Kryeministri kanadez Mark Carney tha se vendi i tij meriton respekt nga SHBA-të dhe do të hyjë në bisedime tregtare dhe sigurie me Presidentin Donald Trump vetëm “me kushtet e tyre”.
Duke folur për BBC-në ndërsa po mbylleshin qendrat e votimit, Carney tha se do të vizitonte Uashingtonin vetëm kur të kishte një “diskutim serioz për t’u zhvilluar” që respektonte sovranitetin e Kanadasë.
Që nga rizgjedhja e Trump në Shtëpinë e Bardhë, presidenti amerikan ka përmendur vazhdimisht bërjen e Kanadasë “shtetin e 51-të” të Amerikës, gjë që i ka zemëruar kanadezët.
Carney, i cili siguroi një fitore historike për Partinë e tij Liberale në zgjedhjet e parakohshme të hënën, tha se një skenar i tillë “nuk do të ndodhë kurrë”.
“Sinqerisht, nuk mendoj se do të ndodhë ndonjëherë, as me ndonjë tjetër… qoftë Panamaja apo Groenlanda apo një vend tjetër”, shtoi ai.
Megjithatë, ai tha se kishte një “mundësi fitoreje për të dyja palët” nëse mund të siguronte një marrëveshje me SHBA-në dhe gjithashtu të ndërtonte marrëdhënie tregtare me Bashkimin Evropian dhe Mbretërinë e Bashkuar.
Marrëdhënie të tensionuara me SHBA-në
SHBA-ja është një treg i madh për bizneset kanadeze me afërsisht 75% të eksporteve të Kanadasë që shkojnë drejt saj.
Kanadaja përbën një shifër shumë më të vogël prej 17% të eksporteve të SHBA-së.
Kanadaja është gjithashtu furnizuesi më i madh i huaj në Amerikë me naftë bruto. Deficiti tregtar i Amerikës me Kanadanë, që pritet të jetë 45 miliardë dollarë në vitin 2024 u nxit kryesisht nga kërkesat e energjisë të SHBA-së.
Marrëdhëniet e Kanadasë dhe SHBA-së janë tensionuar në muajt e fundit, të nxitura nga fjalimi i Trump për një “shtet të 51-të” dhe referimi i ish-kryeministrit Justin Trudeau si “guvernator”, titulli për udhëheqësit e shteteve amerikane.
Presidenti i SHBA-së ka shkaktuar gjithashtu një luftë tregtare globale në të cilën Kanadaja ishte një nga vendet e para të goditura me tarifa.
Trump ka vendosur pjesërisht një tarifë të përgjithshme prej 25% për mallrat kanadeze, së bashku me taksa importi prej 25% për të gjitha importet e aluminit dhe çelikut, por ka përjashtuar produktet e mbuluara nga një marrëveshje tregtare e SHBA-së, Kanadasë dhe Meksikës e njohur si USMCA.
Kanadaja është kundërpërgjigjur me tarifa prej rreth 60 miliardë dollarësh kanadezë (42 miliardë dollarë) për mallrat amerikane.
Carney tha se bisedimet me Trump do të jenë “sipas kushteve tona, jo sipas kushteve të tyre”.
“Ekziston një partneritet që duhet të ketë, një partneritet ekonomik dhe sigurie. Do të jetë shumë i ndryshëm nga ai që kemi pasur në të kaluarën”, tha ai.
Carney ka vlerësuar përvojën e tij në trajtimin e krizave ekonomike globale si një mënyrë për t’u marrë me Trumpin për tarifat.
Përpara se të bëhej kryeministër në fillim të marsit, Carney nuk kishte mbajtur kurrë një post politik.
Ai është bankier me profesion, duke drejtuar Bankën e Kanadasë gjatë krizës financiare globale të vitit 2008, përpara se të bëhej personi i parë jo-britanik që mori detyrën e lartë në Bankën e Anglisë nga viti 2013 deri në vitin 2020.
Kryeministri tha se Kanadaja ishte “klienti më i madh për më shumë se 40 shtete” në SHBA.
“Mbani mend se ne i furnizojmë ata me energji jetësore. Mbani mend se ne i furnizojmë fermerët e tyre me praktikisht të gjithë plehrat e tyre”, tha Carney.
“Ne meritojmë respekt. Ne presim respekt dhe jam i sigurt se do ta marrim përsëri në kohën e duhur, dhe pastaj mund të zhvillojmë këto diskutime”, shtoi kryeministri kanadez.
Kanadaja dhe SHBA-të, së bashku me Meksikën, kanë ekonomi thellësisht të integruara, me mallra të prodhuara me vlerë miliarda paund që kalojnë kufijtë çdo ditë, për shembull, pjesë makinash.
Futja e tarifave, të cilat janë taksa të vendosura mbi mallrat kur hyjnë në një vend dhe të paguara nga importuesi, kërcënon dekada bashkëpunimi midis kombeve.
Trump ka argumentuar se tarifat do të inkurajojnë më shumë amerikanë të blejnë mallra të prodhuara në vend, gjë që në fund të fundit do të nxisë prodhimin dhe vendet e punës në SHBA.
Tregtia me aleatët po ‘vihet në provë’
Ndërsa kundërshtari kryesor i Amerikës në konfliktin global tregtar është Kina, futja e të ashtuquajturave “tarifa reciproke” të Trump ndaj vendeve si Mbretëria e Bashkuar dhe vendeve të tjera evropiane ka bërë që aleatët të kërkojnë marrëveshje të reja në përgjigje të barrierave në tregti me ekonominë më të madhe në botë.
Carney, i cili mbështeti kancelaren e Mbretërisë së Bashkuar Rachel Reeves gjatë zgjedhjeve të përgjithshme britanike, tha se Kanadaja dhe Mbretëria e Bashkuar mund të nënshkruanin një marrëveshje të bllokuar të tregtisë së lirë si pjesë e diversifikimit të tregtisë, por theksoi se rreth 95% e tregtisë midis dy vendeve është praktikisht pa tarifa tashmë.
“Ne mund të zgjerojmë nivelin e integrimit midis vendeve tona, vendeve me të njëjtat mendime. Mendoni për partneritetet në mbrojtje, dhe këto biseda sapo kanë filluar, kështu që ka shumë që mund të bëjmë”, shtoi ai.
Në një deklaratë duke përgëzuar Carney, Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Sir Keir Starmer tha: “E di që do të vazhdojmë të punojmë ngushtë në mbrojtje, siguri, tregti dhe investime.”
Carney tha se samiti i G7-ës i organizuar nga Kanadaja në qershor do të jetë “shumë i rëndësishëm” në përcaktimin e rrugës së ardhshme të luftës globale tregtare, duke shtuar se do të “vërë në provë” nëse grupi i shtatë ekonomive më të përparuara në botë që përfshin SHBA-në është ende “vendi me më shumë mendësi të ngjashme”.
Samiti do të zhvillohet pak para se të mbarojë pauza 90-ditore për disa nga tarifat më të larta të Trump.
Top Channel
