Rigels Seliman
Komisioni Europian (KE) ka hedhur një akuzë të rëndë dhe goditje të paprecedentë ndaj Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive, institucion që drejtohet nga Evgjeni Bashari dhe që prej vitesh është denoncuar për mbyllje, paaftësi dhe mbrojtje selektive të zyrtarëve të korruptuar. Në raportin për sundimin e ligjit në Shqipëri për vitin 2025, Brukseli çmonton totalisht imazhin e ILDKP-së, duke e përshkruar si një institucion jo vetëm joefektiv, por edhe hermetik dhe të izoluar nga qytetarët. Në vend që të jetë një mekanizëm kyç për kontrollin e integritetit të zyrtarëve publikë, ILDKP ka dështuar në misionin e saj themelor: transparencën. Raporti i KE e thotë troç: publikimi i deklaratave të pasurisë nuk është i garantuar për qytetarët, pasi varet nga miratimi i vetë ILDKP-së. Në vend të transparencës, kemi një mur të heshtur, që pengon median dhe publikun të aksesojnë të dhënat për pasuritë e zyrtarëve. Miliona euro nga taksat e qytetarëve janë shpërdoruar për fasadë.
Goditja më e fortë?
Sipas raportit, ILDKP verifikon vetëm një përqindje të vogël të deklaratave dhe nuk përdor analiza risku për të orientuar kontrollet, duke lënë kështu të paprekur pjesën më të madhe të klasës politike dhe administrative. Skandali thellohet më tej kur KE evidenton se në vitin 2024 ILDKP nuk ka identifikuar asnjë rast të konfliktit të interesit dhe nuk ka kryer asnjë hetim proaktiv. Ky është një alarm serioz për ekzistencën dhe qëllimin real të këtij institucioni që pretendon të garantojë integritetin në administratë.
Por si të mos mjaftonte kjo, raporti kritikon mungesën e rregullave të qarta për deklarimin e dhuratave që marrin zyrtarët e lartë dhe vonesat e pajustifikueshme në përgatitjen e një plani real për etikën dhe integritetin në administratën publike. Në vend të transparencës, kemi fshehje. Në vend të kontrollit, kemi shpërfillje. Në vend të luftës kundër pasurimit të padrejtë, kemi heshtje të organizuar. “Mbeten mangësi sa i përket efektivitetit të verifikimeve të deklaratave të pasurisë dhe interesave nga ILDKP, përfshirë profilizimin e rasteve me rrezik të lartë. Deklaratat e pasurisë dhe interesave vijojnë të verifikohen nga Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive dhe Konfliktit të Interesit (ILDKP), por ato mbeten të papublikuara, me akses të mundshëm vetëm me kërkesë, çka përbën një mangësi. Në vitin 2024, ILDKP kreu verifikime të plota për 211 kandidatë për organet e drejtësisë dhe 35 zyrtarë të Policisë së Shtetit, Gardës së Republikës dhe Agjencisë së Mbikëqyrjes Policore. ILDKP ka miratuar dhe realizuar kontrolle të plota/periodike për 817 subjekte gjatë vitit 2024, ka vendosur 101 gjoba dhe ka referuar 23 raste penale ose të tjera tek agjencitë ligjzbatuese, përfshirë një rast te SPAK.
Nuk është shënuar përparim në lidhje me efektivitetin e verifikimeve dhe duken të nevojshme masa të mëtejshme për të verifikuar pasuritë që mund të jenë fshehur përmes entiteteve private ose personave të ndërmjetëm”, thekson ndër të tjera raporti i Komisionit Europian (KE). Megjithatë ky është portreti tronditës i një institucioni të paralizuar, që jo vetëm ka braktisur misionin e vet, por është kthyer në mburojë të pandëshkueshmërisë. Në vend të kontrollit dhe transparencës, ILDKP është shndërruar në një bunker që mbron status quo-në dhe i mbyll sytë përballë pasurimit të pashpjegueshëm të zyrtarëve të lartë.
Pra në një vend ku korrupsioni gëlon dhe krerët politikë i shpëtojnë drejtësisë si të paprekshëm, Komisioni Europian e thotë hapur: pa një ILDKP të pavarur, aktive dhe të besueshme, nuk ka llogaridhënie, nuk ka drejtësi dhe integrimi europian mbetet një mashtrim i zbrazët.
