Tag: kanadezë

Papa Françesku  po qëndron në Amerikën e Veriut për të kërkuar falje për gabimet historike që Kisha Katolike u shkaktoi popujve Metis, Inuit dhe First Nations. Rreth 150 mijë fëmijë  indigjenë ishin pjesë e shkollave ​​rezidenciale duke filluar nga vitet 1820 deri në gjysmën e dytë të viteve 1900. Një numër i konsiderueshëm u morën nga familjet e tyre me dekret të qeverisë kanadeze. Ata u detyruan të mësonin në një nga 139 shkollat ​​që përfundimisht u krijuan dhe administroheshin nga kisha të ndryshme, rreth 60 për qind nga Kisha Katolike. Qëllimi ishte të pastronte kulturën indigjene nga “egërsitë”, siç deklaronte Sir John A. Macdonald, kryeministri i parë i vendit, në mesin e viteve 1800.

Por në shumë raste, shumë jetë u zhdukën – rreth 4 mijë 300 deri në 6 mijë vdiqën nga sëmundjet, si dhe nga abuzimi mendor, seksual dhe psikologjik. Disa familje nuk dëgjuan më për fëmijët e tyre dhe u lanë të vajtonin djemtë dhe vajzat e tyre pa e ditur fatin e tyre. Mijëra rezultuan të ishin varrosur në ish-shkollat ​​në varre të pashënuara, vendndodhjet e të cilave tani po kërkohen në të gjithë Kanadanë. Për këtë periudhë të tmerrshme në historinë kanadeze, kryeministri aktual Justin Trudeau ka rënë dakord se kjo praktikë nuk ishte asgjë më pak se gjenocid.

Ishte vetëm në mars të vitit 2022 kur pleq, udhëheqës, të mbijetuar dhe familje të viktimave vizituan Vatikanin dhe morën një falje të shumëpritur ballë për ballë nga Françesku për rolin e Kishës në shkollat ​​e tmerrshme.

“Ndiej turp – pikëllim dhe turp – për rolin që një numër katolikësh, veçanërisht ata me përgjegjësi arsimore, kanë pasur në të gjitha këto gjëra që ju plagosën, në abuzimet që keni pësuar dhe në mungesën e respektit të treguar për identitetin tuaj, kulturën tuaj dhe madje edhe vlerat tuaja shpirtërore. Të gjitha këto gjëra janë në kundërshtim me Ungjillin e Jezu Krishtit”, ka thënë Papa.

“Për sjelljen e mjerueshme të atyre anëtarëve të Kishës Katolike, kërkoj faljen e Zotit dhe dua t’ju them me gjithë zemër: Më vjen shumë keq”, ka deklaruar lideri i botës katolike.

Fjalët kishin për synim shërimin e plagës së hapur, por grupet indigjene donin gjithashtu që Papa të kërkonte falje aty ku ndodhën mizoritë – në tokën kanadeze.

“Meqenëse ishin figurat e ndryshme të kishave që drejtonin shkollat ​​rezidenciale në Kanada, mendoj se është e drejtë që Papa të vijë në tokën kanadeze për t’u kërkuar falje familjeve indigjene dhe miqve të të mbijetuarve”, ka thënë për Anadolu Agency (AA) Mary Burton nga Fearless R2, organizatë në Winnipeg që kërkon të ribashkojë prindërit indigjenë me fëmijët e tyre.

E diela shënon fillimin e vizitës pesëditore të Papës, një pelegrinazh për të kontaktuar sa më shumë nga 1,67 milionët indigjenë të Kanadasë për të kërkuar falje edhe një herë.

Pritshmëri të larta

“Ne lutemi që ky pelegrinazh të shërbejë si një hap tjetër kuptimplotë në udhëtimin e gjatë të shërimit, pajtimit dhe shpresës”, tha më 23 qershor Kryepeshkopi Richard Smith i Edmontonit, koordinatori i përgjithshëm i vizitës papale në Kanada.

Shefi Wilton Littlechild, i cili kaloi 14 vjet në një shkollë rezidenciale, ishte me shpresë se vizita do të jetë “katartike”.

“Ka të bëjë me bashkëjetesën paqësore. Bëhet fjalë për të mbijetuarit dhe ka të bëjë me të vërtetën dhe me pajtimin”, tha ai në një konferencë shtypi më 27 qershor.

Kishat e Bashkuara, Anglikane dhe Presbiteriane po ashtu drejtonin shkolla rezidenciale në një kohë dhe përfaqësuesit e të gjitha atyre feve kanë kërkuar falje.

Vatikani publikoi itinerarin për vizitën e Papës në fund të qershorit.

Gjatë ndalesave të ndryshme, ai do të takojë të mbijetuarit e sistemit shkollor rezidencial dhe familjet, së bashku me zyrtarë indigjenë dhe qeveritarë kanadezë, duke përfshirë një ndalesë dhe meshë në Edmonton, Alberta. Ndër ndalesat e tjera janë Quebec City dhe Iqaliut, kryeqyteti i Nunavit në veriun e largët të Kanadasë dhe shtëpia e popullit Inuit.

Megjithatë, ka pasur kritika se si u organizua vizita dhe kush do të marrë pjesë.

“Ne patëm zero konsultime për pelegrinazhin e tij (të Papës) në epiqendrën e ngjarjeve në tokat tona”, tha kreu i Federatës së Kombeve Sovrane Indigjene, Bobby Cameron, në një deklaratë në fillim të këtij muaji.

“Shumë të mbijetuar nuk kanë agjenci, para apo edhe teknologji për të marrë pjesë në vizitën e Papës. Ajo u koordinua keq nga Kanadaja dhe Konferenca Kanadeze e Peshkopëve Katolikë, të cilët diktojnë se kush u përshtatet kritereve për të marrë pjesë në këto vizita të shkurtra, gjë që nuk nderon të mbijetuarit”, theksoi Cameron.

“Të mbijetuarit kishin zero zgjedhje si fëmijë, dhe tani disa presin miratimin nga vetë sistemet që i ndanë nga familjet, shtëpitë, kultura dhe identiteti i tyre si fëmijë. Kjo është absolutisht qesharake”, shtoi ai.

Të paktën një nga këto shqetësime është mënjanuar, pasi qeveria njoftoi 30 milionë dollarë kanadezë (23,4 milionë dollarë) për t’u paguar të mbijetuarve dhe familjeve në mënyrë që ata të mund të marrin pjesë në vendet gjatë vizitës.

Littlechild, i cili takoi Papën në Vatikan në mars, ka thënë se falja e Papës mund të mos fshijë të kaluarën, por mund të ndihmojë si një hap drejt shërimit.

“Për ata të mbijetuar dhe dhimbjen që ata përjetuan çdo ditë, nuk mendoj se dhimbja largohet ndonjëherë, por të paktën ato po pranohen”, ka thënë ai. (Anadolu Agency)