Jetesa në Shqipëri po rëndohet nga dita në ditë, me një rritje të ndjeshme të kostove bazë për familjet.
Sipas të dhënave të publikuara nga INSTAT, një familjeje mesatare i duhen rreth 93 mijë lekë në muaj për të mbuluar shpenzimet bazë të jetesës.
Ndërsa në kryeqytet, kjo shumë arrin në rreth 108 mijë lekë, duke e bërë Tiranën qytetin më të shtrenjtë në vend.
Raporti i INSTAT analizon gjithashtu prirjet e shpenzimeve në varësi të nivelit arsimor të kryefamiljarit.
Gjatë vitit 2024, familjet me kryefamiljar me arsim të lartë kanë shpenzuar më pak se një vit më parë, duke treguar një menaxhim më të kujdesshëm të buxhetit.
Në kontrast, familjet me nivel arsimor më të ulët kanë shënuar rritje të shpenzimeve.
Kjo tendencë sugjeron se niveli i arsimimit nuk ndikon drejtpërdrejt në shumën e shpenzuar, por lidhet ngushtë me aftësinë për të kursyer dhe për të planifikuar më mirë të ardhurat.
Në krahasim me qytetet e tjera, Tirana mbetet e papërballueshme për individët me një pagë të vetme, veçanërisht për shkak të rritjes së shpejtë të çmimeve dhe kostove të shërbimeve.
Ndërkohë, taksimi i të dypunësuarve në kryeqytet shihet si një politikë e diskutueshme, që sipas shumë vëzhguesve, ndikon negativisht në standardin e jetesës dhe shton vështirësitë ekonomike të qytetarëve.
Tag: jetesa
-
Jetesa në Shqipëri po bëhet gjithnjë e më e kushtueshme, Tirana më e shtrenjta
-
Jetesa me ADHD dhe autizëm, ngjashmëritë dhe dallimet, një sfidë mes impulsit dhe rutinës
Jetesa me ADHD dhe autizëm njëkohësisht mund të jetë një sfidë e përditshme mes nevojës për stimulim të vazhdueshëm dhe dëshirës për qëndrueshmëri dhe parashikueshmëri. Këto dy gjendje neurozhvillimore shpesh bashkëekzistojnë te e njëjta person, por përballja me to kërkon kuptim të thelluar dhe mbështetje të personalizuar, sidomos në rastin e vajzave, të cilat shpesh shfaqin simptoma ndryshe nga djemtë dhe mbeten të padiagnostikuara për një kohë të gjatë.
ADHD dhe autizmi janë çrregullime që ndikojnë mënyrën si personat mendojnë, mësojnë, ndihen dhe ndërveprojnë me të tjerët. Simptomat e tyre mund të përzihen apo mbivendosen, duke e bërë të vështirë diferencimin e saktë mes tyre. ADHD karakterizohet nga vëmendje e dobët, hiperaktivitet dhe impulsivitet, ndërsa autizmi paraqet vështirësi në komunikim social, sjellje të përsëritura dhe ndjeshmëri të shtuar ose të reduktuar ndaj stimujve sensorë.
Dallimet mes dy gjendjeve janë të shumta, nga kontaktet me sy dhe ndërveprimi social, te përqendrimi dhe reagimi ndaj ndryshimeve. Megjithatë, ka edhe ngjashmëri të mëdha, si problemet me fokusin, emocionet intensive dhe ndjeshmëria ndaj zhurmave apo teksturave.
Rreth 50-70% e personave me autizëm kanë gjithashtu edhe diagnozën e ADHD-së – një kombinim që shpesh etiketohet si AuDHD. Jetesa me të dyja gjendjet mund të krijojë ndërlikime shtesë, sidomos kur njëra maskon simptomat e tjetrës dhe çon në diagnoza të gabuara ose të vonuara. Kjo ndodh veçanërisht te vajzat dhe gratë, të cilat janë të prira të fshehin ose të maskojnë vështirësitë e tyre për t’u përshtatur me shoqërinë, duke i bërë simptomat më pak të dukshme për profesionistët shëndetësorë.
Diagnostikimi kërkon një vlerësim të kujdesshëm dhe gjithëpërfshirës, duke përfshirë specialistë të fushës së zhvillimit dhe shëndetit mendor. Trajtimi është multidisiplinar dhe duhet të përshtatet sipas nevojave individuale të personit, përmes terapive sjellore, medikamenteve, mbështetjes arsimore dhe trajtimeve që ndihmojnë në rregullimin emocional dhe social.
Qasja moderne ndaj jetës me ADHD dhe autizëm nuk synon “korrigjimin” e individit, por mbështetjen dhe fuqizimin e tij për të zhvilluar potencialin, duke respektuar neurodiversitetin dhe individualitetin e secilit.