Lajmidites.com

Tag: milje

  • “Një tunel “Putin-Trump” që lidh Amerikën me Rusinë, ta ndërtojë Elon Musk”

    “Një tunel “Putin-Trump” që lidh Amerikën me Rusinë, ta ndërtojë Elon Musk”

    Moska ka propozuar ndërtimin e një tuneli gjigant 70 milje të gjatë nën Ngushticën e Beringut, që do të lidhte Rusinë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, një projekt që do të ndërtohej nga kompania e Elon Musk, The Boring Company.
    Ky tunel, që është quajtur “Tuneli Putin-Trump”, synon të shërbejë si një simbol i unitetit mes dy superfuqive dhe të hapë mundësi për bashkëpunim në eksplorimin e burimeve natyrore, tha një i dërguar i Kremlinit, përcjell A2 CNN. Projekti është vlerësuar të kushtojë rreth 8 miliardë dollarë falë teknologjisë inovative të kompanisë së Musk.
    Kirill Dmitriev, i dërguar për investime i presidentit Vladimir Putin dhe drejtues i Fondit Sovran të Investimeve të Rusisë (RDIF), deklaroi se Moska, së bashku me “partnerë ndërkombëtarë”, përfshirë edhe Musk, mund ta realizojnë tunelin dhe linjën hekurudhore për më pak se tetë vjet.
    Dmitriev, që është në krye të një fushate diplomatike për të rigjallëruar marrëdhëniet SHBA–Rusi, hodhi idenë pas një bisede telefonike mes Putinit dhe Donald Trump, të cilët ranë dakord të takohen në Budapest për të kërkuar mënyra për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
    “Ëndrra për një lidhje SHBA–Rusi përmes Ngushticës së Beringut është një vizion i hershëm — që nga hekurudha Siberi–Alaskë e vitit 1904 e deri te plani rus i vitit 2007,” shkroi Dmitriev në platformën X.
    Ngushtica e Beringut, që ndan rajonin rus të Çukotkës nga Alaska, është e gjerë rreth 51 milje në pikën më të ngushtë. Prej më shumë se 150 vitesh janë paraqitur plane për ta lidhur këtë zonë, por asnjëri nuk është realizuar.

    Kirill Dmitriev (d) dhe Vladimir Putin.

    Dmitriev shtoi se fondi RDIF ka studiuar projekte të mëparshme që parashikojnë një lidhje hekurudhore mes SHBA-së, Kanadasë, Rusisë dhe Kinës, dhe se do të mbështesë “projektin më të realizueshëm”. Ai ka krijuar gjithashtu lidhje me Steve Witkoff, i dërguari special i Trumpit, dhe ka përmendur mundësinë që kompanitë amerikane të energjisë të marrin pjesë me aksione të vogla në projekte ruse në Arktik. “Imagjinoni të lidhim SHBA-në dhe Rusinë, Amerikën dhe Afro-Euroazinë, me Tunelin Putin-Trump, një rrugë 70 milje që simbolizon unitetin”, shkroi Dmitriev në një mesazh drejtuar Musk-ut në X.
    Ai kujtoi se gjatë Luftës së Ftohtë ishte hedhur një ide e ngjashme, për të ndërtuar një “Urë Paqeje Kennedy-Khrushchev”, dhe publikoi një skicë që tregonte itinerarin e mundshëm mes Çukotkës dhe Alaskës.
    “RDIF ka investuar dhe ka ndërtuar tashmë urën e parë hekurudhore Rusi–Kinë. Tani ka ardhur koha të bëjmë më shumë, të lidhim kontinentet për herë të parë në historinë e njerëzimit. Ka ardhur koha të lidhim Rusinë me SHBA-në”, përfundoi Dmitriev.
    Elon Musk nuk ka komentuar ende mbi propozimin e Kremlinit.

  • “Trupi im u dorëzua”/ Jason Momoa rrëfen momentin tronditës: Gati sa nuk u mbyta

    “Trupi im u dorëzua”/ Jason Momoa rrëfen momentin tronditës: Gati sa nuk u mbyta

    Jason Momoa është përballur me keqbërës në filma, por aktori i Aquaman ka pranuar se një nga betejat më të frikshme të jetës së tij erdhi larg Hollywood-it. Në një dalje në podkastin Smartless, 46-vjeçari përshkroi një aksident të tmerrshëm me surfing gati dy dekada më parë që pothuajse i kushtoi jetën.
    Ishte viti 2007 dhe Momoa po e testonte veten kundër vendit më famëkeq të surfimit në Maui, i njohur nga vendasit si “Jaws”, një vend famëkeq për valët e tij gjigante 3 metra të larta dhe rrymat ndëshkuese.
    Ai dhe miqtë e tij kishin vozitur më shumë se 13 milje përgjatë bregdetit, por kur arriti në pikën e ndarjes, ndodhi katastrofa.
    “Ne vozitëm rreth 13 milje përgjatë bregdetit,” kujtoi Momoa. “Ndoshta jam gjysmë milje në atë pikë nga deti. Dhe në fakt ky vend quhet ‘Stfks’ sepse ka gjithë atë ujë që del nga një kanal atje të godasin këto valë.”
    Dallgët vazhdonin ta godisnin me forcë dhe ai e gjeti veten të bllokuar në një pjesë të rrezikshme pa asnjë rrugëdalje të lehtë.
    “Isha i bllokuar në këtë vend të çmendur,” tha ai. “Kisha vozën time dhe po e tundja [por shokët e mi] nuk mund të më shihnin dhe valët ishin shumë të mëdha.”
    I lodhur nga lodhja, Momoa pranoi se ishte gati të dorëzohej. Atëherë mendoi për vajzën e tij, Lola Iolani, vetëm tre muajshe në atë kohë me partneren e saj të atëhershme Lisa Bonet .
    “Thjesht e humba mendjen,” tha ai. “Trupi im ndaloi. Sikur nuk mund t’i lëvizja më krahët dhe rashë poshtë”
    Një nga partnerët e tij të surfimit më në fund e vuri re, por sprovat e tyre nuk kishin mbaruar. Rrymat e forta i detyruan të largoheshin më larg bregut dhe humbën dërrasat e tyre në kaosin e valëve.
    Kur më në fund arriti të ulej, lehtësimi ishte i jashtëzakonshëm, por përvoja e la të tronditur. “Sikur, sapo vdiqa. U përpoqa e u përpoqa, por nuk munda ta bëja përsëri sepse thjesht hoqa dorë. Sikur hoqa dorë nga jeta ime.”
    Ajo përballje me vdekjen i dha gjithashtu shtysën për të lënë një nga zakonet e tij më të këqija. Në atë kohë, Momoa tha se pinte deri në tre pako në ditë dhe nuk kishte arritur ta linte as për fëmijët e tij. Në momentin që u kthye në një vend të sigurt, gjithçka ndryshoi.

  • Piratët në Vlorë më 1579

    Piratët në Vlorë më 1579

    Jean Carlier de Pinon ishte fisnik francez që jetoi në Paris dhe në Kambré. Ai është autori i veprës Mon voyaige en Levant, faict l’an 1579 [Udhëtimi im në Levant, në vitin 1579]. Në këtë vepër, ai jep një përshkrim të udhëtimit të tij në Tokën e Shenjtë, së bashku me shokun e tij gjerman, Hans Jacob Breuning, nga shkurti i vitit 1579 deri në mars të vitit 1580. Duke lundruar nga Venecia drejt Kostandinopojës dhe Aleksandrisë, ata ndaluan në portin osman të Vlorës të cilin ai e përshkroi në këtë fragment.

    Nga: Jean Carlier de PinonPërktheu në anglisht (nga frëngjishtja): Robert Elsie[1]Përktheu në shqip (nga anglishtja): Agron Shala

    Më 11 maj [1579], u nisëm me një erë të favorshme, duke parë vetëm det dhe qiell, derisa, në mbrëmje, në anën e majtë, filluam të dallonim malet e Shqipërisë, të njohura dikur me emrin Epir.

    Më 12 maj, pasi kishim përparuar disi, pamë malin përballë Vlorës dhe malin e Chimera-s [Himarës], që ndodhet përtej Vlorës.

    Më 13 maj, pasi ishim afruar katër milje pranë tokës së Shqipërisë, aty ku ndodhet Vlora, me një erë të lehtë që frynte pas nesh, hodhëm spirancën pas dreke. Aty, një turk [mysliman], vendas i asaj ane, zbriti në një fregatë apo barkë të vogël, dhe me të ishin disa grekë [ortodoksë] që përpiqeshin të shkonin në Vlorë, e cila nuk ishte më shumë se dy apo tre milje larg në rrugë tokësore. Ata po shkonin në Vlorë për të marrë disa barka për të shkarkuar mallrat që dëshironin të linin në Vlorë. Në krye të tyre ishte qatipi i anijes dhe pronari me katër këmbësorë ose detarë. Por, kur fregata ishte jo më shumë se dy milje larg anijes, një fustë u shfaq papritur përpara saj, e cila kishte qenë e fshehur prapa disa shkëmbinjve. Qëlluam disa herë me top ndaj saj, por nuk arritëm ta godisnim. Nuk u larguam nga vendi gjithë ditën, aty ku pronari kishte vendosur të hidhte spirancën, dhe pritëm kthimin e fregatës sonë, por kur ajo nuk u kthye deri në fund të ditës, dyshuam se i kishte ndodhur diçka.

    Më 14 maj, për të mësuar se çfarë kishte ndodhur me fregatën, pasi ngritëm spirancën hymë në portin e Vlorës. Në hyrje të portit të sipërpërmendur, nga Veriperëndimi ndodhet një mal apo shkëmb në formë ishulli i quajtur Saseno [Sazani]. Pasi ulëm velat, qëlluam disa herë me top, gjë që është gjë e zakonshme për hyrjen në porte. Në atë moment, doli Emini ose kreu i doganës, i shoqëruar nga disa myslimanë dhe hebrenj të tjerë, me të cilët biseduam mbi një qilim të shtruar për ta, sipas zakoneve të tyre.
    Na njoftuan për atë që kishte ndodhur me ata që kishin zbritur në tokë një ditë më parë. Ata kishin vënë re fustën që i ndiqte dhe fshehën shpejt fregatën midis disa shkurresh për ta shpëtuar. Të trembur kur kuptuan se me siguri do të kapeshin në tokë gjatë rrugës për në Vlorë, burrat e braktisën këtë rrugë dhe morën shtegun malor majtas, duke qenë më shumë se njëzet milje përpara hajdutëve. Në një vend të caktuar kishte një përrua të vogël dhe, ndërkohë që ndodheshin aty, të lodhur siç ishin, trazuan ujin në mënyrë që, kur hajdutët të mbërrinin, të mendonin se e kishin kaluar përroin e sipërpërmendur dhe të ndiqnin gjurmët mbi të.

    Meqë ishin shumë të lodhur, morën ndihmën e një bariu që t’i shoqëronte në një vend të sigurt, u kthyen pas nëpër rrugë dhe u ngjitën në mal nga ana e djathtë ku ishte një fshat. Kur mbërritën aty, gjetën strehim në shtëpinë e një myslimani vendas, sepse zakoni në Turqi është që nuk lejohet të nxirret dikush me forcë nga shtëpia e një myslimani.
    Piratët, kur dëgjuan se bariu i kishte çuar atje, mbërritën në fshatin e sipërpërmendur. Atje, me premtime ose me mjete të tjera, morën nën kontroll vendin dhe burrat tanë u detyruan të dilnin nga shtëpia e myslimanit dhe nga fshati, dhe, meqenëse tashmë ishin në duart e piratëve, u dërguan më tej. Piratët bënë një këshillim mes vete, duke marrë në konsideratë rreziqet që do të përballnin nëse do t’i shisnin të burgosurit, sepse kishin mësuar se udhëheqësi i tyre ishte kapur në Vlorë, me kërkesë të Këshillit të Venedikut, që në momentin që ishte dëgjuar çfarë kishte ndodhur me qatipin e anijes sonë dhe të tjerët.

    Ata gjithashtu kishin frikë se do të ndiqeshin nga njerëz me kuaj dhe kështu i lanë të lirë të burgosurit për shumën prej 60 cekinësh. Të burgosurit arritën të paguanin vetëm 20, por një maur që ndodhej aty pagoi 40 të tjerat dhe u premtua nga të burgosurit se do t’ia kthenin në Vlorë. Për këtë arsye, ai liroi disa prej të burgosurve që të shkonin të merrnin shumën e përmendur, por, pa pritur kthimin e tyre, ai mbërriti në Vlorë pak më vonë me pjesën tjetër të tyre.

    Më 15 maj, zbritëm në tokë në Vlorë, ndonëse ende kishte njëfarë rreziku për ne për shkak të veshjeve tona që nuk ishin sipas stilit venedikas. Mund të na merrnin lehtësisht për nënshtetas të Mbretit të Spanjës, pasi armëpushimi midis Mbretit të Spanjës dhe Sulltanit ende nuk kishte hyrë në fuqi, ndaj mund të na kishin kapur dhe skllavëruar, ose të na kishin dënuar me vdekje si spiunë të dyshuar. Të gjithë perëndimorët përballen me rreziqe të tilla në ishuj dhe vende të largëta. Por, nuk ka rrezik në qytete të mëdha ku ka ambasadorë dhe konsuj të mbretërive dhe republikave të krishtera.

    Atë ditë, ishim dëshmitarë të drejtësisë që iu bë atyre që kishin qenë përgjegjës për rrëmbimin e njerëzve tanë. Njerëzit e drejtësisë ndodheshin në verandën ose hollin e bashkisë së qytetit. Poshtë tyre, në oborr, ndodheshin të akuzuarit dhe turma. Kryetari ose paria e fshatit ku ishin kapur njerëzit tanë, ishte shtrirë në shpinë me këmbët përpjetë, dhe këmbët i mbaheshin me nga një burrë në secilën anë. Përballë tij ishte ekzekutuesi, i cili me goditje shkopi rrihte në shputat e këmbëve të zbathura, qindra herë, dhe për çdo goditje i akuzuari i paguante gjykatës, sipas zakonit, një asper, gjashtëdhjetë prej të cilëve përbëjnë një dukat ose cekin dhe pesëdhjetë përbëjnë një eku. Maurit që kishte tentuar të përfitonte nga shpërblimi i të burgosurve iu dhanë goditjet me shkop në bark, ndërsa njerëzit tanë u liruan dhe kishin për të paguar vetëm 40 dukatë ose cekinë.

    Për qytetin dhe kështjellën e Vlorës
    Ashtu si shumica e qyteteve të Turqisë, Vlora nuk ka hendeqe apo mure. Ajo është gjashtëqind milje larg nga Venecia. Ndodhet në Shqipëri dhe i nënshtrohet Turqisë, e cila mban një sanxhak këtu. Vendndodhja është shumë e këndshme. Ka shumë selvi dhe toka është pjellore. Është ndërtuar pranë një lumi që është më i gjerë sesa i thellë dhe derdhet në det përballë qytetit.
    Ka rreth pesë xhami, siç quhen kishat myslimane, të zbukuruara me kulla të larta të bardha ose kulla sahati. Qyteti është i banuar me turq [myslimanë], hebrenj dhe grekë [ortodoksë]. Gruri, vera dhe mishi janë të lira këtu. Në Jug, në një largësi sa arrin një shigjetë, ndodhet një kështjellë që mbikëqyr portin. Është mjaft e madhe dhe e ndërtuar në formë rrethore. Gjysma e saj preket me kodrat dhe gjysma tjetër përballet me detin. Brenda kështjellës ndodhet një bastion i rrumbullakët që është shumë i fortë. Njeriu që komandon quhet agë ose kështjellar.

    Mbi këtë kështjellë, pak më larg mbi mal, ndodhet një kështjellë tjetër e ngjashme. Në këtë rajon ka shumë piratë dhe kusarë, dhe çdo ditë sjellin shumë plaçkë të marrë nga të krishterët që nuk janë aleatë të Sulltanit. Disa vite më parë, Sulltani dërgoi këtu Karakosën [Caracossa] me disa galera. Ai u vra në vitin 1571 në një betejë të zhvilluar midis ushtrisë së Sulltan Osman Selimit dhe asaj të të krishterëve. Në atë kohë nuk kishte galera në port, por vetëm fusta.
    Më 16 maj, pasi shkarkuam ato që detarët tanë dëshironin të linin këtu dhe pasi siguruam furnizime me mish dhe ujë të freskët, pronari i anijes i dërgoi Eminit një dhuratë që përbëhej nga katër shporta të mbushura me gota dhe kupa Murano nga Venecia, dhe në secilën shportë kishte brumëra të ëmbla dhe pak reçel. Gjithashtu kishte sapun, dy chaires të vogla [lesh kaprolli për pastrim?] dhe disa espoussettes [beze për fshirje pluhuri?]. Dhurata nuk i pëlqeu Eminit sepse nuk iu dha në momentin e mbërritjes sonë. Atë ditë, pamë tre fusta turke që hynë në port duke tërhequr një marsilianë, domethënë një lloj anijeje apo varkë të kapur nga të krishterët.

    Më 17 maj, pasi kishim humbur fregatën tonë, u nisëm për lundrim. Si pasojë, marangozit të anijes iu desh të ndërtonte një tjetër gjatë udhëtimit, mbi kuvertë. Pasi lamë portin dhe kishim malet e Himarës në të majtë, pamë disa ishuj në të djathtë, midis të cilëve i pari ishte Fano që është i pabanuar. /Telegrafi/
    ___________
    [1] Pjesë nga: Jean Carlier de Pinon, Mon voyaige en Levant, faict l’an 1579; ribotuar si: Jean Carlier de Pinon, Voyage en Orient, publié avec des notes historiques et géographiques par E. Blochet (Paris: E. Leroux, 1920), fq. 36-46; dhe në: Injac Zamputi (red.): Dokumente të shekujve XVI-XVII për historinë e Shqipërisë, Vëll. 1 (1507-1592) (Tiranë: Akademia e Shkencave 1989), fq. 345-351. Përktheu nga frëngjishtja nga Robert Elsie.
     

  • Stuhia pezullon fluturimet dhe shërbimet hekurudhore në Mbretërinë e Bashkuar

    Stuhia pezullon fluturimet dhe shërbimet hekurudhore në Mbretërinë e Bashkuar

    Mbretëria e Bashkuar po përgatitet për goditjen e stuhisë “Floris”, e cila pritet të sjellë erëra deri në 90 milje në orë në pjesën veriore të vendit, duke shkaktuar kaos në transportin ajror dhe hekurudhor.Shërbimi Meteorologjik Britanik (Met Office) ka lëshuar një alarm portokalli (amber warning) për erëra të forta në të gjithë Skocinë, me përjashtim të ishujve Shetland, ku është në fuqi një paralajmërim më i butë (verdhë). Paralajmërime për kushte të rënda atmosferike janë dhënë gjithashtu për Irlandën e Veriut, Anglinë Veriore dhe Uellsin Verior, përfshirë qytete si Leeds, Manchester, Liverpool, Snowdonia dhe Scarborough.Pasojat në transport:Të gjitha shërbimet e trenave në veri të Edinburgut dhe Glasgout janë anuluar që nga ora 12:00 e ditës së hënë. Kjo përfshin linjat drejt dhe nga Perth, Dundee, Aberdeen, Inverness, Wick, Thurso, Oban, Fort William dhe Mallaig.Qindra trena janë pezulluar, duke përfshirë edhe ato të mëngjesit në linjat kryesore.Kompani të shumta hekurudhore kanë lëshuar urdhra “mos udhëtoni” për shkak të rrezikut nga pemë të rrëzuara, mbeturina në linja dhe përmbytje.Në të gjithë Skocinë është vendosur kufizim shpejtësie prej 50 milje në orë, duke shkaktuar zgjatje të udhëtimeve dhe vonesa të mëdha.Dhjetëra tragete janë anuluar, duke shkaktuar ndërprerje të udhëtimeve detare në veri të vendit.Udhëtarëve u këshillohet të shtyjnë udhëtimet, sidomos drejt ose nëpër zonat e prekura. Autoritetet nënvizojnë se prioritet mbetet siguria publike dhe reagimi i shpejtë ndaj emergjencave që mund të shkaktohen nga stuhia.Shtabi i emergjencës është në gatishmëri të plotë dhe qytetarëve u bëhet thirrje të ndjekin udhëzimet zyrtare dhe të kontaktojnë kompanitë e transportit për informacione të përditësuara.Materialet e publikuara nga “Diaspora Shqiptare” janë të mbrojtura nga të drejtat e autorit. Rishpërndarja, riprodhimi, modifikimi apo përdorimi i tyre, i pjesshëm ose i plotë, pa lejen e shprehur të redaksisë, është i ndaluar dhe shkel ligjet mbi të drejtat e pronës intelektuale.Mbretëria e Bashkuar po përgatitet për goditjen e stuhisë “Floris”, e cila pritet të sjellë erëra deri në 90 milje në orë në pjesën veriore të vendit, duke shkaktuar kaos në transportin ajror dhe hekurudhor.Shërbimi Meteorologjik Britanik (Met Office) ka lëshuar një alarm portokalli (amber warning) për erëra të forta në të gjithë Skocinë, me përjashtim të ishujve Shetland, ku është në fuqi një paralajmërim më i butë (verdhë). Paralajmërime për kushte të rënda atmosferike janë dhënë gjithashtu për Irlandën e Veriut, Anglinë Veriore dhe Uellsin Verior, përfshirë qytete si Leeds, Manchester, Liverpool, Snowdonia dhe Scarborough.Pasojat në transport:Të gjitha shërbimet e trenave në veri të Edinburgut dhe Glasgout janë anuluar që nga ora 12:00 e ditës së hënë. Kjo përfshin linjat drejt dhe nga Perth, Dundee, Aberdeen, Inverness, Wick, Thurso, Oban, Fort William dhe Mallaig.Qindra trena janë pezulluar, duke përfshirë edhe ato të mëngjesit në linjat kryesore.Kompani të shumta hekurudhore kanë lëshuar urdhra “mos udhëtoni” për shkak të rrezikut nga pemë të rrëzuara, mbeturina në linja dhe përmbytje.Në të gjithë Skocinë është vendosur kufizim shpejtësie prej 50 milje në orë, duke shkaktuar zgjatje të udhëtimeve dhe vonesa të mëdha.Dhjetëra tragete janë anuluar, duke shkaktuar ndërprerje të udhëtimeve detare në veri të vendit.Udhëtarëve u këshillohet të shtyjnë udhëtimet, sidomos drejt ose nëpër zonat e prekura. Autoritetet nënvizojnë se prioritet mbetet siguria publike dhe reagimi i shpejtë ndaj emergjencave që mund të shkaktohen nga stuhia.Shtabi i emergjencës është në gatishmëri të plotë dhe qytetarëve u bëhet thirrje të ndjekin udhëzimet zyrtare dhe të kontaktojnë kompanitë e transportit për informacione të përditësuara.

  • Regjistrohet rrufeja më e gjatë në botë

    Regjistrohet rrufeja më e gjatë në botë

    Një rrufe me gjatësi 829 kilometra (510 milje) ka vendosur një rekord botëror duke qënë më e gjata e regjistruar deri më sot, duke tejkaluar rekordin e mëparshëm, të vendosur në prill 2020, me 61 kilometra.

    Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) e njoftoi këtë në faqen e saj të internetit.

    Rekordi u vendos nga Komiteti i WMO-së për Ekstremet e Motit dhe Klimës, duke përdorur të dhëna nga satelitët GOES-16 dhe GOES-17, të dy të operuar nga Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike e Shteteve të Bashkuara (NOAA).

    Rezultatet janë publikuar në Buletinin e Shoqërisë Amerikane Meteorologjike.

    Rrufeja rekordthyese, gjatësia e së cilës u mat me një diferencë gabimi prej 8 kilometrash (5 milje), daton që nga tetori 2017, por nuk u identifikua gjatë analizës fillestare të stuhisë së vitit 2017, dhe natyra e saj rekordthyese u përcaktua vetëm më vonë.

    Duke u shtrirë nga Teksasi Lindor në Kansas City, rrufeja e vitit 2017 përshkoi distancën midis Parisit dhe Venecias.

    “Një makinë do të duhej tetë deri në nëntë orë dhe një aeroplan komercial të paktën 90 minuta për të përshkuar këtë distancë”, vëren OBM-ja.

    “Këto gjetje të reja nxjerrin në pah shqetësime të rëndësishme për sigurinë publike në lidhje me retë e elektrizuara, të cilat mund të prodhojnë shkreptima rrufeje që mund të udhëtojnë në distanca jashtëzakonisht të gjata, të ndikojnë ndjeshëm në industrinë e aviacionit dhe të shkaktojnë zjarre”, vëren Celeste Saulo, Sekretare e Përgjithshme e OBM-së.

    ” Rrufeja ende përbën një rrezik serioz, duke vrarë shumë njerëz çdo vit në të gjithë botën”, shtoi Saulo, duke theksuar rëndësinë e sistemeve të paralajmërimit të hershëm. / KultPlus.com

  • Greqia shpall zyrtarisht hartën e re detare, miraton planin për Zonat Ekskluzive Ekonomike

    Greqia shpall zyrtarisht hartën e re detare, miraton planin për Zonat Ekskluzive Ekonomike

    Athina ka zyrtarizuar Planin Hapësinor Detar, duke bërë publike për herë të parë një hartë të detajuar të pretendimeve të saj në hapësirat detare, të cilat përfshijnë Zonat Ekskluzive Ekonomike (ZEE) të përcaktuara në kuadër të marrëveshjeve me Italinë dhe pjesërisht me Egjiptin. Në pjesët ku mungon një marrëveshje bilaterale, kufijtë janë përcaktuar në bazë të vijës së mesme, sipas ligjit grek 4001/2011.
    Harta, tashmë e publikuar në gazetën zyrtare dhe e dorëzuar në institucionet evropiane, paraqet përpjekjen më të qartë të Greqisë për të kundërshtuar pretendimet detare të Turqisë, të bazuara në memorandumin e diskutueshëm me Libinë. Ky memorandum, i dërguar nga Ankaraja në OKB, ka shkaktuar tensione të mëdha, pasi bie ndesh me marrëveshjen e nënshkruar midis Greqisë dhe Egjiptit.

    Përmes këtij plani, Greqia afirmon të drejtën e saj për ndikim të plotë jo vetëm mbi brigjet kontinentale, por edhe mbi ishujt, duke shtrirë kufijtë e ZEE-së së saj deri në zonën perëndimore të asaj qipriote. Dokumenti zyrtar përfshin gjithashtu edhe ujërat territoriale ekzistuese – 12 milje në detin Jon dhe 6 milje në pjesën tjetër të hapësirës detare me të drejtën për zgjerim deri në 12 milje, siç lejohet nga Konventa e OKB-së për të Drejtën e Detit.
    Ky veprim i Greqisë vjen në një kohë kur tensionet në Mesdheun Lindor janë të larta, duke rritur më tej ndërlikimet gjeopolitike në rajon dhe duke vënë në pah rëndësinë e diplomacisë ndërkombëtare në çështjet e sovranitetit detar.

  • Qindra trilionë milje larg, por ky planet mund të ketë jetë!

    Qindra trilionë milje larg, por ky planet mund të ketë jetë!

    Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja se një planet i largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të ketë jetë.

    Një ekip i Cambridge që po studion atmosferën e planetit K2-18b, ka pikasur shenja molekulash që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë, shkruan BBC. Sulfiti i dimetilit dhe disulfiti i dimetilit, në planetin tonë prodhohen nga fitoplanktoni dhe bakteret.

    Kjo është hera e dytë, por më bindëse që lëndët kimike të lidhura me jetën vihen re nga teleksopi James Webb në atmosferën e panetit. Ekipi shkencor dhe astronomë të pavarur thonë se duhen më shumë të dhëna për të konfirmuar rezultatet.

    “Kjo është prova më e fortë që atje ka jetë. Mund të them realisht që ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda 1-2 vitesh”, thotë prof. Nikku Madhusudhan.

    K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe 700 trilion milje larg nesh. 

    Teleskopi JWST është kaq i fuqishëm a mund të analizojë përbërjen kimike të atmosferës së tij përmes dritët që kalon përtej nga dielli i vogël i kuq rreth të cilit orbiton planeti.

    Madhusudhan u habit nga prania e lartë e sasisë së gazit në atmosferën e tij që është mijëra herë më shumë sesa në Tokën tonë.

    Sipas tij, nëse konfirmohet se në K2-18b ka jetë, rrjedhimisht del që “jeta është e zakonshme në galaktikë”.

  • Vendimi/ Greqia shtrin në 12 milje kufijtë detare në Mesdhe

    Vendimi/ Greqia shtrin në 12 milje kufijtë detare në Mesdhe

    Greqia vendosi këtë të mërkurë që zyrtarisht dhe për herë të parë të përcaktojë kufijtë e shelfit të saj kontinental. Me këtë vendim Greqia shtyn hapësurën e saj në det nga 6 në 12 milje. Në këtë mënyrë Athina ka shfuqizuar në thelb memorandumin turko-libian mbi të cilin Ankaraja mbështet pretendimet e saj në Mesdheun Lindor.
    Ky vendim ka shkaktuar reagimin e menjëhershëm të Ministrisë së Jashtme të Turqisë që i konsideroi këto veprime si të njëanshme dhe që shkelin të drejtat e Turqisë në Egje dhe Mesdhe.
    Menjëherë më pas, gazeta turke “Milliyet” publikoi një hartë, e cila përdorur “metodën e vijës së mesit” ndërmjet rajoneve kontinentale të dy vendeve. Ministri i Jashtëm i Greqisë George Gerapetritis i është përgjigjur kësaj duke thënë se “ka vetëm një zgjidhje, ajo është nënshkrimi i një memorandumi mirëkuptimi për referimin e kontestit në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë”. Tensioni mes dy vendeve është i lartë.
    “Protothema” shkruan se me ndarjen e re pretendimet e Greqisë shkojnë në 12 milje edhe në detin Jon. Është e paqartë se si do të ndikojë ky vendim në përcaktimin e kufirit detar me Shqipërinë. Tirana zyrtare nuk ka reaguar ende.

  • Administrata Trump blindon sërish kufirin, shton 90 milje siguri në kufi me Meksikën

    Administrata Trump blindon sërish kufirin, shton 90 milje siguri në kufi me Meksikën

    Shtëpia e Bardhë njoftoi të martën se po zgjeronte “zonën e re të mbrojtjes kombëtare” të krijuar nga memorandumi presidencial javën e kaluar përgjatë kufirit SHBA-Meksikë, duke shtuar 90 milje në zonën që synon sigurimin e kufirit.

    “Kjo zonë e re e mbrojtjes kombëtare shtrihet më shumë se 170 milje përtej kufirit tonë në Nju Meksiko, por në javët e ardhshme, administrata do të shtojë më shumë se 90 milje në shtetin e Teksasit”, u tha gazetarëve sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë Karoline Leavitt gjatë konferencës së sotme për shtyp.
    “Kjo zonë e mbrojtjes kombëtare do të rrisë aftësinë tonë për të zbuluar, ndaluar dhe ndjekur penalisht të huajt e paligjshëm, bandat kriminale dhe terroristët që ishin në gjendje të pushtonin vendin tonë pa pasoja për katër vitet e fundit nën administrimin e Biden”, shtoi ajo
    Memorandumi, të cilin Presidenti Donald Trump e nënshkroi javën e kaluar, drejton ushtrinë amerikane të “marr një rol më të drejtpërdrejtë” në përpjekjet për të siguruar kufirin dhe i bën thirrje Sekretarit të Brendshëm Doug Burgum, Sekretarit të Sigurisë Kombëtare Kristi Noem, Sekretarit të Mbrojtjes Pete Hegseth dhe Sekretarit të Bujqësisë Brooke Rollins që të veprojnë për t’i dhënë Departamentit të Mbrojtjes “përdorim dhe juridiksion ushtarak mbi instalime të caktuara ushtarake”.
    Për shkak se Trump ka shpallur një emergjencë kombëtare në kufi, sipas memorandumit, Burgum “mund të bëjë tërheqje, rezervime dhe kufizime të tokave publike për të siguruar përdorimin e tokave publike nga Departamenti i Mbrojtjes”.

    Top Channel

  • ISS i NASA-s vë në dukje një fenomen të paparë 55 milje mbi tokë që ka kaluar pa u vënë re deri më tani

    ISS i NASA-s vë në dukje një fenomen të paparë 55 milje mbi tokë që ka kaluar pa u vënë re deri më tani

    Në fund të shtatorit 2024, uragani Helene goditi brigjet e Floridës me forcë shkatërruese. Por ndërsa stuhia bëri kërdinë në tokë, diçka shumë më e çuditshme po ndodhte sipër.
    Nga lartësia 55 milje, Stacioni Ndërkombëtar Hapësinor i NASA-s (ISS) vëzhgoi një fenomen të paparë më parë – valët atmosferike që valëviteshin nëpër mezosferë, një shtresë e atmosferës shpesh e harruar, por tani e vënë në qendër të vëmendjes.

    Zbulimi ndodhi lart në mesosferë, një shtresë atmosferike e ftohtë dhe e dobët midis 31 dhe 55 milje mbi Tokë. Nga sipërfaqja, ky rajon duket bosh dhe i heshtur – por gjatë kalimit të Helenës, ISS zbuloi modele valësh që zbuluan një reagim dinamik dhe të gjerë atmosferik.
    Këto valë, të padukshme për sytë e njeriut në tokë, ishin mjaft të forta për të trazuar ajrin në lartësitë që dikur mendohej se ishin imune ndaj stuhive të nivelit sipërfaqësor. Zbulimi i tyre shënon një ngjarje të parë në llojin e saj —një lidhje fizike midis dinamikës së uraganit dhe kushteve të sipërme atmosferike.
    I instaluar në ISS në vitin 2023, Eksperimenti i Valëve Atmosferike të NASA-s (AWE) është projektuar për të vëzhguar ndriçimin e dobët të ajrit – dritën e emetuar natyrshëm nga gazrat në mezosferë. Ndërsa Helene arriti në tokë, instrumentet e ndjeshme të AWE kapën valët e shqetësimit që shtriheshin drejt perëndimit nga zona e ndikimit të stuhisë.
    Këto forma valore, përndryshe të pazbulueshme nga Toka, treguan se si energjia e Helenës kishte arritur shumë përtej troposferës dhe stratosferës. Për Michael Taylor, një shkencëtar kryesor i NASA-s, ky ishte një ndryshim i lojës:
    “I jep një dimension të ri mënyrës se si mendojmë se si stuhitë ndikojnë edhe në ajrin në lartësi të jashtëzakonshme.”
    Në thelb të këtij zbulimi është Advanced Mesospheric Temperature Mapper (AMTM), një grup teleskopësh të specializuar në bordin e ISS. AMTM funksionon në infra të kuqe, duke zbuluar sinjale delikate edhe në temperatura deri në –150°F (–101°C).
    Teleskopët e tij ndjekin formën, lëvizjen dhe temperaturën e valëve atmosferike, duke bërë të mundur rindërtimin e asaj që më parë ishte e padukshme.
    Kur Helene goditi, AMTM ndihmoi në konfirmimin e pranisë së valëve që përhapeshin drejt perëndimit, duke sinjalizuar se stuhia kishte ndërprerë rrjedhën atmosferike shumë përtej rajonit të saj në tokë.
    Ndërsa mezosfera mund të duket shumë larg aktivitetit njerëzor, sjellja e saj mund të ndikojë drejtpërdrejt në teknologjinë hapësinore . Ndryshimet e vogla në densitetin e ajrit —lloji i shkaktuar nga këto valë atmosferike—mund të ndërhyjnë në orbitat satelitore, duke i ngadalësuar ose zhvendosur pak me kalimin e kohës. Për operatorët satelitorë, edhe variacionet e vogla mund të shkaktojnë probleme.
    Misioni AWE i lejon shkencëtarët të monitorojnë këto ndërrime dhe të parashikojnë tërheqjen ose rezistencën orbitale. Kjo aftësi hap derën për masat mbrojtëse për satelitët përpara se të pësojnë degradim funksional ose ndërprerje të sinjalit.
    Mesosfera ka qëndruar prej kohësh si një nga shtresat atmosferike më pak të kuptuara të Tokës. I vendosur midis stratosferës dhe termosferës, ka qenë i vështirë për t’u studiuar për shkak të lartësisë së madhe dhe ajrit të hollë.
    Por mjete si AWE dhe AMTM tani ofrojnë të dhëna në kohë reale, duke ndihmuar shkencëtarët të zbulojnë se si stuhitë sipërfaqësore ndikojnë në motin në hapësirë.
    Këto gjetje të reja sfidojnë supozimet e mëparshme se efektet e uraganit janë të kufizuara në atmosferën më të ulët. Në vend të kësaj, ajo që ndodh në tokë mund të shkaktojë valë që jehojnë deri në skajin e hapësirës .
    Vëzhgimi i bërë nga ISS , i mundësuar nga AWE dhe AMTM , zbulon një të vërtetë befasuese: moti i Tokës nuk ndalet te retë. Uraganët si Helene gjenerojnë shqetësime në lartësi të mëdha që rrjedhin nga jashtë, duke transportuar energji në një pjesë të atmosferës që dikur besohej se ishte e palëvizshme dhe e shkëputur.
    Tani, falë pikës së avantazhit orbital të NASA-s dhe instrumenteve më të avancuara, shtrëngimi i fshehur i duarve midis Tokës dhe hapësirës ka filluar të zbulohet – një valëzim në të njëjtën kohë.
    (A.A/BalkanWeb)