Lajmidites.com

Tag: gjumi

  • Studimi: Adoleshentët që flenë më shumë kanë rezultate më të mira në shkollë

    Studimi: Adoleshentët që flenë më shumë kanë rezultate më të mira në shkollë

    Nëse fëmija juaj ka vështirësi për t’u përqendruar në shkollë ose në detyra, mund të jetë koha të kontrolloni sasinë e gjumit të tij. Hulumtimet e reja tregojnë se edhe një ndryshim prej vetëm një ore e gjysmë në kohën e kaluar në shtrat ka ndikim të madh në vëmendjen dhe funksionet njohëse të fëmijëve, shkruan Mind Body Green.

    Gjumi është thelbësor për zhvillimin e trurit te fëmijët dhe adoleshentët, pasi pushimi cilësor nuk shërben vetëm për rigjenerim, por ka një rol kyç në mprehtësinë mendore, raporton Index.hr. Një studim i fundit shqyrtoi efektet e kohëzgjatjes së gjumit te të rinjtë 10–23 vjeç dhe rezultatet treguan një lidhje të qartë mes gjumit të pamjaftueshëm dhe performancës njohëse.

    Studiuesit ndanë pjesëmarrësit në tre grupe që flinin 10 orë, 8.5 orë dhe 7 orë gjatë katër netëve. Rezultatet treguan se gjumi i reduktuar në shtatë orë shkaktoi rënie të ndjeshme të kontrollit të vëmendjes dhe fleksibilitetit kognitiv, si dhe ngadalësim të reagimeve ndaj stimujve vizualë. Rënia më e madhe u vërejt tek grupi me shtatë orë gjumë krahasuar me ata që flinin 8.5 orë.

    Edhe pse kujtesa e punës nuk u prek dukshëm, studiuesit nënvizojnë se kjo nuk e bën gjumin të parëndësishëm. Rezultatet nuk ndryshojnë shumë me moshën, duke treguar se edhe adoleshentët e mëdhenj kanë nevojë për sasi të konsiderueshme gjumi për të ruajtur mprehtësinë mendore.

    Përfundimi është i qartë: më shumë kohë në shtrat sjell funksion më të mirë të trurit, veçanërisht për vëmendjen dhe shkathtësinë mendore. Ndërsa ndryshimet e vogla në rutinën e gjumit mund të jenë sfiduese për familjet, ato mund të sjellin përmirësime të dukshme në përqendrimin dhe performancën e fëmijëve dhe adoleshentëve.

  • Sa kanë ndryshuar qiratë në qytetet europiane që nga 2020?

    Sa kanë ndryshuar qiratë në qytetet europiane që nga 2020?

    Ndërsa qiratë në të gjithë bllokun vazhdojnë të rriten, rritja më e madhe e kostove gjatë pesë viteve të fundit ka qenë në Evropën Jugore dhe Lindore. Kjo sipas një raporti të kohëve të fundit nga Deutsche Bank, i cili analizoi 67 qytete në të gjithë botën dhe 28 në Evropë.
    Sipas Eurostat, çmimet e shtëpive u rritën me 27.3 për qind midis tremujorit të parë të vitit 2020 dhe 2025, ndërsa qiratë u rritën me 12.5 për qind nga qershori 2020 deri në qershor 2025. Por ky raport tregon se rritjet e qirave në qendrat e qyteteve ishin dukshëm më të larta se kjo mesatare.

    Pra, që nga viti 2025, cilat qytete evropiane kanë qiratë më të shtrenjta? Ku janë qiratë më të përballueshme? Dhe cilat qytete panë rritjet më të mëdha që nga viti 2020?

    Athina është më e lira, Londra më e shtrenjta
    Në vitin 2025, qiraja mujore për një apartament me tre dhoma gjumi në qendër të 28 qyteteve evropiane varion nga 1,080 € në Athinë në 5,088 € (ose 4,278 £) në Londër. Qytetet evropiane mund të grupohen në tre kategori bazuar në nivelet e qirasë:
    Qira mbi 3,000 euro
    Pas Londrës, vendet më të shtrenjta për t’u marrë me qira në Evropë janë Zyrihu, Gjeneva dhe Amsterdami, të gjitha mbi 3,800 euro. Qytetet zvicerane janë më të shtrenjtat, me qira mbi 4,250 euro. Dublini, Luksemburgu, Parisi, Kopenhageni dhe Mynihu gjithashtu kanë qira të larta, të gjitha mbi 3,000 euro.
    Këto qytete janë qendra të mëdha financiare, politike ose ndërkombëtare, duke çuar në një kërkesë të fortë për strehim. Qiratë variojnë nga 2,000 deri në 3,000 euro.
    Disa qytete të zhvilluara kanë qira mesatare midis 2,000 dhe 3,000 euro. Milano, Edinburg dhe Lisbona janë në skajin më të lartë të këtij diapazoni.
    Madridi, Stokholmi, Berlini, Frankfurti dhe Barcelona janë pak më të përballueshme, me qira mesatare rreth 2,500 euro.
    Birminghami, Brukseli, Vjena dhe Praga janë më afër 2,100 eurove. Këto qytete ofrojnë një kosto jetese relativisht më të ulët krahasuar me nivelet më të larta.
    Qira nën 2,000 euro
    Vetëm pesë qytete evropiane kanë qira mesatare nën 2,000 euro. Përveç Athinës, më të ulëtës, këto përfshijnë Budapestin (1,225 €), Stambollin (1,614 €), Varshavën (1,881 €) dhe Helsinkin (1,928 €).
    Këto të dhëna tregojnë se Evropa Perëndimore dhe Veriore kanë qiratë më të larta. Ekonomitë e forta, një standard i lartë jetese dhe mungesa e strehimit janë faktorë kyç në këto qytete. Evropa Jugore dhe Qendrore kanë nivele më të përziera qirash, ndërsa Evropa Lindore dhe Juglindore mbeten më të përballueshmet.
    Kur në raport përfshihen vendet jo-evropiane, Nju Jorku bën përjashtim me qira mesatare prej 7,676 eurosh (8,388 dollarë), ndërsa Kajro është më i liri me vetëm 377 euro.
    Pagat mesatare në qendrat e qyteteve të Dubait dhe Sidneit kalojnë 4,000 euro. Kjo i bën ato më të shtrenjta se shumica e qyteteve evropiane. Qiratë në Toronto, Seul, Tokio, Moskë dhe Shangai bien në rangun e mesëm prej rreth 2,500 eurosh.
    Jepet me qira një apartament me një dhomë në qendër
    Qiraja për një apartament me një dhomë gjumi në përgjithësi ndjek të njëjtin model si për një apartament me tre dhoma gjumi. Megjithatë, disa qytete ndryshojnë vende në renditje. Raportet e çmimeve janë gjithashtu të ndryshme.
    Megjithatë, Londra (2,732 € ose 2,297 £) mbetet më e shtrenjta në Evropë, ndërsa Athina (595 €) është më e lira.
    Në përgjithësi, apartamentet me një dhomë gjumi kushtojnë rreth gjysma e çmimit të apartamenteve me tre dhoma gjumi. Kjo përqindje rritet në 64 për qind në Oslo dhe 62 për qind në San Francisko, por bie në 37 për qind në Seul. Kjo është arsyeja pse San Francisko e tejkalon Londrën në çmimet e qirasë për apartamente me një dhomë gjumi në nivel global.
    Ku janë rritur më shumë qiratë
    Raporti tregon shifrat në dollarë amerikanë, por ne i kemi konvertuar ato në euro për një krahasim më të drejtë. Ndryshimet mund të jenë të ndryshme kur shihen në monedhat lokale.
    Midis viteve 2020 dhe 2025, qiraja mujore për një apartament me tre dhoma gjumi në qendrat e qyteteve në të gjithë Evropën u rrit midis 3 për qind në Helsinki dhe 206 për qind në Stamboll.
    Në përgjithësi, Europa Jugore dhe Lindore panë rritjet më të forta të qirasë. Lisbona (81 për qind), Praga (73 për qind) dhe Edinburgu (71 për qind) pasojnë Stambollin, secila me një rritje prej mbi 70 për qind.
    Qiratë u rritën ndjeshëm edhe në Spanjë – me 65 për qind në Barcelonë dhe 59 për qind në Madrid. Athina dhe Varshava ishin dy qytetet e tjera evropiane që panë rritje prej pak mbi 50 për qind.
    Ndryshimet e qirasë ndryshojnë në varësi të madhësisë së apartamentit
    Për një apartament me një dhomë gjumi në qendër të qytetit, rritjet më të larta dhe më të ulëta të qirasë në të gjithë Evropën midis viteve 2020 dhe 2025 u regjistruan ende në Stamboll (191 për qind) dhe Helsinki (18 për qind). Rritja në Helsinki ishte më e lartë krahasuar me atë për një apartament me tre dhoma (3 për qind).
    Në disa qytete, rritjet e qirasë ishin më të larta për apartamentet me tre dhoma gjumi – si në Stamboll (15 pikë përqindjeje më të larta), Pragë (23 pikë përqindjeje) dhe Amsterdam (10 pikë përqindjeje). Qytete të tjera panë rritje më të mëdha për apartamentet me një dhomë gjumi, duke përfshirë Milanon (20 pikë përqindjeje) dhe Varshavë (10 pikë përqindjeje).
    “Qytetet e Mëdha, Kosto më të Larta të Strehimit” tregon se si çmimet e banesave mund të ndryshojnë ndjeshëm brenda një vendi. Për shembull, strehimi në Londër është 50 për qind më i shtrenjtë se mesatarja e Mbretërisë së Bashkuar.
    Niveli i të ardhurave është i rëndësishëm kur diskutohet përballueshmëria e qirasë. Artikulli “Qytetet evropiane të renditura sipas raportit qira-page” krahason të ardhurat mesatare me kostot e qirasë.

  • Truri yt pastron vetveten gjatë gjumit, çfarë ndodh kur nuk fle mjaftueshëm?

    Truri yt pastron vetveten gjatë gjumit, çfarë ndodh kur nuk fle mjaftueshëm?

    Nëse mendonit se truri juaj “fle” kur ju flini, gaboheni rëndë. Në fakt, çdo natë kur flini, truri fillon një pastrim të thellë dhe mirëmbajtje kritike për shëndetin tuaj mendor dhe fizik.

    Si punon truri gjatë gjumit?

    Imagjinoni trurin si një supermarket që pas mbylljes aktivizon një ekip pastrimi. Në këtë rol janë qelizat gliale, të cilat pastrijnë, rregullojnë dhe riparojnë trurin gjatë natës.

    Dy lloje kryesore:

    Astrocitet: Rregullojnë sinapset (lidhjet nervore), duke “prerë” ato të papërdorshme – si krasitja e degëve të thata.

    Mikroglia: Janë si sistemi imunitar i trurit – pastrojnë mbeturinat dhe luftojnë inflamacionin.

    Ky proces është thelbësor për kujtesën, përqendrimin, rregullimin emocional dhe neuroplasticitetin.

    Çfarë ndodh kur nuk flini mjaftueshëm?

    Studimet tregojnë se mungesa kronike e gjumit e fut trurin në “modalitet shkatërrimi”.

    Qelizat astrogliale fillojnë të shkatërrojnë sinapset e shëndetshme, jo vetëm ato të dobëtat.

    Mikroglia bëhet jashtëzakonisht agresive, duke krijuar inflamacion kronik – një faktor kyç në sëmundje si Alzheimer dhe Parkinson.

    Imagjinoni një pastrues që hedh divanin vetëm sepse duket rrëmujë.

    A është ky dëmtim i përhershëm?

    Shkencëtarët ende nuk kanë një përgjigje përfundimtare. Disa netë të mira mund të qetësojnë stuhinë, por nuk ka garanci që truri rikuperon plotësisht çdo lidhje të humbur.

    Pse është gjumi superfuqi?

    Gjatë fazave të gjumit:

    Konsolidohet kujtesa dhe përpunohen përvojat.

    Detoksifikohet truri përmes sistemit glimfati

    Rregullohen emocionet dhe rivendoset ekuilibri mendor

    Rindërtohen lidhjet nervore të rëndësishme.

    Privimi nga gjumi = truri fillon të prishet.

    Gjumi dhe sëmundjet neurodegjenerative

    Në sëmundjen e Alzheimerit, truri grumbullon pllakë beta-amiloidi – një proteinë toksike që pastrohet gjatë gjumit. Mungesa e gjumit ndalon këtë pastrim, duke përshpejtuar rënien njohëse.

    Gjumi ndikon në gjithë trupin

    Mungesa e gjumit:

    Rrit hormonin e urisë → dëshira për ushqime jo të shëndetshme

    Dobëson imunitetin

    Rrit kortizolin → stres kronik

    Ndikon në zemër, presion gjaku, dhe rrit rrezikun për diabet tip 2

    Si të përmirësoni gjumin?

    Orar konstant gjumi – çdo ditë, edhe në fundjavë

    Shmangni ekranet një orë para gjumit

    Jo kafeinë pas orës 14:00

    Dhomë e errët, e freskët dhe e qetë

    Rituale relaksuese para gjumit – lexoni, frymëmarrje e thellë, meditim

    Truri ka nevojë për rinisje çdo natë

    Kur nuk flini, nuk jeni vetëm të lodhur. Truri juaj fillon të dëmtojë vetveten. Sa më gjatë të zgjasë kjo, aq më i madh rreziku për:

    Rënie të kujtesës

    Paqëndrueshmëri emocionale

    Sëmundje mendore dhe neurodegjenerative

    Mos e shihni gjumin si luks. Është mbijetese.

    Mbroni trurin tuaj – flini mirë.

  • Nuk ju zë gjumi? Provoni këto metoda të thjeshta dhe efektive për të fjetur më shpejt

    Nuk ju zë gjumi? Provoni këto metoda të thjeshta dhe efektive për të fjetur më shpejt

    Në një kohë kur stresi, ekrani i telefonit dhe ritmet e çrregullta të jetës janë bërë pjesë e përditshmërisë sonë, gjithnjë e më shumë njerëz përballen me vështirësi për të fjetur. Të mos flesh mirë ndikon direkt në humor, përqendrim, imunitet dhe energji. Por, lajmi i mirë është se ka disa metoda të thjeshta, natyrale dhe të provuara që mund të ndihmojnë për ta sjellë gjumin më shpejt.

    1. Rregullo ambientin e dhomës

    Mund të duket si një detaj i vogël, por ndriçimi, temperatura dhe zhurmat kanë ndikim të madh te cilësia e gjumit. Sigurohu që dhoma të jetë e errët, me një temperaturë të freskët (rreth 18-20°C) dhe sa më pak zhurmë. Përdor perde të errëta ose syze gjumi nëse ke ndriçim të jashtëm dhe mund të vendosësh edhe një aparat me zhurmë të bardhë për t’u qetësuar.

    2. Shmang telefonin para gjumit

    Ekrani i telefonit apo televizorit lëshon dritë blu, e cila ngatërron trurin duke penguar prodhimin e melatoninës – hormoni që na ndihmon të biem në gjumë. Përpiqu ta largosh telefonin të paktën 30-60 minuta para se të shtrihesh dhe zëvendësoje atë kohë me një aktivitet më qetësues, si leximi i një libri fizik ose një bisedë e këndshme me familjarët.

    3. Bëj një dush të ngrohtë

    Një dush i ngrohtë pak para gjumit ndihmon trupin të relaksohet dhe të kalojë më shpejt në gjendje qetësie. Ndihmon edhe në uljen e temperaturës së trupit, gjë që është sinjal për trurin se është koha për të fjetur.

    4. Përdor teknika të frymëmarrjes
    Një nga teknikat më të thjeshta dhe efektive është ajo e quajtur “4-7-8”: Merr frymë për 4 sekonda, mbaje për 7 dhe nxirre ngadalë për 8 sekonda. Kjo teknikë ndihmon në uljen e ritmit të zemrës dhe qetësimin e sistemit nervor. Përsërite për disa minuta dhe do të ndjesh një ndryshim të menjëhershëm.

    5. Mos e detyro veten të flesh

    Nëse nuk të zë gjumi pas 20-30 minutash që ke qëndruar në shtrat, mos qëndro duke u rrotulluar nervozisht. Ngrihu, shko në një ambient të qetë dhe bëj diçka relaksuese – pa ekran. Kur ndjesh se po të zë gjumi, kthehu në shtrat.

    6. Mos konsumo kafeinë pasdite

    Shumë shqiptarë e kanë zakon të pijnë kafe edhe në orët e vona të pasdites, por kafeina mund të qëndrojë aktive në organizëm deri në 8 orë. Nëse ke probleme me gjumin, kufizoje kafen vetëm në orët e paradites dhe provo çajra relaksues si kamomil apo livando në mbrëmje.

    7. Mbaj një rutinë të përhershme gjumi

    Trupi ynë ka një orë të brendshme (ritmi cirkadian), që funksionon më mirë kur ka një rutinë të rregullt. Përpiqu të shkosh në shtrat dhe të zgjohesh në të njëjtën orë çdo ditë, madje edhe në fundjavë.

  • Shkencëtarët: Truri monton jetën tuaj gjatë gjumit

    Shkencëtarët: Truri monton jetën tuaj gjatë gjumit

    A keni vënë re ndonjëherë se mungesa e gjumit ju lë të përgjumur dhe me vështirësi për të mbajtur mend gjërat? Ka një arsye neurobiologjike për këtë.

    Njerëzit janë zhvilluar me një cikël gjumi që kalon nga gjumi jo-REM (NREM) në gjumë REM dhe më pas rikthehet përsëri gjatë gjithë natës. Gjumi NREM vjen i pari, dhe gjatë kësaj faze gjithçka ngadalësohet: temperatura e trupit, frymëmarrja, rrahjet e zemrës, lëvizjet e syve dhe aktivizimi i neuroneve. Kjo është një periudhë aktiviteti të ulët të trurit që fillon në mënyrë të turbullt dhe na çon drejt një gjumi të thellë (dhe shpesh pa ëndrra).

    Aktiviteti i trurit rritet gjatë kalimit nga NREM në REM. Ndërsa neuronet fillojnë të aktivizohen më shpejt, sytë tanë lëvizin shpejt majtas-djathtas pas qepallave (kjo është origjina e termit “lëvizje e shpejtë e syve”) dhe truri fillon të projektojë ëndrra. (Edhe pse ëndrrat mund të ndodhin gjatë gjumit NREM, ëndrrat më të gjalla dhe të gjalla ndodhin zakonisht në fazën REM.) Pasi kjo fazë përfundon, truri kthehet përsëri në NREM dhe cikli rifillon.

    Deri tani, shkencëtarët nuk e kishin kuptuar plotësisht se çfarë funksioni biologjik kishte ky cikël gjumi. Por duke përdorur modele kompjuterike dhe duke vëzhguar minj, Sara Aton dhe Michal Zochowski, biologë nga Universiteti i Miçiganit, kanë zhvilluar një teori. Gjumi NREM mund të duket si një gjendje pushimi, por në fakt ndihmon në forcimin e kujtimeve. Ndërsa REM-i shërben për t’i sistemuar ato, për të mbajtur detajet e veçanta të secilës dhe për të shmangur mbivendosjen mes kujtimeve të palidhura.

    Ky përpunim kujtese ndodh vetëm kur cikli i gjumit fillon me fazën NREM, nëse ndodh në rend të kundërt, kujtimet mund të fshihen.

    “NREM nxit zgjerimin e gjurmëve të kujtesës, ndërsa REM-i më pas ruan ndarjen optimale të tyre kur po konsolidohen disa kujtime njëkohësisht,” shpjeguan Aton dhe Zochowski në një studim të publikuar së fundmi në revistën PLOS Computational Biology. “Parashikimet tona tregojnë një rol kritik të fazës REM në ndarjen e modeleve të kujtesës gjatë ruajtjes së disa kujtimeve të ndërlidhura në aspektin kohor dhe përmbajtjesor.”

    Hipokampusi ndodhet në lobin temporal të trurit dhe ka funksione kyçe në përpunimin dhe ruajtjen e kujtimeve. Studimet e mëparshme kanë treguar se mungesa e gjumit ndikon negativisht në këtë pjesë të trurit, duke shkaktuar sinjale kimike që prishin mënyrën se si konsolidohen kujtimet.

    Duke studiuar funksionin e hipokampusit te minjtë që ishin trajnuar për të përjetuar frikë ndërsa ishin zgjuar, studiuesit mundën të identifikonin se cilat pjesë të këtij rajoni aktivizoheshin gjatë ciklit të gjumit. Minjtë u vendosën në një mjedis të panjohur dhe u ekspozuan ndaj goditjeve elektrike në këmbë. Më pas u kthyen në kafazet e tyre normale. Kjo metodë, edhe pse jo e këndshme, është shumë efektive për krijimin e një kujtese të fortë. Monitorimi i trurit të minjve gjatë gjumit tregoi se ata që kishin përjetuar goditjen elektrike shfaqnin një rritje të funksioneve që forcojnë kujtimet.

    Edhe pse ende nuk është e mundur të vëzhgohen të gjitha neuronet njerëzore individualisht në kohë reale, modelet kompjuterike ndihmuan në simulimin e aktivitetit të tyre dhe rezultatet ishin në përputhje me ato të vërejtura te minjtë. Kjo lejoi një vështrim më të thellë mbi ndryshimet kimike që ndodhin ndërsa cikli i gjumit përsëritet.

    Studiuesit zbuluan se nivelet e neurotransmetuesit acetilkolinë janë vendimtare për konsolidimin e kujtimeve. Acetilkolina ndikon në lëvizjet vullnetare të muskujve dhe gjithashtu nxit gjumin REM. Nivelet e ulëta të acetilkolinës gjatë gjumit NREM nënkuptojnë që neuronet ndaluese (që nxisin gjumin) janë më pak aktive, gjë që u lejon neuroneve të kujtesës (të quajtura engrama) të aktivizohen më shumë dhe të forcojnë kujtimet. Kur gjumi kalon në fazën REM, acetilkolina rritet sërish, duke ndaluar atë aktivizim për të pastruar kujtimet dhe për të shmangur përzierjen e aspekteve të palidhura mes tyre.

    “Reduktimi i mbivendosjes mes kujtimeve gjatë REM mund të jetë gjithashtu i rëndësishëm për të parandaluar harresën katastrofike, dmth. mbishkrimin e kujtimeve të vjetra nga ato të reja,” shtuan Zochowski dhe Aton.

    Mesazhi është i qartë: nëse doni të mbani mend më shumë, flini më mirë. / Popular Mechanics – Syri.net

     

  • Varësia nga ekranet po nxit ankth dhe probleme gjumi

    Varësia nga ekranet po nxit ankth dhe probleme gjumi

    Ekspertë të shëndetit kanë alarmuar publikun për ndikimet negative që sjell përdorimi i tepërt i pajisjeve dhe rrjeteve sociale.

    Sipas mjekëve si Dr. Gagan Saini dhe Dr. Manisha Arora, ekspozimi i gjatë ndaj ekranit,celularëve, tabletave, kompjuterëve, shkakton stres kronik dhe probleme me ritmet biologjike, duke çuar shpesh në:

    Ankth dhe ecuri të dobët gjumi
    Lodhje e syve dhe dhimbje koke

    Edhe të rinjtë dhe të moshuarit po raportojnë për mungesë gjumi dhe përkeqësim të gjendjes mendore, të lidhura me përdorimin pa kufij të pajisjeve.

    Si ta luftosh “varësinë dixhitale”
    Ekspertët rekomandojnë disa zakone të thjeshta por efikase për një “digital detox”:

    Qendra e vëmendjes: Të hamë pa pajisje në tavolinë për të ndalur impulsin e scroll-it.
    Ecja pa ekran: Shëtisje relaksuese pa telefon, për të stimuluar qetësinë nervore.
    Të ndalojmë përdorimin e pajisjeve të paktën 1–2 orë para gjumit.

    Përfitimet që sjell ky detox:

    Përqendrim më i mirë dhe më pak stimulim nervor.
    Pushim më cilësor i sistemit nervor autonom, duke ulur nivelet e kortizolit.
    Gjallërim i aftësisë mendore, gjumi përmirësohet ndjeshëm.

  • Varësia nga ekranet po nxit ankth, lodhje dhe probleme gjumi

    Varësia nga ekranet po nxit ankth, lodhje dhe probleme gjumi

    Ekspertë të shëndetit kanë alarmuar publikun për ndikimet negative që sjell përdorimi i tepërt i pajisjeve dhe rrjeteve sociale.

    Sipas mjekëve si Dr. Gagan Saini dhe Dr. Manisha Arora, ekspozimi i gjatë ndaj ekranit,celularëve, tabletave, kompjuterëve, shkakton stres kronik dhe probleme me ritmet biologjike, duke çuar shpesh në:
    Ankth dhe ecuri të dobët gjumi

    Lodhje e syve dhe dhimbje koke
    Edhe të rinjtë dhe të moshuarit po raportojnë për mungesë gjumi dhe përkeqësim të gjendjes mendore, të lidhura me përdorimin pa kufij të pajisjeve.
    Si ta luftosh “varësinë dixhitale”
    Ekspertët rekomandojnë disa zakone të thjeshta por efikase për një “digital detox”:
    Qendra e vëmendjes: Të hamë pa pajisje në tavolinë për të ndalur impulsin e scroll-it.
    Ecja pa ekran: Shëtisje relaksuese pa telefon, për të stimuluar qetësinë nervore.
    Të ndalojmë përdorimin e pajisjeve të paktën 1–2 orë para gjumit.
    Përfitimet që sjell ky detox:
    Përqendrim më i mirë dhe më pak stimulim nervor.
    Pushim më cilësor i sistemit nervor autonom, duke ulur nivelet e kortizolit.
    Gjallërim i aftësisë mendore, gjumi përmirësohet ndjeshëm.

  • Ja se sa orë gjumë duhet të bëjnë të moshuarit, sipas doktorit

    Ja se sa orë gjumë duhet të bëjnë të moshuarit, sipas doktorit

    Ndryshe nga bindja e përhapur se, me plakjen, nevojiten më pak orë gjumë, gjumi mbetet një shtyllë kyçe e shëndetit dhe mirëqenies edhe pas moshës 60 vjeç.

    Me kalimin e viteve, ora biologjike ndryshon, gjumi bëhet më i lehtë dhe më i ndërprerë, gjumi i thellë zvogëlohet, ndërsa zgjimet gjatë natës ose periudhat e zgjatura të zgjimit shtohen.

    Si shpjegon Dr. Marc Rey, neurolog dhe president i Institutit Francez të Gjumit dhe Zgjimit, kjo ndodh sepse truri me moshën nuk fle në mënyrë të barabartë, pasi disa zona të tij mbeten aktive për të përpunuar informacione të rëndësishme.

    Gjumi përbëhet nga cikle 90-minutëshe, dhe në fund të çdo cikli, njerëzit përjetojnë një zgjim të shkurtër ose më intensiv. Në pleqëri, këto zgjime zgjaten më shumë, duke u bërë më të dukshme.

    Sa orë gjumë nevojiten tek të moshuarit?
    Sipas Dr. Rey, të moshuarit kanë ende nevojë për 7 deri në 8 orë gjumë natën për të siguruar rikuperimin e duhur të trupit.

    Në mënyrë më specifike, ai rekomandon që njerëzit nga 60 deri në 64 vjeç të flenë midis 7 dhe 9 orësh, ndërsa ata mbi 65 vjeç nga 7 deri në 8 orë. Megjithatë, nevojat individuale ndryshojnë, dhe më e rëndësishmja është të ndiheni të pushuar kur zgjoheni.

    Në lidhje me faktorët që ndikojnë në cilësinë e gjumit tek të moshuarit, si problemet shëndetësore, dhimbjet, çrregullimet e prostatës tek burrat, apo afshe të nxehta dhe djersitjet natën tek gratë.

    Dr. Rey rekomandon një dremitje të shkurtër (siestë) prej deri në 20 minutash, në orarin e drekës që të mos ndikojë në gjumin e natës. Gjithashtu, mbajtja e një stili jetese të shëndetshëm mbetet thelbësore për një gjumë cilësor. Syri.net-iefimerida

  • Zbuloni pozicionin ideal të gjumit për një natë të qetë

    Zbuloni pozicionin ideal të gjumit për një natë të qetë

    Zgjedhja e pozicionit të gjumit ka ndikim të madh në cilësinë e pushimit dhe mënyrën se si ndiheni në mëngjes. Ja cilat pozicione rekomandohen më shumë: Gjumi në anë, pozicioni më i mirë dhe më i zakonshëm

    Fjetja në anën e majtë ndihmon për frymëmarrje më të mirë dhe redukton gërhitjen. Është e dobishme veçanërisht për ata që vuajnë nga refluksi gastroezofageal, pasi ndihmon në zvogëlimin e urthit. Ky pozicion gjithashtu zvogëlon dhimbjet e shpinës dhe është më “miqësor” për partnerin.
    Gjumi me shpinë, i rehatshëm, por me kujdes

    Ky pozicion ndihmon në mbajtjen e shtyllës kurrizore drejt dhe ul presionin në qafë, por mund të shkaktojë gërhitje dhe nuk rekomandohet për ata me apnea të gjumit.
    Gjumi përmbys, më pak i rekomanduar
    Fjetja me bark nuk është e përshtatshme, sepse kërkon që qafa të kthehet në mënyrë jo natyrale, duke shkaktuar dhimbje dhe ngurtësi. Gjithashtu mund të ndikojë në shfaqjen e rrudhave.
    Çfarë të bëni për gjumë më të mirë?
    Nëse flini në anë, vendosni një jastëk midis gjunjëve për të mbajtur shtyllën kurrizore në pozicion natyral. Nëse keni refluks, fjetja në anën e majtë është më e mira. Për ata që gërhasin, ky pozicion gjithashtu ndihmon.
    Në fund, pozicioni ideal i gjumit ndryshon nga personi në person, por për shumicën, gjumi në anë është më i shëndetshmi dhe më i rehatshmi. Provoni të ndryshoni pozicionin dhe do të ndiheni më energjikë dhe të qetë në mëngjes.

  • Pse e kemi kaq të vështirë të bëjmë gjumë të mirë?

    Pse e kemi kaq të vështirë të bëjmë gjumë të mirë?

    Në një botë ku çdo minutë matet me produktivitet, gjumi cilësor është kthyer në një luks të vërtetë. Aty ku dikur nata nënkuptonte pushim, sot ajo është zgjatur artificialisht nga ekranet, alarmet e brendshme të ankthit, dhe fluksi i pandalshëm i informacionit. Dhe ne, në vend që të pushojmë, jemi bërë kronikisht të lodhur.

    Roli i dritës blu dhe teknologjisë

    Një nga sabotuesit më të mëdhenj të gjumit është ekspozimi ndaj dritës blu që vjen nga telefonat, tabletët dhe televizorët. Kjo dritë ndikon drejtpërdrejt në ritmin tonë cirkadian – orën biologjike që i tregon trupit kur të zgjohet dhe kur të flejë. Studime nga Harvard dhe Stanford kanë treguar se vetëm 30 minuta para ekranit vonojnë prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit, me më shumë se një orë.

    Zakonet e darkës që na ndëshkojnë

    Edhe mënyra se si e mbyllim ditën ka ndikim të madh: darkat e vona dhe të rënda, konsumi i kafeinës pas orës 17:00 apo alkooli “për të qetësuar nervat” e natës, në të vërtetë e dëmtojnë ciklin e gjumit. Alkooli mund të na japë ndjesinë se na vë në gjumë më shpejt, por ai prish fazat e thella të gjumit, duke na lënë të pagjumë në mëngjes.

    Stresi dhe hiperaktiviteti mendor

    Mendja moderne është kthyer në një “tablo sinjalistike” e mbingarkuar nga shqetësime, plane dhe kujtime. Shumë njerëz e përjetojnë orarin e gjumit si momentin kur truri, më në fund pa shpërqendrime, fillon të analizojë gjithçka që ndodhi — dhe që nuk ndodhi — gjatë ditës. Kjo është arsyeja pse meditimi, frymëmarrja e thellë dhe krijimi i ritualeve qetësuese para gjumit po rekomandohen gjithnjë e më shumë nga ekspertët e shëndetit mendor.

    Si ta rigjejmë gjumin e munguar?

    Shkenca sugjeron disa zgjidhje të thjeshta, por të fuqishme:

    Mbaj një orar të qëndrueshëm gjumi, edhe gjatë fundjavës.

    Shmang ekranet të paktën një orë para se të shtrihesh.

    Krijo një ambient të errët, të freskët dhe të qetë për të fjetur.

    Zëvendëso rrjetet sociale me një libër të lehtë ose një ushtrim meditativ.

    Shkruaj mendimet që të rëndojnë para gjumit – jo për t’i zgjidhur, por për t’i lënë mënjanë.Gjumi nuk është një luks – është një e drejtë biologjike dhe një themel i mirëqenies sonë. Dhe rikthimi tek një gjumë i mirëfilltë nuk kërkon receta magjike, por përkushtim ndaj vetes dhe ndoshta, një ndjeshmëri të re ndaj ritmit të natyrshëm të trupit tonë.