Marsela SHYTIA
Komisioni Qendror Zgjedhor i Bosnjës dhe Hercegovinës (KQZ) ka filluar procedura të reja ligjore kundër ish-Presidentit të Republikës Srpska, Milorad Dodik, për përdorimin e gjuhës së urrejtjes gjatë fushatës së tij parazgjedhore në mbështetje të kandidatit të tij Sinisha Karan. KQZ ka nisur procedurat ex officio, që do të thotë se nuk është e nevojshme që dikush ta padisë Dodikun për këtë çështje. Nëse verifikohet se Dodik ka shkelur ligjin zgjedhor, ai mund të përballet me një gjobë deri në 15,000 euro dhe mund të eliminohet nga gara për president të Republikës Srpska. Ky veprim është ndërlidhur me aktivitetet e Dodikut si lider i Aleancës së Social Demokratëve të Pavarur (SNSD), një parti e cila mbështet gjithashtu kandidatin Sinisha Karan.
Akuzat
Sipas amendamenteve të miratuara në ligjin zgjedhor të Bosnjës dhe Hercegovinës në korrik 2022, të imponuara nga Përfaqësuesi i Lartë Christian Schmidt, çdo shprehje që nxit urrejtje, diskriminim apo dhunë kundër një grupi të caktuar njerëzish është e ndaluar. Kjo përfshin gjuhën që nxit urrejtje mbi baza raciale, kombëtare, etnike, fetare apo gjinore. Deklaratat e fundit të Dodikut, të cilat u bënë gjatë një tubimi parazgjedhor në Sarajevën Lindore, janë parë si një shkelje e mundshme e këtij ligji. Gjatë këtij tubimi, Dodik i krahasoi boshnjakët me “ameba” dhe i quajti ata “turq gënjeshtarë”, duke shkaktuar një valë të ashpër reagimesh nga komuniteti boshnjak dhe politikanët opozitarë. KQZ ka nisur hetimet për të vlerësuar nëse këto deklarata bien nën kategorinë e gjuhës së urrejtjes.
Reagime të ashpra
Deklaratat e Dodikut kanë shkaktuar reagime të shumta, jo vetëm nga politikanët e komunitetit boshnjak, por edhe nga politikanë të partive të tjera të opozitës serbe. Ministri i Mbrojtjes i Bosnjës dhe Hercegovinës, Zukan Helez, e ka cilësuar Dodikun si “racistin dhe fashistin më primitiv në Evropë”. Po ashtu, kolegjiumi i Dhomës së Përfaqësuesve të Parlamentit të Federatës së Bosnjës dhe Hercegovinës ka kërkuar nga Zyra e Prokurorit të Shtetit të nisë një hetim lidhur me këto deklarata, duke i cilësuar ato si nxitje të urrejtjes ndëretnike. Politikanët e opozitës serbe, si Draško Stanivuković dhe Jelena Trivić, gjithashtu kanë reaguar ashpër. Stanivuković e ka quajtur këtë sjellje të Dodikut si pasqyrë të një politike që ka promovuar përçarje dhe urrejtje për vite me radhë, ndërsa Trivić ka theksuar se ky është një sulm i drejtpërdrejtë ndaj rendit kushtetues të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Karriera politike në rrezik
Nëse Komisioni Qendror Zgjedhor e gjen Dodikun të fajshëm për përdorim të gjuhës së urrejtjes, ai mund të përballet me një gjobë të konsiderueshme, deri në 15,000 euro, dhe gjithashtu mund të eliminohet nga gara presidenciale në Republikën Srpska, ku ai është kandidati kryesor i SNSD-së. Pas deklaratave të tij të mëparshme, ka pasur paralajmërime se Dodik mund të përballet me një paralizë të përgjithshme të funksionimit të institucioneve shtetërore, pasi politikanë të ndryshëm dhe analistë janë të shqetësuar se përdorimi i gjuhës së urrejtjes mund të shpërthejë tensione të tjera ndër-etnike dhe të çojë në destabilizim të mëtejshëm të vendit. Po ashtu, shqetësime ka dhe për mundësinë që tensionet mes komuniteteve të rrisin polarizimin në Bosnjë dhe Hercegovinë, duke pasur parasysh ndjeshmërinë e situatës politike dhe ndarjen etnike në vend. Në këtë kontekst, hetimet ndaj Dodikut dhe mundësia e ndëshkimit të tij do të jenë një moment kyç për të treguar se sa e angazhuar është Bosnja dhe Hercegovina në ruajtjen e paqes dhe stabilitetit brenda kufijve të saj, si dhe në respektimin e ligjeve që mbrojnë të drejtat e njeriut dhe parimet e barazisë ndër-etnike.
Tag: hercegovinës
-
Dodik sërish në telashe, përballet me akuza të reja, pse karriera politike varet “në fije të perit”
-
Zjarr në një azil të moshuarish në Bosnjë, 11 persona humbin jetën
Numri i të vdekurve nga një zjarr në një azil pleqsh në Tuzla, në veri të Bosnjë-Hercegovinës, u rrit në 11 të mërkurën dhe rreth 30 persona u plagosën, tha policia.
Zjarri përfshiu katin e shtatë të ndërtesës së vjetër nëntëkatëshe rreth orës 20:45 sipas orës lokale (14:45 ET) të martën, duke dërguar flakë dhe tym që dilnin nga katet e sipërme në qiellin e natës. Shkaku nuk ishte menjëherë i qartë.
Mediat lokale thanë se shumë nga të vdekurit kishin aftësi të kufizuara dhe ata që u shpëtuan u zhvendosën nga ekipet e emergjencës nga katet e sipërme në ato të poshtme. Disa nga të plagosurit ishin në gjendje kritike.Identifikimi i viktimave do të fillojë më vonë të mërkurën dhe një hetim për shkakun e zjarrit do të fillojë sapo të krijohen kushtet, tha policia.
“Autoritetet po ndërmarrin të gjitha veprimet e nevojshme për të hedhur dritë mbi kushtet që shkaktuan këtë ngjarje tragjike”, tha azili i pleqve në një deklaratë.
Qeveria e Republika Srpska, Republika Serbe, një nga dy entitetet e Bosnjës dhe Hercegovinës, i ofroi ndihmën e saj Tuzlës.
«Ne e ndiejmë dhimbjen dhe jemi gjithmonë të gatshëm të ndihmojmë», shkroi Savo Miniç, Kryeministri i Republikës Serbe në X. -
Tragjedi në Bosnje-Hercegovinë, zjarri në azilin e pleqve u merr jetën të paktën 10 personave
Një zjarr në një azil pleqsh në pjesën verilindore të Bosnje-Hercegovinës, në Tuzla, ka shkaktuar vdekjen e 10 personave dhe plagosjen e 20 të tjerëve. Siç raportohet, ngjarja e rëndë ndodhi mbrëmjen e djeshme, 4 nëntor, rreth orës 20:00, në katin e 7-të të ndërtesës.
Mësohet se rreth 20 persona, përfshirë zjarrfikës, policë, punonjës mjekësorë, staf dhe banorë të shtëpisë, u dërguan në qendrën mjekësore për trajtim.
“Sipas informacioneve paraprake, 10 të moshuar në Tuzla humbën jetën”, ka deklaruar zëdhënësi i policisë, teksa pritet hetim i plotë mbi ngjarjen.
Kryetari i presidencës trepalëshe të Bosnjë-Hercegovinës, Željko Komšić, ka shprehur ngushëllime për familjet e viktimave dhe të plagosurve.
Pamjet nga vendngjarja treguan flakët që dilnin nga dritaret e katit të sipërm të qendrës për kujdesin ndaj të moshuarve. Tre nga personat që ndodhen në spital, raportohen në gjendje të rëndë. -
Pezullohet hetimi ndaj Dodik dhe të tjerëve për “sulm ndaj rendit kushtetues” të Bosnjës
Prokuroria e Bosnje dhe Hercegovinës pezulloi hetimin kundër ish-presidentit të Republikës Sërpska, Millorad Dodik, ish-kryeministrit të Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviq, dhe kryetarit të Kuvendit të Republikës Sërpska, Nenad Stevandiq, të cilët dyshoheshin për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës, iu konfirmua Radios Evropa e Lirë më 4 nëntor.
Arsyeja për pezullimin e hetimit, siç iu tha REL-it, është se “nuk ka prova të mjaftueshme që të dyshuarit kanë kryer vepër penale”.
Vendimi për pezullimin e hetimit do të thotë se nuk do të ngrihet asnjë aktakuzë.
Ai vjen disa ditë pasi Dodik dhe partnerët e tij politikë e biznesorë u hoqën nga lista e zezë e Departamentit të Thesarit të SHBA-së.
Lënda u krijua në fillim të vitit, pasi Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi disa ligje që ndalonin funksionimin e institucioneve shtetërore gjyqësore dhe policore në territorin e këtij entiteti, e të cilat Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i shpalli jokushtetuese.
Zyra e Prokurorit tha atëkohë se ka arsye për të dyshuar se tre zyrtarët më të lartë të entitetit serb të Bosnjës kanë organizuar një përpjekje për të përmbysur rendin kushtetues të shtetit.
Hetimi ishte në qendër të vëmendjes së publikut për muaj të tërë.
Ngjarja kulmoi në mars të këtij viti, kur Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës, për shkak të mosreagimit të tyre ndaj thirrjeve për t’u marrë në pyetje, urdhëroi ndalimin e tyre dhe lëshoi një urdhër arresti.
Ai ishte i vlefshëm që nga 17 marsi dhe të gjitha agjencitë policore në Bosnje dhe Hercegovinë kishin urdhër për ndalimin e tyre.
Dodik shkoi vullnetarisht në Prokurorinë e Bosnje dhe Hercegovinës më 4 korrik, i shoqëruar nga avokati i tij mbrojtës.
Ai u mor në pyetje si i dyshuar në hetime.
Në atë seancë, Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës mori vendim për heqjen e paraburgimit, me kushtin që ai të paraqitej periodikisht tek organet kompetente të policisë.
Kodi Penal i Bosnje dhe Hercegovinës parashikon dënim me burg deri në pesë vjet dhe ndalesë të mbajtjes së posteve publike për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues.
Dodikut, ndërkohë, iu mor zyrtarisht mandati si president i Republikës Sërpska, pasi u dënua me një vit burg dhe me një ndalesë gjashtëvjeçare të mbajtjes së posteve politike publike.
Radovan Vishkoviç dha dorëheqje si kryeministër i Republikës Sërpska, ndërsa Nenad Stevandiq vazhdon të shërbejë si kryetar i Kuvendit të entitetit./ REL -
Bosnje dhe Hercegovinë, pezullohen hetimet dhe bien akuzat kundër Dodikut e të tjerëve
Prokuroria e Bosnje dhe Hercegovinës pezulloi hetimin kundër ish-presidentit të Republikës Sërpska, Millorad Dodik, ish-kryeministrit të Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviç, dhe kryetarit të Kuvendit të Republikës Sërpska, Nenad Stevandiç, të cilët dyshoheshin për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës.
Lajmi iu konfirmua Radios Evropa e Lirë sot, më 4 nëntor. Arsyeja për pezullimin e hetimit, është se “nuk ka prova të mjaftueshme që të dyshuarit kanë kryer vepër penale”.
Vendimi për pezullimin e hetimit do të thotë se nuk do të ngrihet asnjë aktakuzë. Ai vjen disa ditë pasi Dodik dhe partnerët e tij politikë e biznes u hoqën nga lista e zezë e Departamentit të Thesarit të SHBA-së.
Lënda u krijua në fillim të vitit, pasi Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi disa ligje që ndalonin funksionimin e institucioneve shtetërore gjyqësore dhe policore në territorin e këtij entiteti, e të cilat Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i shpalli jokushtetuese.
Zyra e Prokurorit tha atëkohë se ka arsye për të dyshuar se tre zyrtarët më të lartë të entitetit serb të Bosnjës kanë organizuar një përpjekje për të përmbysur rendin kushtetues të shtetit.
Hetimi ishte në qendër të vëmendjes së publikut për muaj të tërë. Ngjarja kulmoi në mars të këtij viti, kur Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës, për shkak të mosreagimit të tyre ndaj thirrjeve për t’u marrë në pyetje, urdhëroi ndalimin e tyre dhe lëshoi një urdhër arresti.
Ai ishte i vlefshëm që nga 17 marsi dhe të gjitha agjencitë policore në Bosnje dhe Hercegovinë kishin urdhër për ndalimin e tyre.
Dodik shkoi vullnetarisht në Prokurorinë e Bosnje dhe Hercegovinës më 4 korrik, i shoqëruar nga avokati i tij mbrojtës. Ai u mor në pyetje si i dyshuar në hetime.
Në atë seancë, Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës mori vendim për heqjen e paraburgimit, me kushtin që ai të paraqitej periodikisht tek organet kompetente të policisë.
Kodi Penal i Bosnje dhe Hercegovinës parashikon dënim me burg deri në pesë vjet dhe ndalesë të mbajtjes së posteve publike për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues.
Dodikut, ndërkohë, iu mor zyrtarisht mandati si president i Republikës Sërpska, pasi u dënua me një vit burg dhe me një ndalesë gjashtëvjeçare të mbajtjes së posteve politike publike.
Radovan Vishkoviç dha dorëheqje si kryeministër i Republikës Sërpska, ndërsa Nenad Stevandiç vazhdon të shërbejë si kryetar i Kuvendit të entitetit.
-
Pezullohet hetimi kundër Dodikut dhe të tjerëve për “sulm ndaj rendit kushtetues” të Bosnjës
Prokuroria e Bosnje dhe Hercegovinës pezulloi hetimin kundër ish-presidentit të Republikës Sërpska, Millorad Dodik, ish-kryeministrit të Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviq, dhe kryetarit të Kuvendit të Republikës Sërpska, Nenad Stevandiq, të cilët dyshoheshin për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës, iu konfirmua Radios Evropa e Lirë më 4 nëntor.
Arsyeja për pezullimin e hetimit, siç iu tha REL-it, është se “nuk ka prova të mjaftueshme që të dyshuarit kanë kryer vepër penale”.
Vendimi për pezullimin e hetimit do të thotë se nuk do të ngrihet asnjë aktakuzë.Ai vjen disa ditë pasi Dodik dhe partnerët e tij politikë e biznesorë u hoqën nga lista e zezë e Departamentit të Thesarit të SHBA-së.
Lënda u krijua në fillim të vitit, pasi Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi disa ligje që ndalonin funksionimin e institucioneve shtetërore gjyqësore dhe policore në territorin e këtij entiteti, e të cilat Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i shpalli jokushtetuese.
Zyra e Prokurorit tha atëkohë se ka arsye për të dyshuar se tre zyrtarët më të lartë të entitetit serb të Bosnjës kanë organizuar një përpjekje për të përmbysur rendin kushtetues të shtetit.
Hetimi ishte në qendër të vëmendjes së publikut për muaj të tërë.
Ngjarja kulmoi në mars të këtij viti, kur Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës, për shkak të mosreagimit të tyre ndaj thirrjeve për t’u marrë në pyetje, urdhëroi ndalimin e tyre dhe lëshoi një urdhër arresti.
Ai ishte i vlefshëm që nga 17 marsi dhe të gjitha agjencitë policore në Bosnje dhe Hercegovinë kishin urdhër për ndalimin e tyre.
Dodik shkoi vullnetarisht në Prokurorinë e Bosnje dhe Hercegovinës më 4 korrik, i shoqëruar nga avokati i tij mbrojtës.
Ai u mor në pyetje si i dyshuar në hetime.
Në atë seancë, Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës mori vendim për heqjen e paraburgimit, me kushtin që ai të paraqitej periodikisht tek organet kompetente të policisë.
Kodi Penal i Bosnje dhe Hercegovinës parashikon dënim me burg deri në pesë vjet dhe ndalesë të mbajtjes së posteve publike për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues.
Dodikut, ndërkohë, iu mor zyrtarisht mandati si president i Republikës Sërpska, pasi u dënua me një vit burg dhe me një ndalesë gjashtëvjeçare të mbajtjes së posteve politike publike.
Radovan Vishkoviq dha dorëheqje si kryeministër i Republikës Sërpska, ndërsa Nenad Stevandiq vazhdon të shërbejë si kryetar i Kuvendit të entitetit./rel -
Bosnje dhe Hercegovinë, pezullohen hetimet dhe bien akuzat kundër Dodikut e të tjerëve për sulm ndaj rendit kushtetues nga Republika Sërpska
Prokuroria e Bosnje dhe Hercegovinës pezulloi hetimin kundër ish-presidentit të Republikës Sërpska, Millorad Dodik, ish-kryeministrit të Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviç, dhe kryetarit të Kuvendit të Republikës Sërpska, Nenad Stevandiç, të cilët dyshoheshin për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës.
Lajmi iu konfirmua Radios Evropa e Lirë sot, më 4 nëntor. Arsyeja për pezullimin e hetimit, është se “nuk ka prova të mjaftueshme që të dyshuarit kanë kryer vepër penale”.
Vendimi për pezullimin e hetimit do të thotë se nuk do të ngrihet asnjë aktakuzë. Ai vjen disa ditë pasi Dodik dhe partnerët e tij politikë e biznes u hoqën nga lista e zezë e Departamentit të Thesarit të SHBA-së.
Lënda u krijua në fillim të vitit, pasi Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi disa ligje që ndalonin funksionimin e institucioneve shtetërore gjyqësore dhe policore në territorin e këtij entiteti, e të cilat Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i shpalli jokushtetuese.
Zyra e Prokurorit tha atëkohë se ka arsye për të dyshuar se tre zyrtarët më të lartë të entitetit serb të Bosnjës kanë organizuar një përpjekje për të përmbysur rendin kushtetues të shtetit.
Hetimi ishte në qendër të vëmendjes së publikut për muaj të tërë. Ngjarja kulmoi në mars të këtij viti, kur Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës, për shkak të mosreagimit të tyre ndaj thirrjeve për t’u marrë në pyetje, urdhëroi ndalimin e tyre dhe lëshoi një urdhër arresti.
Ai ishte i vlefshëm që nga 17 marsi dhe të gjitha agjencitë policore në Bosnje dhe Hercegovinë kishin urdhër për ndalimin e tyre.
Dodik shkoi vullnetarisht në Prokurorinë e Bosnje dhe Hercegovinës më 4 korrik, i shoqëruar nga avokati i tij mbrojtës. Ai u mor në pyetje si i dyshuar në hetime.
Në atë seancë, Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës mori vendim për heqjen e paraburgimit, me kushtin që ai të paraqitej periodikisht tek organet kompetente të policisë.
Kodi Penal i Bosnje dhe Hercegovinës parashikon dënim me burg deri në pesë vjet dhe ndalesë të mbajtjes së posteve publike për veprën penale të sulmit ndaj rendit kushtetues.
Dodikut, ndërkohë, iu mor zyrtarisht mandati si president i Republikës Sërpska, pasi u dënua me një vit burg dhe me një ndalesë gjashtëvjeçare të mbajtjes së posteve politike publike.
Radovan Vishkoviç dha dorëheqje si kryeministër i Republikës Sërpska, ndërsa Nenad Stevandiç vazhdon të shërbejë si kryetar i Kuvendit të entitetit.
-
Kallas: Koha për të përfunduar mbikëqyrjen ndërkombëtare në Bosnje, por pas forcimit të kapaciteteve vendore
Përfaqësuesja e Lartë e Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas, tha në Sarajevë se ka ardhur koha që mbikëqyrja ndërkombëtare në Bosnje dhe Hercegovinë të përfundojë, por shtoi se kjo mund të ndodhë vetëm kur vendi t’i ketë kapacitetet e nevojshme për të marrë vendime vetë.
Kallas ndodhet të hënën në një vizitë zyrtare në Bosnje dhe Hercegovinë, gjatë së cilës vizitoi kampin Butmir pranë Sarajevës, ku janë të vendosur pjesëtarët e Misionit të BE-së për Paqe, EUFOR.
EUFOR-i ka mandat edhe për të përdorur forcën, në rast se “mjedisi i sigurt dhe i qëndrueshëm kërcënohet seriozisht” apo “strukturat ekzistuese të sigurisë janë në rrezik të shemben”.Kallas tha se ngjarjet e fundit në Kuvendin Popullor të Republikës Sërpska paraqesin një mundësi të re për të qetësuar tensionet politike.
“Zgjedhjet e lira dhe të ndershme mund të rivendosin besimin tek autoritetet lokale. Qytetarët e Bosnje dhe Hercegovinës meritojnë një shans për stabilitet dhe një shans për të marrë frymë lirshëm”, tha Kallas.
Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi më 18 tetor Ligjin për shfuqizimin e ligjeve që Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i kishte shpallur të pavlefshme.
Bëhet fjalë për Ligjin për pasurinë e paluajtshme që përdoret për funksionimin e pushtetit publik, Ligjin për moszbatimin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnje dhe Hercegovinës, Ligjin zgjedhor të Republikës Sërpska, Ligjin për ndalimin e veprimtarisë së institucioneve jashtëkushtetuese të Bosnje dhe Hercegovinës, Ligjin për plotësimin e Kodit Penal të Republikës Sërpska, si dhe Ligjin për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Republikës Sërpska.
Kallas tha se Bashkimi Evropian iu përgjigj kërcënimeve ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës në mars, duke forcuar trupat evropiane në këtë vend.
Ajo iu referua edhe zgjatjes së mandatit të EUFOR-it më 31 tetor, për ç’gjë votoi Këshilli i Sigurimit i OKB-së.
“Bota e ka pranuar se ata e bëjnë Bosnje dhe Hercegovinën të sigurt, dhe se BE-ja ka bërë gjithçka që nga Dejtoni deri më sot për ta bërë Bosnje dhe Hercegovinën të sigurt”, shtoi ajo.
Kallas foli edhe për Programin e Reformave që ka miratuar Këshilli i Ministrave të Bosnje dhe Hercegovinës dhe që duhet t’i sigurojë këtij vendi mbi një miliard euro nga Plani i Rritjes i BE-së.
Bosnje dhe Hercegovina ishte e vetmja në rajon që vonoi gati dy vjet me miratimin e këtij dokumenti, dhe për shkak të kësaj vonese, shuma e parashikuar prej një miliard eurosh u ul për 108.5 milionë./rel -
Kaja Kallas nga Sarajeva: Koha për të përfunduar mbikëqyrjen ndërkombëtare në Bosnje, por pas forcimit të kapaciteteve vendore
Përfaqësuesja e Lartë e Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas, tha në Sarajevë se ka ardhur koha që mbikëqyrja ndërkombëtare në Bosnje dhe Hercegovinë të përfundojë, por shtoi se kjo mund të ndodhë vetëm kur vendi t’i ketë kapacitetet e nevojshme për të marrë vendime vetë.
Kallas ndodhet të hënën në një vizitë zyrtare në Bosnje dhe Hercegovinë, gjatë së cilës vizitoi kampin Butmir pranë Sarajevës, ku janë të vendosur pjesëtarët e Misionit të BE-së për Paqe, EUFOR.
EUFOR-i ka mandat edhe për të përdorur forcën, në rast se “mjedisi i sigurt dhe i qëndrueshëm kërcënohet seriozisht” apo “strukturat ekzistuese të sigurisë janë në rrezik të shemben”.
Kallas tha se ngjarjet e fundit në Kuvendin Popullor të Republikës Sërpska paraqesin një mundësi të re për të qetësuar tensionet politike.
“Zgjedhjet e lira dhe të ndershme mund të rivendosin besimin tek autoritetet lokale. Qytetarët e Bosnje dhe Hercegovinës meritojnë një shans për stabilitet dhe një shans për të marrë frymë lirshëm”, tha Kallas.
Kuvendi i Republikës Sërpska miratoi më 18 tetor Ligjin për shfuqizimin e ligjeve që Gjykata Kushtetuese e Bosnje dhe Hercegovinës i kishte shpallur të pavlefshme.
Bëhet fjalë për Ligjin për pasurinë e paluajtshme që përdoret për funksionimin e pushtetit publik, Ligjin për moszbatimin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnje dhe Hercegovinës, Ligjin zgjedhor të Republikës Sërpska, Ligjin për ndalimin e veprimtarisë së institucioneve jashtëkushtetuese të Bosnje dhe Hercegovinës, Ligjin për plotësimin e Kodit Penal të Republikës Sërpska, si dhe Ligjin për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Republikës Sërpska.
Kallas tha se Bashkimi Evropian iu përgjigj kërcënimeve ndaj rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës në mars, duke forcuar trupat evropiane në këtë vend.
Ajo iu referua edhe zgjatjes së mandatit të EUFOR-it më 31 tetor, për ç’gjë votoi Këshilli i Sigurimit i OKB-së.
“Bota e ka pranuar se ata e bëjnë Bosnje dhe Hercegovinën të sigurt, dhe se BE-ja ka bërë gjithçka që nga Dejtoni deri më sot për ta bërë Bosnje dhe Hercegovinën të sigurt”, shtoi ajo.
Kallas foli edhe për Programin e Reformave që ka miratuar Këshilli i Ministrave të Bosnje dhe Hercegovinës dhe që duhet t’i sigurojë këtij vendi mbi një miliard euro nga Plani i Rritjes i BE-së.
Bosnje dhe Hercegovina ishte e vetmja në rajon që vonoi gati dy vjet me miratimin e këtij dokumenti, dhe për shkak të kësaj vonese, shuma e parashikuar prej një miliard eurosh u ul për 108.5 milionë. /relTop Channel
-
Dodik pa sanksione: A po nis një kapitull i ri politik në Bosnje?
Shtetet e Bashkuara ia hoqën sanksionet Millorad Dodikut, por a është ky një kapitull i ri politik në Bosnje dhe Hercegovinë? Adnan Qerimagiç, analist në Iniciativën Evropiane për Stabilitet në Berlin, konsideron se me këtë hap, SHBA-ja tregoi se “është ende në vendin e shoferit”, kur bëhet fjalë për angazhimin ndërkombëtar në Bosnje dhe Hercegovinë.
“Vendimi për heqjen e sanksioneve është pjesë e përpjekjeve të administratës Trump, që kanë zgjatur prej disa muajsh, dhe lidhet me përpjekjet për të kontribuar në shtensionimin e situatës në Bosnje dhe Hercegovinë”, thotë Qerimagiç për Radion Evropa e Lirë.
Ai shton se vendimi për sanksionet është pasqyrim i “politikës transaksionale” të presidentit Donald Trump.
Po sipas tij, ky reagim i Departamentit amerikan të Shtetit tregon se pala amerikane sheh hapësirë për një “marrëdhënie të re” me aktorët në Bosnje dhe Hercegovinë, bazuar kryesisht në interesa të përbashkëta ekonomike.
Ish-presidenti i Republikës Sërpska, Dodik, dhe 48 individë dhe kompani u hoqën nga lista e zezë e Departamentit të Thesarit të SHBA-së më 29 tetor.
Departamenti i Shtetit shpjegoi për Radion Evropa e Lirë se veprimet e Asamblesë Kombëtare të Republikës Sërpska, e cila anuloi një sërë ligjesh jokushtetuese në seancën e saj më 18 tetor, ndikuan shumë në këtë vendim.
Në të njëjtën seancë, këshilltarja shumëvjeçare e Dodikut, Ana Trishiq Babiç, u zgjodh presidente e përkohshme e Republikës Sërpska, deri në zgjedhjet e parakohshme më 23 nëntor.
Dodikut iu hoq mandati i tij si president i entitetit në muajin gusht, pasi Gjykata e Bosnje dhe Hercegovinës e dënoi me një vit burg dhe ndalesë gjashtëvjeçare në mbajtjen e posteve publike, për shkak të mosrespektimit të vendimeve të përfaqësuesit të lartë ndërkombëtar në Bosnje.
Politikë e re amerikane ndaj Bosnje dhe Hercegovinës?
Redaktori i portalit “Buka”, Aleksandar Trifunoviq, thotë se Dodik e ka kuptuar mesazhin nga Uashingtoni, prandaj, prej kohësh, nuk ka folur më për ndarjen e Republikës Sërpska nga Bosnje dhe Hercegovina apo për bashkimin me Serbinë.
“Amerika është e interesuar vetëm për një Bosnje dhe Hercegovinë të bashkuar dhe kjo është linja që [sekretari amerikan i Shtetit] Marco Rubio ka përmendur diku nga fillimi i këtij viti… se Amerika me siguri do të kundërshtojë çdo përpjekje për të destabilizuar shtetin e Bosnje dhe Hercegovinës”, thotë Trifunoviq.
Qerimagiq, në anën tjetër, nuk pret që Shtetet e Bashkuara ta lënë pas dore kapitalin politik që zotërojnë, tani që sanksionet ndaj Dodikut janë hequr.
“Mendoj se do të përpiqen të tregojnë se gjithçka që kanë bërë deri më tani, çon në hapa të mëtejshëm konkretë, dhe nuk do të habitesha nëse bëhet fjalë për buxhetin ose disa dokumente të tjera”, thotë ai.
Profesori universitar nga Sarajeva, Enver Kazaz, beson se “SHBA-ja ka vendosur të shmangë ndikimin rus në Ballkan dhe t’u tregojë rusëve se kjo zonë është sfera e saj e interesit”.
“Me heqjen e sanksioneve dhe largimin e Dodikut nga të gjitha funksionet kryesore, ndikimi rus në Bosnje dhe Hercegovinë përmes partisë së tij, Aleanca e Socialdemokratëve të Pavarur (SNSD), shuhet”, thotë Kazaz.
A do të vazhdojë SNSD-ja me pengesat?
Trifunoviç nuk dyshon se SNSD-ja do të ndihet më e fuqizuar pas heqjes së sanksioneve dhe se Dodik tani ka “një pozitë shumë më të mirë” sesa para disa muajsh, kur shumë politikanë e konsideronin si “të hedhur në koshin politik”.
“Në këtë kontekst, ai do të jetë shumë i rëndësishëm për çdo drejtim të ardhshëm që do të marrë Bosnje dhe Hercegovina drejt BE-së, NATO-s etj. Dhe, është e sigurt se do të jetë edhe më i ashpër se më parë”, vlerëson Trifunoviq.
Qerimagiç thotë se ekzistojnë dy mundësi – kthimi te “politikat shkatërruese” ose gjetja e një gjuhe të përbashkët.
Pse Bosnja është në krizë politike për muaj të tërë?
Koalicioni në nivel shtetëror u shemb në janar, kur deputetët e SNSD-së të Dodikut nuk votuan për dy ligje reformuese që supozohej se do ta çonin vendin më afër BE-së.Përfaqësuesit e Treshes – tri partive nga Federata e Bosnje dhe Hercegovinës (Partia Socialdemokrate, Populli dhe Drejtësia, Partia Jonë), vlerësuan atëkohë se kjo ishte “shkelje e marrëveshjes së koalicionit” dhe e akuzuan Dodikun dhe partinë e tij për “minimin e paqes dhe sigurisë së Bosnje dhe Hercegovinës dhe të rajonit, përmes veprimeve jokushtetuese”.
Pas kësaj, ata tentuan disa herë t’i shkarkonin zyrtarët e SNSD-së nga Këshilli i Ministrave të Bosnje dhe Hercegovinës, por nuk ia dolën, për shkak të bllokadave të partisë së Dodikut në Kuvendin e Bosnje dhe Hercegovinës.
Buxheti duhej të miratohej në tetor të vitit 2024, por për shkak të shpërbërjes së koalicionit dhe bllokadave politike, vendi e kaloi gjithë vitin me financim të përkohshëm.
Për këtë arsye, sindikatat e punëtorëve të administratës shtetërore dhe institucioneve publike kanë paraqitur kallëzime penale kundër anëtarëve të Presidencës së Bosnje dhe Hercegovinës dhe Këshillit të Ministrave, pasi atyre u është premtuar më herët rritje pagash.
Në fund të shtatorit, pak para përfundimit të afatit, autoritetet e Bosnje dhe Hercegovinës miratuan Agjendën e Reformave – një listë reformash ekonomike dhe shoqërore që Bashkimi Evropian kërkon si kusht për të dhënë fondet nga Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor.
Bosnje dhe Hercegovina ishte e vetmja në rajon që vonoi gati dy vjet me miratimin e këtij dokumenti, dhe për shkak të kësaj vonese, shuma e parashikuar prej një miliard eurosh u ul për 108.5 milionë./ REL