnë askund tjetër.Turisti që sjell vlerë, është ai që kthehet pasTuristi që shpenzon me kënaqësi, që respekton vendin dhe njerëzit, që e ndan përvojën me të tjerët, është ai që duhet ta kërkojmë.Sepse ai nuk sjell vetëm para; sjell referencë, rikthim, ndikim dhe zhvillim.Nëse Shqipëria nuk e orienton qartë politikat dhe ofertën turistike drejt këtij profili, do vazhdojmë të jemi thjesht një stacion karburanti për turistë me rulota, bojlera dhe termues me kafe.Turizmi i lirë është pjesë e lojës, por jo plan zhvillimiTurizmi i lirë nuk është problem në vetvete. Problemi lind kur kthehet në model dominues, kur ne e promovojmë veten si “të lirë” dhe kur i lëmë komunitetet lokale të mbijetojnë në pritje të ndonjë vizitori që ndalon për kafe.Nuk ka zhvillim real pa konsum lokal, pa shpenzim të qëllimshëm dhe pa ndërveprim ekonomik me mikpritësit.A mund të mbijetojë një bujtinë në Dibër, Tropojë, Libohovë, Përmet apo Kelmend vetëm sepse dikush ndalon për ujë apo një foto? Jo.Nëse nuk ndërtojmë një model turizmi me vlerë të qëndrueshme, atëherë as komunitetet nuk do përfitojnë, as ekonomia nuk do lëvizë përpara.Turizmi që duam: me përvojë, me cilësi, me identitetNe nuk kemi nevojë të kopjojmë askënd. Nuk kemi pse të bëhemi as Kroaci me resorte, as Greqi me “all inclusive”, as Itali me fshatra për Instagram.Shqipëria duhet të bëhet vetja.Dhe kjo “vete” duhet të ndërtohet mbi katër shtylla:Autenticiteti – jo version i fabrikuar për turistin, por realiteti i përditshëm: jufka, raki, rrëfim i vërtetë.Inovacioni – në dizajn, në storytelling, në menaxhim dhe teknologji.Qëndrueshmëria – që përfshin komunitetin, ruan natyrën dhe trashëgiminë.Veçantia – mikpritje e papërsëritshme, vende pa hartë, njerëz që s’të harrohen.Çfarë duhet të ndërtojmë konkretisht?Turizëm përvojash, jo thjesht akomodim. Mëngjes me petë e kos, punime artizanati, histori të rrëfyera, lidhje me komunitetin.Infrastrukturë funksionale, jo luksoze. Një krevat i pastër dhe një çezmë që punon vlejnë më shumë se një SPA pa shërbim.Rrjete mikpritjeje, jo biznese të izoluara. Bashkëpunim real mes fermerëve, artizanëve dhe mikpritësve.Marketing të mençur, që nuk e shet/promovon Shqipërinë si “të lirë”, por si të vlefshme dhe të pazëvendësueshme.POR…Pa përgatitje, nuk ka turizëm me vlerëNjë model i tillë nuk ngrihet vetëm me promovim kërkon përgatitje serioze.Bizneset në zonat turistike, sidomos ato rurale, duhet të punojnë me kreativitet në shërbim dhe në vlerën e shtuar të produkteve që ofrojnë. Aftësitë sipërmarrëse dhe menaxheriale duhet të ndërtohen që herët, përmes edukimit formal dhe joformal, që nga klasat e para, në çdo zonë ku zhvillohet turizëm. Por institucionet publike nuk mund të qëndrojnë spektatore. Politikat, investimet dhe mbështetja konkrete duhet të shkojnë atje ku turizmi krijon ndikim real: në fshat, në bujtinë, në punë dhe në produkt lokal.Duhet të shmangim mendësinë e fitimit të shpejtë, dhe të përqendrohemi te cilësia, mikpritja dhe ndërtimi i një identiteti unik për çdo biznes.Vetëm kështu mund të krijojmë USP-në (Unique Selling Proposition) e çdo bujtine, çdo fshati, dhe në fund të fundit USP-në kombëtare të turizmit shqiptar, për të konkuruar me dinjitet dhe origjinalitet në tregun global.Çfarë duhet bërë tani?Të orientojmë politikat e turizmit drejt vlerës, jo thjesht numrave. Nuk ka kuptim të kemi një milion turistë nëse asnjëri nuk shpenzon përtej karburantit.Të mbështesim bujtinat dhe përvojat autentike me trajnime, financime dhe promovim strategjik. Këto janë pasuri kombëtare, jo biznese periferike.Të ndryshojmë narrativën e Shqipërisë si destinacion. Nuk jemi “të lirë”. Jemi të vlefshëm, të veçantë dhe të paharrueshëm.Shqipëria ka dy rrugë përparaOse të mbetet një stacion për rulota me bojler, me ndikim të ulët në ekonomi.Ose të bëhet një destinacion për turizëm të vërtetë, me përvoja autentike, ekonomi lokale dhe standarde europiane.Zgjedhja është e jona.Le t’i mirëpresim të gjithë por ta ndërtojmë turizmin rreth atyre që japin vlerë dhe e marrin atë me dinjitet.Shqipëria mund të jetë e lirë për të ardhur, por duhet të jetë e vlefshme për të qëndruar.Sepse zhvillimi i qëndrueshëm nuk matet me radhët në doganë, matet me bujtinat që jo vetëm mbijetojnë por krijojnë vlerë, me njerëzit që punësohen, me produktet që shiten dhe me përvojat që mbahen mend. Dhe për këtë, na duhet vision, jo vetëm vizitorë. [i] Ekspert i Agrobiznesit dhe Zhvillimit Rural | Trajner dhe Këshillues për Sipërmarrjet | Konsulent Projektesh* Opinionet janë personale të autorit dhe nuk përbëjnë qëndrim të revistësKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gezon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetm duke cituar “Revista Monitor” shogëruar me linkun e artikullit origjinal.