Ina Zhupa
TIRANË- Gjykata Kushtetuese po zhvillon seancën dëgjimore lidhur me ligjin për “Zonat e Mbrojtura”. E para që ka nisur të shpjegojë ankimimin e bërë në organin më të lartë gjyqësor të vendit, është deputetja e Partisë Demokratike, Ina Zhupa. Në prezantimin e saj, ajo ka shpjeguar se drafti në Kuvend, edhe pse pa nevojë, u dërgua për miratim në Këshillin e Ministrave. Po sipas saj, drafti u kthye i ndryshuar, por edhe me kosto financiare. Po ashtu, në ankimimin e saj, Partia Demokratike thekson se ligji bie në kundërshtim me nenin 59 të Kushtetutës, që garanton ruajtjen e mjedisit për brezat e ardhshëm, ndërsa shoqëria civile e cilëson këtë ndryshim si “kapje të natyrës nga interesat ndërtimore”, duke përmendur rastet e Lagunës së Karavastasë, Luginës së Vjosës, Divjakës, Rradhimës, e të tjera zona ku është raportuar presion mbi biodiversitetin.
Ina Zhupa: Gjykata thotë se është e drejtë Kushtetuese transparenca dhe përfshirja e publikut në veprimtarive që sjellin ndikime në mjedis. Ligji për zonat e mbrojtura erdhi në Kuvend si iniciativë e 12 deputetëve. Sollën një draft që nisi të diskutohej në Komisionin e Veprimtarive Prodhuese. Ky draft, ndryshe nga sa e parashikon procesi ligjvënës, siç kishte ardhur nuk kishte kosto financiare. Pavarësisht se nuk kishte kosto, Kuvendi vendosi që ta çonte në Këshillin e Ministrave për ta zëvë në veprim. Në Kushtetutë parashikohet që të dërgohet në Këshill kur ka kosto financiare. Këshilli i Ministrave sjell një draft të ri dhe në bazë të këtij drafti të ri, që u bë VKM, Kuvendi nisi dhe vazhdoi procedurën për zonat e mbrojtura. Mirëpo drafti kishte dhe një problematikë tjetër, kishte dhe kosto financiare sepse duhet të ngriheshin zyrat e administrimit. Përsëri u miratua nga Komisioni i Veprimtarive Prodhuese, pa bërë asnjë proces konsultimi për këtë version të ri të ligjit. Zonat e mbrojtura kanë kuptim kur kanë mbrojtje, jo kur kanë kufizim. Ligji i ndryshuar bën efektin e kundërt, çon në prishjen e këtyre zonave. Ne kemi argumentuar se nuk arrihet që të garantohet ajo që kërkon Kushtetuta.
PUNIMET NË SEANCË:
Ç’mund të vendosë Gjykata?
Nëse Gjykata Kushtetuese i konsideron ndryshimet si në përputhje me Kushtetutën, ligji do të mbetet në fuqi, duke legalizuar mundësinë që në zona të mbrojtura të zhvillohen projekte me ndikim të madh në territor. Pranimi i ligjit mund të hapë rrugë për ndërtime me përmasa të mëdha në zona që deri tani kanë qenë të paprekshme për nga statusi i tyre mjedisor. Kjo sepse ndryshimet e miratuara nga Kuvendi i Shqipërisë në fillim të këtij viti lejojnë që në zonat e mbrojtura të mund të ndërtohen projekte të konsideruara me interes publik, përfshirë infrastrukturë rrugore, linja energjetike, hidrocentrale apo zhvillime të tjera që mund të jenë pjesë e programeve strategjike. Kritikët e ligjit e shohin këtë si një derë të hapur për ndërtime të karakterit privat, përmes formulimeve të paqarta dhe kontratave koncesionare. Nëse, përkundrazi, ndryshimet shpallen antikushtetuese, do të rivendoset mbrojtja e mëparshme ligjore, duke ruajtur zonat si pasuri natyrore me regjim të rreptë./ZËRI