Lajmidites.com

Tag: merimangave

  • VIDEO/ Zbulohet në kufirin shqiptaro-grek rrjeta e merimangave më e madhe në botë

    VIDEO/ Zbulohet në kufirin shqiptaro-grek rrjeta e merimangave më e madhe në botë

    Një studiues nga Republika Çeke ka zbuluar atë që me sa duket është rrjeta më e madhe e merimangave në botë, brenda një shpelle në kufirin shqiptaro-grek.

    Kolonia “e jashtëzakonshme” përbëhet nga një rrjetë kolosale në një zonë gjithmonë të errët të shpellës, sipas një studimi të botuar më 17 tetor në revistën Subterranean Biology.
    Rrjeta ka një sipërfaqe prej 106 metra katrorësh përgjatë murit të një kalimi të ngushtë pranë hyrjes së shpellës. Është një mozaik i mijëra rrjetave individuale, në formë hinke, siç konstatuan studiuesit.
    Kjo është prova e parë e sjelljes koloniale të merimangave të zakonshme dhe ka të ngjarë të jetë më e madhja në botë, tha autori kryesor i studimit István Urák, një profesor i asociuar i biologjisë në Universitetin Hungarez Sapientia të Transilvanisë në Rumani.
    “Bota natyrore ende mban surpriza të panumërta për ne. Nëse do të përpiqesha t’i shprehja me fjalë të gjitha emocionet që më përshkuan kur pashë rrjetën, do të theksoja admirimin, respektin dhe mirënjohjen. Duhet ta përjetosh live për të ditur vërtet ndjesinë”, tha Urak për Live Science.
    “Megaqyteti” i merimangave ndodhet në Shpellën e Sulfurit, një shpellë që u zbraz nga acidi sulfurik i formuar nga oksidimi i sulfurit të hidrogjenit në ujërat nëntokësore. Ndërsa studiuesit zbuluan informacione të reja joshëse rreth kolonisë së merimangave të Shpellës së Sulfurit, ata nuk ishin të parët që panë rrjetën gjigante.
    Shpellat e Shoqërisë Speleologjike Çeke e zbuluan atë në vitin 2022 gjatë një ekspedite në Kanionin Vromoner. Një ekip shkencëtarësh vizitoi shpellën më pas në vitin 2024, duke mbledhur ekzemplarë nga rrjeta që Urák i analizoi para se të shkonte në ekspeditën e tij në Shpellën e Sulfurit.
    Kjo analizë zbuloi se dy lloje merimangash jetojnë në koloni: Tegenaria domestica, e njohur si merimanga shtëpiake dhe merimanga Prinerigone vagans. Gjatë vizitës së tyre në shpellë, Urák dhe kolegët e tij vlerësuan se kishte rreth 69,000 ekzemplarë të T. domestica dhe më shumë se 42,000 të P. vagans. Analizat e ADN-së për hulumtimin e ri konfirmuan gjithashtu se këto janë speciet dominuese në koloni, tha Urák.
    Kolonia e merimangave të Shpellës së Squfurit është një nga më të mëdhatë e dokumentuara ndonjëherë, dhe speciet e përfshira nuk dihej më parë të mblidheshin dhe bashkëpunonin në këtë mënyrë, tha Urák.
    domestica dhe P. vagans janë të përhapura pranë banesave shtëpiake, por kolonia është “një rast unik i dy specieve që bashkëjetojnë brenda të njëjtës strukturë rrjete në këto numra të mëdhenj”, tha ai.

    Top Channel

  • Zbulohet rrjeta më e madhe e merimangave në botë në kufirin Shqipëri–Greqi

    Zbulohet rrjeta më e madhe e merimangave në botë në kufirin Shqipëri–Greqi

    Shkencëtarët propozojnë që zona të shpallet monument natyror.

    Koloni me mbi 111 mijë merimanga krijon një ekosistem të pazakontë në një shpellë me sulfur

    Një zbulim i jashtëzakonshëm shkencor është bërë në zonën kufitare midis Shqipërisë dhe Greqisë, ku studiuesit kanë identifikuar rrjetën më të madhe të merimangave të dokumentuar ndonjëherë në botë. Struktura gigante ndodhet në një ambient të njohur si Sulfur Cave, një shpellë e formuar nga procese të rënda gjeologjike që çlirojnë gazra sulfurikë, duke krijuar kushte tepër ekstreme për shumicën e formave të jetës.

    Në këtë mjedis të vështirë, studiuesit zbuluan një koloni prej rreth 111 mijë merimangash të shpërndara në një sipërfaqe prej rreth 100 metrash katrorë. Dy llojet që e përbëjnë koloninë janë: Tegenaria domestica – merimanga e zakonshme e shtëpisë. Prinerigone vagans – një specie më e vogël që zakonisht ndërton rrjeta delikate.

    Normalisht, këto lloje veprojnë individualisht dhe ndërtojnë rrjeta të ndara. Por në këtë shpellë, merimangat kanë krijuar një strukturë të madhe të përbashkët, ku rrjetat bashkohen në një sistem të vetëm dhe organizohen si një superorganizëm, sjellje jashtëzakonisht e rrallë për speciet jo–sociale të merimangave.

    Shpella karakterizohet nga: Gazra sulfurikë me aromë të rëndë; Lagështirë shumë e lartë; Dritë minimale; Temperaturë e qëndrueshme dhe mikroklimë e izoluar.

    Këto kushte do të ishin vdekjeprurëse për shumicën e kafshëve, por merimangat kanë zhvilluar strategji mbijetese duke u ushqyer me insekte që jetojnë në këtë mjedis kimikisht aktiv. Ato kanë krijuar një zinxhir ushqimor të mbyllur, ku burimi kryesor i energjisë vjen nga mikroorganizma që jetojnë falë reaksioneve kimike të sulfurit.

    Ky zbulim është cilësuar si një nga shembujt më mahnitës të përshtatjes biologjike në ambiente ekstremë. 
    Studiuesit theksojnë se sjellja bashkëpunuese e këtyre merimangave mund të ndihmojë në kuptimin e mënyrës si speciet mund të krijojnë sisteme kolektive pa qenë natyrshëm sociale.

    Ekosistemi konsiderohet tepër i brishtë. Edhe ndërhyrja më e vogël njerëzore mund të prishë ekuilibrat kimikë dhe biologjikë të shpellës. Shkencëtarët propozojnë që zona të shpallet: 
    Monument natyror i ndaluar për vizita të pakontrolluar e zonë studimi e mbrojtur ndërkufitare r të jetë monitorimit të vazhdueshëm biologjik

    Ky rast është gjithashtu një mundësi për Shqipërinë dhe Greqinë për të zhvilluar projekte të përbashkëta shkencore dhe turistike, me fokus ekoturizmin e kontrolluar dhe shkencor, duke shmangur dëmtimin e habitatit. /TG 7 – Përshtati në shqip për Syri.net – Alba Kepi/  

  • E pabesueshme/ Shkenca, syshqyer nga ajo që gjendet në kufirin greko-shqiptar

    E pabesueshme/ Shkenca, syshqyer nga ajo që gjendet në kufirin greko-shqiptar

    Thellë brenda një shpelle të errët squfuri në Sarantaporo, në kufirin shqiptaro-grek, studiuesit kanë zbuluar rrjetën më të madhe të merimangës në botë me më shumë se 111,000 merimanga.
    Më konkretisht, sipas një studimi të botuar më 17 tetor në revistën Subterranean Biology, kolonia e madhe e merimangave përbëhet nga një rrjetë kolosale në një zonë të shpellës, ku errësira mbizotëron përgjithmonë.
    Rrjeta shtrihet rreth 350 metra përgjatë murit të një tuneli të ngushtë dhe të ulët pranë hyrjes së shpellës. Siç vunë re studiuesit, është një mozaik me mijëra rrjeta individuale, në formë hinke.
    Kjo është prova e parë e sjelljes koloniale në dy lloje të zakonshme merimangash dhe ka të ngjarë të përfaqësojë rrjetën më të madhe të merimangës në botë, tha udhëheqësi i studimit, Istvan Urak, një profesor i asociuar i biologjisë në Universitetin Sapientia në Rumani.
    “Bota natyrore ende na mban surpriza të panumërta. Nëse do të përpiqesha t’i shprehja me fjalë të gjitha emocionet që më përmbytën (kur pashë rrjetën), do t’i përshkruaja ato si admirim, respekt dhe mirënjohje. Duhet ta përjetosh për të ditur vërtet se si është,” tha Urak për Live Science.
    Ky qytet spektakolar i merimangave ndodhet në Shpellën e Squfurit, një shpellë e formuar nga acidi sulfurik i prodhuar nga oksidimi i sulfurit të hidrogjenit në ujërat nëntokësore.
    Edhe pse studiuesit zbuluan prova të reja interesante rreth kolonisë së merimangave në Shpellën e Squfurit, ata nuk ishin të parët që panë rrjetën gjigante.
    Speleologët nga Shoqata Speleologjike Çeke e zbuluan atë në vitin 2022 gjatë një ekspedite në Luginën e Vromones. Një ekip shkencëtarësh vizitoi gjithashtu shpellën në vitin 2024, duke marrë mostra të rrjetës që Urac analizoi përpara se të niste ekspeditën e tij në Shpellën e Squfurit.
    Kjo analizë vërtetoi se kolonia është shtëpia e dy llojeve të merimangave: Tegenaria domestica, e njohur si “merimanga e shtëpisë”, dhe Prinerigone vagans (një merimangë e vogël që e do ujin dhe jeton në zona me lagështi si livadhet e lagështa dhe brigjet e liqeneve).
    Gjatë vizitës së tyre në shpellë, Urac dhe kolegët e tij vlerësuan se kishte rreth 69,000 ekzemplarë T. domestica dhe më shumë se 42,000 ekzemplarë P. vagans. Analizat e ADN-së për studimin e ri konfirmuan se këto janë speciet dominuese në koloni, tha Urak.
    Kolonia e merimangave në shpellën e squfurit është një nga më të mëdhatë e regjistruara ndonjëherë, dhe speciet e përfshira nuk njiheshin për t’u mbledhur dhe bashkëpunuar në këtë mënyrë, tha Urak. domestica dhe P. vagans zakonisht gjenden pranë banesave njerëzore, por kjo koloni e veçantë është “një rast unik i dy specieve që bashkëjetojnë në të njëjtën rrjetë strukturore në një numër kaq të madh”, tha ai.
    Shkencëtarët presin që merimangat Tegenaria domestica të gjuajnë P. vagans, por mungesa e dritës në shpellë mund të ndikojë në shikimin e merimangave, sipas studimit.
    Në vend të kësaj, merimangat hanë mushkonja që nuk kafshojnë, të cilat nga ana tjetër konsumojnë biofilma të bardhë mikrobikë – sekrecione rrëshqitëse që mbrojnë mikroorganizmat nga kërcënimet në mjedisin e tyre – nga bakteret që oksidojnë squfurin në shpellë.
    Një rrjedhë e pasur me squfur e ushqyer nga burime natyrore kalon nëpër Shpellën e Squfurit, duke e mbushur shpellën me sulfur hidrogjeni dhe duke i ndihmuar mikrobet, mizat dhe grabitqarët e tyre të mbijetojnë, sipas studiuesve në studim.
    Dieta e pasur me squfur e merimangave ndikon në mikrobiomat e tyre, duke bërë që ato të jenë dukshëm më pak të larmishme sesa mikrobiomat e merimangave të të njëjtave dy specie jashtë shpellës, treguan analizat e përmbajtjes së zorrëve.
    Të dhënat molekulare treguan gjithashtu se merimangat në shpellë ishin gjenetikisht të ndryshme nga të afërmit e tyre që jetonin jashtë, duke sugjeruar që banorët e shpellës janë përshtatur me mjedisin e tyre të ndotur.
    “Shpesh, mendojmë se e njohim plotësisht një specie, se kuptojmë gjithçka rreth saj, megjithatë mund të ndodhin zbulime të papritura. Disa specie tregojnë plasticitet gjenetik të jashtëzakonshëm, i cili zakonisht bëhet i dukshëm vetëm në kushte ekstreme. Kushte të tilla mund të shkaktojnë sjellje që nuk vërehen në kushte ‘normale’.
    Është e rëndësishme të ruhet kolonia, pavarësisht sfidave që mund të lindin nga vendndodhja e shpellës midis dy vendeve”, theksoi Urak.

  • FOTO/ Zbulohet një koloni merimangash ‘të jashtëzakonshme’ në një shpellë në Shqipëri

    FOTO/ Zbulohet një koloni merimangash ‘të jashtëzakonshme’ në një shpellë në Shqipëri

    Nga Aspen Pflughoeft-MiamiHerald.com

    Një grup speleologësh (eksplorues shpellash) ka zbuluar një koloni merimangash ‘të jashtëzakonshme’, të llojit të parë të këtij lloji, në një shpellë përgjatë kufirit mes Shqipërisë dhe Greqisë, tregojnë fotot dhe një studim shkencor.

    Duke ecur më thellë në një shpellë me erë të fortë squfuri, speleologët ndriçuan me dritat e tyre muret shkëmbore dhe panë një koloni gjigante merimangash. Madhësia e saj i habiti, por nuk ishte kjo veçoria e vetme ‘e jashtëzakonshme’. Një vëzhgim më i afërt tregoi se bëhej fjalë për një zbulim krejt të ri në shkencë.

    Sipas një studimi të botuar më 17 tetor në revistën shkencore me rishikim nga kolegët Subterranean Biology, ‘një ekip i Shoqatës Çeke të Speleologjisë’ kishte vizituar disa shpella squfuri në veriperëndim të Greqisë në vitin 2022, për të studiuar faunën nëntokësore. Në njërën prej tyre, të quajtur Shpella e Squfurit (Sulfur Cave), ata gjetën ‘një rrjetë të madhe koloniale merimangash’ dhe njoftuan shkencëtarë të tjerë për këtë zbulim.

    Të intriguar, një grup tjetër studiuesish vendosën ta hetonin më tej këtë fenomen të pazakontë dhe e vizituan shpellën disa herë ndërmjet viteve 2023 dhe 2025. Ajo që zbuluan i la të habitur.

    Kolonia gjigante e rrjetës koloniale të merimangave në Shpellën e Squfurit, në kufirin Shqipëri–Greqi, mbulonte rreth 106 metra katrorë të mureve të shpellës dhe ishte shtëpi për dy lloje merimangash, thanë studiuesit.

    Rrjeta ishte ndërtuar nga Tegenaria domestica, një specie e përhapur që njihet si ‘merimanga shtëpiake’ ose ‘thurrësja e hambarit’, por aty jetonte gjithashtu edhe një specie më e vogël, Prinerigone vagans. Këto dy lloje merimangash nuk ishin parë kurrë më parë duke bashkëjetuar,  deri tani.

    Sipas studimit, ky ishte ‘rasti i parë i dokumentuar i formimit kolonial të rrjetës tek këto specie’. Studiuesit vlerësuan se kolonia përbëhej nga rreth 111 mijë merimanga, prej të cilave rreth 60% ishin Tegenaria domestica dhe 40% Prinerigone vagans.

    Fotot tregojnë si pamjen e përgjithshme të kolonisë, ashtu edhe një merimangë nga afër. Studiuesit vunë re se ‘disa seksione të rrjetës mund të shkëputen nga muri për shkak të peshës së tyre.’

    Ata gjithashtu zbuluan se ‘vendndodhja e rrjetës koloniale përkon me një zonë ku qëndron një tufë e dendur mizash të vogla të llojit chironomid’. Vlerësohet se kjo tufë përbëhet nga mbi 2.4 milionë miza, që përbëjnë një burim të bollshëm ushqimi — faktor që ka ndikuar në rritjen e kolonisë së madhe të merimangave.

    Shpella e Squfurit shtrihet në dy shtete: ‘hyrja e saj ndodhet në Greqi, ndërsa pjesët e thella gjenden në territorin shqiptar,’ thuhet në studim.

    Një hartë paraqet ‘rrjetin nëntokësor të dhomave dhe korridoreve të mëdha’, burimet e squfurit dhe vendndodhjen e kolonisë së madhe të merimangave.

    Një diagram tregon Shpellën e Squfurit, duke shënuar burimet e squfurit (me blu) dhe koloninë gjigante të merimangave (me kafe).

    Burimi: Urák, Vrenozi, Głąbiak, Lecoquierre, Eiberger, Maraun, Ştefan, Flot, Brad, Dainelli, Sarbu dhe Băncilă