Lajmidites.com

Tag: jetës

  • Tregu i sigurimeve rritet me 10,5%, dominon sigurimi i pasurisë dhe nga aksidentet

    Tregu i sigurimeve rritet me 10,5%, dominon sigurimi i pasurisë dhe nga aksidentet

    Tregu i sigurimeve njohu rritje të konsiderueshme gjatë periudhës janar-tetor.
    Sipas raportit të publikuar nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), të ardhurat nga primet e shkruara bruto arritën 22.397 milionë lekë, një rritje prej 10,53% krahasuar me vitin e kaluar.
    Kjo rritje pasqyron një zgjerim të tregut dhe një rritje të kërkesës për produkte sigurimesh.Gjatë këtij periudhe, numri i kontratave të lidhura është rritur me 5,12%, duke arritur në 1.384.414 kontrata.
    Sigurimet e Jo-Jetës mbeten dominueset në treg, duke përfaqësuar 91,65% të totalit të primeve të shkruara, ndërsa sigurimet e Jetës përbëjnë vetëm 8,32%.
    Ky raport tregon se tregu i sigurimeve në Shqipëri është ende i orientuar kryesisht drejt produkteve që ofrojnë mbrojtje për pasuritë dhe aksidentet, sesa për sigurimet afatgjata të jetës.
    Në segmentin e sigurimeve motorike, sigurimi i detyrueshëm motorik (MTPL) njohu rritje të fortë prej 13,97%, duke pasuar një rritje të numrit të kontratave me 7,47%.Ndërsa sigurimi kufitar pësoi rënie të lehtë prej 1,47%.
    Sigurimet vullnetarë patën gjithashtu një rritje prej 6,79% në primet e shkruara, duke arritur 8,493 milionë lekë.
    Sigurimi i pronës dhe përgjegjësisë ka kontribuar ndjeshëm në këtë rritje, veçanërisht sigurimi nga zjarri dhe forcat e natyrës, që pati rritje prej 4,53%.Nga ana tjetër, sigurimet e Jetës shënuan një rritje të dukshme prej 13,87%.

     

  • Studimi! Truri ynë nuk ndalon kurrë së ndryshuari, adoleshenca deri te të tridhjetat, ja 5 fazat kryesore të zhvillimit

    Studimi! Truri ynë nuk ndalon kurrë së ndryshuari, adoleshenca deri te të tridhjetat, ja 5 fazat kryesore të zhvillimit

    Një studim i ri shkencor zbulon se truri i njeriut nuk ndalon kurrë së ndryshuari dhe gjatë jetës kalon pesë faza të qarta zhvillimi, të shoqëruara me katër moshë-kyçe që shënojnë ndryshime të mëdha në funksionimin e tij.
    Hulumtimi, i cili analizoi skanime të trurit të rreth 4.000 njerëzve deri në moshën 90 vjeç, tregon se truri mbetet në fazën “adoleshente” deri në fillimin e të tridhjetave, moment kur arrin pikun e tij funksional.
    Sipas BBC, pikat e mëdha të ndryshimit ndodhin në moshat 9, 32, 66 dhe 83 vjeç. Këto të dhëna ndihmojnë në kuptimin e rrezikut të çrregullimeve mendore dhe sëmundjeve neurodegjenerative, si demenca, përgjatë gjithë jetës.

    Dr. Alexa Mousley shpjegon se: “Truri rindërtohet vazhdimisht. Forcon dhe dobëson lidhjet e tij pa ndjekur një model të pandryshueshëm, ka ritme të alternuara dhe faza të rikonfigurimit.”Sipas saj, megjithëse njerëzit ndryshojnë nga njëri-tjetri, këto katër mosha u shfaqën shumë qartë në të dhënat e studimit, falë numrit të madh të skanimeve të përdorura.
    Pesë fazat e zhvillimit të trurit1) Fëmijëria (nga lindja deri në 9 vjeç)
    Truri rritet me shpejtësi dhe heq lidhjet e tepërta nervore që formohen në vitet e para. Në këtë periudhë funksionon më pak në mënyrë të organizuar si një fëmijë që eksploron pa drejtim të qartë.
    2) Adoleshenca e zgjeruar (9–32 vjeç)
    Nga mosha 9 vjeç e deri në fillim të të 30-ave, lidhjet nervore bëhen gjithnjë e më efikase. Kjo është periudha me ndryshimet më të mëdha në tru dhe coincidon me rrezikun më të lartë për shfaqjen e çrregullimeve mendore. Truri arrin pikun e tij funksional në fillim të dekadës së tretë.
    3) Mosha e rritur (32–66 vjeç)
    Kjo është faza më e gjatë dhe më e qëndrueshme. Ndryshimet në tru ndodhin më ngadalë, efikasiteti fillon të ulet pak e nga pak, dhe vërehet një lloj “platoje” edhe në personalitet dhe aftësi njohëse.
    4) Plakja e hershme (66–83 vjeç)
    Rreth moshës 66 vjeç, truri hyn në një periudhë tranzicioni. Nuk funksionon më si një sistem i bashkuar, por ndahet në nënzona që bashkëpunojnë më ngushtë me njëra-tjetrën. Në këtë fazë shfaqen më shpesh demenca dhe probleme të tjera shëndetësore, si hipertensioni.
    5) Plakja e vonë (pas 83 vjeç)
    Pas kësaj moshe, ndryshimet e trurit intensifikohen. Gjetja e truve plotësisht të shëndetshëm në këtë grupmoshë ishte sfidë për studiuesit, por modelet e ndryshimit ngjajnë me fazën e plakjes së hershme, vetëm më të theksuara.
    Shkencëtarët theksojnë se këto faza lidhen ngushtë me etapë-kyçe të jetës si adoleshenca, formimi profesional, prindërimi dhe sfidat shëndetësore të moshës së tretë. Ndryshimet në “rrjetëzimin” e trurit ndikojnë në vëmendje, memorie, gjuhë dhe sjellje të tjera.
    Studimi, i botuar në Nature Communications, nuk i analizoi veçmas burrat dhe gratë, duke lënë të hapur pyetje për çështje si ndikimi i menopauzës.Prof. Duncan Astle, nga Universiteti i Cambridge, thekson: “Shumë çrregullime neurozhvillimore, psikiatrike dhe neurologjike lidhen drejtpërdrejt me mënyrën se si është i lidhur truri.”
    Ndërsa Prof. Tara Spires-Jones nga Universiteti i Edinburgut e përshkroi studimin si “shumë interesant”, pasi tregon qartë se sa shumë dhe në mënyrë të vazhdueshme ndryshon truri ynë gjatë gjithë jetës.

  • Shpellat misterioze në Mars kanë gjurmë uji

    Shpellat misterioze në Mars kanë gjurmë uji

    Shkencëtarët zbuluan shpella të mëdha në Mars që duket se u formuan nga uji miliarda vjet më parë. Këto formacione mund të fshehin prova të jetës së lashtë mikrobiale.

    Shpella janë krijuar nga uji acidik që ka tretur shkëmbin e planetit, një proces i ngjashëm me atë që krijon shpella karstike në Tokë. Kjo është hera e parë që shpella të tilla identifikohen në Mars.

    Zbulimi u bë nga ekipi i Chunyu Ding në Universitetin e Shenzhenit, Kinë duke përdorur të dhëna nga misionet “Mars Odyssey” dhe “Mars Reconnaissance Orbiter”.  Shpella ndodhen në Hebrus Valles, një zonë me kanale lumi dhe minerale të hidratuara që tregojnë se uji ka rrjedhur dikur aty.

    Më shumë se 3,5 miliard vjet më parë, uji ka lënë pas depozita karbonatesh dhe sulfatesh, që sot formojnë shkëmbin rreth shpellave. Ky ambient mund të ketë ofruar një mikroklimë të qëndrueshme për jetë mikrobiale.

    Shpella ofrojnë mbrojtje nga temperaturat ekstreme, stuhitë e pluhurit dhe rrezatimi ultraviolet, duke qenë më të sigurta sesa sipërfaqja e Marsit për ruajtjen e dëshmive të jetës.

    Eksplorimi i tyre është i vështirë për shkak të tavanit të shpellave, por studiuesit sugjerojnë përdorimin e roverëve, robotëve ngjitës dhe dronëve ajrorë për të marrë mostra nga brenda.

    Këto shpella nuk janë të përhapura kudo, por ndodhen në rajone specifike me kushtet e duhura hidrologjike. Ekspertët presin që shpella të tjera të ngjashme të zbulohen në të ardhmen.

    Përveç vlerës shkencore, shpella mund të ofrojnë mbrojtje edhe për astronautët e ardhshëm nga rrezatimi dhe stuhitë e pluhurit në sipërfaqe.

  • “Gruaja me sirtarë”/ Shfaqet në teatrin ‘Aleksandër Moisiu’ premiera e dramës me mesazhe të forta kundër dhunës

    “Gruaja me sirtarë”/ Shfaqet në teatrin ‘Aleksandër Moisiu’ premiera e dramës me mesazhe të forta kundër dhunës

    Teatri “Aleksandër Moisiu” në Durrës.  shfaqi mbrëmjen e kaluar premierën e dramës “Gruaja me sirtarë”, një vepër e fuqishme që vjen në skenë në kuadër të 25 nëntorit, Ditës Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave.

    Në rolin kryesor, aktorja Mimoza Marjanaku përcolli emocione të forta tek publiku që përjetoi dramën e një fëmije-grua të abuzuar vazhdimisht nga dy meshkujt e jetës së saj. Për të kjo shfaqje ka një domethënie të veçantë.
    “Këtë herë është një emocion shumë më i madh sepse luaj kryerolin e jetës sime”, u shpreh aktorja Mimoza Marjanaku.
    Drama, me regji të Suela Bakos, sjell në skenë historinë e një gruaje që përfaqëson shumë të tjera që jetojnë forma të ndryshme abuzimi.
    “Abuzimi nuk është vetëm dhunë fizike, por edhe një jetë pa lumturi, Personazhi i Vesës është çdo grua dhe çdo grua e gjen veten te ajo në një moment të jetës se saj”, tha regjisorja Suela Bako.
    Drama, e shkruar nga shkrimtarja Anisa Markarian, është frymëzuar nga përvoja e saj si mjeke në Francë, ku ka ndeshur
    “Drama ‘Gruaja ne sirtarë’ është një homazh për të gjitha këto gra qe ne anonimatin e tyre vuajnë por dinë dhe të gjejnë forcën për të luftuar kundër xhelatit të tyre dhe fituar. Vesa është të gjitha pacientet që kam kuruar në urgjencë: të plagosura, të djegura, të rrahura…”, u shpreh dramaturgia AnisaMarkariani.
    Në role episodike u paraqit edhe aktori Romir Zalla, si dhe Kiara Juba, duke i shtuar shfaqjes intensitet dhe ritëm dramatik. Skenografia dhe kostumografia e Alketa Tragajt plotësoi atmosferën e dramës me elemente përfaqësuese, simbolike për dramën.
    Gruaja me sirtare” mbetet një thirrje-homazh për gratë që luftojnë në heshtje dhe një thirrje për reflektim, duke e bërë artin pjesë të reagimit dhe edukimit shoqëror.

    Top Channel

  • Studimi/ Truri ynë nuk ndalon kurrë së ndryshuari, adoleshenca deri te të tridhjetat, ja 5 fazat kryesore të zhvillimit

    Studimi/ Truri ynë nuk ndalon kurrë së ndryshuari, adoleshenca deri te të tridhjetat, ja 5 fazat kryesore të zhvillimit

    Një studim i ri shkencor zbulon se truri i njeriut nuk ndalon kurrë së ndryshuari dhe gjatë jetës kalon pesë faza të qarta zhvillimi, të shoqëruara me katër moshë-kyçe që shënojnë ndryshime të mëdha në funksionimin e tij. Hulumtimi, i cili analizoi skanime të trurit të rreth 4.000 njerëzve deri në moshën 90 vjeç, tregon se truri mbetet në fazën “adoleshente” deri në fillimin e të tridhjetave, moment kur arrin pikun e tij funksional.
    Sipas BBC, pikat e mëdha të ndryshimit ndodhin në moshat 9, 32, 66 dhe 83 vjeç. Këto të dhëna ndihmojnë në kuptimin e rrezikut të çrregullimeve mendore dhe sëmundjeve neurodegjenerative, si demenca, përgjatë gjithë jetës.
    Dr. Alexa Mousley shpjegon se: “Truri rindërtohet vazhdimisht. Forcon dhe dobëson lidhjet e tij pa ndjekur një model të pandryshueshëm, ka ritme të alternuara dhe faza të rikonfigurimit.”Sipas saj, megjithëse njerëzit ndryshojnë nga njëri-tjetri, këto katër mosha u shfaqën shumë qartë në të dhënat e studimit, falë numrit të madh të skanimeve të përdorura.
    Pesë fazat e zhvillimit të trurit1) Fëmijëria (nga lindja deri në 9 vjeç)
    Truri rritet me shpejtësi dhe heq lidhjet e tepërta nervore që formohen në vitet e para. Në këtë periudhë funksionon më pak në mënyrë të organizuar — si një fëmijë që eksploron pa drejtim të qartë.
    2) Adoleshenca e zgjeruar (9–32 vjeç)
    Nga mosha 9 vjeç e deri në fillim të të 30-ave, lidhjet nervore bëhen gjithnjë e më efikase. Kjo është periudha me ndryshimet më të mëdha në tru dhe coincidon me rrezikun më të lartë për shfaqjen e çrregullimeve mendore. Truri arrin pikun e tij funksional në fillim të dekadës së tretë.
    3) Mosha e rritur (32–66 vjeç)
    Kjo është faza më e gjatë dhe më e qëndrueshme. Ndryshimet në tru ndodhin më ngadalë, efikasiteti fillon të ulet pak e nga pak, dhe vërehet një lloj “platoje” edhe në personalitet dhe aftësi njohëse.
    4) Plakja e hershme (66–83 vjeç)
    Rreth moshës 66 vjeç, truri hyn në një periudhë tranzicioni. Nuk funksionon më si një sistem i bashkuar, por ndahet në nënzona që bashkëpunojnë më ngushtë me njëra-tjetrën. Në këtë fazë shfaqen më shpesh demenca dhe probleme të tjera shëndetësore, si hipertensioni.
    5) Plakja e vonë (pas 83 vjeç)
    Pas kësaj moshe, ndryshimet e trurit intensifikohen. Gjetja e truve plotësisht të shëndetshëm në këtë grupmoshë ishte sfidë për studiuesit, por modelet e ndryshimit ngjajnë me fazën e plakjes së hershme, vetëm më të theksuara.
    Shkencëtarët theksojnë se këto faza lidhen ngushtë me etapë-kyçe të jetës si adoleshenca, formimi profesional, prindërimi dhe sfidat shëndetësore të moshës së tretë. Ndryshimet në “rrjetëzimin” e trurit ndikojnë në vëmendje, memorie, gjuhë dhe sjellje të tjera.
    Studimi, i botuar në Nature Communications, nuk i analizoi veçmas burrat dhe gratë, duke lënë të hapur pyetje për çështje si ndikimi i menopauzës.Prof. Duncan Astle, nga Universiteti i Cambridge, thekson: “Shumë çrregullime neurozhvillimore, psikiatrike dhe neurologjike lidhen drejtpërdrejt me mënyrën se si është i lidhur truri.”
    Ndërsa Prof. Tara Spires-Jones nga Universiteti i Edinburgut e përshkroi studimin si “shumë interesant”, pasi tregon qartë se sa shumë dhe në mënyrë të vazhdueshme ndryshon truri ynë gjatë gjithë jetës.

  • Truri kalon nëpër pesë faza gjatë jetës së njeriut

    Truri kalon nëpër pesë faza gjatë jetës së njeriut

    Truri kalon nëpër pesë faza të dallueshme gjatë jetës së një personi, me momente kyçe në moshat nëntë, 32, 66 dhe 83 vjeç, sipas studimit më të fundit nga shkencëtarët e Universitetit të Kembrixhit.

    Rezultatet, të bazuara në skanimet e trurit të rreth 4,000 personave të moshës deri në 90 vjeç, u botuan në revistën “Nature Communications”, dhe siç doli, adoleshenca – periudha e ndryshimeve kyçe në lidhjet e trurit, nuk përfundon në vitet e adoleshencës, por zgjat deri në fillim të të tridhjetave, raporton BBC.

    Sipas autores së studimit Alexi Mausley, “truri zhvillohet gjatë gjithë jetëgjatësisë, duke forcuar dhe dobësuar lidhjet në faza të ndryshme”.

    Shkencëtarët kanë identifikuar pesë faza të trurit në fëmijëri – deri në nëntë vjet – një periudhë e zhvillimit të shpejtë të trurit, duke zvogëluar njëkohësisht numrin e madh të sinapseve të formuara në fillim të jetës.

    Pastaj vjen periudha e adoleshencës, nga nëntë në 32 vjeç – kërcimi më i madh në efikasitetin e lidhjeve të trurit, si dhe rreziku i çrregullimeve mendore.

    Mosha e rritur nga 32 deri në 66 vjeç – një fazë e qëndrueshme me ndryshime më të ngadalta, gjatë së cilës efikasiteti i rrjetit nervor fillon të bjerë pak.

    Plakja e hershme – nga 66 në 83 vjeç – truri ndahet gjithnjë e më shumë në rajone funksionale, të cilat mund të shoqërohen me fillimin e demencës dhe problemeve kardiovaskulare.

    Faza e fundit e zhvillimit është plakja e vonë nga mosha 83 vjeç, kur ka një thellim të ndryshimeve nga faza e mëparshme, me më pak të dhëna të disponueshme për shkak të numrit më të vogël të subjekteve të shëndetshme në këtë moshë.

    Profesorët që nuk morën pjesë në hulumtim vlerësojnë se rezultatet janë “shumë interesante” dhe se ato përshtaten me njohuritë ekzistuese rreth zhvillimit të trurit dhe plakjes, duke vënë në dukje se ndryshimet individuale mbeten të rëndësishme.

    Sipas autorëve, studimi mund të ndihmojë për të kuptuar më mirë ndryshimet në rrezikun e çrregullimeve mendore dhe demencës gjatë gjithë jetës.

  • Ajo ka Alzhaimer, nuk më njeh! Por e njoh unë. Është Dashuria e jetës sime…

    Ajo ka Alzhaimer, nuk më njeh! Por e njoh unë. Është Dashuria e jetës sime…

    Burri në fotografi është 85 vjeç dhe çdo ditë shëtit me gruan duke e mbajtur për dore.Një ditë një djalë i ri e pyeti: Pse gruaja juaj ecën si e hutuar?Ai u përgjigj: Është me Alzhaimer.Djali vazhdoi: Po nëse e lini vetëm a shqetësohet?Burri u përgjigj: Nuk mban mend asgjë. Ajo nuk më njeh prej vitesh.I habitur djali vazhdoi: Dhe ju dilni çdo ditë shëtitje me të, ndonëse ajo nuk ju njeh?Burri qeshi dhe duke e parë djalin në sy, iu përgjigj: Ajo nuk e di kush jam unë, por unë e di kush është ajo. Është dashuria e jetës sime.WebPërktheu: Elona Caslli

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    EDISON YPI: SI TA KUPTOSH QË JE BUDALLA

  • Real Madrid pranon të paguajë bonusin 20 mln euro, Upamecano në dilemën e jetës

    Real Madrid pranon të paguajë bonusin 20 mln euro, Upamecano në dilemën e jetës

    21 Nëntor 2025

    15:59

    Telesport

    Dayot Upamecano është në dilemën e jetës. Kontrata e tij te Bayern skadon në verë dhe në janar mund të nisë legalisht negociatat me çdo klub që interesohet për të.
    Mediat spanjolle raportojnë se mbrojtësi ka një akord paraprak në parim me Real Madrid. Presidenti Florentino Perez është gati të paguajë komision 20 mln euro për shërbimet e tij, në formë bonusi në momentin e firmës.
    Bayern, ndërkohë, ka pranuar t’i rrisë pagën, por nuk e konsideron të arsyeshëm pretendimin e lojtarit për bonus firme. PSG, nga ana tjetër, ashtu si madrilenët, është 100% gati për të vepruar. Upamecano nuk ka vendosur ende.

  • Tragjike në Vlorë/ 36-vjeçari i jep fund jetës duke… (Emri)

    Tragjike në Vlorë/ 36-vjeçari i jep fund jetës duke… (Emri)

    Një 36-vjeçar i ka dhënë fund jetës në fshatin Sherishtë të Vlorës, duke konsumuar medikamente bujqësore, njofton policia.
    “Po këta specialistë referuan materiale për vlerësim pasi më datë 18.11.2025, ka mbërritur në spital për ndihmë mjekësore, pasi dyshohet se ka konsumuar medikamente bujqësore, shtetasi A. S., 36 vjeç, banues në fshatin Sherishtë, i cili si pasojë ka ndërruar jetë”, thuhet në njoftim.
    Një tjetër ngjarje tragjike ka ndodhur në Sarandë, ku një grua e moshuar është gjetur e pajetë në banesë, dyshohet pasi është rrëzuar aksidentalisht.
    “Specialistët për Hetimin e Krimeve në Komisariatin e Policisë Sarandë referuan materiale për vlerësim pasi më datë 18.11.2025, është gjetur pa shenja jete, në një pus të ndodhur në oborrin e banesës së saj, në fshatin Metoq, Sarandë, shtetasja M. B., 71 vjeçe. Nga veprimet paraprake dyshohet se kjo shtetase është rrëzuar aksidentalisht. Vijon puna për zbardhjen dhe dokumentimin e plotë të rrethanave të këtij rasti”, bën me dije policia.

  • “Kam luftuar shumë për këtë”/ Juliana tregon betejën me IVF dhe vendimin për t’u bërë nënë

    “Kam luftuar shumë për këtë”/ Juliana tregon betejën me IVF dhe vendimin për t’u bërë nënë

    Ish-finalistja e Big Brother VIP Kosova 1, Juliana Nura, ka ndarë një rrëfim të ndjerë dhe thellësisht personal në një intervistë për “Prive”, ku ka zbuluar se viti 2025 për të ka nisur me një prej vendimeve më të rëndësishme të jetës së saj.
    Juliana tregoi se prej vitesh ishte përballur me dilema dhe hezitime për t’u bërë nënë, por më në fund ka vendosur t’i japë vetes mundësinë për të përjetuar mëmësinë përmes fekondimit artificial. Ajo tha se për të, për shumë gra të sigurta në çdo aspekt të jetës, dëshira për maternitet mbetet një hap natyral megjithëse vuri në dukje se respekton plotësisht gratë që zgjedhin një rrugë tjetër.
    Nisur në fillim të vitit 2025, procesi i IVF ka qenë, sipas Julianës, një nga përvojat më sfiduese të jetës së saj. Ajo rrëfeu se ka kaluar jo një, por tre cikle të plota të fekondimit in vitro.

    Unë mendoj që dëshira e çdo femre që është e kompletuar emocionalisht, fizikisht, financiarisht, mendërisht, është të bëhet nënë. Jo të gjitha, por shumica. Sepse unë kam shoqe që nuk duan të bëhen nëna dhe kam respekt për to.
    Kam nisur ta bëj IVF që nga fillimi i vitit 2025. Ka qenë një vit shumë i vështirë sepse nuk ishte aspak e lehtë. Gratë e kanë thënë edhe më herët në media që IVF është gjëja më e vështirë që kanë kaluar deri tani. Unë vetë i kam provuar tri IVF: i kemi nxjerrë vezët, i kemi ngrirë, i kemi bërë bashkë me spermatozoidet, kështu që i kemi gati embrionet. Ende nuk e di muajin kur do të mbetem shtatzënë, por e di që ka qenë një procedurë shumë e vështirë. Por ia uroj çdo gruaje, s’ka rëndësi me burrë apo pa burrë, që të bëhet nënë nëse e ka dëshirë.