Mëlçia është një nga organet më të rëndësishme në trup, që ndihmon në detoksifikimin e substancave të dëmshme, metabolizimin e lëndëve ushqyese dhe prodhimin e substancave për tretje. Megjithëse ka aftësi rigjeneruese të jashtëzakonshme, mëlçia mund të dëmtohet nga disa zakone të përditshme që shpesh neglizhohen.
1. Konsumi i tepruar i alkoolit është ndër shkaqet më të njohura të dëmtimit të mëlçisë. Kur alkooli konsumohet në sasi të mëdha ose për një kohë të gjatë, mëlçia nuk arrin ta përpunojë plotësisht, duke çuar në grumbullimin e substancave toksike. Kjo mund të shkaktojë sëmundje si mëlçia e dhjamosur alkoolike dhe, me kalimin e kohës, cirrozë. Ekspertët rekomandojnë të mos konsumohet më shumë se 14 njësi alkooli në javë dhe të përfshihen ditë pa alkool.
2. Përdorimi i tepruar i barnave kundër dhimbjes, veçanërisht paracetamolit, mund të jetë po aq i rrezikshëm. Edhe një mbidozë e lehtë mund të prodhojë një nënprodukt toksik (NAPQI), i cili dëmton qelizat e mëlçisë dhe mund të çojë në dështim të mëlçisë. Prandaj është e rëndësishme të respektohen gjithmonë dozat e rekomanduara.
3. Pirja e duhanit është një tjetër faktor që dëmton mëlçinë. Tymrat e cigares përmbajnë kimikate toksike që rrisin ngarkesën e mëlçisë dhe shkaktojnë stres oksidativ, duke dëmtuar qelizat dhe duke kontribuar në formimin e indit mbresor. Substancat si nitrozaminat dhe kloruri i vinilit janë kancerogjene dhe e ekspozojnë mëlçinë ndaj rreziqeve serioze.
4. Mungesa e aktivitetit fizik është e lidhur me shtimin në peshë dhe rezistencën ndaj insulinës, faktorë që nxisin grumbullimin e yndyrës në mëlçi. Edhe në mungesë të humbjes në peshë, ushtrimet si ecja e shpejtë ose stërvitja me rezistencë përmirësojnë ndjeshëm shëndetin e mëlçisë dhe ndihmojnë në kontrollin e sheqerit në gjak.
5. Dieta e pashëndetshme, veçanërisht ushqimet me shumë sheqer, yndyra të ngopura dhe produkte të përpunuara, kontribuojnë në zhvillimin e sëmundjes së dhjamosjes së mëlçisë jo-alkoolike (MASLD). Fruktoza e tepërt çon në grumbullimin e yndyrës në mëlçi dhe dëmtime të mundshme.
Sëmundjet e mëlçisë zhvillohen shpesh në mënyrë të heshtur dhe simptomat në fillim mund të jenë të paqarta, si lodhje e vazhdueshme ose të përziera. Në faza më të avancuara, mund të shfaqen verdhëza dhe ënjtje në këmbë ose bark.
Për të mbrojtur mëlçinë, rekomandohet një dietë e pasur me fruta, perime jeshile, fibra dhe ujë. Një jetë aktive dhe shmangia e substancave të dëmshme janë strategjitë më të mira për të ruajtur shëndetin e mëlçisë. Nëse vëreni shenja shqetësuese, si lodhje e pashpjegueshme apo verdhëz, konsultohuni menjëherë me mjekun. Mbrojtja e mëlçisë fillon me ndërgjegjësimin për zakonet që e dëmtojnë. / Jerusalem Post – Syri.net
