Falja e gjobave dhe kamatëvonesave e parashikuar në projektligjin “Për fshirjen, shuarjen dhe pagesën e detyrimeve tatimore ndaj administratës tatimore qendrore dhe detyrimeve të pagueshme në doganë” do të përfshijë edhe tatimpaguesit që kanë pasur detyrim të deklarojnë DIVA-n, por për shkak të mosdeklarimit në kohë apo vonesës së pagesës kanë marrë gjoba dhe interesa.
Kjo masë krijon hapësirë për individët që nuk kanë shlyer gjobat në afat që t’u falen penalitetet, ndërsa detyrimi kryesor tatimi që duhet paguar nuk falet dhe mbetet i detyrueshëm.
Për ekspert fiskal përfshirja e kësaj kategorie krijon destabilitet në treg duke nxiur informalitetin.
“Në pjesën e faljes së detyrimeve nuk po flasim për detyrimet tatimore të llogaritura nga administrata nëpërmjet kontrollit apo nga zyra, por po flasim për dënime administrative që vin për mos deklarim në kohë apo të mosdeklarohen fare apo deklarim të till që ka të bëjë me gjithë kategorinë e tatimpaguesve qe nga individët që deklarojnë DIVA-n dhe deri te ata që janë biznese që e kanë pas një obligim me një datë të caktuar për ta deklaruar dhe nuk e kanë deklaruar.
Të gjithë sektorët padyshim përfshihen, të gjitha kategoritë e bizneseve që nga ata të vetpunësuarit dhe deri te bizneset e mëdha, po këtu edhe individët që kanë me deklarimin e të ardhurave të tyre personale. Gjithmonë atyre u falen ato gjoba pasi ata mund të mos kenë detyrime ato gjoba dhe dënimet të cilat lidhen me mosdeklarimim në kohë apo një neglizhencë ose mosdije të asaj çka duhen të raportohen dhe deklaronin, duke përfshirë këtu edhe QKB dhe institucione të tjera të cilat janë të lidhura me deklarimet e pasqyrave financiare”, shprehet Eduard Gjokutaj, ekspert fiskal.
Pjesë e DIVA-s janë individët të cilët dorëzojnë deklaratën vjetore të të ardhurave personale janë kryesisht ata që kanë pagë bruto vjetore mbi 1.2 milionë lekë, të dy punësuarit të paktën për një periudhë tatimore brenda vitit dhe ata që realizojnë të ardhura nga burime të tjera mbi 50 mijë lekë në vit për të cilat nuk është mbajtur tatimi në burim.
Për vitin 2024 numri i individëve që duhet të plotësonin DIVA-n ishte 144 mijë ndërsa sipas Drejtorisë së Tatimeve kjo u dorëzua vetëm nga 124 mijë.
“Natyrisht një instrument i tillë që ka të bëjë me fshirjen e regjistrave më se shumti i ka kaluar koha, pra është më shumë një vendim politik i mirëfilltë me qëllimin që të justifikoj ato që janë bërë gabim nëpërmjet joshjes së tatimpaguesve, por në momentin që nuk ka një analizë dhe nuk ka një reagim për sa i përket përgjegjësive institucionale, natyrisht që kjo do të vazhdojë në këtë formë për arsye se nuk mjafton një ligj për të adresuar të gjithë problematikat pasi duhet dhe një qasje shumë transparente dhe shumë gjithëpërfshirëse, pasi vet tatim-paguesit e ndershëm në këtë rast ndihen të keq trajtuar, dhe nga ana tjetër i joshte ata individ që janë në mëdyshje për tu bërë pjesë e informalitetit”, shton Gjokutaj.
Gjobat për mosplotësimin e DIVA-s variojnë nga 3-10 mijë lekë plus kamatëvonesat. Gjithsej në 2024 tatimet kanë arkëtuar nga deklarimi i të ardhurave personale individuale (DIVA) të vitit 2024 rreth 1,7 miliardë lekë apo 17,3 milionë euro, me rritje prej 1.4% me bazë vjetore, sipas DPT.
