Tag: maqedonase

“Ende nuk e kemi një partner për tango”, u shpreh kryeministri maqedonas, Hristijan Mickoski, duke folur për bisedimet e mundshme me Republikën e Bullgarisë për përparimin e Maqedonisë së Veriut në integrimet evropiane. Por, sa e gatshme është Sofja për të vallëzuar tango me Shkupin në një situatë kur përballet me probleme të brendshme – protesta masive dhe presion për dorëheqjen e Qeverisë?
Vetëm situata në Bullgari mund të çojë në atë që pala maqedonase të mos ketë me kë të bisedojë, tha profesori universitar Vasko Naumovski, i cili ka qenë ambasador në Uashington dhe ish-zëvendëskryeministër për Integrime Evropiane.
Ai theksoi se deri tani ka pasur iniciativa nga pala maqedonase për rritjen e besimit dhe mbajtjen e disa takimeve në nivel të lartë, por ato nuk janë pranuar.
“Tani mbetet e hapur pyetja nëse në muajt e ardhshëm Bullgaria do të ketë një skenë politike të qëndrueshme dhe do të jetë një partnere stabile me të cilën mund të hyjmë në bisedime të thella. Nëse skena politike atje vazhdon të destabilizohet, ne nuk do të kishim me kë të biem dakord, ose ajo që do të biem dakord nuk do të mbijetonte në Bullgari për një kohë më të gjatë”, tha Naumovski për Radio Evropa e Lirë (REL).
Më 1 dhjetor, Bullgaria u përball me disa nga protestat më të mëdha që nga vitet 1990, të nxitura nga buxheti që e propozoi Qeveria. Ekzekutivi e tërhoqi propozimin, por protestuesit kërkuan dorëheqjen e tij, kërkesë që u mbështet edhe nga presidenti Rumen Radev. Përveç planeve buxhetore, një nga faktorët që shkaktoi zemërim te qytetarët që dolën në rrugë dhe sheshe, siç thanë vetë ata, ishte korrupsioni.
Në kontekstin e Maqedonisë së Veriut, Bullgaria ka rëndësi pasi autoritetet maqedonase kërkojnë garanci se pas ndonjë ndryshimi kushtetues nuk do të ketë kushte të reja për integrimin evropian të vendit. Me ndryshimet kushtetuese, Maqedonia e Veriut duhet të përfshijë komunitetin bullgar në Preambulën e Kushtetutës. Kjo është një detyrë që vendi e mori në vitin 2022, pasi dy vjet më parë Bullgaria kishte vendosur veto për fillimin e negociatave të Shkupit me Bashkimin Evropian.
Ambasadorja gjermane konsideron se ekziston vullnet politik
Kur bëhet fjalë për marrëdhëniet midis dy vendeve, ambasadorja e Republikës Federale të Gjermanisë në Shkup, Petra Dreksler, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, vlerësoi se “në të kaluarën e afërt mund të dallohen shembuj të mirë” se si ato mund të forcohen.
Si shembull, ajo përmend marrëveshjen për Korridorin 8, të cilën në nëntor e nënshkruan zëvendëskryeministri njëherësh ministri i Transportit i Maqedonisë së Veriut, Aleksandar Nikolloski, dhe ministri bullgar për Zhvillim Rajonal, Grozdan Karadzhov.
Marrëveshja ka të bëjë me ndërtimin e një tuneli të përbashkët kufitar për nevojat e transportit hekurudhor.
“Ky është një investim nga i cili do të përfitojë e gjithë Evropa, kur të kompletohet rrjeti ynë evropian hekurudhor. Është diçka nga e cila do të përfitojnë fuqishëm të dyja vendet, do të forcojë ekonomitë tona, diçka që mund të nxisë edhe integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE. Sipas mendimit tim, padyshim që ekziston interes dhe vullnet politik për përparim, dhe këtë Gjermania e mbështet plotësisht, ashtu si edhe Bashkimi Evropian”, tha Dreksler, në intervistën për Shërbimin maqedonas të REL-it.
Aktivitetet në dy fronte
Por, si mund të vazhdohet më tej, duke marrë parasysh situatën aktuale në Bullgari?
Sipas Naumovskit, aktivitetet nga pala maqedonase duhet të vazhdojnë me paraqitjen e qëndrimeve të saj para institucioneve të BE-së, dhe me këtë të pritet që “institucionet evropiane ose shtetet anëtare të nisin që ta nxisin Bullgarinë që të heqë dorë nga e drejta e vetos”.
“Paralelisht me këtë, duhet të vazhdojnë edhe nismat për një qasje dypalëshe drejt zgjidhjes së këtij problemi me institucionet përkatëse në Bullgari. Përmes këtyre dy proceseve paralele, mund të shpresojmë se mund të bëjmë një hap përpara gjatë vitit të ardhshëm”, tha Naumovski.
Ndërsa mbetet e hapur pyetja se çfarë dhe nëse do të ndryshojë diçka në periudhën e ardhshme, pala bullgare deri tani ka përsëritur vazhdimisht qëndrimin se Maqedonia e Veriut është ajo që duhet të përmbushë detyrimet e saj.
Presidenti bullgar, Rumen Radev, deklaroi ditë më parë se me përfshirjen e komunitetit bullgar në Kushtetutë, Maqedonia e Veriut do të përshpejtojë ndjeshëm procesin e saj të anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
“Shpresoj që fqinjët tanë jugperëndimorë ta bëjnë këtë sa më shpejt të jetë e mundur për të hapur dyert për negociata për anëtarësim të plotë”, deklaroi Radev gjatë pritjes për përfaqësuesit e organizatave të bullgarëve nga Maqedonia e Veriut.
Mickoski: Nuk kemi informacione nga pala bullgare
Nga ana tjetër, kryeministri Hristijan Mickoski, gjatë një bisedimi me gazetarët më 4 dhjetor, përsëriti qëndrimet e tij se nëse Maqedonia e Veriut bënë ndryshime kushtetuese, kjo mund të rezultojë me kërkesa të reja, prandaj nevojiten garanci.
“Ndryshimet kushtetuese janë vetëm fillimi. Edhe sikur nesër t’i përfshijmë bullgarët në Kushtetutë, pyetja mbetet vetëm nëse për tre, gjashtë apo nëntë muaj do të ketë një kusht të ri”, tha Mickoski.
Ai theksoi se ka pasur nisma nga “disa vende me ndikim” në BE për takime me Bullgarinë në nivel të lartë, por shtoi se deri tani nuk ka informacione nga pala bullgare për gatishmërinë për bisedime.
Mickoski theksoi se është dilemë se si eventualisht Sofja do të donte të zhvilloheshin bisedimet. Nga njëra anë, u shpreh ai, Bullgaria pretendon se “kjo nuk është më një çështje dypalëshe” dhe se logjike është të bisedohet me Brukselin.
“Këtu pala bullgare thotë se mund ta zgjidhim vetë. Le të vendosin… Nëse është dypalëshe, jemi të gatshëm të bisedojmë me ta. Nëse jo, atëherë të bisedojmë me Brukselin”, tha Mickoski për gazetarët.
Ndërkaq, opozita ka kritika për këtë çështje. Lidhja Socialdemokrate (LSDM) e ka akuzuar Qeverinë se me qëllim po pengon rrugën evropiane, se nuk dëshiron reforma dhe nuk lejon funksionimin e shtetit ligjor.
Qeveria do të dëgjojë mesazhet për ndryshimet kushtetuese nga Brukseli
Ndërkohë, Këshilli i Evropës po përgatitet të miratojë konkluzionet për zgjerimin. Parashikohet që kjo të ndodhë më 16 dhjetor, periudhë kur kryeministri Mickoski dhe përfaqësues të tjerë të Qeverisë maqedonase do të jenë në Bruksel, ku do të mbahet edhe samiti BE-Ballkani Perëndimor.
Sipas draft-konkluzioneve, të cilat i ka parë më herët Radio Evropa e Lirë, Këshilli parashikon t’i bëjë një thirrje tjetër Maqedonisë së Veriut për të përmbushur detyrimet dhe për të kryer ndryshimet kushtetuese.
Sipas këtyre draft-konkluzioneve, Këshilli “konfirmon gatishmërinë e tij për të thirrur edhe një konferencë ndërqeveritare, pa vonesa të mëtejshme apo vendime politike shtesë”.
Aty thuhet po ashtu se “Këshilli është i gatshëm të hapë grup-kapitullin e parë negociues sa më shpejt që të jetë e mundur”.
Këto konkluzione bazohen në raportet e Komisionit Evropian të publikuara në nëntor lidhur me progresin e vendeve aspiruese për anëtarësim.