Tag: marina

Historia e Shën Marinës, mbetet një nga rrëfimet më të pazakonta të krishtërimit të hershëm. Në shekullin V, në një manastir të Libanit verior, vdiq një murg i ri dhe vëllezërit e Manastirit po e përgatisin për varrim. Kur ia hoqën rrobën, mbetën të tronditur nga një e vërtetë që nuk e kishin imagjinuar kurrë: vëllai i tyre Marino ishte në të vërtetë një grua, Marina.
Nuk bëhet fjalë për një rast travestizmi apo identiteti gjinor fluid, por për një histori heroike durimi. Pikërisht për këtë Marina do të shpallej e shenjtë: sepse për shumë vite ishte shtirur se ishte burrë, një akt që u interpretua si një përpjekje dhe pendesë e çuar deri në ekstrem.
Rreth historisë së saj të mistershme janë krijuar dy legjenda, mjaft të ndryshme: më e vjetra është më pranë fakteve, ndërsa e dyta është ndryshuar pesë ose gjashtë shekuj më vonë. Unë preferoj versionin më të vjetër sepse më duket më i vërteti, por (e pranoj) është edhe ai që më pëlqen më shumë. I dyti duket se është shpikur për ta bërë më “të pranueshme” historinë e kësaj shenjtoreje, edhe pse asgjë nuk arrin ta normalizojë plotësisht këtë histori, e cila vazhdon të ruajë elementë të pazakontë.
Tunika me kapuç
Ngjarjet zhvillohen në një botë ende jo plotësisht të kristianizuar, ku sapo po eksperimentoheshin format e para të jetës monastike, vetëm për burra. Thirrja fetare e grave, që nënkuptonte virgjëri, nuk shihej me sy të mirë, sepse gratë konsideroheshin të domosdoshme për vazhdimësinë e grupit shoqëror, vazhdimësi gjithmonë e kërcënuar nga vdekjet gjatë lindjes dhe vdekjet e fëmijëve.
Marina, shumë e re dhe e tërhequr nga krishterimi megjithëse ishte rritur në një familje pagane, e shihte me tmerr afrimin e momentit kur do ta detyronin të martohej me një burrë që as nuk e njihte, ndoshta shumë më të moshuar, dhe që mbase nuk do ta linte të jetonte si e krishterë. Të arratisej as që e mendonte: si mund të mbijetonte një vajzë e vetme në një botë ku gruaja ishte thjesht shtojcë e familjes?
Me siguri ajo kishte dëgjuar për ekzistencën e atij manastiri mashkullor, një bashkësi burrash të përkushtuar ndaj Zotit në jetë pothuaj eremitike, dhe ndjente një tërheqje të fortë. Por e dinte se një zgjedhje e tillë ishte e pamundur për gratë. Kështu, Marina mori një vendim të guximshëm: fshehu trupin e saj adoleshent në një tunikë me kapuç si ato të murgjve dhe shkoi në manastir, duke u paraqitur si kandidat për jetën monastike. Murgjit e pranuan këtë të ri pa mjekër, që u prezantua me emrin Marino, dhe i cili mësoi shpejt rregullat e jetës monastike, këngët dhe lutjet, duke dëshmuar një thirrje të sinqertë.
Duke jetuar në një shpellë të errët dhe e dobësuar nga një dietë shumë e varfër, Marina nuk ngjalli kurrë dyshime. Me kalimin e viteve ajo u bë një murg i respektuar dhe i dashur. Pas disa vitesh provë, u konsiderua e gatshme të dilte jashtë manastirit herë pas here, së bashku me murgj të tjerë, për të lypur ushqimin e nevojshëm për mbijetesën e tyre.
Në një nga këto dalje, kur murgjit kaluan natën në një han, Marina/Marino u akuzua se kishte dhunuar vajzën e hanxhiut, e cila mbeti shtatzënë.
Akuza e rreme për përdhunim
Për murgjit, ishte e lehtë të besonin akuzën: pavarësisht pamjes së dobët të murgut të ri, ata e dinin nga përvoja se sa të forta mund të ishin tundimet e djallit. Marina/Marino u dëbua nga manastiri dhe më vonë u detyrua të rriste fëmijën.
Pa protestuar, pa u ankuar, ajo u detyrua të jetonte me lëmosha para portës së manastirit, duke rritur me dashuri një fëmijë që nuk ishte i saji. Pas disa vitesh, ndoshta kur djali vendosi të bëhej murg, Marina/Marino u pranua sërish në manastir, por me detyrën për të kryer punët më të rënda. Pa u ankuar kurrë, ajo jetoi kështu deri në vdekje. Atëherë u zbulua pafajësia e saj dhe falsiteti i akuzës. Durimi i saj i jashtëzakonshëm për një ndëshkim të pamerituar i dha Marinës statusin e shenjtores.
Rrëfimi ka aspekte shqetësuese. Një prej tyre, ai që dikur shkaktonte problemet më të mëdha, ishte rebelimi ndaj familjes, i ndjekur nga një nismë kaq e guximshme nga një grua. Disa shekuj më vonë, kur kishin kaluar kohërat heroike të krishterimit të hershëm, gratë, sidomos ato të krishtera, duhej t’i ktheheshin bindjes.
Versioni i dytë
Kështu, teksti origjinal u modifikua për t’i dhënë një ngjyrë idilike familjare, duke e rikthyer Marinën në figurën e vajzës së bindur. Në këtë version, prindërit ishin të krishterë dhe, pas vdekjes së nënës, babai dhe vajza kishin një lidhje të veçantë. Kur babai, i pikëlluar, vendosi të tërhiqej në manastir, nuk pati zemër ta linte vetëm vajzën dhe, për arsye të paqarta, as nuk mendoi t’i gjente një burrë. Kështu, e mori me vete, të veshur si burrë.
Sekreti u ruajt edhe pas vdekjes së babait dhe pjesa tjetër e historisë përsërit saktësisht versionin e parë: akuza e rreme, ndëshkimi, dhe zbulimi i identitetit të saj femëror në momentin e vdekjes. Në këtë version gjithçka duket më “e rregullt”: Marina është modeli i të bindurës ndaj familjes, jo si një vajzë e lirë që kërkonte zgjedhje të pavarura.
Rikthimi tek bindja
Kështu, Marina nuk është më vajza e fortë dhe e lirë që maskohet si burrë për të gëzuar lirinë e zgjedhjes që u njihej meshkujve, por një vajzë e nënshtruar. Megjithatë, në të dy versionet, mbetet një pikëpyetje: a ka heshtur Marina para akuzës së rreme vetëm për pendesë dhe për t’iu bindur Zotit, apo për të mos zbuluar mashtrimin e saj? A mos ka pasur frikë se, nëse tregonte se ishte grua, do të përballej me një ndëshkim edhe më të rëndë?
Pavarësisht kësaj historie të ndërlikuar, por magjepsëse, Marina u njoh si e shenjtë falë mrekullive të shumta. Një legjendë thotë se e para që u shërua ishte pikërisht vajza që e kishte akuzuar padrejtësisht. Në Mesjetë, venecianët morën reliket e saj, sot të ruajtura në kishën e Santa Maria Formosa. Marina është ende e nderuar në kishën kopte dhe nga druzët, si dhe në shumë rajone të ish-perandorisë bizantine, përfshirë Italinë jugore: veçanërisht në Pulja, Kalabri e Siçili. Imazhi i saj është gjithashtu shumë interesant: një murg me fytyrë femërore dhe me një fëmijë pranë.
Shën Marina njihet si mbrojtëse kundër dhimbjes së kokës. Ndoshta, pas gjithë këtyre ndodhive të ndërlikuara, as ajo vetë nuk e dinte më kush ishte dhe përpjekja për ta kuptuar i sillte asaj dhimbje koke.
Shkrim nga Lucetta Scaraffia për Corriere Della Sera