Ligjvënësit amerikanë prezantuan të dielën një projektligj vjetor për politikën e mbrojtjes që autorizon një shifër rekord prej 901 miliardë dollarësh në shpenzimet e sigurisë kombëtare vitin e ardhshëm.
Por, pakoja e re e mbrojtjes për vitin fiskal 2026 nuk është thjesht një dokument financiar apo ushtarak.
Brenda saj, në seksionin e “Çështjeve të Jashtme”, gjendet një kapitull i tërë i dedikuar Ballkanit Perëndimor.
Në tekst, Kongresi e përshkruan rajonin si “një rajon shumë-etnik në zemër të Evropës”, i rëndësishëm për paqen dhe stabilitetin e kontinentit.
E megjithatë, dokumenti ngre shqetësime të qarta: varfëria, papunësia e të rinjve, emigrimi, korrupsioni dhe ndikimet e jashtme vazhdojnë të sfidojnë orientimin euro-atlantik të vendeve të Ballkanit.
Një plan kundër korrupsionit
Një nga shtyllat kryesore të ligjit është nisma kundër korrupsionit.
Ajo parashikon asistencë teknike, trajnime dhe mbështetje të drejtpërdrejtë për institucionet e vendeve të rajonit, me fokus te gjyqësori, prokurimet publike, liria e informacionit dhe siguria digjitale.
Ballkani mbetet pjesë e European Democratic Resilience Initiative – një program i Departamentit të Shtetit që mbështet institucionet demokratike dhe mediat e pavarura.
Kjo nënkupton financime, projekte dhe asistencë të strukturuar për vendet që përballen me korrupsion dhe keqqeverisje.
Investime dhe një strategji 5-vjeçare
Një tjetër element kyç është zhvillimi ekonomik. Ligji detyron Sekretarin e Shtetit që brenda pesë viteve të hartojë një “strategji rajonale për zhvillim ekonomik dhe reziliencë demokratike”.
Strategjia do të përfshijë fushat ku SHBA planifikon të angazhohet: energjia e pastër, bujqësia moderne, shëndetësia, teknologjia, infrastruktura digjitale dhe mbështetja për bizneset e vogla dhe të mesme.
Për herë të parë, ligji lidh qartë investimet me reforma konkrete dhe me orientimin evropian të vendeve të Ballkanit.
Ai autorizon gjithashtu projekte infrastrukturore rajonale – nga energjia te transporti dhe telekomunikacioni – me qëllim reduktimin e varësisë nga burime të pasigurta dhe ndikime gjeopolitike të padëshiruara.
Siguria kibernetike
Një kapitull i veçantë i kushtohet po ashtu sigurisë kibernetike. SHBA pritet të ofrojë mbështetje të drejtpërdrejtë teknike për mbrojtjen e rrjeteve qeveritare, trajnimin e ekipeve IT dhe forcimin e kapaciteteve kundër sulmeve kibernetike.
Dokumenti nënvizon rrezikun e ndërhyrjeve të jashtme, veçanërisht nga Rusia, Kina, Irani dhe Koreja e Veriut, duke e cilësuar dezinformimin dhe sulmet kibernetike si kërcënime strategjike për stabilitetin e rajonit.
Kosova-Serbia: mbështetje për normalizimin
Pjesa që i kushtohet dialogut Kosovë-Serbi thekson rëndësinë e marrëveshjes së vitit 2023 dhe zbatimit të Shtojcës së Zbatimit.
Ligji nënkupton se pas përmbushjes së këtij aneksi, Washingtoni do të shqyrtojë mundësi për “dialogje strategjike dhe nisma ekonomike” me të dy vendet.
Po ashtu, Kongresi nënvizon se skenarët e “ndarjes së territorit dhe ndarjes etnike” nuk marrin mbështetje nga SHBA.
Në një kohë me presione të jashtme dhe sfida të brendshme të vazhdueshme, dokumenti dërgon një mesazh të fortë: SHBA synon të investojë, asistojë dhe monitorojë nga afër zhvillimet në Ballkanin Perëndimor.
Lista e gjerë e programeve dhe angazhimeve tregon se rajoni mbetet në prioritetet e Washington-it – si një hapësirë me potencial integrimi, jo si zonë krize.
Megjithatë, kjo paketë mbetet ende në proces. Teksti i “Aktit të Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare” është finalizuar pas javësh negociatash mes republikanëve, dhe pritet që Dhoma e Përfaqësuesve të votojë për të në ditët në vijim, përpara se të kalojë fazat e tjera të miratimit.








