Lajmidites.com

Tag: guardian

  • A mund të zbulohet një cunami nga hapësira, përpara se të godasë tokën?

    A mund të zbulohet një cunami nga hapësira, përpara se të godasë tokën?

    Cunamet janë ndër dukuritë më të vështira për t’u dalluar në oqeanin e hapur, ndërsa lëvizin me shpejtësi drejt brigjeve. Por në verën e vitit 2025, shkencëtarët arritën të vëzhgonin një cunami ndërsa ai po ndodhte, një arritje e rrallë në historinë e monitorimit të fatkeqësive natyrore.

    Ngjarja nisi në korrik 2025, kur një tërmet me magnitudë 8.8 goditi brigjet lindore të Gadishullit Kamçatka në Rusi, tërmeti më i fuqishëm i 15 viteve të fundit. Goditja e fuqishme shkaktoi një cunami me dallgë që udhëtonin me më shumë se 640 kilometra në orë. Brenda pak minutash, sirenat e alarmit u dëgjuan në komunitetet rreth Oqeanit Paqësor dhe miliona njerëz u urdhëruan të evakuohen, mes tyre rreth dy milionë vetëm në Japoni.

    Ndërsa dallgët përhapeshin përmes oqeanit, ato krijuan jo vetëm frikë, por edhe valëzime në atmosferën e Tokës, të cilat për herë të parë lejuan që një cunami të identifikohej pothuajse në kohë reale.

    Një ditë para ngjarjes, Agjencia Amerikane e Hapësirës (NASA) kishte shtuar rastësisht një komponent të inteligjencës artificiale në sistemin e saj të alarmit për katastrofa, të quajtur Guardian. Brenda 20 minutash nga tërmeti, sistemi kishte sinjalizuar se dallgët po drejtoheshin drejt Havait, rreth gjysmë ore përpara se të mbërrinin. Fatmirësisht, valët që arritën në ishuj ishin vetëm rreth 1.7 metra të larta, duke shkaktuar përmbytje të lehta pa dëme të mëdha. Pjesa më e madhe e energjisë së cunamit u shua në oqeanin e hapur.

    Kjo ngjarje dëshmoi se sistemi i NASA-s mund të zbulojë një cunami përpara se të godasë brigjet, thjesht duke analizuar sinjalet radio që satelitët e navigimit global dërgojnë drejt stacioneve tokësore. I njëjti mekanizëm mund të përdoret edhe për të zbuluar shpërthime vullkanike, lëshime raketash apo edhe testime bërthamore nëntokësore.

    “Ne arritëm ta identifikonim cunamin pothuajse në kohë reale”, shpjegon Jeffrey Anderson, shkencëtar i të dhënave në Qendrën Kombëtare për Kërkime Atmosferike në SHBA, një nga zhvilluesit e sistemit Guardian.

    Ideja për përdorimin e sinjaleve të satelitëve për zbulimin e cunameve është e vjetër disa dekada, por vetëm në vitet 2020 u bë realitet. Në vitin 2022, Anderson dhe një grup studiuesish nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s publikuan studimin që përshkruante mënyrën se si funksionon sistemi.

    Kur një cunami formohet në oqeanin e hapur, valët mund të jenë të ulëta, vetëm 10 deri në 50 centimetra dhe pothuajse të padukshme. Megjithatë, ato zhvendosin sasi të mëdha uji, duke shkaktuar valëzime në shtresat e sipërme të atmosferës, përfshirë jonosferën, e cila ndodhet 50 deri në 300 kilometra mbi sipërfaqen e Tokës. Ndryshimet në densitetin e elektroneve në këtë shtresë ndikojnë në mënyrën se si sinjalet satelitore udhëtojnë drejt tokës. Guardian mat këto vonesa për të identifikuar nëse po ndodh diçka e pazakontë.

    Shkencëtarët kishin vënë re më parë “zhurmë” të tillë në sinjalet GPS, por më pas kuptuan se ajo mund të përdorej si tregues për cuname dhe shpërthime vullkanike. Valëzime të tilla janë zbuluar edhe pas tërmetit shkatërrimtar të Japonisë në vitin 2011 dhe shpërthimit vullkanik në Tonga në vitin 2022.

    Deri në vitin 2025, asnjë cunami nuk ishte ndjekur në kohë reale me këtë metodë. Guardian e bëri të mundur këtë, duke ofruar paralajmërime të sakta ndërsa cunami i Kamçatkës përparonte drejt brigjeve. Ky sukses ngjalli shpresën se sistemet e bazuara në analizën e jonosferës mund të ofrojnë njoftime më të hershme dhe më të sigurta për komunitetet bregdetare në mbarë botën.

    Sipas seismologut Harold Tobin nga Universiteti i Uashingtonit, “çdo minutë ka rëndësi kur bëhet fjalë për evakuime nga cunamet, prandaj zbulimet e hershme të Guardian janë një hap i madh përpara në sigurinë bregdetare.”

    Në Evropë, shkencëtarët po zhvillojnë një sistem të ngjashëm që pritet të testohet në vitet e ardhshme dhe që mund të mbulojë edhe rajone si Oqeani Indian.

    Megjithëse teknologjia nuk është ende e përsosur, pasi jonosfera reagon disa minuta pas fillimit të cunamit ekspertët besojnë se ajo mund të shpëtojë jetë, veçanërisht në zonat që ndodhen larg epiqendrës së tërmetit.

    “Nëse dallgët përhapen në një distancë të madhe, ky sistem mund të bëjë diferencën mes jetës dhe vdekjes”, thotë profesori Michael Hickey nga Universiteti Embry-Riddle në Florida.

  • Foli për Trumpin, Zelenskyt i fiken 2 herë dritat gjatë intervistës për The Guardian

    Foli për Trumpin, Zelenskyt i fiken 2 herë dritat gjatë intervistës për The Guardian

    Ndryshe nga liderë të tjerë perëndimorë, unë nuk kam frikë nga Donald Trumpi u shreh presidenti ukrainas, Volodimir Zelensky, në një intervistë ekskluzive për The Guardian, ku mohoi raportet se takimi i tyre i fundit në Uashington ishte i paqëndrueshëm, dhe këmbënguli se në fakt, ka marrëdhënie mjaft të mira me presidentin e SHBA-së.

    Kreu i shtetit ukrainas nuk pranoi po kështu as pretendimet se Trump i kishte hedhur poshtë hartat e fushëbetejës gjatë takimit të tetorit në Shtëpinë e Bardhë, ku ai i vetë shkoi me shpresën të siguronte furnizime me raketat e fuqishme amerikane Tomahak.
    “Ai nuk hodhi asgjë. Për këtë jam i sigurt. Marrëdhënia jonë është mëse normale dhe konstruktive, e ngjashme me një marrëdhënie biznesi“-u shpreh Zelensky.
    Por gjatë bisedës, pikërisht tek Zelensky po fliste pas sulmeve shkatërruese ruse në rrjetin energjetik të Ukrainës duke çuar në ndërprerje të energjisë elektrike në shumicën e rajoneve të venfit të tij të dielën, dritat në studio u fikën dy herë.
    Zelensky nuk u shkurajua, por e vazhdoi qetësisht bisedën, dhe deklaroi se Mbreti Charles kishte ndihmuar në ndërtimin e marrëdhënieve me Trump, duke e përshkruar monarkun britanik si “shumë mbështetës” ndaj Ukrainës.

    Top Channel

  • Gruaja që akuzon për abuzim kryeprokurorin e Hagës, në shënjestër të inteligjencës së Katarit

    Gruaja që akuzon për abuzim kryeprokurorin e Hagës, në shënjestër të inteligjencës së Katarit

    Nga Harry Davies, Henry Dyer dhe Robert Flummerfelt, The Guardian
    Gruaja që pretendon se është abuzuar seksualisht nga prokurori i përgjithshëm i Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) është vënë në shënjestër nga firma private të inteligjencës si pjesë e një operacioni të fshehtë që thuhet se është kryer në emër të Katarit. Gazeta The Guardian ka zbuluar detaje të operacionit ndërhyrës, i cili ka siguruar informacione të ndjeshme për gruan, e cila punon në ICC, si dhe për anëtarët e familjes së saj.
    Sipas dokumenteve të rrjedhura që janë parë nga The Guardian dhe personave të njohur me operacionin, një nga firmat ka kërkuar të dhënat e pasaportës së saj dhe informacione të tjera të ndjeshme, përfshirë ato që lidhen me fëmijën e saj.
    Një nga synimet kryesore të firmave të inteligjencës ishte të gjenin prova që mund të përdoreshin për të minuar besueshmërinë e saj dhe akuzat për abuzim që ajo ka ngritur kundër prokurorit të ICC-së, Karim Khan.
    Khan, një avokat britanik i njohur, ka mohuar akuzat për abuzim dhe persona pranë tij kanë sugjeruar se pretendimet janë pjesë e një fushate njollosjeje të mbështetur nga Izraeli, si reagim ndaj vendimit të tij në vitin 2024 për të kërkuar një urdhër arresti për kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu.
    Operacioni privat i inteligjencës është udhëhequr nga Highgate, një kompani diskrete me bazë në lagjen Mayfair të Londrës. Ajo e përshkruan veten si një “firmë këshilluese strategjike” që ndihmon drejtues ekzekutivë dhe liderë politikë për të menaxhuar “çështje me rrezik të lartë”.
    Duke bashkëpunuar me të paktën një firmë tjetër, Highgate ka kërkuar të krijojë lidhje mes gruas dhe Izraelit. Megjithatë, dokumentet e shikuara nga The Guardian sugjerojnë se nuk është gjetur asnjë provë e tillë.
    Persona të njohur me aktivitetet e firmave të inteligjencës thanë se operacioni është porositur nga një njësi diplomatike e nivelit të lartë brenda shtetit të Katarit.
    Viktima e pretenduar e Khan-it i tha The Guardian se ishte e tmerruar nga operacioni “tronditës”. “Ideja që firma private të inteligjencës janë urdhëruar të më vënë në shënjestër është po aq e pakuptueshme sa edhe zemërthyese”.
    Në një deklaratë për The Guardian, Highgate konfirmoi se kishte punuar në një operacion të lidhur me ICC-në, por tha se nuk kishte “vepruar kundër asnjë individi”. Ajo mohoi që projekti të ishte paguar apo porositur nga “qeveria e Katarit”.
    Detajet mbi përfshirjen e dukshme të një njësie katariote në operacionin e spiunazhit, që duket se ka pasur në shënjestër edhe zyrtarë të tjerë të ICC-së, përbëjnë kthesën më të fundit në sagën që lidhet me prokurorin dhe që ka futur gjykatën në një krizë të paprecedentë.
    Vendimi i Khan-it për të kërkuar urdhra arresti për Netanyahu-n dhe ish-ministrin e mbrojtjes Yoav Gallant për krime të pretenduara në Gaza e ka bërë atë dhe gjykatën objektiv të SHBA-së dhe Izraelit.
    Akuzat për abuzim e kanë ndërlikuar më tej mandatin e tij si prokuror. Ai është tërhequr përkohësisht nga detyra, në pritje të një hetimi nga OKB-ja mbi sjelljen e tij.
    The Guardian nuk ka parë asnjë provë që Khan të ketë pasur përfshirje personale në operacion. Megjithatë, persona të njohur me operacionin thanë se Highgate është takuar me përfaqësues të Khan-it, duke ngritur pikëpyetje mbi qëllimin e takimit.
    Mandati i Khan-it si prokuror i Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) u përfshi nga trazirat në fund të vitit të kaluar, kur akuzat për abuzim të ngritura nga një punonjëse e gjykatës dolën në publik. Gruaja, një avokate në të 30-at, kishte punuar drejtpërdrejt për të.
    Pretendimet e saj përfshijnë akuza për sjellje seksuale të detyruar dhe abuzim me autoritetin. Sjellja e pretenduar seksuale e papërshtatshme thuhet se ka ndodhur në dhoma hoteli gjatë udhëtimeve të punës, në zyrën e Khan-it në ICC dhe në banesën e tij.
    Një organ mbikëqyrës i OKB-së po heton pretendimet e saj. Në gusht, The Guardian raportoi se një grua e dytë ishte paraqitur në hetim me akuza se Khan e kishte trajtuar keq gjatë kohës që ajo punonte për të si praktikante pa pagesë në fillim të karrierës së tij.
    Avokatët e Khan-it kanë deklaruar vazhdimisht se ai “i mohon kategorikisht” akuzat për keqtrajtim ndaj çfarëdo individi dhe kanë pohuar se prokurori “ka qenë objekt i një fushate të orkestruar” për ta diskredituar.
    Ndërsa The Guardian ka mësuar se ka pasur përpjekje nga aktorë pro-izraelitë për të rrjedhur informacione mbi ankesën e punonjëses së ICC-së, nuk është gjetur asnjë provë që sugjeron se gratë kanë ngritur akuzat si pjesë e një komploti kundër prokurorit.
    Operacioni privat i inteligjencës që ka vënë në shënjestër gruan në qendër të hetimit të OKB-së thuhet se ka nisur në fillim të këtij viti, kur Highgate u angazhua nga përfaqësues të Katarit.
    Një grup i vogël punonjësish të lartë në Highgate u informua se klienti përfundimtar i projektit ishte njësi diplomatike e Katarit, sipas provave të shqyrtuara nga The Guardian. Financimi u konsiderua shumë i ndjeshëm. Ekzekutivët e përfshirë në projekt ishin të kujdesshëm dhe i referoheshin klientit si “vendi klient” ose “vendi K”.
    Një dokument i parë nga The Guardian sugjeron se në një fazë të operacionit, Highgate kërkoi informacione që do ta lidhnin viktimën e pretenduar dhe anëtarët e familjes së saj me Izraelin ose me agjencitë e tij të inteligjencës.
    Highgate angazhoi një firmë të specializuar, Elicius Intelligence, për ta ndihmuar në mbledhjen e informacionit për gruan, fëmijën e saj, bashkëshortin dhe prindërit e tij. Highgate gjithashtu i kërkoi kompanisë të hetonte zyrtarë të tjerë të ICC-së që kishin qenë të përfshirë në reagimin e gjykatës ndaj akuzave.
    Dokumentet sugjerojnë se Elicius ka prodhuar disa raporte për Highgate që përfshijnë informacione “të ndjeshme” mbi jetën private të tyre, marrëdhëniet e mëparshme dhe situatat financiare. Në një moment, sipas dosjeve, Highgate ka kërkuar që të sigurohej certifikata e lindjes së fëmijës së vogël të gruas.
    Highgate gjithashtu ka siguruar të dhënat e pasaportës së gruas dhe ka kërkuar informacione të detajuara mbi fluturimet që ajo ka kryer vitet e fundit. Raportet përmbajnë fjalëkalime të përdorura nga gruaja për llogaritë e saj online, përfshirë një adresë private emaili, që duket se kanë ardhur nga të dhëna të hakuara të disponueshme në dark web.
    Në një deklaratë, Highgate tha se pretendimi se kishte kërkuar informacion për fëmijën e gruas ishte “i pasaktë” dhe sugjeroi se përshkrimet e llojeve të tjera të informacionit të siguruar nga firmat private ishin të gabuara.
    “Highgate udhëhoqi një vlerësim të pavarur mbi aktivitete të mundshme të fshehta ose të papërshtatshme që mund të kishin synuar të minonin besueshmërinë, pavarësinë ose efikasitetin e ICC-së”, tha kompania. “Rishikimi ka marrë në konsideratë disa incidente që përfshijnë individë të shumtë gjatë një periudhe të zgjatur”.
    Highgate nuk e mohoi takimin me përfaqësuesit e Khan-it, duke e përshkruar informacionin si “privat, me ndjeshmëri tregtare dhe konfidencial”.
    Në një deklaratë për The Guardian, avokatët e Khan-it nuk e kundërshtuan që një takim i tillë ka ndodhur.
    Megjithatë, ata thanë se përfaqësuesit e tij “nuk kishin dijeni, e aq më pak përfshirje, në aktivitetet e pretenduara” të firmave private të inteligjencës. Avokatët e Khan-it shtuan se ai nuk ishte informuar për asnjë “informacion” lidhur me këto aktivitete.
    Elicius Intelligence refuzoi të komentojë. Qeveria e Katarit nuk iu përgjigj kërkesës për koment.
    Viktima e pretenduar e Khan-it, e cila ka pritur për gati një vit që hetimi i OKB-së të përfundojë, dhe që është gjendur në qendër të një përplasjeje të madhe gjeopolitike në ICC, shprehu zhgënjimin e saj për situatën.
    “Ku përfundon kjo dhe sa do të lejohet? Nëse kjo është drejtësia ndërkombëtare, atëherë nuk është sistemi të cilit ia kam kushtuar jetën time”, tha ajo. Ajo shtoi: “Gjithmonë e kam bërë punën time në heshtje dhe larg vëmendjes. Kam ardhur për të shërbyer, jo për t’u ekspozuar”.

  • Identifikoi trupin e Che Guevara-s dhe u akuzua si spiun i KGB-së, ndërron jetë ish-gazetari dhe historiani i ‘The Guardian’

    Identifikoi trupin e Che Guevara-s dhe u akuzua si spiun i KGB-së, ndërron jetë ish-gazetari dhe historiani i ‘The Guardian’

    Ish-gazetari dhe historiani i gazetës ‘The Guardian’, Richard Gott, ka ndërruar jetë në moshën 87-vjeçare.

    Karriera e Gott në Guardian filloi në vitin 1964 dhe përfshinte periudha si korrespondent i huaj, shkrimtar kryesor, redaktor i artikujve kryesorë dhe redaktor letrar.
    Ai mbahet mend si një nga komentatorët më të informuar nga të gjithë mbi çështjet e Amerikës Latine, një figurë tërheqëse dhe karizmatike e së majtës që takoi Che Guevarën në vitin 1963 dhe ishte në Bolivi ditën kur revolucionari kubanez u ekzekutua nga forcat e mbështetura nga SHBA-ja në vitin 1967. Gott ishte i vetmi gazetar që ishte në gjendje të identifikonte trupin e ekspozuar.
    Gott dha dorëheqjen nga gazeta ‘The Guardia’n në vitin 1994, pasi revista Spectator e akuzoi atë si informator të paguar të KGB-së. Pretendimi bazohej në informacionin e dhënë nga dezertori sovjetik, Oleg Gordievsky. Gott i mohoi akuzat, duke e parë atë si një “ringjallje të çuditshme të makartizmit të viteve 1950”.
    Por Gott gjithashtu, në letrën e tij të dorëheqjes, pranoi se kishte pranuar udhëtime të paguara nga sovjetikët në Vjenë, Athinë dhe Nikozi. Ai pranoi se kishte marrë “ar të kuq, edhe nëse ishte vetëm në formën e shpenzimeve”.
    Miku dhe kolegu i tij, John Gittings, një ish-shkrimtar për udhëheqësit e huaj dhe specialist i Kinës në Guardian, tha se shumë gazetarë gjatë Luftës së Ftohtë ishin kontaktuar nga agjentë sovjetikë, britanikë dhe amerikanë.
    “Ai e mori shumë lehtë. Simpatitë e tij ishin gjithmonë me revolucionarët dhe jo me një regjim, qoftë perëndimor apo sovjetik”, shprehet Gittings.
    Një nga arritjet për të cilat Gott ishte krenar në Guardian ishte krijimi i faqes së Axhendës, një faqe e së hënës me opinione dhe komente. Gott shkroi: “Më pëlqeu të sillja njerëz përtej konsensusit të zakonshëm të gazetës, kështu që në një ditë të mirë do të kishim si deputetin Thompson ashtu edhe Enoch Powell. Qendrat u tërbuan.”
    Duke shkruar për dorëheqjen e tij, Gott pohoi se ishte akuzuar padrejtësisht dhe theksoi se Michael Foot, ish-lideri i Partisë Laburiste, kishte paditur me sukses gazetën Sunday Times, e cila e kishte akuzuar atë si agjent me ndikim të KGB-së. “U rrita me traditën që gazetarët nuk duhet të padisin”, tha Gott. “Michael mendoi ndryshe, ngriti padi dhe fitoi”.
    Gott kaloi disa periudha larg gazetës Guardian, përfshirë kandidimin për zgjedhje të mëtejshme në Hull North të vitit 1966 për një grup të quajtur Aleanca Radikale, në shenjë proteste ndaj mbështetjes së qeverisë së Harold Wilson për luftën amerikane në Vietnam.
    Ai ishte autor i një numri librash të vlerësuar, përfshirë librin autoritar “Kuba: Një Histori e Re” në vitin 2004.

    Top Channel

  • ‘Merr para nga BE, urdhra nga Rusia’/ Guardian: Qeveria serbe dhe Vuçiç po rrëzohen nga pushteti

    ‘Merr para nga BE, urdhra nga Rusia’/ Guardian: Qeveria serbe dhe Vuçiç po rrëzohen nga pushteti

    Streha e betonit që u shemb vitin e kaluar në Novi Sad po rrëzon dhe qeverinë e Serbisë, si dhe presidentin Aleksandër Vuçiç.

    Kështu të paktën lë të kuptohet një shkrim i publikuar në median prestigjioze britanike, Guardian. “Qeveria e Aleksandër Vuçiçit sot i ngjan një skeme piramidale politike, duke i dhënë legjitimitet përmes spektaklesh, duke vonuar rrëzimin e saj të pashmangshëm”, është fjalia e parë e opinionit të shkrimtarit Sërdjan Cvijiç.

    Ai nxjerr në pah faktin se presidenti e ka kthyer betonin dhe asfaltin në simbol të pushtetit të tij, ndërsa nën sipërfaqe ka shembur institucionet dhe demokracinë. Protestat që pasuan tragjedinë janë bërë zëri i një kombi të lodhur nga mashtrimet, dhuna policore dhe frika. Serbia e Vuçiçit, që dikur mburrej me “stabilitet”, sot mbahet në këmbë vetëm nga represioni dhe aleancat me Rusinë.

    “Qeveria e Vuçiçit përpiqet të duket sikur ulet në disa karrige gjeopolitike, duke balancuar midis Lindjes dhe Perëndimit, por në realitet ajo e drejton vendin vetëm në interes të presidentit – merr para nga Brukseli dhe urdhra nga Moska”, lexohet në shkrim.

    Gjithashtu jepet alarmi se ndikimi rus në aparatin shtetëror në Beograd mund të rrezikojë të gjithë Ballkanin Perëndimor.

  • Raporti i “The Guardian”: Vijat e verdha në Gaza rrezikojnë të shndërrohen në kufij të përhershëm

    Raporti i “The Guardian”: Vijat e verdha në Gaza rrezikojnë të shndërrohen në kufij të përhershëm

    Një vijë e verdhë, e vendosur fillimisht si shenjë e përkohshme e armëpushimit në Rripin e Gazës, po shndërrohet gjithnjë e më shumë në një kufi të ri de facto, ndërsa procesi i paqes mbetet i bllokuar dhe tensionet në terren vijojnë të përshkallëzohen.
    Sipas një raporti të The Guardian, forcat e mbrojtjes izraelite (IDF) kanë nisur vendosjen e blloqeve të betonit ngjyrë të verdhë çdo 200 metra, për të shënuar zonat që mbeten nën kontrollin e tyre gjatë fazës së parë të armëpushimit.
    Banorët vendas e përshkruajnë situatën si “një luftë që nuk ka përfunduar kurrë”.
    “Sa herë afrohemi pranë shtëpive tona, fillon të qëllohet nga çdo drejtim”, rrëfen Mohammad Khaled Abu al-Hussain, 31 vjeç, baba i pesë fëmijëve nga al-Qarara, një zonë pranë vijës së verdhë.
    “Nuk mund të kthehem në shtëpi. Ç’kuptim ka armëpushimi, nëse nuk mund të kthehemi?”, shtoi ai.
    Shumë banorë ndajnë të njëjtën frikë, se kjo vijë, që supozohej të ishte e përkohshme, mund të shndërrohet në një ndarje të përhershme.
    “Më shumë se lufta, më tremb ideja që kjo vijë do të mbetet aty përgjithmonë,” shton Abu al-Hussain.
    Edhe pse armëpushimi i ndërmjetësuar nga SHBA-të hyri në fuqi më 10 tetor, raportimet tregojnë se mbi 20 palestinezë vriten çdo ditë, shumë prej tyre pranë vijës së re ndarëse. Për pasojë, vetëm një numër i vogël të zhvendosurish kanë guxuar të rikthehen në zonat nën kontrollin izraelit.
    Pas një sulmi në Rafah më 19 tetor, ku mbetën të vrarë dy ushtarë izraelitë, Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, urdhëroi një politikë “zjarri të lirë” përgjatë vijës. Kjo ka shtuar ndjeshëm pasigurinë dhe frikën mes civilëve palestinezë.
    Presidenti i organizatës Refugees International, Jeremy Konyndyk, e ka cilësuar këtë zhvillim si “një aneksim të ngadaltë dhe faktik të Gazës”.
    Në realitetin e përditshëm, Gaza është tashmë e ndarë në dy pjesë. Pjesa më e madhe e popullsisë, rreth 2.1 milionë banorë, është përqendruar në gjysmën perëndimore të territorit, mes rrënojave të bombardimeve dyvjeçare.
    “Ushtria izraelite ka ngritur vinça, kulla vrojtimi dhe tanke. Kushdo që afrohet, qëllohet menjëherë. Si mund të flasim për paqe, kur nuk mund të afrohemi as në tokën tonë?”, tregon Ayman Abu Mandeel, 58 vjeç, nga al-Qarara.

  • Atentati në Apel/ ‘The Guardian’: Dhjetëra mijëra çështje vonohen për vite me radhë

    Atentati në Apel/ ‘The Guardian’: Dhjetëra mijëra çështje vonohen për vite me radhë

    Një person në gjyq hapi zjarr në një sallë gjyqi në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, të hënën, duke vrarë gjyqtarin dhe duke plagosur dy persona të tjerë, tha policia.
    Personi i armatosur iku nga vendi i ngjarjes, por u arrestua më vonë.
    Gjyqtari Astrit Kalaja u qëllua brenda sallës së gjyqit nga një i dyshuar 30-vjeçar me inicialet E. Sh., sipas policisë. Kalaja vdiq ndërsa po dërgohej në spital.
    Personi i armatosur qëlloi gjithashtu dy persona të tjerë të përfshirë në seancë, tha policia. Lëndimet e tyre nuk ishin kërcënuese për jetën.
    Autoritetet nuk kanë dhënë detaje në lidhje me ndonjë motiv apo natyrën e çështjes që po dëgjohej. Lista e çështjeve që gjendet në faqen e internetit të gjykatës i referohej një prone.
    Policia më vonë arrestoi të dyshuarin dhe gjithashtu gjeti një revolver që dyshohet se është përdorur.
    Pas ndryshimeve të gjera gjyqësore të nisura në vitin 2016 me mbështetjen e BE-së dhe SHBA-së, dhjetëra mijëra çështje në Shqipëri janë vonuar për vite me radhë.
    The Guardian

  • ”The Guardian”: Mbretëria e Bashkuar do të njohë sot zyrtarisht shtetin e Palestinës, pavarësisht kundërshtive të SHBA

    ”The Guardian”: Mbretëria e Bashkuar do të njohë sot zyrtarisht shtetin e Palestinës, pavarësisht kundërshtive të SHBA

    Keir Starmer tha në korrik se do ta njihte Palestinën para asamblesë së përgjithshme të OKB-së në shtator nëse situata nuk përmirësohet. Fotografia: Leon Neal/Reuters
    Mbretëria e Bashkuar do të njohë sot zyrtarisht shtetin e Palestinës, pavarësisht presionit të fortë nga Shtetet e Bashkuara, sipas mediave britanike, BBC, Shoqata e Medias dhe ”The Guardian”.
    Kryeministri britanik Keir Starmer njoftoi në korrik se vendi i tij do ta njihte një shtet palestinez në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në shtator, nëse Izraeli nuk do të bënte një sërë angazhimesh, përfshirë një armëpushim në Rripin e Gazës.

    Duke vënë re një situatë të përkeqësuar, kryeministri britanik pritet ta konfirmojë sot vendimin e tij, sipas BBC-së, Shoqatës së Medias dhe ”The Guardian”.

    Keir Starmer deklaroi se kjo masë do të kontribuonte në një proces të vërtetë paqeje.

    Në përgjigje, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e akuzoi atë për shpërblimin e “terrorizmit monstruoz” dhe qetësimin e ideologjisë “xhihadiste”.
    Kjo njohje vjen ndërsa Izraeli nisi një fushatë ushtarake tokësore dhe ajrore në Qytetin e Gazës, në veri të territorit palestinez, për të shkatërruar lëvizjen islamike palestineze Hamas.
    Presioni mbi kryeministrin britanik u intensifikua pasi presidenti francez, Emmanuel Macron njoftoi se vendi i tij do të njihte një shtet palestinez në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, i ndjekur nga një duzinë vendesh të tjera.
    Rreth tre të katërtat e 193 shteteve anëtare të OKB-së e njohin shtetin palestinez të shpallur nga udhëheqja palestineze në mërgim në vitin 1988.

  • Zbulohen dosjet sekrete të Boris Johnson me ‘kokat’ e Emirateve, ish-kryeministri britanik shkeli etikën për të përfituar para

    Zbulohen dosjet sekrete të Boris Johnson me ‘kokat’ e Emirateve, ish-kryeministri britanik shkeli etikën për të përfituar para

    The Guardian shkruan sot se ish-kryeministri britanik Boris Johnson ka lobuar në mënyrë të fshehtë në Emiratet e Bashkuara Arabe, për një sipërmarrje private që kapte shifra miliarda dollarëshe.

    Sipas Guardian, në fillim të vitit 2024, një lobist i cigareve elektronike, një aktivist i fushatës “Vote Leave” dhe një bankier nga Vjena nisën të bindnin sundimtarët e një emirati të Gjirit të pasur me naftë që t’u jepnin një miliard dollarë. Që plani të funksiononte, sugjerojnë dosjet sekrete që tashmë kanë ‘rrjedhur’, se atyre u duhej një personazh i njohur që kishte njëfarë lidhjeje me sheikët. Kështu që ata ‘punësuan’ Boris Johnsonin.
    Mandati i tij si kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar kishte mbaruar më pak se dy vjet më parë dhe ai ishte larguar nga parlamenti. Por Johnson ruajti marrëdhëniet gjatë kohës së tij në pushtet. Dosjet Boris, një koleksion dokumentesh të parë nga Guardian, japin indikacione se ai është përpjekur t’i shfrytëzojë këto marrëdhënie për pasurim personal.
    Dosjet e publikuara ngrenë pyetje nëse Johnson shkeli rregullat e etikës duke lobuar një zyrtar të lartë të huaj për të “siguruar patronazhin e tij” për një sipërmarrje biznesi që do t’i sillte miliona. Në nevojë për fonde, Bia Advisory, një sipërmarrje kryesisht e panjohur për “zgjidhje financiare për klimën”, punësoi ish-kryeministrin si “këshilltarin e saj kryesor”. Ideja ishte që Johnson, karizmatik dhe me lidhje të mira pas viteve të tij si kryetar bashkie i Londrës, sekretar i jashtëm dhe kryeministër, të hapte dyer në ‘shkretëtirë’.
    Që nga organizimi i samitit të klimës në vitin 2023, sundimtarët e Emirateve të Bashkuara Arabe kanë qenë të etur të duken ekologjikë, duke kanalizuar disa nga të ardhurat e tyre të mëdha nga lëndët djegëse fosile në projekte të qëndrueshme.
    Abu Dhabi, më i pasuri i emirateve, mban një fond investimi prej 300 miliardë dollarësh, Mubadala. Sigurimi i mbështetjes së Mubadala ishte “çmimi i madh”, u tha punonjësi i Johnson partnerëve të tij të rinj.
    Dhe që nga koha e tij në Downing Street, Johnson e njihte shefin. Punonjësja e stafit ishte Shelley Williams-Walker. Ajo ndihmoi në drejtimin e operacionit të Johnson në Downing Street, më pas u bë një nga tre ndihmëset në Zyrën e Boris Johnson, një kompani me përgjegjësi të kufizuar. Ashtu si të gjithë ish-kryeministrat, Johnson mund të kërkojë 115,000 £ në vit nga fondet e taksapaguesve, por mund t’i përdorë ato vetëm për detyra publike, shkruan Top Channel.
    Roli i zyrës së tij në aktivitetet e tij tregtare ngre pyetje nëse këto fonde, të lëshuara në kuadër të ndihmës për kostot e detyrimeve publike (PDCA), janë keqpërdorur.
    “Kjo histori është e pakuptimtë. PDCA është përdorur tërësisht në përputhje me rregullat. The Guardian duhet ta ndryshojë emrin e saj në Pravda”, tha ai.
    Ai nuk iu përgjigj pyetjeve në lidhje me Bia Advisory dhe aktivitetet e tij në Abu Dhabi.
    Pas zbulimeve të kësaj jave nga gazeta Guardian se Johnson mund të ketë shkelur rregullat e etikës lidhur me marrëdhëniet e tij me Arabinë Saudite dhe Venezuelën , politikanë të lartë të Partisë Laburiste dhe Liberal Demokrate kanë bërë thirrje për një hetim mbi përdorimin e tij të fondeve publike.
    Ish-ministrave u ndalohet të lobojnë me kontaktet e qeverive të huaja që kanë fituar gjatë detyrës “me qëllim sigurimin e biznesit”.
    Por në prill të vitit 2024, ndërsa ndihmësit e tij po merreshin me pyetje shqetësuese nga një organ mbikëqyrës i etikës në lidhje me rolin e tij, Johnson hipi në një fluturim të Etihad Airways për në Abu Dhabi.
    Dokumentet e rrjedhura, të siguruara nga grupi i transparencës Distributed Denial of Secrets (DDoS) dhe të para nga Guardian, tregojnë se Johnsonit iu ofrua një pjesëmarrje personale në Bia Advisory.
    Kompania do të inkorporohej në juridiksionin sekret të Guernsey-t. Dokumentet sugjerojnë se Johnson do të merrte 24% të aksioneve, me 20% të tjera për ndihmësin e tij Williams-Walker.
    Aksionet e mbetura do të ndaheshin midis dy themeluesve. Njëri, Shem Baldeosingh, është një konsulent për çështjet publike i cili së fundmi ka mbështetur industrinë e cigareve elektronike. Tjetri, David Roach, është një person që njihet në fushën e marrëdhënieve me publikun, me ambicie politike. Ai kandidoi pa sukses për Konservatorët në zgjedhjet e vitit 2015, më pas drejtoi operacionin qendror të fushatës së largimit në Londër në referendumin e Brexit, sipas faqes së tij të internetit. Ishte Roach ai që iu afrua Johnsonit në lidhje me sipërmarrjen, sipas një dokumenti zyrtar nga ish-kryeministri.
    Edhe pse u rekrutua një bankier austriak, firma kishte pak përvojë në trajtimin e shumave të mëdha parash. Megjithatë, e pajisur me Johnson, propozimi i Bias ishte i guximshëm: t’i kërkonte Abu Dhabit jo vetëm që ta linte të menaxhonte 1 miliard euro (pak më shumë se 1 miliard dollarë në atë kohë), sipas dokumenteve, por edhe një grant prej 10 milionë eurosh të tjera për të mbuluar kostot fillestare.
    Kjo do të tregonte se themeluesit po investonin pak ose aspak nga paratë e tyre, ndërkohë që parashikonin kthime prej 2.5% – duke i bërë potencialisht miliona. Por së pari ata duhej t’i bindnin partnerët e tyre në Emirate.
    Si kryeministër, Johnson e kishte pritur Khaldoon al-Mubarak të paktën tre herë. I njohur në Mbretërinë e Bashkuar si kryetari i Manchester City-t, Mubarak mori pjesë në një darkë ekskluzive për financues dhe industrialistë superyje gjatë Samitit Global të Investimeve pas Brexit-it të Johnson-it në vitin 2021. Dhe ai ishte pjesë e një delegacioni që shoqëroi sundimtarin autoritar të Abu Dhabit.
    Në vitin 2024, erdhi koha që Abu Dhabi të mirëpriste Johnsonin. Një kompani shtetërore e energjisë, pjesërisht në pronësi të Mubadalës, i pagoi atij 350,000 dollarë për një fjalim në konferencën e saj të gjelbër, sugjerojnë dosjet e publikuara. Më parë, kreu i kompanisë kombëtare të naftës, i cili si kryetar i samitit të klimës në vitin 2023 në Emiratet e Bashkuara Arabe u përball me akuza, kërkoi që oratori i talentuar të lavdëronte udhëheqjen e tij mjedisore. Johnson duket se e ka pranuar.
    Pas fjalimit, ish-kryeministri u dërgua me makinë në Kullën Mubadala, një nga rrokaqiejt vezullues në Emirate.
    Gjatë një takimi me Mubarakun, ai ngriti çështjen e sipërmarrjes së financimit të klimës nga Bia Advisory, sipas dosjeve. Një draft i një letre të përgatitur dy muaj më vonë që ai t’ia dërgonte Mubarakut thotë: “Siç e përmenda shkurtimisht kur u takuam, tani po veproj si këshilltar kryesor i Bia Advisory.”
    Duket se Johnson ka lobuar te një kontakt nga koha e tij në detyrë të lartë, duke shkelur rregullat e etikës të hartuara për të ndaluar ish-ministrat të shfrytëzojnë shërbimin e tyre publik.
    Dhe dosjet e publikuara tregojnë se organi mbikëqyrës nuk e kishte miratuar ende atë për këtë punë. Në fakt, në Londër, zyrtarët po ngrinin shqetësime në lidhje me marrëdhëniet e Johnson me qeveritë e huaja.
    Në draftin e letrës së Johnson drejtuar Mubarakut thuhej: “Siç e dini, një pjesë kyçe e trashëgimisë sime si kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar ishte bashkimi i liderëve botërorë rreth një sërë angazhimesh konkrete në samitin e klimës Cop26 në vitin 2021.”
    Por ai e bëri të qartë se kjo kishte të bënte me biznesin. Ai “do ta mirëpriste shumë mundësinë për t’u angazhuar me ekipin e tyre në lidhje me atë që shpresonte se mund të jetë një mundësi investimi joshës për Mubadalën”.
    Megjithatë, letra ishte pezulluar. Komiteti Këshillimor për Emërimet në Biznes (Acoba), organi mbikëqyrës që shqyrton fitimet e ish-ministrave, ende nuk e kishte miratuar rolin e tij si Këshilltar i Bia-s. Ekipi i Johnsonit po bëhej gjithnjë e më i frustruar nga vonesa, siç thuhet në dosjet e publikuara.
    Acoba i tha zyrës së tij se, meqenëse Johnson “propozon të kontaktojë qeveritë e huaja”, çështja i ishte referuar ekipit të sekretarit të jashtëm. Ky ishte David Cameron, rivali i vjetër i Johnson dhe një paraardhës si kryeministër, i cili kishte duruar skandalin e tij të lobimit në çështjen Greensill.
    Në qershor të vitit 2024, meqë letra drejtuar Mubarakut ende nuk ishte dërguar, Williams-Walker, ndihmësja e Johnson që kishte të drejtë të merrte pjesë në sipërmarrje, i dërgoi një email zyrtarit të Acoba-s që po merrej me çështjen për të thënë se Johnson e kishte diskutuar atë personalisht me Eric Pickles, kreun e atëhershëm të organit mbikëqyrës.
    “Jemi pak të hutuar nga vonesa”, shkroi ajo.
    “Sapo Acoba të përgjigjet”, u tha Baldeosingh i Bia Advisory ndihmësve të Johnson, se shpresonte që ish-kryeministri do t’ia dërgonte letrën shefit të Mubadala-s , “ndoshta duke e vazhduar me një mesazh personal, për të siguruar patronazhin e tij”.
    Asnjë nga ata që ishin të përfshirë në sipërmarrjen Bia Advisory dhe as përfaqësuesit e Mubadala nuk iu përgjigjën kërkesave për koment. As Williams-Walker nuk iu përgjigj shkruan Guardian.
    Fati i sipërmarrjes nuk tregohet në dosjet e bëra publike. Pavarësisht se si përfundoi, Guardian e pyeti Johnson se sa para kishte fituar nga roli i tij, por ai nuk u përgjigj.

    Top Channel

  • Nga Downing Street te paratë e mëdha, Guardian: Si Boris Johnson përdori lidhjet si kryeministër për kontrata milionëshe private

    Nga Downing Street te paratë e mëdha, Guardian: Si Boris Johnson përdori lidhjet si kryeministër për kontrata milionëshe private

    Një dosje e madhe e zbuluar në mënyrë ekskluzive nga The Guardian, e njohur si “Boris Files”, sjell në dritë shkelje të etikës dhe mundësi lobimi nga ish-kryeministri britanik.

    Dokumentet, që përfshijnë mbi 1,800 dosje si email-e, kontrata, fatura dhe leksione, tregojnë sesi Johnson shfrytëzoi ambientin e një zyre privatëshubvencionuar publike dhe kontaktet e fituara gjatë mandatit për të siguruar fitime financiare të majme.
    Johnson ka tentuar të lobojë te një zyrtar i lartë saudit, me të cilin kishte pasur kontakt gjatë kohës si kryeministër, për një firmë konsulence të quajtur Better Earth, e cila synonte bashkëpunim në çështjet e energjisë dhe ndryshimeve klimatike, shkruan Guardian.
    Ai ka përfituar më shumë se £200,000, sipas dokumenteve, nga një fond investimi (hedge fund) pas një takimi me presidentin e Venezuelës, Nicolás Maduro—ndërsa vetë mohoi se kishte qenë i paguar.
    Gjithashtu është evidentuar se, gjatë kohës si kryeministër, ka zhvilluar një takim sekret me Peter Thiel, bashkëthemelues të kompanisë Palantir—disa muaj përpara se kjo kompani të përfitonte kontrata të mëdha për trajtimin e të dhënave të shëndetësisë.
    Dosjet ndezin debate mbi një ndërlidhje problematike mes zyrës së subvencionuar me fonde publike dhe aktivitetit privat të ish-kryeministrit. Johnson ka përfituar rreth £182,000 nga skema e njohur si Public Duty Costs Allowance (PDCA)—një mbështetje financiare për ish-liderët e caktuar që mund të mbajnë zyrat e tyre pas largimit nga posti publik.
    Ai ka marrë rreth £5.1 milionë paund për 34 fjalime publike me pagesa të larta, së bashku me shpenzime për udhëtime me klasë të parë dhe qëndrime luksoze.
    Fakti se PDCA është nxjerrë për administrimin e zyrës së tij private ngre dyshime mbi ndarjen e qartë midis funksioneve publike dhe fitimeve komerciale.
    Në thelb, këto dokumente të rrjedhura zbulojnë një model të dyshimtë të transformimit të influencës publike në përfitim privat — duke kërkuar sqarime të menjëhershme mbi ndershmërinë në veprimtarinë pas-mandati të Boris Johnson.

    Top Channel