Ministrat e Jashtëm të Bashkimit Evropian (BE) do të mblidhen në Varshavë, këtë javë, për një takim joformal këshilli, dhe më pas do të nisen drejt Lvivit në shenjë solidarizimi me Ukrainën para festimeve të mëdha për Ditën e Fitores në Rusi.
Pak hapa konkretë priten të ndërmerren qoftë në Poloni, më 7 dhe 8 maj, qoftë një ditë më vonë në qytetin perëndimor të Ukrainës, pasi këta nuk janë këshilla zyrtarë të BE-së.
“Në përputhje me natyrën joformale të takimit, dhe duke pasur parasysh natyrën më intime [vetëm ministra] të tubimit, inkurajojmë kontributin e të gjithëve për një diskutim vërtet të hapur dhe të paplanifikuar”, thuhet në një letër mirëseardhjeje për takimin e Varshavës, të cilin e ka parë Radio Evropa e Lirë.
“Në këtë frymë, rekomandojmë që sesionet tona të punës të zhvillohen pa përkthim dhe pa pajisje elektronike. Jini, po ashtu, të lirë të zgjidhni veshje gjysmëformale gjatë takimit”, thekson letra.
Por, natyra joformale nuk do të thotë që takimeve do t’ju mungojnë zyrtarët e nivelit të lartë.
Ato do të mbahen në një kohë kur presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, po kërkon të tërheqë vëmendjen e botës me një paradë masive ushtarake, para dhjetëra udhëheqësve nga e mbarë bota.
Gjatë ditës së parë të takimit të Varshavës, sekretari i Jashtëm britanik, David Lammy, do t’i bashkohet diskutimeve për sigurinë evropiane, ndërsa dita e dytë i dedikohet marrëdhënieve mes BE-së dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, si dhe situatës në Ukrainë.
Sa i përket çështjes së dytë, letra e mirëseardhjes, e nënshkruar nga shefja e BE-së për politikë të jashtme, Kaja Kallas, dhe mikpritësi, ministri i Jashtëm polak, Radek Sikorsi, propozon një “diskutim të thelluar” mbi rolin e BE-së në forcimin e pozicionit negociues të Ukrainës për një “paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”.
Zyrtarët do të përpiqen ta arrijnë këtë, thotë letra, duke “shfrytëzuar përparësitë tona unike kolektive – mbështetjen e gjerë për Ukrainën, në veçanti atë financiare dhe ushtarake, trysninë për të kufizuar financat e Rusisë për luftën, rrugën e Ukrainës drejt anëtarësimit në BE, dhe punën e vazhdueshme drejt forcimit të kapaciteteve mbrojtëse evropiane”.
Ndonëse nuk priten vendime konkrete, janë tri zhvillime që lidhen me Ukrainën të cilat, sipas analistëve, do të përcillen me interesim.
BE-ja po synon të ndajë më shumë para për industrinë e mbrojtjes të Ukrainës, ndonëse për shifrën ende nuk është arritur pajtim.
Blloku pritet, po ashtu, të përshpejtojë sanksionet ndaj Rusisë, pas sulmeve të shumta me raketa dhe me dronë ndaj qyteteve ukrainase në javët e fundit.
Sipas diplomatëve të BE-së, pritet një pako më e vogël sanksionesh, të cilat do të përfshijnë kryesisht futjen e më shumë zyrtarëve dhe politikanëve rusë në listë të zezë, si dhe ndalimin e anijeve të tjera të lidhura me Rusinë për marrjen e shërbimeve në portet evropiane.
Takimi në Lviv pritet të zhvillohet teksa ministrat do të marrin pjesë në themelimin e një tribunali special, që ka për qëllim ndjekjen penale të udhëheqësve rusë dhe bjellorusë në lidhje me pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës, në shkurtin e vitit 2022.
Tribunali është menduar si plotësim për hetimin e vazhdueshëm të Gjykatës Ndërkombëtare Penale (GJNP) për krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid, i cili nisi tre vjet më parë.
Ai do të mbushë boshllëqet, teksa GJNP-ja nuk po heton ato që njihen ligjërisht si “krime agresioni” – si okupimi ushtarak, ankesimet dhe bombardimet.
Një i ashtuquajtur grup kyç i vendeve, përfshirë të gjitha shtetet anëtare të BE-së, me përjashtim të Hungarisë dhe Sllovakisë, si dhe G7-tën, pa Shtetet e Bashkuara, kanë hartuar tri dokumente për një marrëveshje me Ukrainën për themelimin e tribunalit.
Por, tribunali nuk do të themelohet derisa Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës të votojë për të në qershor.
BE-ja dhe Kievi po mbledhin dëshmi për krimet e agresionit që nga viti 2023./REL
