Tag: humbet

Europa po humbet hapësira të gjelbra që dikur strehonte faunën, thithte karbonin dhe siguronte ushqim, me një ritëm prej 600 fushash futbolli në ditë. Të paktën kështu ka zbuluar një investigim i “The Guardian”.
Analiza e imazheve satelitore në Mbretërinë e Bashkuar dhe në Evropën kontinentale gjatë një periudhe pesëvjeçare tregon shpejtësinë dhe shkallën me të cilën toka e gjelbër po shndërrohet në gri, duke u zënë nga asfalti për rrugët, tulla dhe beton për fusha golfi luksoze dhe ndërtesa banimi.
Humbja e pyjeve të Amazonës është matur prej vitesh me imazhe satelitore dhe monitorim në terren, por deri tani shkalla e tokës së gjelbër të humbur në Evropë nuk ishte matur në këtë mënyrë.

Në hetimin e parë të këtij lloji në Evropë, projekti “Green to Grey” në bashkëpunim me shkencëtarë nga Instituti Norvegjez për Kërkime në Natyrë (NINA) ka zbuluar shkallën e humbjes së natyrës dhe tokës bujqësore nga ndërhyrjet njerëzore.
Projekti ndërkufitar i organizuar nga “The Guardian”, Arena for Journalism in Europe (Arena), NINA, transmetuesi norvegjez NRK dhe media të tjera në 11 vende, ka gjetur se Evropa humbet rreth 1 mijë e 500 km² tokë në vit nga ndërtimet. Rreth 9 mijë km² tokë sipërfaqe e barabartë me Qipron, është shndërruar nga e gjelbër në gri midis viteve 2018 dhe 2023, sipas të dhënave. Kjo është ekuivalente me gati 30 km² në javë ose 600 fusha futbolli në ditë.
Natyrat e humbura përbëjnë shumicën, rreth 900 km² në vit, por studimi tregon se po ndërtohet edhe mbi tokë bujqësore me rreth 600 km² në vit, me pasoja serioze për sigurinë ushqimore dhe shëndetin në kontinent.
Steve Carver, profesor i natyrës së egër në Universitetin e Leeds, tha: “Toka e humbur për shkak të zhvillimit është një nga shkaqet kryesore të humbjes së natyrës së egër dhe tkurrjes së biodiversitetit. Por po humbasim edhe tokë bujqësore dhe produktive ndërsa qytetet tona zgjerohen në zonat e gjelbërta dhe tokat bujqësore.”
Zhvillimet më të zakonshme, që përbëjnë një të katërtën e rasteve, janë për banesa dhe rrugë. Por natyra dhe toka bujqësore po shkatërrohen gjithashtu për luks, turizëm, konsumizëm dhe industri.
Arena zbulon se në Portugali, pothuajse 300 hektarë nga dunat e mbrojtura të rërës në plazhin Galé pranë Melides (rreth një orë në jug të Lisbonës) janë humbur për të krijuar një fushë të re golfi në CostaTerra Golf and Ocean Club, ku pronat do të shiten rreth 5.6 milion paund.
Resorti, ende në ndërtim, është shtëpia e dytë e Princeshës Eugenie dhe bashkëshortit të saj, Jack Brooksbank, i cili punon për zhvillimin. Ai po ndërtohet mbi tokë të mbrojtur nga Natura 2000, e cila duhet të jetë e mbrojtur sipas rregullave të BE-së.
Resorti premton “luksin e thjeshtë të jetesës evropiane” në “bregdetin e fundit të paprekur të Atlantikut në Evropën jugore”. Fusha e tij 75 hektarëshe e golfit pritet të konsumojë deri në 800 mijë litra ujë në ditë për mirëmbajtjen.
Përjashtime për zhvillimet në tokën e Natura 2000 mund të jepen vetëm nëse ka interes publik domethënës. Autoritetet portugeze miratuan resortin, i cili zotërohet nga kompania amerikane Discovery Land Company, me argumentin e përfitimit ekonomik.
Ioannis Agapakis, avokat në organizatën mjedisore ClientEarth, tha se një fushë golfi nuk plotëson këto kritere. “Në mënyrë të qartë nuk është interes publik domethënës,” tha ai. “Vetëm fakti që ka përfitime ekonomike apo zhvillim ekonomik nuk e bën atë interes publik domethënës.”
Discovery Land Company deklaroi: “Po zhvillojmë CostaTerran si model për menaxhim mjedisor dhe qëndrueshmëri në rajon. Çdo aspekt i pronës, nga dizajni i fushës së golfit, tek menaxhimi i ujit të shiut dhe i mbetjeve, deri tek ruajtja e habitatit dhe korridoreve të egër është projektuar për të përmbushur apo tejkaluar standardet e BE-së, duke përfshirë kornizën Natura 2000. Do të vazhdojmë të inovojmë dhe të gjejmë zgjidhje për ta bërë CostaTerran pronën më të përgjegjshme të këtij lloji.”
Në Turqi, laguna Çaltılıdere në provincën e Izmirit në bregun e Egjeut është mbuluar me më shumë se një kilometër katror themeli betoni për një marinë për riparimin dhe ndërtimin e jahteve luksoze, tregon investigimi. Çaltılıdere, zyrtarisht e shpallur zonë e lagunës nga Turqia, ishte shtëpia e flamingove, pelikanëve, kormoranëve, peshkut detar dhe peshkut bass. Gjithashtu shërbente si depo karboni dhe mbrojtje natyrore nga përmbytjet.
Por autoritetet lokale e hoqën statusin e mbrojtur në 2017 pas një mbledhjeje të tensionuar dhe të kontestuar të një komisioni lokal. Imazhet satelitore tregojnë se pika e rëndësishme për zogjtë migratorë është mbuluar nga betoni.
Yatek, kooperativa e industrisë që po zhvillon projektin e marinës, thotë se do të sjellë rritje të madhe ekonomike dhe mijëra vende pune në zonë. “Njerëzit më të pasur në Turqi dhe në botë do të sjellin jahtet e tyre të mëdha këtu për t’i riparuar apo ndërtuar,” tha ish-drejtori i Yatek në një intervistë në 2021. Kooperativa parashikon prodhimin e deri në 132 jahteve luksoze në vit.
Yatek deklaroi se projekti është “plotësisht i përputhshëm me ligjet dhe ndjek të gjitha procedurat ligjore, përfshirë marrjen e raportit për vlerësimin e ndikimit në mjedis (EIA)”, dokument ky i nevojshëm për lejimin sipas ligjit të BE-së.