Lajmidites.com

Tag: librit

  • “Ambasadorët e SHBA në vendin tonë janë Perëndi”/ Rama lavdëron punën e Christopher Hill

    “Ambasadorët e SHBA në vendin tonë janë Perëndi”/ Rama lavdëron punën e Christopher Hill

    Kryeministri Edi Rama mbajti fjalën e tij në prezantimin e librit të diplomatit amerikan Christopher Hill.

    Kryeministri u shpreh se Hill ka lënë shenjë tek të gjithë ata që e njohin duke e falënderuar për atë që ai ka bërë.
    “Pyes veten si mund ta bëjë dikush punën e të qënie personi më i rëndësishëm në vend, pra kushto që ka qenë ambasador amerikan. Të qënit ambasador amerikan në Shqipëri është puna më e mirë pas të qënit president në Amerikë. Me shumë distancë, me mjaft kujdes kur dëgjon. Kisha mundësinë ta njoh shumë më vonës sesa ai më njihte ai mua, dhe kjo është gjëja e mirë e amerikanëve sepse ti mund mos i njohësh por ata të njohin ty. Nuk është kudo e lehtë siç është në Shqipëri.
    Unë do doja vetëm që të falënderoja rektori dhe këdo tjetër që më bëri këtë nder për të më dhënë mundësinë për të ndarë disa nga mendime e mia në këtë ngjarje. Nuk e ka lexuar librin por do e lexojë dhe do flas publikisht për të. Nëse kthehesh dhe je i interesuar për të bashkëbisedim më të gjatë rreth librit do isha i lumtur ta bënim bisedën dhe t’ju ngacmoja me disa pyetje. Më lejoni ta përmbyll me një citim që është këtu dhe është e përzgjedhur. Kris faleminderit shumë për atë që je përpjekur të bësh, të takon ty që të vendosësh se sa i suksesshëm je. Ke lënë shenja tek të gjithë që ka të kanë takuar”, u shpreh Rama.
     

  • E djeshmja e principatës, e sotmja e sëmundjes së territ dhe e nesërmja e thashethemnajes

    E djeshmja e principatës, e sotmja e sëmundjes së territ dhe e nesërmja e thashethemnajes

    Muharrem Kurti

    -Jusuf Buxhovi: “Udhëtimi në kohë”, roman, botoi “Faik Konica” Prishtinë 2025.

    Nga Muharrem Kurti

    Roman më i ri i shkrimtarit Jusuf Buxhovi “Udhëtimi në kohë” ka për personazh kryesor Artan Rrashtën, që si nëpër magji, përmes një falli, kalon nëpër tri kohë: të djeshmen, të sotmen, dhe të nesërmen. Koha e djeshme është Mesjeta. Ngjarjet zhvillohen në Rekë te Keqe dhe në Bjeshkë te Rrasa e Zogut e ku flitet për principatën dhe princin në kohën e ndërrimeve te regjimeve konfesioneve nga ortodoksia tek katolicizmi dhe anasjelltas në përputhje me raportin e forcave midis Vatikanit dhe Kostadinopojës në hapësirën e Bizantit gjatë kryqëzatave të krishtera. Termat dominues në këtë kapitull janë kryqtar dhe tempullar, apo zëvendësimi i kryqit me kryq, pra i katolicizmit me ortodoksisë dhe që karakterizohet me termat vasal dhe vasalitet, një pasqyrë e kohës së djeshme, e ku kemi një ndeshje të simboleve të dy perandorive, në një vend të vogël, të ndarë dhe të përçarë, që mbijeton në përputhje me sjelljen që thuhet se “nuk janë veprimet e të vegjëlve që i kushtëzojnë ndryshimet e mëdha, por janë pikërisht ambiciet e të mëdhenjve për mbizotërim të botës si dhe ndeshjet e tyre që sjellin ndryshime prej nga mund të përfitohet diçka nëse veprohet me mençuri”. Dhe, a veprohet me mençuri, po qe se mbijetimi kthehet në filozofi ekzistenciale, pra në vasalaitet, apo kjo duhet të ndryshohet përme kundërshtimit deri tek kryeneçësia, e cila mund të kthehet edhe në bumerang po qe se ndjek logjikën e rrënimit për rrënim dhe jo për ndërtim? Kjo dilemë shtrohet në roman, të shumtën e ndërtuar mbi definicione historike, filozofike dhe letrare.

    Ashtu si në pjesën e parë e djeshmja, edhe në pjesën e dytë të librit e sotmja (Fisi) personazhe kryesor të librit, në trevën e Dushkajës, shfaqen vëllezërit binjakë, që kanë të njëjtin gjake, të njëjtën pamje, ndërsa dallojnë në perceptim shpirtëror dhe politik-shoqëror esencialisht, meqë njeri vëlla nuk i beson sëmundjes së territ, tjetri po. Njëri është kundër turmës, tjetri është pro saj. Pra, vëllezërit binjakë kanë përceptim të ndryshëm, por që kanë fatin e njëjtë: me vra ose me u vra, një dilemë thuajse hamletiane: me qenë ose mos me qenë! Pra, edhe e sotmja është pjesë e këtij romani që merret me dihominë e përsonalitetit, të ndarë dhe kundërthënës në të njëjtat rrethana.

    E nesërmja (Thashethemnaja), pjesa më e realizuar artistikisht e librit ku kemi të bëjmë me absurdin dhe paradoksin: le të përmendim disa fjali “delet pjellin thi, deti bëhet kos, njerëzit nxjerrin lot të kuq dhe cjapi, e ku ngjarjet zhvillohen në Çabrat dhe në qytet, etj., tregon për zotësinë e autorit që të trajtoj një dukuri tepër të lig dhe kohë- bjerrëse, e ardhmja synohet mbi thashethemnajën, madje gjithçka ndodh si në kohë të errësirës, (errësira është simbol i mesjetës) ku i besohet imagjinatës më shumë se të vërtetës, e cila ndodh vetëm në situata absurde dhe jo siç do të duhej ndodh në të vërtet dhe kjo ta kujton romanin më të mirë të të gjitha kohërave “Don Kishotin’ e Servantesit, në të cilin personazhi kryesor i beson asaj që thuhet edhe kur është ireale, dhe lufton kundër mullinjve të erë, siç i thotë dhe na mëson Frestoni magjistar. Gjithçka te pjesa e romanit e nesërmja është ngjarje absurdi, si të pjesët e librit “dashuria në kohën e harresës dhe si të thashethemnajat për dashurinë e kobshme në kohë të harresës, apo te martesa në kohën e harresës. Dhe rishfaqja e cjapit te Sylës që flet si njeri, apo të lindja e parë në kohën e harresës, pas shumë kohësh që i ka vdekur burri, ku fëmija lind me mustaqe, aq e pasur është imagjinata e thashethemeve, sa gjithçka mund të ndodh sipas tyre, ndërsa jo siç ndodh në të vërtet, na kujton kohën e të marrëve dhe marrëzi ve të tyre.

    Pas një lexim të kujdesshëm, të romanit më të ri të autorit të mirënjohur Jusuf Buxhovi, mund të gjinden edhe shumë mesazhe për kohën tre-koheshe, për të ndodhurat në këto tre kohë, në një mjedis të njohur për ne dhe të përjetuar nga ne.

    (Kumtesë e lexuar me rastin e promovimit të romanit të Jusuf Buxhovit, “Udhëtimi në kohë” në Mitingun e Poezisë në Gjakovë, më 21. 11 2025)

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    JUSUF BUXHOVI: 61 VJET TË MITINGUT TË POEZISË NË GJAKOVË

  • Skandal i ri për BBC, libri i ri zbulon mashtrimin pas intervistës së Princeshës Diana

    Skandal i ri për BBC, libri i ri zbulon mashtrimin pas intervistës së Princeshës Diana

    Një libër i ri ka sjellë sërish në vëmendje një nga momentet më të diskutueshme të historisë televizive britanike: intervistën e famshme të Princeshës Diana me BBC-në në vitin 1995. Autori Andy Webb, ish-gazetar i BBC-së, pretendon se rrjeti publik britanik ka ditur prej dekadash se intervista u sigurua përmes mashtrimit dhe se qëllimisht e ka mbuluar këtë fakt për më shumë se 20 vite.
    Libri, i titulluar “Dianarama: Tradhtia e Princeshës Diana”, publikohet sot dhe pretendon se zbulon “shkallën e tradhtisë ndaj princeshës dhe mbulimin e mëvonshëm”. Publikimi i tij vjen në një moment delikat për BBC-në, e cila aktualisht përballet me kritika të ashpra për redaktimin mashtrues të një fjalimi të Donald Trump.
    Sipas një hetimi të pavarur të kryer në vitin 2021, gazetari Martin Bashir kishte përdorur dokumente të falsifikuara për t’i krijuar vëllait të Dianës, Charles Spencer, përshtypjen se njerëz të afërt e spiunonin princeshën dhe se puna e tyre lidhej me shërbimet sekrete. Ky manipulim ishte vendimtar për të bindur Spencer që të ndërmjetësonte intervistën historike.
    Autori Andy Webb shkon edhe më tej, duke thënë se brenda BBC-së disa persona e dinin të vërtetën vetëm katër muaj pas transmetimit. Megjithatë, ata zgjodhën të mos e informonin Dianën, duke e lënë atë në një gjendje pasigurie të thellë një pasojë që sipas librit vazhdoi të ndikonte në jetën e saj deri në fund.
    Dokumentet e falsifikuara, sipas librit, bënë që Diana të besonte se rrethi i saj i ngushtë ishte duke e tradhtuar. Ajo dyshonte te policia, ndihmësit dhe madje te sekretarja e saj personale, duke u distancuar nga shumica e njerëzve që e kishin mbështetur.
    Në një intervistë për ITV, Webb thotë se Charles Spencer lidh këtë izolim të Dianës me ngjarjet tragjike që do të pasonin. “Ajo e humbi besimin te të gjithë,” tha ai. “Dhe 18 muaj më vonë, e gjejmë në një Mercedes me një shofer të dehur  një situatë nga e cila ajo nuk kishte më asnjë mekanizëm mbrojtës.”
    Pretendimet e librit pritet të rikthejnë debatin e ashpër për etikën journalistike të BBC-së. Rrjeti tashmë e ka pranuar se dokumentet e Bashir ishin falsifikuar dhe ka kërkuar falje, por akuzat e reja për një mbulim të qëllimshëm shumëvjeçar e vendosin BBC-në sërish nën presion.

  • Elsa Skënderi: Juria e panairit librat i ka shqyrtuar e gjykuar, por gjykimin përfundimtar për to, mbetet që ta japë..

    Elsa Skënderi: Juria e panairit librat i ka shqyrtuar e gjykuar, por gjykimin përfundimtar për to, mbetet që ta japë..

    Nga Julia Vrapi
    Panairi i Librit në Tiranë një ngjarje e rëndësishme kulturore që dhe këtë vit vijoi mes librave, titujve të rinj në stenda apo dhe aktiviteteve të ndryshme. Midis shumë ngjarjeve letrare të panairit, është edhe përzgjedhja e veprave më të mira. Juria e këtij panairi që përbëhej nga Elsa Skënderi Rakipllari (kryetare), Beti Njuma, Maniela Sota, Teuta Dhima dhe Zija Vukaj këtë vit mori në shqyrtim rreth 260 vepra të paraqitura për konkurrim. I kthyer në një traditë të përvitshme, Panairi i Librit 2025 vlerësoi autorët dhe përkthyesit që kanë spikatur për kontributet e tyre në letërsinë shqipe dhe atë të përkthyer, ku çmimi “Autori më i mirë i vitit” i shkoi shkrimtarit dhe akademikut Artan Fuga për romanin “Ndëshkimi i dytë i Evës”. Kryetarja e jurisë së Panairit të 28 të Librit Elsa Skënderi Rakipllari në fjalën e saj, në ceremoninë e dhënies së çmimeve u shpreh se me rëndësi ka qenë trajtimi me përpikëri i të gjithë lëndës letrare apo studimore.
    Ndër të tjera ajo u shpreh se juria e panairit librat i ka shqyrtuar e gjykuar, por gjykimin përfundimtar  për to, mbetet që ta japë lexuesi dhe koha. Ajo tha se puna e jurisë është organizuar në përputhje me disa parime formale, që lidheshin me kriteret e pranimit të veprave apo të autorëve në konkurrim. “Në radhën e këtyre kritereve, p.sh., ishte kriteri sipas të cilit një autor/përkthyes i vlerësuar me çmim Panairi brenda tri viteve të fundit nuk mund të klasifikohej si pretendent për çmim këtë vit. Sa iu takon parimeve përmbajtjesore që kemi ndjekur si juri, ato kanë pasur të bëjnë me: risinë për zhanrin përkatës, përmbajtjen e spikatur letrare dhe me aspektet gjuhësor të veprave (gjuhë e pasur dhe vepra të redaktuara si duhet). Po kështu, për jurinë me rëndësi ka qenë trajtimi me përpikëri i të gjithë lëndës letrare apo studimore, të dorëzuar për konkurrim brenda afateve dhe pasja në konsideratë e botuesve dhe e krijuesve si nga Shqipëria ashtu edhe nga Kosova e Maqedonia e Veriut. Letërsinë shqipe, studimet e librat shqip i kemi bashkë, ndaj dhe vlerësimet, që padyshim parakusht kanë meritën, duhet t’i kemi bashkë”, tha Elsa Skënderi Rakipllari kryetare e jurisë.
    Tematika e botimeve
    Sa i takon tematikës së librave të paraqitur në konkurrim këtë vit, Elsa Skënderi Rakipllari kryetare e jurisë u shpreh çfarë u vu re në prozë apo dhe risitë. Sipas saj, risi vihen re edhe në zgjerimin e tematikës letrare. “Në prozë vërehet një rimarrje e motiveve të së shkuarës komuniste te autorët e Shqipërisë shtetërore, ndërsa te disa prej autorët e Kosovës këto motive të së shkuarës lidhen me Luftën Çlirimtare të Kosovës; Sakaq, një pjesë e veprave letrare po transfigurojnë edhe zhvillime më bashkëkohore të lidhura, për shembull, me lëvizjet demografike të shoqërisë (tematika e emigracionit), me zhvillimin e teknologjisë ose me pandeminë Covid-19. Risi vihen re edhe në zgjerimin e tematikës letrare që nuk mbetet thjesht te rravgimi i çështjeve të identitetit apo i çështjeve historike-politike, por mëton të bëjë pjesë të universit letrar edhe konceptet apo diskursin shkencor.
    Kjo risi është më se e mirëpritur në letërsinë tonë, pasi më herët kjo lloj përmase ka munguar. Veçanërisht, në dritën e zhvillimeve teknologjike e shkencore që shoqëria po përjeton, bëhet e nevojshme kjo lloj letërsie që t’i përfaqësojë artistikisht zhvillimet e tilla”, vijoi kryetarja e jurisë.  Këtë vit në panair sa u takon autorëve, Elsa Skënderi Rakipllari tha se kishte më tepër rikthime të autorëve (të konsoliduar) që e ruajnë periudhën e panairit, si kohën e artë, për të nxjerrë librin e tyre më të ri. “Kurse zërat e rinj, janë më të paktë si numër, por jo si talente. Kemi prurje syresh që bien në sy për nga teknikat e shkrimit. Edhe ndërsa flasim për “shkrimtarë të rinj”, të tillët jo përherë janë të rinj në moshë, por të rinj në shkrimtarinë artistike.
    Në këtë Panair kemi edhe figura publike apo njerëz të botës akademike që kanë sjellë veprat e tyre fiksionale, duke veshur kësaj radhe rrobën e shkrimtarit”, tha ajo. Sa i takon përkthimeve,  Elsa Skënderi Rakipllari vijoi se shkrimtarët e veprat letrare më në zë vijnë të përkthyera në gjuhën shqipe, dhe sipas saj në mënyrë mjeshtërore. “Kjo i jep mundësi lexuesit që të njohë e shijojë të njëjtat referenca letrare që janë lart të përfillura anembanë botës”, u shpreh ajo. Ceremonia e ndarjes së çmimeve të panairit u mbajt në datën 15 nëntor, ku këtë vit kanë qenë në konkurrim edhe prurjet në letërsinë për fëmijë. Sipas studiueses Elsa Skënderi Rakipllari, juria vërejti se veprat letrare për fëmijë, pak a shumë kanë qenë të një niveli tematik e përmbajtjesor. “Gjithsesi, ato janë pjesë e realitetit të krijimtarisë së këtij viti dhe ne besojmë se veprat e letërsisë për fëmijë, kultivojnë te lexuesi i ri, shprehi e koncepte tipike për gjuhën shqipe, duke i ardhur në ndihmë edukimit emocional dhe mëkimit me vlera sa universale aq edhe kombëtare”, u shpreh Elsa Skënderi Rakipllari, studiuese, pedagoge e letërsisë UT.

    Ritualet kulturore të domosdoshme
    Si çdo vit Panairi i Librit në Tiranë organizohet nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë.  Tema e përzgjedhur për edicionin e këtij viti të Panairit të Librit në Tiranë ishte një shprehje e shkrimtarit Ismail Kadare: “Ndërgjegjja jonë ka nevojë për librat”. Elsa Skënderi Rakipllari studiuese, pedagoge e letërsisë UT kryetare e jurisë ndër të tjera u shpreh se Panairi i Librit, ndër vite, është përjetuar si kremte jo vetëm nga botuesit, shkrimtarët e përkthyesit, por edhe nga lexuesit, të cilët thotë ajo u drejtohen mjediseve të panairit, si në një ritual kulturor. “Ritualet kulturore, nuk i kemi aq të shpeshta, por i kemi të domosdoshme, jo vetëm për të pasur një komunikim më të drejtpërdrejtë shkrimtar-lexues, por edhe për të sjellë në vëmendjen e publikut rëndësinë e leximit dhe dobinë e letërsisë. Të dashur shkrimtarë, studiues, përkthyes, librat tuaj, të mirë a bukur të mirë, i janë shtuar një herë e përgjithmonë botës sonë letrare, kjo është arritja më domethënëse. Kjo juri e panairit këta libra i ka shqyrtuar e gjykuar, por gjykimin përfundimtar për to, fatlumësisht e si në çdo rast, mbetet që ta japë lexuesi dhe koha!”, vijoi në fjalën e saj Elsa Skënderi Rakipllari studiuese, pedagoge e letërsisë UT.
    Çmimet e Panairit të Librit
    Këtë vit në Panairin e Librit në edicionin e 28-të, çmimi “Autori i librit më të mirë studimor”, iu dha Ali Xhikut, për veprën “Faqeve të historiografisë shqiptare”, botuar nga “Onufri”. Çmimi u dha për kontributin e vyer për ndriçimin teorik dhe metodologjik të çështjeve kyçe të historisë së letërsisë shqipe, në një vepër ku ndërthuren njohja e thellë e sistemit letrar shqiptar, analiza e teksteve themelore të historisë së letërsisë sonë dhe angazhimi i përkushtuar jetësor në studimet letrare. Çmimi “Autori më i mirë i vitit” i shkoi shkrimtarit dhe akademikut Artan Fuga për romanin “Ndëshkimi i dytë i Evës” botuar nga “Papirus”. Juria e panairit gjykoi se ky libër është një strukturë romaneske mbresëlënëse, ku ndërthuren miti i zanafillës, dramat e jetës familjare e urbane dhe zhvillimet teknologjike të bashkëkohësisë. Ndërthurja e dimensionit filozofik dhe psiko-social me një letraritetit të spikatur dëshmojnë një të kuptuar të thellë të njeriut, të shoqërisë dhe të kohës, kur jetojmë.
    Përkthyesi më i mirë i vitit u shpall Virgjil Muçi, për përkthimin mjeshtëror të veprës “Xhejmsi” të Percival Everett, fitues i Çmimit “Pulitzer 2025”, botuar nga “Dituria”. Motivacioni për këtë çmim ishte: “Libri eflekton njohuritë e thella të natyrës së shqipes, por edhe talentin prej shkrimtari të Virgjil Muçit. Gjuhësimi me zhdërvjelltësi të admirueshme i dy regjistrave të idiomës së romanit, e bën këtë vepër madhore të bashkëkohësisë t’i flasë lexuesit shqiptar, duke ruajtur ngjyresat dhe kompleksitetin e tekstit origjinal”. Këtë vit, në ndryshim nga një vit më parë, u nda edhe çmimi “Autori i librit më të mirë për fëmijë”.
    Çmimi iu dha shkrimtares Valbona Banka për romanin për fëmijë “Aria, në dorën time”, botuar nga “Dita Books”, për rrëfimin e këndshëm dhe me humor, që ndërkall në tekstin letrar edhe shenja identitare të vendit dhe të gjuhës sonë, që nxisin formimin e identitetit kombëtar te lexuesit e vegjël, dhe edukimin emocional përmes letërsisë. Çmimi për përkthimin më të mirë letrar nga frëngjishtja në shqip iu dha Urim Nergutit për përkthimin e romanit “Hyrija” të Kamel Daoud, fitues i çmimit Goncourt 2024, botuar nga “Buzuku”.  Motivacioni i këtij çmimi ishte: “Përmes nuancimeve të larmishme të fjalës e sintaksës së zhdërvjellët përkthyesi sjell besnikësërisht në shqip një histori drithëruese duke ruajtur stilin e autorit me heshtjet, belbëzimet dhe shumësinë e zërave të këtij romani tronditës”. Në panairi u ndanë edhe dy diploma mirënjohjeje, e para nga Ambasada e Bullgarisë për përkthyesen Janka Trifonova Selimi, e cila u mor nga e bija Melina Selimi. Ndërsa diploma e dytë e mirënjohjes u dha nga ambasada e Polonisë për profesorin Arqile Teta.
    Panairi i Librit
    Si çdo vit Panairi i Librit në Tiranë organizohet nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë, që është e themeluar në vitin 1992 me seli në Tiranë dhe zhvillon aktivitetin e saj në të gjitha qytetet e vendit, por edhe jashtë saj. Panairi i Librit është një ngjarje e rëndësishme kulturore me në qendër librin dhe u zhvillua këtë vit dhe me një sërë aktivitetesh, por botuesit sollën në vëmendje dhe problemet me të cilat përballen në punën e tyre. Përgjatë ditëve të panairit u zhvillua edhe aktiviteti “Sofaja e librit”, një format letrar që bën pjesë tashmë në Panairin e Librit që prej vitit 2021. Panairi i Librit në Tiranë organizohet çdo vit në muajin nëntor, dhe mbledh botues, autorë, përkthyes, lexues dhe dashamirës të librit, ku edicioni i 28-të këtë vit u zhvillua nga data 12 deri më 16 nëntor në Pallatin e Kongreseve.

  • Panairi i Librit dhe Panairi i Rrjeteve Sociale

    Panairi i Librit dhe Panairi i Rrjeteve Sociale

    Nga Roland Lami

    Çdo vit, në të njëjtin vend ku dikur rreshtoheshin lexues të uritur sot mbushet një tjetër lloj oreksi: ai për poza. Panairi i Librit është shndërruar ngadalë në një skenë të madhe vetë-prezantimi, ku libri përdoret më shumë si aksesor sesa si tekst që duhet hapur, kuptuar, përjetuar.

    Në stendat e botuesve, pas kopertinave që rrallë preken, endet shpresa e brishtë se ndoshta dikush do ta zgjedhë vërtet një libër për ta lexuar. Ndërkohë, përballë, vizitorët rendin drejt atij këndi me dritë të mirë apo dekor me ngjyra ku një foto me libër në dorë i jep profilit të tyre një kombinacion me veshjen dhe ajo që është më e rendësishme një shkëlqim të rremë intelektual.

    Shoqëria jonë lexon gjithnjë e më pak, por pozon me libra gjithnjë e më shumë. Është një lloj performancë kulturore, ku aparenca zë vendin e përmbajtjes. Mjafton një foto, një filtër dhe një frazë e kopjuar për t’u vetëshpallur “lexues”, ndërsa libri shpesh nuk hapet kurrë.

    Në këtë skenografi të re, botuesit bëjnë ç’është e mundur për të mbijetuar: tituj ngjyrash, kopertina tërheqëse, ulje çmimesh, evente, nënshkrime gjithçka për t’i dhënë librit një shans mes një audience të shpërqendruar. Por libri nuk garon më me librin tjetër: ai garon me ekranin, me rrjedhën e pafundme të imazheve, me simbolikën bosh të “librit si dekor”.

    Në rrugicat e panairit mund të dallosh ndonjë fëmijë që pyet me sinqeritet: “Pse bëjnë foto me libra?”Sepse fotoja duket, ndërsa leximi nuk shihet. Dhe ne jetojmë në një kohë ku vlera e një gjëje matet me sa mund të ekspozohet, jo me sa mund të kuptohet.

    Mbrëmja bie, panairi mbyllet, dritat shuhen. Fotot mbeten në rrjetet sociale si suvenire të një kulture të pozimit. Ndërsa librat kthehen në kuti, duke pritur vitin tjetër, një vit tjetër shprese, një vit tjetër iluzioni, një vit tjetër ku ndoshta dikush do t’i kërkojë për atë që janë, jo për atë që duken në foto.

    Nëse vazhdojmë kështu, Panairi i Librit rrezikon të kthehet në panairin e një kujtese kolektive, një kujtim nostalgjik për kohën kur njerëzit shkonin aty për të blerë libra jo për t’i përdorur si dekor në një fotografi të radhës.

    Ndoshta kjo është rruga ku po shkojmë, librat do të vazhdojnë të dalin çdo vit, të rreshtohen në stenda, të ndriçohen bukur për kamera, ndërsa leximi do të zvogëlohet ngadalë, pa zhurmë, si një zakon i vjetër që askush s’e mban mend pse ekzistonte. Panairi do të mbetet i mbushur plot njerëz jo sepse libri ka fituar, por sepse fotografia ka nevojë për një sfond të mirë. Dhe kështu, libri do të vazhdojë të jetë prezent kudo… përveç vendit ku ka rëndësi: në mendjen e njerëzve.

    ObserverKult

    Lexo edhe:

  • Më shumë përkthime se libra shqip në Panair/ Shkaqet që e kanë larguar lexuesin nga libri, Artan Fuga: Kanë qenë defektoze politikat kulturore, duhen librari e biblioteka funksionale

    Më shumë përkthime se libra shqip në Panair/ Shkaqet që e kanë larguar lexuesin nga libri, Artan Fuga: Kanë qenë defektoze politikat kulturore, duhen librari e biblioteka funksionale

    Për pesë ditë me radhë, Panairi i 28-të i Librit mirëpriti mijëra lexues, që patën mundësi të njihen me titujt e rinj dhe të bisedojnë me autorët dhe përkthyesit.

    Me fluksin që u shtua gjatë fundjavës, ky edicion solli një rritje të lehtë të vizitorëve krahasuar me një vit më parë, sipas botuesve.
    “Krahasuar me një vit më parë, do të thosha që këtë vit, interesi ka qenë pak më i lartë”, shprehet Kadia Dedja.
    Pjesë e panairit u bënë të gjitha grupmoshat, por më shumë të rriturit.
    “Më besnikët janë mosha e mesme, por edhe pensionistët që gjithmonë kanë lexuar. Por, këtu kemi edhe përplasje mes dëshirës dhe mundësisë ekonomike. Jo të gjithë kanë mundësi të blejnë libra”, thotë Petrit Ymeri.
    Ndërsa te adoleshentët vihet re mungesë interesi për leximin dhe vetë botuesit pohojnë se ka pak tituj dedikuar grupmoshës 13-19 vjeç.
    “Tregu nuk ka shumë libra për adoleshentët. Ata kalojnë nga letërsia për fëmijë te letërsia për të rritur”, tha për TCH Rita Petro, shkrimtare.
    “Është një hallkë e shkëputur midis fëmijëve dhe të rriturve, që janë adoleshentët. Grupmosha 15-20 vjeç lexojnë jashtë mase pak, aq sa edhe ne botuesit e kemi hedhur fokusin për botimin e librave për këtë grupmoshë”, u shpreh Elda Vela, botuese.
    Ndërsa Vasilika Tafa, botuese, tha se “Duhet të ndikojmë te adoleshentët që të lexojnë letërsinë klasike. Nuk mund të jesh lexues i mirë nëse nuk kalon nga letërsia klasike”.
    Edhe këtë herë, veprat e përkthyera u shitën më shumë në panair se librat e autorëve shqiptarë.
    “Te letërsia për të rritur vazhdojnë të kërkohen më shumë klasikët, librat e përkthyer dhe librat trend të momentit. Më shqetësojnë librat trend sepse në shumicën e rasteve janë libra flluskë sapuni”, tha Elda Vela.
    Sa i takon librit shqip, kryesuan autorët e njohur që i kanë kthyer tashmë në modë botimet gjatë panairit, por nga ana tjetër u prezantuan edhe disa autorë të rinj. Por, a është shkrimtar çdokush që shkruan?
    “Letërsia shqipe duhet të lexohet dhe që të lexohet, duhet që shtëpitë botuese të kenë filtra. Nëse një vepër nuk ia vlen, mos e boto. Mos krijo shkrimtarë fiktivë sepse do arrijë një moment që do të ketë më shumë shkrimtarë se lexues”, tha për Top Channel, Vasilika Tafa.
    Mbyllja e Panairit rikthen vëmendjen te problematikat e librit, që duhet të gjejë rrugë për te lexuesi gjatë gjithë vitit.
    Bujar Kapexhiu tha se “Në panair ka qindra e qindra njerëz që blejnë libra dhe në librari ka pak. Akoma më pak e frekuentuar është biblioteka”.
    “Panairi është gjithmonë një lloj feste dhe të gjithë vijnë se e kanë kënaqësi të marrin libra të rinj. Problemi është më pas kur lexuesi të shkojë në librari. Duhet mbështetje për libraritë të kenë hapësirat e nevojshme. Ne e kemi vënë re që janë disa libra, p.sh. akademik, që librarët nuk i marrin se nuk kanë vend”, u shpreh Rita Petro, shkrimtare.
    Autorët dhe botuesit kërkojnë më shumë politika për ta çuar librin pranë lexuesit.
    Vasilika Tafa, botuese u shpreh “Të shtohen qendrat kulturore, të ketë biblioteka funskionale në ato rrethe ku nuk ka librari. Vijnë nga rrethet në panair dhe thonë ‘erdhëm të marrim libra se te ne ka vetëm një kancelari”.
    Për Arlinda Dudaj “Bibliotekat e shkollave shpesh mbushen me libra që as nuk u hyjnë në punë, duhet të gjendet një mundësi për të afruar lexuesin e ri”.
    Studiuesi Artan Fuga tregon se leximi ka rënë nga viti në vit, por arsyet përse nuk i gjen vetëm te lexuesi, por te një sërë faktorësh.
    “Mendoj se midis librit dhe audiencave mungon akti i ndërmjetëm, që përbëhet nga revistat kulturore dhe letrare që na mungojnë sallonet letrare, mungon subvencionimi i librit dhe kërkimit shkencor sipas meritës.
    Kanë qenë defektoze politikat kulturore dhe prandaj ka rënë leximi. Dhe fajin Adami e gjen te Eva, Eva e gjen te gjarpri, gjarpri i ndalohet të flasë dhe faji ngelet pa gjë. Jo, nuk e ka fajin teknika.  Mendoj se ka edhe një rikthim, ajo që ndodh në vendet e zhvilluara, ku në një moment të caktuar ka një rikthim te mediat klasike, tradicionale”, u shpreh akademiku Artan Fuga.
    “Çdo gjë e ka sfiduar librin, e kanë sfiduar rrjetet socialet, Inteligjenca Artificiale, mediat, por vendin e vet e ka të padiskutueshëm”, përfundoi Arlinda Dudaj.

    Top Channel

  • Panari, vizitorët u rritën/ Mosha e mesme dhe pensionistët, besnikë të librave. Adoleshentët më pak interes

    Panari, vizitorët u rritën/ Mosha e mesme dhe pensionistët, besnikë të librave. Adoleshentët më pak interes

    Për pesë ditë me radhë, Panairi i 28-të i Librit mirëpriti mijëra lexues, që patën mundësi të njihen me titujt e rinj dhe të bisedojnë me autorët dhe përkthyesit.

    Me fluksin që u shtua gjatë fundjavës, ky edicion solli një rritje të lehtë të vizitorëve krahasuar me një vit më parë, sipas botuesve.
    “Krahasuar me një vit më parë, do të thosha që këtë vit, interesi ka qenë pak më i lartë”, shprehet Kadia Dedja.
    Pjesë e panairit u bënë të gjitha grupmoshat, por më shumë të rriturit.
    “Më besnikët janë mosha e mesme, por edhe pensionistët që gjithmonë kanë lexuar. Por, këtu kemi edhe përplasje mes dëshirës dhe mundësisë ekonomike. Jo të gjithë kanë mundësi të blejnë libra”, thotë Petrit Ymeri.
    Ndërsa te adoleshentët vihet re mungesë interesi për leximin dhe vetë botuesit pohojnë se ka pak tituj dedikuar grupmoshës 13-19 vjeç.
    “Tregu nuk ka shumë libra për adoleshentët. Ata kalojnë nga letërsia për fëmijë te letërsia për të rritur”, tha për TCH Rita Petro, shkrimtare.
    “Është një hallkë e shkëputur midis fëmijëve dhe të rriturve, që janë adoleshentët. Grupmosha 15-20 vjeç lexojnë jashtëmase pak, aq sa edhe ne botuesit e kemi hedhur fokusin për botimin e librave për këtë grupmoshë”, u shpreh Elda Vela, botuese.
    Ndërsa Vasilika Tafa, botuese, thase “Duhet të ndikojmë te adoleshentët që të lexojnë letërsinë klasike. Nuk mund të jesh lexues i mirë nëse nuk kalon nga letërsia klasike”.
    Edhe këtë herë, veprat e përkthyera u shitën më shumë në panair se librat e autorëve shqiptarë.
    “Te letërsia për të rritur vazhdojnë të kërkohen më shumë klasikët, librat e përkthyer dhe librat trend të momentit. Më shqetësojnë librat trend sepse në shumicën e rasteve janë libra flluskë sapuni”, tha Elda Vela.
    Sa i takon librit shqip, kryesuan autorët e njohur që i kanë kthyer tashmë në modë botimet gjatë panairit, por nga ana tjetër u prezantuan edhe disa autorë të rinj. Por, a është shkrimtar çdokush që shkruan?
    “Letërsia shqipe duhet të lexohet dhe që të lexohet, duhet që shtëpitë botuese të kenë filtra. Nëse një vepër nuk ia vlen, mos e boto. Mos krijo shkrimtarë fiktivë sepse do arrijë një moment që do të ketë më shumë shkrimtarë se lexues”, tha për Top Channel, Vasilika Tafa.
    Mbyllja e Panairit rikthen vëmendjen te problematikat e librit, që duhet të gjejë rrugë për te lexuesi gjatë gjithë vitit.
    Bujar Kapexhiu tha se “Në panair ka qindra e qindra njerëz që blejnë libra dhe në librari ka pak. Akoma më pak e frekuentuar është biblioteka”.
    “Panairi është gjithmonë një lloj feste dhe të gjithë vijnë se e kanë kënaqësi të marrin libra të rinj. Problemi është më pas kur lexuesi të shkojë në librari. Duhet mbështetje për libraritë të kenë hapësirat e nevojshme. Ne e kemi vënë re që janë disa libra, p.sh. akademik, që librarët nuk i marrin se nuk kanë vend”, u shpreh Rita Petro, shkrimtare.
    Autorët dhe botuesit kërkojnë më shumë politika për ta çuar librin pranë lexuesit.
    Vasilika Tafa, botuese u shpreh “Të shtohen qendrat kulturore, të ketë biblioteka funskionale në ato rrethe ku nuk ka librari. Vijnë nga rrethet në panair dhe thonë ‘erdhëm të marrim libra se te ne ka vetëm një kancelari”.
    Për Arlinda Dudaj “Bibliotekat e shkollave shpesh mbushen me libra që as nuk u hyjnë në punë, duhet të gjendet një mundësi për të afruar lexuesin e ri”.
    Studiuesi Artan Fuga tregon se leximi ka rënë nga viti në vit, por arsyet përse nuk i gjen vetëm te lexuesi, por te një sërë faktorësh.
    “Mendoj se midis librit dhe audiencave mungon akti i ndërmjetëm, që përbëhet nga revistat kulturore dhe letrare që na mungojnë sallonet letrare, mungon subvencionimi i librit dhe kërkimit shkencor sipas meritës.
    Kanë qenë difektoze politikat kulturore dhe prandaj ka rënë leximi. Dhe fajin Adami e gjen te Eva, Eva e gjen te gjarpri, gjarpri i ndalohet të flasë dhe faji ngelet pa gjë. Jo, nuk e ka fajin teknika.
    Mendoj se ka edhe një rikthim, ajo që ndodh në vendet e zhvilluara, ku në një moment të caktuar ka një rikthim te mediat klasike, tradicionale”, u shpreh akademiku Artan Fuga.
    “Çdo gjë e ka sfiduar librin, e kanë sfiduar rrjetet socialet, Inteligjenca Artificiale, mediat, por vendin e vet e ka të padiskutueshëm”, përfundoi Arlinda Dudaj.
     

    Top Channel

  • “I humburi”/ Letërsia turke në panairin e librit, prezantohet romani i Tarik Tufan

    “I humburi”/ Letërsia turke në panairin e librit, prezantohet romani i Tarik Tufan

    Në kuadër të Panairit të 28 të Librit, në Tiranë u mbajt një tryezë bashkëbisedimi mbi letërsinë turke në shqip dhe romanin “I Humburi” i autorit të njohur turk Tarik Tufan.

    Ky aktivitet u realizuar në bashkëpunim të Shtëpisë Botuese Muza me Institutin e Gjuhës dhe Kulturës turke “Yunus Emre”, me dëshirën për të sjellë më pranë lexuesit shqiptar zërat më përfaqësues të letërsisë turke bashkëkohore.
    Përkthyesja, Lindita Xhanari Latifi tregon se ky libër është i veçan sepse sipas saj, heshtja mes fjalëve dhe fjalive flet më shumë sesa vetë personazhet.
    “Shkrimtari Tarik Tufan këto vitet e fundit ka shkruar mjaftë romane të bukura por “I Humburi” është i veçantë. Ka pak personazhe dhe shumë pak dialog sepse në një farë mënyre, heshtja mes fjalëve dhe fjalive në roman duket sikur fletë më shumë dhe kjo heshtje kumbon aq shumë saqë herë pas herë personazhet identifikohen përmes heshtjes së tyre”, u shpreh pedagogia Lindita Xhanari Latifi.
    Për dekanin e fakultetit të Historisë dhe Filologjisë, Mark Markun, përkthimi i librit “I Humburi” është një dëshmi e gjallë e komunikimit ndërkulturor mes dy vendeve.
    “Dëshmi e gjallë e një procesi të gjatë të komunikimit ndërkulturor të kulturës turke dhe kulturës shqiptare, letërsisë turke dhe letërsisë shqiptare”, u shpreh dekani Mark Marku.
    “Ky përkthim ka një domethënie të veçantë për mua. Të them të drejtën përkthimi duket si mungesë modestie, por do t’ua sqarojë sot se përse e kam përmendur këtë numër. Në të vërtetë si sot, 35 vite më parë ka lexuar për herë të parë një libër nga fillimi në fund në turqisht dhe më koiçidoi shumë bukur përkthimi i një romani kaq të dashur për mua, pikërisht në 35 vjetorin e leximit të parë të një libri në turqisht”, tha Lindita Xhanari Latifi .

    Top Channel

  • Në panair prezantohet përralla “Ragi dhe muzika e pyllit”, me autor Andrein vetëm 9 vjeç

    Në panair prezantohet përralla “Ragi dhe muzika e pyllit”, me autor Andrein vetëm 9 vjeç

    Mes titujve të rinj të letërsisë për fëmijë, në Panairin e këtij viti, dallohen pak vepra që autorë kanë pikërisht fëmijët.

    I tillë është libri Andrei Agasit, vetëm 9-vjeç, që me fantazinë dhe imagjinatën e moshës shkroi përrallën “Ragi dhe muzika e pyllit”.
    “Libri flet për një papagall, i cili adhuron muzikën, por mamaja mendon se çështje si mbijetesa janë më të rëndësishme. Ragi (papagalli) duhet të kalojë disa vështirësi, por në fund, me fuqinë e muzikës, ia del”, tha Andrei Agasi, autori i librit.
    Me pasionin për muzikën që bashkon njerëzit, duke njohur më mirë se çdo autor i rritur botën e fëmijëve, Andrei i fton bashkëmoshatarët në një udhëtim magjik në aventurat e personazhit të tij.
    “Duke shkruajtur për bashkëmoshatarët e mi, lejova kreativitetin të bëjë punën e vet. Krijoja një libër, që bashkëmoshatarët e mi e pëlqyen shumë”, tha ai.
    Për Andrein, asnjë fëmijë nuk duhet të heqë dorë nga ëndrrat e tij.
    “Të lexuarit nëpërmjet shpirtit të një fëmije, mendoj se është më afër botës fëmijërore dhe është një ndër gjërat që do t’u pëlqejë shumë. Është një përrallë shumë e këndshme”, tha për gazetaren Sara Hila shkrimtarja Rudina Çupi.
    Teksa viti pas viti, libri për fëmijë po përballet me sfida të mëdha, përfshirë reduktimin e veprave të reja dhe kostot e larta, autorja Rudina Çupi ia doli të kënaqë sërish lexuesit e vegjël, këtë herë me një botim dinjitoz për trashëgiminë kulturore mbarëkombëtare.
    “Këtë vit, kemi ardhur me një vepër madhore, që është një trashëgimi kulturore për fëmijë që vjen në shqip dhe në anglisht. Ka të gjitha elementët për t’i dhënë fëmijëve një informacion të larmishëm”, u shpreh ajo.
    Duke iu përgjigjur kërkesave të fëmijëve që kërkojnë të lexojnë edhe në anglish, por i konceptuar edhe si udhërrëfyes i identitetit shqiptar për turistët, “Rrënjët në zemër” është një botim dygjuhësh shqip-anglisht.
    “Leximi dygjuhësh është një lexim që e pasuron lexuesin me fjalor më të ngritur në të dyja gjuhët dhe një kuptueshmëri më të madhe dhe na ndihmon për një qasje më moderne të librit. Leximi duhet të shkojë krah çdo zhvillimi tjetër”, theksoi Çupi.
    Krijimet e Çupit dhe Andreit të vogël, së bashku me vepra të përkthyera nga autorë të njohur nga letërsia botërore, janë pjesë e stendës së shtëpisë botuese Pupëz në Panairin e Librit, që do të vazhdojë deri të dielën në mbrëmje.

    Top Channel

  • Artan Fuga, “Autori më i mirë i vitit”! Në panair vlerësohen edhe Muçi, Nerguti dhe Banka

    Artan Fuga, “Autori më i mirë i vitit”! Në panair vlerësohen edhe Muçi, Nerguti dhe Banka

    I kthyer në një traditë të përvitshme, Panairi i Librit 2025 vlerësoi autorët dhe përkthyesit që kanë spikatur për kontributet e tyre në letërsinë shqipe dhe atë të përkthyer.
    Juria ndau pesë çmime kryesore, duke nderuar vepra që sollën qasje origjinale, mendim të thelluar dhe mjeshtëri të veçantë gjuhësore. 
    Çmimi “Autori më i mirë i vitit” i shkoi shkrimtarit Artan Fuga për romanin Ndëshkimi i dytë i Evës. Romani u veçua për strukturën mbresëlënëse që bashkon mitin e zanafillës me dramën familjare e urbane, si edhe me sfidat teknologjike të sotme.

    Çmimi “Përkthyesi më i mirë i vitit” u fitua nga Virgjil Muçi për përkthimin romanit “Xhejmsi” të Percival Everett. Përkthimi u vlerësua për pasurinë gjuhësore, aftësinë për të sjellë dy regjistrat e veçantë të veprës dhe ruajtjen e kompleksitetit e ngjyrimeve të tekstit origjinal.
    Çmimi për përkthimin më të mirë letrar nga frëngjishtja në shqip u akordua përkthyesit Urim Nerguti për sjelljen në shqip të romanit Hyrija të Kamel Daoud.
    Pas një mungese një vjeçare për shkak të mosprurjeve të reja u rikthye Çmimi “Autori i librit më të mirë për fëmijë” i cili iu dha shkrimtares Valbona Banka për romanin “Aria, në dorën time”.
    Ndërsa Çmimi “Autori i librit më të mirë studimor” iu akordua studiuesit Ali Xhiku për veprën Faqeve të historiografisë shqiptare. /vizionplus.tv