Kina është e gatshme të punojë me Gjermaninë për të mbajtur shkëmbime të ngushta të nivelit të lartë, për të forcuar komunikimin strategjik, për të harmonizuar strategjitë e zhvillimit dhe për të nxitur bashkëpunimin praktik, në mënyrë që të japë një shtysë për marrëdhëniet Kinë-Gjermani, tha të hënën Ministri i Jashtëm Wang Yi, gjatë një takimi në Pekin me Ministrin e Jashtëm të Gjermanisë Johann Wadephul.
Duke theksuar se të dy vendet duhet të synojnë rritjen e besimit në vend të zgjerimit të mosmarrëveshjeve, Wang tha se bashkëpunimi Kinë-Gjermani u sjell dobi të dy kombeve dhe është i favorshëm për t’u përballur së bashku me sfidat globale.
Ai shprehu shpresën se Gjermania do ta shohë Kinën në mënyrë më objektive dhe racionale, do ta shohë zhvillimin e Kinës si një mundësi për të forcuar bashkëpunimin dhe një forcë lëvizëse për përfitim të ndërsjellë, duke promovuar kështu rritjen e qëndrueshme dhe të shëndetshme të partneritetit të tyre strategjik gjithëpërfshirës.
Duke vënë në dukje se Gjermania është një forcë e madhe në integrimin evropian dhe një partner i rëndësishëm i Kinës, Wang tha se shpreson që Gjermania do të nxisë Bashkimin Evropian të kthehet në një politikë racionale dhe pragmatike ndaj Kinës, të qëndrojë në rrugën e duhur të bashkëpunimit të dobishëm të ndërsjellë dhe të zgjidhë mosmarrëveshjet përmes dialogut.
Ministri i jashtëm i Kinës gjithashtu elaboroi qëndrimin parimor të vendit mbi çështjen e Tajvanit nga perspektiva historike, faktike dhe ligjore.
Wadephul tha se Gjermania dhe Kina duhet të marrin përsipër përgjegjësitë, të forcojnë komunikimin dhe bashkëpunimin dhe të bëhen partnerë të besueshëm dhe të parashikueshëm.
Gjermania mbetet e përkushtuar fort ndaj politikës së një Kine dhe ky qëndrim është i palëkundur. Gjermania mbështet BE-në dhe Kinën në kërkimin e rezultateve të dobishme reciprokisht përmes dialogut dhe është e gatshme të luajë një rol konstruktiv në këtë drejtim, tha ai, duke shtuar se Gjermania pret me padurim rritjen e koordinimit me Kinën në çështjet ndërkombëtare.
Të dyja palët shkëmbyen gjithashtu pikëpamje mbi krizën e Ukrainës. Wadephul përshkroi qëndrimin e Gjermanisë, duke shprehur shpresën se Kina do të përdorë ndikimin e saj për të nxitur një përfundim të hershëm të krizës.
Tag: kinës
-
Wang Yi bën thirrje për forcimin e komunikimit dhe bashkëpunimit për të nxitur lidhjet Kinë-Gjermani
-
Ministri i Jashtëm kinez: Japonia po e kërcënon Kinën ushtarakisht, e papranueshme
Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi i ka thënë homologut të tij gjerman se Japonia po e kërcënon Kinën ushtarakisht, gjë që është “krejtësisht e papranueshme”, pasi Tokio tha se avionët luftarakë kinezë kishin drejtuar radarët e tyre drejt avionëve ushtarakë japonezë.
Japonia e ka denoncuar përplasjen si një akt të rrezikshëm, megjithëse Kina e ka fajësuar Japoninë për dërgimin e avionëve që i janë afruar dhe prishur vazhdimisht marinën kineze, ndërsa ajo po kryente stërvitje fluturimi me bazë në aeroplanmbajtëse, të paralajmëruar më parë, në lindje të Ngushticës Miyako.
Marrëdhëniet janë përkeqësuar muajin e kaluar, që kur kryeministri Sanae Takaichi paralajmëroi se Japonia mund t’i përgjigjet çdo veprimi ushtarak kinez kundër Tajvanit, nëse ky veprim kërcënon edhe sigurinë e Japonisë.
Duke folur gjatë një takimi me Ministrin e Jashtëm gjerman Johann Wadephul në Pekin të hënën, Wang tha se duke qenë se ky vit është 80-vjetori i përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Japonia “si një komb” duhet të kishte vepruar me më shumë kujdes.
“Megjithatë, tani, udhëheqësi i saj aktual po përpiqet të shfrytëzojë çështjen e Tajvanit, territorin që Japonia e kolonizoi për gjysmë shekulli, duke kryer krime të panumërta kundër popullit kinez, për të provokuar probleme dhe për të kërcënuar Kinën ushtarakisht. Kjo është plotësisht e papranueshme”, tha Wang.
Wang tha se “udhëheqësi aktual i Japonisë kohët e fundit bëri vërejtje të pamatura mbi situata hipotetike në Tajvan”.
“Statusi i Tajvanit si territor kinez është “pohuar në mënyrë të qartë dhe të pakthyeshme nga një sërë faktesh historike dhe ligjore të patundura”, shtoi ai.
Qeveria e Tajvanit, e cila hedh poshtë pretendimet territoriale të Pekinit, e ka akuzuar vazhdimisht Kinën për keqinterpretim të historisë, duke thënë se Republika Popullore e Kinës nuk ekzistonte në vitin 1945. Republika e Kinës mbetet emri zyrtar i Tajvanit.
Wang tha se, meqenëse Republika Popullore e Kinës ishte shteti pasardhës i Republikës së Kinës, ajo “natyrshëm” gëzon sovranitet mbi Tajvanin.
Duke folur në Taipei, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme të Tajvanit, Hsiao Kuang-wei, tha se ishulli “absolutisht nuk ishte” pjesë e Republikës Popullore të Kinës dhe nuk është sunduar kurrë prej saj.
“Vetëm qeveria e zgjedhur në mënyrë demokratike e Tajvanit mund të përfaqësojë 23 milionë banorët e Tajvanit në bashkësinë ndërkombëtare dhe në mjedise shumëpalëshe”, tha ai.
-
Hegseth shpall fundin e ‘utopisë idealiste’: Do t’u japim përparësi interesave praktike të SHBA-ve, aleatët të mbrojnë veten!
Nëse dokumenti i ri strategjik i Shtëpisë së Bardhë sinjalizoi një ndryshim të madh qasjeje, atëherë deklaratat pa dorashka të sekretarit amerikan të Luftës, Pete Hegseth, përbëjnë praktikisht shpalljen zyrtare të kësaj kthese në politikën e jashtme të SHBA-së.
Duke folur të shtunën në Reagan Defense Forum, Hegseth shpalli fundin e epokës “së utopisë idealiste” dhe fillimin e periudhës “së realizmit të ashpër”. Ishte një sulm i drejtpërdrejtë ndaj politikës së jashtme amerikane pas Luftës së Ftohtë, duke kritikuar madje edhe ish-presidentë dhe gjeneralë me emër.
Fokus te hemisfera perëndimore! Ton më i butë ndaj Kinës
Në fjalimin e tij, shefi i Pentagonit përshkroi një zhvendosje të theksuar të fokusit ushtarak amerikan drejt Hemisferës Perëndimore. Ai u kërkoi aleatëve “të mbrojnë veten, sepse nuk janë fëmijë”, ndërsa u shpreh shumë më i moderuar ndaj ushtrisë kineze. Vetëm dy ditë më parë ishte publikuar Strategjia e re e Sigurisë Kombëtare.
Sipas Politico, Hegseth përshkroi një Amerikë që po pranon realitetin e “zonave të ndikimit”:
• Kina në Paqësor,
• SHBA në Hemisferën Perëndimore dhe Europë.Rusia u përmend vetëm kalimthi.
Hegseth tha se SHBA nuk duhet të shpërqendrohet me “ndërtimin e demokracisë, ndërhyrjet, luftërat e paqarta, ndryshimet e regjimeve, klimën, moralin ‘woke’ ose projektet e kota për ndërtimin e kombeve”.
“Do t’i japim përparësi interesave praktike dhe konkrete të vendit tonë”, theksoi ai.
Ndryshe nga strategjitë e viteve të fundit që fokusohej në frenimin e Kinës, Hegseth u shpreh për një qasje më të butë:
“Presidenti Trump dhe kjo administratë synojnë paqe të qëndrueshme, tregti të drejtë dhe marrëdhënie respekti me Kinën”, tha ai.
Sipas tij, SHBA do të ndjekë një politikë që “respekton rritjen historike të fuqisë ushtarake të Kinës”, edhe pse Pentagoni “e kupton shumë mirë sa e shpejtë e gjithëpërfshirëse është kjo rritje”.
“Aleatët nuk janë fëmijë”
Në fund, Hegseth përgëzoi vende si Koreja e Jugut, Polonia dhe Gjermania për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes, duke theksuar:
“Aleatët nuk janë fëmijë. Mundemi dhe duhet të presim që të bëjnë pjesën e tyre.”/ Politico. -
Macron: Bashkimi Evropian mund të vendosë masa ndaj Kinës për deficitin tregtar
Bota E Diel, 7 Dhjetor 2025 20:51
Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, ka paralajmëruar mundësinë e kundërmasave ndaj Kinës nëse ajo nuk ndryshon qasjen në politikat tregtare. Deklaratat e tij erdhën gjatë një interviste për të përditshmen franceze Les Echos, pas një vizite treditore në Kinë.
Macron theksoi se suficiti tregtar i Kinës nuk është i qëndrueshëm dhe se vendi po dëmton konsumatorët e vet, duke mos importuar mjaftueshëm nga Evropa. Ai paralajmëroi se, nëse Kina nuk ndryshon sjelljen, Bashkimi Evropian mund të marrë masa të fuqishme, duke ndjekur shembullin e Shteteve të Bashkuara dhe duke vendosur tarifa mbi produktet kineze.Kina mbetet partneri kryesor tregtar i Francës në Azi, por ekonomia evropiane përballet me një deficit të madh tregtar me Pekinin. Në vitin 2024, deficiti tregtar i Francës me Kinën arriti mbi 46 miliardë euro, ndërsa për BE-në në tërësi shkon mbi 300 miliardë euro. Macron kritikoi kërkesën e ulët kineze për importe nga Evropa, duke e konsideruar problematike për kompanitë gjermane, franceze dhe të vendeve të tjera të BE-së. Ai e quajti situatën një rrezik për industrinë evropiane, duke e vendosur Evropën “në mes” të përplasjes tregtare SHBA-Kinë.
Presidenti francez i bëri thirrje kompanive kineze të konsumojnë më shumë nga jashtë dhe të hapin tregun e brendshëm, duke përmendur investimet e EDF dhe Airbus në Kinë 25 vjet më parë si shembuj të ndërtimit të tregjeve të shitjes. Ai shtoi se investimet kineze në Evropë nuk duhet të jenë grabitqare dhe nuk duhet të krijojnë varësi për kontinentin.
Macron theksoi gjithashtu se Evropa duhet të rrisë konkurrueshmërinë, të investojë në inovacion dhe të thellojë tregun e përbashkët. Sipas Les Echos, presidenti francez i referohej veçanërisht sektorëve të baterive, makinave elektrike dhe procesimit të litiumit.
-
Zhvillohet në Makao ekspozita mbi makinat dhe elektronikën e inteligjencës artificiale
Ekspozita Globale e Makinave dhe Elektronikës së Inteligjencës Artificiale (AIE) 2025 po zhvillohet në Rajonin Administrativ Special të Makaos (SAR) të Kinës, duke u përqendruar në bashkëpunimin midis Zonës së Madhe të Gjirit Guangdong-Hong Kong-Makao dhe mundësitë globale, shkruan “Xinhua”.
Ekspozita, e mbajtur njëkohësisht në Makao dhe Zhuhai, provinca Guangdong e Kinës Jugore, paraqet mbi 1000 kompani nga tregjet vendase dhe të huaja, duke tërhequr blerës nga më shumë se 30 vende dhe rajone, sipas organizatorit të eventit.
Pavijoni i Inovacionit dhe Teknologjisë së Makaos bashkon mbi 50 kompani me bazë në Makao dhe katër universitete, duke shfaqur arritjet e kërkimit dhe industrializimit në fusha të tilla si inteligjenca artificiale, kujdesi shëndetësor inteligjent dhe interneti i gjërave.Wang Ning, president i Dhomës së Tregtisë së Elektronikës së Kinës, organizator i ekspozitës, deklaroi se AIE pritet të jetë një platformë globale shkëmbimi për produktet elektronike dhe prodhimin inteligjent, duke u lejuar pjesëmarrësve të integrohen në zinxhirin global industrial dhe duke promovuar bashkëpunimin ndërkombëtar.
-
A po hyn Bosnja në rrjetin e borxheve dhe ndikimit politik të Kinës?
Pyetja nëse Bosnja e Hercegovina po hyn në rrjetin e borxheve dhe ndikimit politik të Pekinit shtrohet pas prezantimit të planit të ri pesëvjeçar të Kinës, i cili i premton Bosnjës partneritet “fitim-fitim” dhe mundësi investimi: nga infrastruktura dhe energjetika, përmes bujqësisë, e deri te teknologjitë e avancuara, si inteligjenca artificiale.
Derisa Pekini porosit se “ta ndjekësh Kinën hap pas hapi është njëlloj sikur ta ndjekësh mundësinë”, analistët bëjnë thirrje për “kujdes”.
Ata rikujtojnë modelet e deritanishme të bashkëpunimit që janë karakterizuar nga kontrata të fshehta, mungesë transparence, rreziqe ekologjike dhe ndikim gjithnjë e më i dukshëm politik i Kinës në çështjet e brendshme të Bosnjës, përcjell A2.
“Qasja kineze është gjithmonë strategjike dhe afatgjatë”, thotë Pippa Gallop nga rrjeti ndërkombëtar Bankwatch, i cili, ndër të tjera, merret me vëzhgimin e projekteve energjetike me pjesëmarrje kineze në Ballkanin Perëndimor.
Sipas saj, risi paraqet përfshirja “e pazakontë” e Kinës në punët e brendshme të Bosnjës.
Si shembull, ajo përmend fjalimin e përfaqësuesit të Kinës në Këshillin e Sigurimit të OKB-së në nëntor të këtij viti, gjatë të cilit, ai foli kundër përfaqësuesit të lartë në Bosnje, duke vënë në pikëpyetje edhe miratimin e Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë në kontekstin e “rritjes së tensioneve” në vend.
Ajo shton se Kina në vende si Bosnja, “jo vetëm që investon në projekte infrastrukturore, por edhe ndërton ngadalë ndikim përmes kredive, rrjeteve të kompanive dhe iniciativave kulturore”.
Këtë e mbështesin të dhënat e Agjencisë për Promovimin e Investimeve të Huaja në Bosnje, sipas të cilave nga viti 2010 deri në vitin 2022, Bosnja mori borxh te kreditorët kinezë mbi 2.44 miliardë dollarë, kryesisht për ndërtimin e autostradave, hidrocentraleve dhe termocentraleve.
Çfarë i ofron Kina Bosnjës në pesë vjetët e ardhshme?
Për “mundësitë e reja të bashkëpunimit” në kuadër të planit të ri pesëvjeçar kinez foli i ngarkuari me punë i Ambasadës së Kinës, Wang Guofei, në një kolumnë të botuar në nëntor.
Ai theksoi se Kina është “partneri më i madh tregtar i Bosnjës në Azi” dhe se plani i ri pesëvjeçar i Kinës “hap mundësi të reja” për lidhje ekonomike midis Kinës dhe Bosnjës.
“Jemi të gatshëm për bashkëpunim fitim-fitim mes Kinës dhe Bosnjës, për të krijuar një të ardhme më të mirë për popullin dhe qytetarët e të dyja vendeve”, deklaroi diplomati kinez.
Krahas projekteve ekonomike, ai paralajmëroi rritje të lidhjeve kulturore dhe turistike.
“Shtetasit kinezë do të udhëtojnë gjithnjë e më shumë jashtë vendit, ndërsa Bosnja, e pasur kulturorisht dhe piktoreske, po bëhet gjithnjë e më tërheqëse për kinezët”, thuhet në kolumnë.
Ambasada e Kinës në Bosnjë nuk iu përgjigj pyetjeve të Shërbimit të Ballkanit të Radios Evropa e Lirë (REL) për atë se cilat projekte do të jenë në qendër të investimeve kineze në pesë vjetët e ardhshme.
Nuk janë dhënë as shpjegime pse disa projekte të kompanive kineze në Bosnje mbrohen nga kontrata të fshehta, as nëse ata mbështesin një praktikë të tillë jotransparente të biznesit në këtë vend.
Pushtetit në Bosnje (nuk) i përshtatet transparenca e projekteve kineze
Damjan Ozhegoviq nga Transparency International në Bosnje paralajmëron se “prej vitesh institucionet refuzojnë publikimin e informacioneve kyç për financimin dhe kushtet kontraktore, gjë që me të drejtë ngre dyshime për korrupsion”.
Sipas tij, “shumë informacione, përfshirë normat e interesit dhe afatet e shlyerjes, kurrë nuk kanë qenë publikisht të disponueshme”.
Si shembull, ai përmend ndërtimin e autostradës Banjallukë–Prijedor, ku TI BeH ka fituar madje pesë procese gjyqësore kundër ministrisë përkatëse të entitetit Republika Sërpska, e cila ende, pavarësisht vendimeve gjyqësore, refuzon të ofrojë qasje në modelin financiar.
Kontrata për ndërtimin e kësaj autostrade u nënshkrua në vitin 2018 me kompaninë China Shandong International Economic & Technical Cooperation Group Ltd., pjesë e Shandong Hi-Speed Group Co., Ltd., e cila hapi filial në Banjallukë për këtë qëllim.
Vlera e projektit ishte rreth 297 milionë euro për një rrugë 40 kilometra të gjatë.
Shtatë vjet më vonë, asnjë kilometër e autostradës nuk është përfunduar, ndërsa është miratuar rritje shtesë e çmimit të punimeve prej rreth 80 milionë eurosh, me arsyetimin se “janë shtrenjtuar materialet ndërtimore”.
Kontrata vazhdon të mbahet e fshehtë.
Ozhegoviq shton se autoritetet në Bosnje e kanë detyrimin ligjor të publikojnë informacione të rëndësisë publike, pavarësisht qëndrimit të investitorit privat apo të huaj.
Autoritetet në Bosnje pa përgjigje për mungesën e transparencës në projektet kineze
Radio Evropa e Lirë nuk ka marrë përgjigje nga Këshilli i Ministrave të Bosnjës, as nga qeveritë e të dy entiteteve – Federata e Bosnjës dhe Republika Sërpska – lidhur me akuzat për mungesë transparence në marrëveshjet me kompanitë kineze.
Po ashtu, autoritetet nuk kanë ofruar informacion për projektet e mundshme me Kinën në pesë vjetët e ardhshme.
E vetmja përgjigje e pjesshme erdhi nga Qeveria e Republika Sërpska, ku thuhet se entiteti ka “bashkëpunim të mirë” me Kinën në fusha të ndryshme dhe se janë “të hapur” për projekte të reja me “të gjithë investitorët e mundshëm”.
“Kompani shtetërore kineze po punojnë aktualisht në projekte të rëndësishme në Republikën Sërpska, si ndërtimi i hidrocentraleve Bistrica dhe Dabar, si dhe autostrada Banjallukë–Prijedor. Po ashtu, në bashkëpunim me partnerët kinezë është ndërtuar së fundmi spitali në Doboj, ndërsa planifikohen punimet në ndërtimin e pjesës së autostradës Beograd–Banjallukë, me fokus të veçantë në seksionin Vukosavlje–Bërçko”, thuhet në përgjigjen e Qeverisë së Republikës Sërpska.
Bosnja duhet t’i shmanget “kurthit të projekteve kineze jotransparente”
Kina po forcon ndikimin ekonomik dhe politik në Ballkanin Perëndimor, dhe Bosnja është pjesë e këtij procesi, paralajmëron për REL-in Marko Banoviq, analist i Qendrës së Forenzikës Digjitale (DFC) nga Podgorica.
“Rreziku më i madh për Bosnjën janë kontratat jotransparente, kontrolli i dobët dhe pasojat ekologjike që shoqërojnë projektet e mëdha infrastrukturore”, thotë Banoviq.
Ai shton se fokusi i Kinës në vitet e ardhshme, përveç infrastrukturës, do të jetë në teknologjitë e informacionit, rrjetet 5G dhe inteligjencën artificiale, si dhe në rritjen e ndikimit kulturor përmes programeve arsimore.
Banoviq paralajmëron edhe për shembullin e Serbisë, ku investimet kineze sollën përfitime ekonomike, por edhe ndotje serioze, shkelje të të drejtave të punëtorëve dhe rënie të standardeve demokratike.
“Bosnja duhet të shmangë modelet që çojnë në varësi nga kapitali kinez dhe dobësimin e institucioneve, sepse kjo do të rrezikonte afatgjatë integrimin evropian”, përfundon Banoviq.
Paralajmërimet nga SHBA dhe BE
Gjatë një seance në Kongresin amerikan më 2 dhjetor, kryetari i Nënkomisionit për Evropën, Keith Self, paralajmëroi se Kina “po përdor marrëveshje ekonomike në të gjithë rajonin për të mbajtur aparatin e saj keqdashës dhe për të shfrytëzuar korrupsionin në Ballkanin Perëndimor”.
Ndërkaq, Këshilli Evropian për Marrëdhënie të Jashtme (ECFR), në raportin e tij të publikuar në mesin e nëntorit, e rendit Bosnjën ndër “shtetet më të ekspozuara ndaj ndikimit kinez në Ballkanin Perëndimor”, duke paralajmëruar se BE ende nuk ka një politikë të qartë ndaj angazhimit të vendeve kandidate me Kinën.
Theksohet se Pekini po e rrënjos gjithnjë e më thellë veten në sektorët e ekonomisë, industrisë dhe institucioneve në rajon, dhe se ish-presidenti i entitetit Republika Sërpska, Millorad Dodik, i shfrytëzon lidhjet me Rusinë dhe Kinën për të “siguruar mbijetesën politike dhe për të shmangur presionin ndërkombëtar”./ REL -
Analiza: A po hyn Bosnja në rrjetin e borxheve dhe ndikimit politik të Kinës?
Pyetja nëse Bosnja e Hercegovina po hyn në rrjetin e borxheve dhe ndikimit politik të Pekinit shtrohet pas prezantimit të planit të ri pesëvjeçar të Kinës, i cili i premton Bosnjës partneritet “fitim-fitim” dhe mundësi investimi: nga infrastruktura dhe energjetika, përmes bujqësisë, e deri te teknologjitë e avancuara, si inteligjenca artificiale.- Advertisement –
Derisa Pekini porosit se “ta ndjekësh Kinën hap pas hapi është njëlloj sikur ta ndjekësh mundësinë”, analistët bëjnë thirrje për “kujdes”.
Ata rikujtojnë modelet e deritanishme të bashkëpunimit që janë karakterizuar nga kontrata të fshehta, mungesë transparence, rreziqe ekologjike dhe ndikim gjithnjë e më i dukshëm politik i Kinës në çështjet e brendshme të Bosnjës.
“Qasja kineze është gjithmonë strategjike dhe afatgjatë”, thotë Pippa Gallop nga rrjeti ndërkombëtar Bankwatch, i cili, ndër të tjera, merret me vëzhgimin e projekteve energjetike me pjesëmarrje kineze në Ballkanin Perëndimor.
Sipas saj, risi paraqet përfshirja “e pazakontë” e Kinës në punët e brendshme të Bosnjës.
Si shembull, ajo përmend fjalimin e përfaqësuesit të Kinës në Këshillin e Sigurimit të OKB-së në nëntor të këtij viti, gjatë të cilit, ai foli kundër përfaqësuesit të lartë në Bosnje, duke vënë në pikëpyetje edhe miratimin e Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë në kontekstin e “rritjes së tensioneve” në vend.
Ajo shton se Kina në vende si Bosnja, “jo vetëm që investon në projekte infrastrukturore, por edhe ndërton ngadalë ndikim përmes kredive, rrjeteve të kompanive dhe iniciativave kulturore”.
Këtë e mbështesin të dhënat e Agjencisë për Promovimin e Investimeve të Huaja në Bosnje, sipas të cilave nga viti 2010 deri në vitin 2022, Bosnja mori borxh te kreditorët kinezë mbi 2.44 miliardë dollarë, kryesisht për ndërtimin e autostradave, hidrocentraleve dhe termocentraleve.
Çfarë i ofron Kina Bosnjës në pesë vjetët e ardhshme?
Për “mundësitë e reja të bashkëpunimit” në kuadër të planit të ri pesëvjeçar kinez foli i ngarkuari me punë i Ambasadës së Kinës, Wang Guofei, në një kolumnë të botuar në nëntor.
Ai theksoi se Kina është “partneri më i madh tregtar i Bosnjës në Azi” dhe se plani i ri pesëvjeçar i Kinës “hap mundësi të reja” për lidhje ekonomike midis Kinës dhe Bosnjës.
“Jemi të gatshëm për bashkëpunim fitim-fitim mes Kinës dhe Bosnjës, për të krijuar një të ardhme më të mirë për popullin dhe qytetarët e të dyja vendeve”, deklaroi diplomati kinez.
Krahas projekteve ekonomike, ai paralajmëroi rritje të lidhjeve kulturore dhe turistike.
“Shtetasit kinezë do të udhëtojnë gjithnjë e më shumë jashtë vendit, ndërsa Bosnja, e pasur kulturorisht dhe piktoreske, po bëhet gjithnjë e më tërheqëse për kinezët”, thuhet në kolumnë.
Ambasada e Kinës në Bosnjë nuk iu përgjigj pyetjeve të Shërbimit të Ballkanit të Radios Evropa e Lirë (REL) për atë se cilat projekte do të jenë në qendër të investimeve kineze në pesë vjetët e ardhshme.
Nuk janë dhënë as shpjegime pse disa projekte të kompanive kineze në Bosnje mbrohen nga kontrata të fshehta, as nëse ata mbështesin një praktikë të tillë jotransparente të biznesit në këtë vend.
Pushtetit në Bosnje (nuk) i përshtatet transparenca e projekteve kineze
Damjan Ozhegoviq nga Transparency International në Bosnje paralajmëron se “prej vitesh institucionet refuzojnë publikimin e informacioneve kyç për financimin dhe kushtet kontraktore, gjë që me të drejtë ngre dyshime për korrupsion”.
Sipas tij, “shumë informacione, përfshirë normat e interesit dhe afatet e shlyerjes, kurrë nuk kanë qenë publikisht të disponueshme”.
Si shembull, ai përmend ndërtimin e autostradës Banjallukë–Prijedor, ku TI BeH ka fituar madje pesë procese gjyqësore kundër ministrisë përkatëse të entitetit Republika Sërpska, e cila ende, pavarësisht vendimeve gjyqësore, refuzon të ofrojë qasje në modelin financiar.
Kontrata për ndërtimin e kësaj autostrade u nënshkrua në vitin 2018 me kompaninë China Shandong International Economic & Technical Cooperation Group Ltd., pjesë e Shandong Hi-Speed Group Co., Ltd., e cila hapi filial në Banjallukë për këtë qëllim.
Vlera e projektit ishte rreth 297 milionë euro për një rrugë 40 kilometra të gjatë. Shtatë vjet më vonë, asnjë kilometër e autostradës nuk është përfunduar, ndërsa është miratuar rritje shtesë e çmimit të punimeve prej rreth 80 milionë eurosh, me arsyetimin se “janë shtrenjtuar materialet ndërtimore”.
Kontrata vazhdon të mbahet e fshehtë. Ozhegoviç shton se autoritetet në Bosnje e kanë detyrimin ligjor të publikojnë informacione të rëndësisë publike, pavarësisht qëndrimit të investitorit privat apo të huaj.
Autoritetet në Bosnje pa përgjigje për mungesën e transparencës në projektet kineze
Radio Evropa e Lirë nuk ka marrë përgjigje nga Këshilli i Ministrave të Bosnjës, as nga qeveritë e të dy entiteteve – Federata e Bosnjës dhe Republika Sërpska – lidhur me akuzat për mungesë transparence në marrëveshjet me kompanitë kineze.
Po ashtu, autoritetet nuk kanë ofruar informacion për projektet e mundshme me Kinën në pesë vjetët e ardhshme.
E vetmja përgjigje e pjesshme erdhi nga Qeveria e Republika Sërpska, ku thuhet se entiteti ka “bashkëpunim të mirë” me Kinën në fusha të ndryshme dhe se janë “të hapur” për projekte të reja me “të gjithë investitorët e mundshëm”.
“Kompani shtetërore kineze po punojnë aktualisht në projekte të rëndësishme në Republikën Sërpska, si ndërtimi i hidrocentraleve Bistrica dhe Dabar, si dhe autostrada Banjallukë–Prijedor.
Po ashtu, në bashkëpunim me partnerët kinezë është ndërtuar së fundmi spitali në Doboj, ndërsa planifikohen punimet në ndërtimin e pjesës së autostradës Beograd–Banjallukë, me fokus të veçantë në seksionin Vukosavlje–Bërçko”, thuhet në përgjigjen e Qeverisë së Republikës Sërpska.
Bosnja duhet t’i shmanget “kurthit të projekteve kineze jotransparente”
Kina po forcon ndikimin ekonomik dhe politik në Ballkanin Perëndimor, dhe Bosnja është pjesë e këtij procesi, paralajmëron për REL-in Marko Banoviç, analist i Qendrës së Forenzikës Digjitale (DFC) nga Podgorica.
“Rreziku më i madh për Bosnjën janë kontratat jotransparente, kontrolli i dobët dhe pasojat ekologjike që shoqërojnë projektet e mëdha infrastrukturore”, thotë Banoviç.
Ai shton se fokusi i Kinës në vitet e ardhshme, përveç infrastrukturës, do të jetë në teknologjitë e informacionit, rrjetet 5G dhe inteligjencën artificiale, si dhe në rritjen e ndikimit kulturor përmes programeve arsimore.
Banoviç paralajmëron edhe për shembullin e Serbisë, ku investimet kineze sollën përfitime ekonomike, por edhe ndotje serioze, shkelje të të drejtave të punëtorëve dhe rënie të standardeve demokratike.
“Bosnja duhet të shmangë modelet që çojnë në varësi nga kapitali kinez dhe dobësimin e institucioneve, sepse kjo do të rrezikonte afatgjatë integrimin evropian”, përfundon Banoviç.
Paralajmërimet nga SHBA dhe BE
Gjatë një seance në Kongresin amerikan më 2 dhjetor, kryetari i Nënkomisionit për Evropën, Keith Self, paralajmëroi se Kina “po përdor marrëveshje ekonomike në të gjithë rajonin për të mbajtur aparatin e saj keqdashës dhe për të shfrytëzuar korrupsionin në Ballkanin Perëndimor”.
Ndërkaq, Këshilli Evropian për Marrëdhënie të Jashtme (ECFR), në raportin e tij të publikuar në mesin e nëntorit, e rendit Bosnjën ndër “shtetet më të ekspozuara ndaj ndikimit kinez në Ballkanin Perëndimor”, duke paralajmëruar se BE ende nuk ka një politikë të qartë ndaj angazhimit të vendeve kandidate me Kinën.
Theksohet se Pekini po e rrënjos gjithnjë e më thellë veten në sektorët e ekonomisë, industrisë dhe institucioneve në rajon, dhe se ish-presidenti i entitetit Republika Sërpska, Millorad Dodik, i shfrytëzon lidhjet me Rusinë dhe Kinën për të “siguruar mbijetesën politike dhe për të shmangur presionin ndërkombëtar”./REL/
-
‘Vija e kuqe’/ Kina i kërkon SHBA-së të ndërpresë kontaktet zyrtare me Tajvanin
Kina kundërshton me vendosmëri çdo formë shkëmbimesh zyrtare midis Shteteve të Bashkuara dhe rajonit të Tajvanit të Kinës dhe i kërkoi Shteteve të Bashkuara të ndalojnë shkëmbimet zyrtare me Tajvanin dhe të përmbahen nga dërgimi i sinjaleve të gabuara forcave separatiste të “pavarësisë së Tajvanit”, tha të mërkurën një zëdhënës i ministrisë së jashtme.
U raportua se Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, kishte nënshkruar një akt që i bënte thirrje Departamentit të Shtetit të rishikonte rregullisht ndërveprimet midis Shteteve të Bashkuara dhe Tajvanit dhe të kërkonte mënyra për të thelluar ndërveprimet me Tajvanin.
Në përgjigje, zëdhënësi Lin Jian tha në një konferencë të rregullt për shtyp se Kina kundërshton me vendosmëri çdo formë shkëmbimi zyrtar midis Shteteve të Bashkuara dhe rajonit të Tajvanit të Kinës, dhe ky qëndrim është konsistent dhe i qartë. Çështja e Tajvanit është në thelb të interesave thelbësore të Kinës, dhe është vija e parë e kuqe që nuk mund të kalohet në marrëdhëniet Kinë-SHBA.
Ai tha se parimi i një Kine është themeli politik i marrëdhënieve Kinë-SHBA dhe qeveria amerikane mori një angazhim të qartë në komunikatën e përbashkët mbi vendosjen e marrëdhënieve diplomatike se “Shtetet e Bashkuara të Amerikës e njohin Qeverinë e Republikës Popullore të Kinës si qeverinë e vetme ligjore të Kinës. Brenda këtij konteksti, populli i Shteteve të Bashkuara do të mbajë marrëdhënie kulturore, tregtare dhe të tjera jozyrtare me popullin e Tajvanit”.
Kina i kërkoi palës amerikane që t’i përmbahet me zell parimit të një Kine dhe tre komunikatave të përbashkëta Kinë-SHBA, ta trajtojë çështjen e Tajvanit me kujdes ekstrem, të ndalojë shkëmbimet zyrtare me Tajvanin dhe të ndalojë dërgimin e çdo sinjali të gabuar te forcat separatiste të “pavarësisë së Tajvanit”, tha Lin Jian./ Xinhua.
-
Anija kozmike kineze Shenzhou-20 do të kthehet në Tokë pa ekuipazh për të shqyrtuar dëmet e saj
Anija e parë kozmike kineze me pilot që u konsiderua e papërshtatshme për fluturim në mes të misionit do të kthehet në Tokë për një inspektim të detajuar të dëmit, raportoi të hënën transmetuesi shtetëror CCTV.
Më 5 nëntor, anija kozmike Shenzhou-20 duhej të kthente në Tokë ekuipazhin e stacionit hapësinor Tiangong me pilot të përhershëm, pasi kishte përfunduar gjashtë muaj në hapësirë. Por, pasi ekuipazhi zbuloi një çarje në dritaren e anijes kozmike pak para se të shkëputej nga stacioni, kthimi u shty, gjë që ndodhi për herë të parë në programin hapësinor të Kinës.
Ekuipazhi përfundimisht u kthye me një mjet tjetër nëntë ditë më vonë, duke e lënë përkohësisht Tiangongk dhe tre astronautët e mbetur që mbetën në stacion pa një anije kozmike të përshtatshme për lundrim. Industria hapësinore e Kinës garoi me kohën për të eliminuar çdo rrezik për ekuipazhin dhe arriti të lëshonte anijen kozmike rezervë më 25 nëntor, vetëm 20 ditë pas shtyrjes fillestare.
Ji Qiming, një zëdhënës i Administratës Kombëtare Hapësinore të Kinës, i tha CCTV se Shenzhou-20 do të kthehej në Tokë pa ekuipazh dhe do të mblidhte “të dhënat më autentike, eksperimentale” gjatë rrugës, pa dhënë hollësi.
Jia Xijin, një nga projektuesit e anijes kozmike, zbuloi më shumë detaje rreth çarjes së vogël që çoi në këtë ndryshim drastik në orarin e programit hapësinor të Kinës, duke thënë: “Vlerësimi ynë paraprak është se mbeturinat hapësinore (që goditën Shenzhou-20) ishin më të vogla se 1 milimetër, por po udhëtonin me një shpejtësi tepër të lartë. Çarja e shkaktuar është më shumë se 1 centimetër e gjatë. Por ne nuk mund ta shqyrtojmë drejtpërdrejt ndërsa është në orbitë, do ta shqyrtojmë nga afër kur të kthehet anija kozmike”, tha ai.
Sipas Sijin, vendimi për të shtyrë kthimin e astronautëve u mor bazuar në skenarin më të keq, mundësinë që çarja të zgjerohej gjatë fluturimit, gjë që do të çonte në dekompresion të dhomës dhe mund të rezultonte fatale për ekuipazhin.Top Channel
-
Tajvani rrit buxhetin për mbrojtje për shkak të Kinës
Tajvani do të paraqesë një buxhet shtesë të mbrojtjes në vlerë prej 40 miliardë dollarësh për të theksuar vendosmërinë për t’u mbrojtur përballë kërcënimit në rritje nga Kina, tha presidenti Lai Ching-te më 26 nëntor.
Kina, që e sheh ishullin vetëqeverisës të Tajvanit si pjesë të territorit të saj, ka rritur presionin ushtarak dhe politik gjatë pesë vjetëve të fundit për të forcuar pretendimet e saj territoriale, që Taipei i kundërshton.
Teksa Tajvani përballet me thirrje nga Uashingtoni për të shpenzuar më shumë për mbrojtjen e tij, Lai tha në gusht se ai shpresonte të rriste shpenzimet për mbrojtje deri në 5 për qind të GDP-së deri më 2030.Duke zbuluar paketën në vlerë prej 39.89 miliardë dollarësh, Lai tha se historia ka dëshmuar se përpjekjet për të bërë kompromise në dritë të agresionit nuk sjellin asgjë tjetër përveç se “skllavëri”.
“Nuk ka vend për kompromis sa i përket sigurisë kombëtare”, tha ai gjatë një konference për media.
“Sovraniteti kombëtar dhe vlerat themelore të lirisë dhe demokracisë janë vetë themeli i shtetit tonë”, shtoi ai.
Lai, i cili fillimisht e prezantoi planin për rritjen e shpenzimeve përmes një shkrimi autorial të publikuar në Washington Post të martën, tha se Tajvani po tregon vendosmërinë për të mbrojtur veten.
“Është një betejë mes mbrojtjes së Tajvanit demokratik dhe nënshtrimit për t’u bërë ‘Tajvani i Kinës’”, theksoi ai, duke shtuar se kjo nuk është thjesht një përplasje ideologjike apo mosmarrëveshje mbi “bashkimin kundrejt pavarësisë”.
Lai edhe më herët kishte paralajmëruar për buxhet shtesë për mbrojtjen.
Ambasadori de facto i SHBA-së në Taipei, Raymond Greene, shkroi në Facebook se Uashingtoni mbështet “përvetësimin e shpejtë nga Tajvanit të kapaciteteve kritike asimetrike”.
“Njoftimi i sotëm është një hap i madh drejt ruajtjes së paqes dhe stabilitetit në Ngushticën e Tajvanit duke forcuar fuqinë parandaluese”, shtoi ai.
Tajvani është duke modernizuar forcat e tij të armatosura për të shtyrë përpara një qasje “asimetrike të luftës, në mënyrë që ushtria e tij – shumë më e vogël se ajo e Kinës – të jetë më e shkathët dhe të ketë aftësi për goditje më të fuqishme dhe më të shënjestruara.
Për vitin 2026, Qeveria planifikon që këto shpenzime të arrijnë në 30.3 miliardë dollarë, duke u ngjitur në 3.32% të GDP-së, dhe duke kaluar pragun prej 3% për herë të parë që nga viti 2009, sipas të dhënave qeveritare.
Duke folur më herët në Pekin, një zëdhënës i Zyrës kineze për Çështjet e Tajvanit tha se Tajvani po lejon “forcat e jashtme” t’i diktojnë vendimet e tij.
“Ata shpërdorojnë fonde që mund të përdoreshin për të përmirësuar jetën e njerëzve dhe për të zhvilluar ekonominë, duke blerë armë dhe duke u përkulur përpara fuqive të jashtme”, u tha gazetarëve zëdhënësi Peng Qingen. “Kjo vetëm sa do ta fusë Tajvanin në katastrofë”.
Shtetet e Bashkuara janë të detyruara me ligj që t’i sigurojnë Tajvanit mjetet për t’u mbrojtur, pavarësisht se të dyja shtetet nuk kanë raporte formale diplomatike./rel