Vdekjet nga fruthi kanë rënë ndjeshëm në të gjithë botën që nga fillimi i shekullit, por zyrtarët e shëndetësisë paralajmërojnë se ka shenja shqetësuese se tani po rishfaqet.
Rastet e fruthit u rritën me 47 përqind në Evropë dhe Azinë Qendrore vitin e kaluar, kryesisht për shkak të rënies së normave të vaksinimit, sipas një raporti të ri nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).
Paralajmërimi vjen mes shenjave shqetësuese se fruthi po rishfaqet globalisht, me përparimet e shekullit të 21-të në frenimin e infeksioneve dhe vdekjeve që kanë filluar të zhduken.
Në vitin 2024, rreth 95,000 njerëz në mbarë botën vdiqën nga fruthi, kryesisht fëmijë nën moshën pesë vjeç. Kjo është më pak se 780,000 vdekje në vitin 2000 – por OBSH tha se “çdo vdekje nga një sëmundje që mund të parandalohej me një vaksinë shumë efektive dhe me kosto të ulët është e papranueshme”.
Globalisht, fushatat e vaksinimit kundër fruthit kanë shpëtuar gati 59 milionë jetë që nga fillimi i shekullit, tha OBSH.
Megjithatë, sot, rastet e fruthit po rriten përsëri në mbarë botën. Vitin e kaluar pati rreth 11 milionë infeksione, që është rreth 800,000 më shumë se në epokën para pandemisë.
Më herët këtë vit, agjencia tha se kishte më shumë se 120,000 raste të fruthit në Evropë dhe Azinë Qendrore në vitin 2024 – niveli më i lartë në më shumë se 25 vjet.
Vitin e kaluar pati shpërthime të mëdha të fruthit në 59 vende, pothuajse trefishi i numrit të raportuar në vitin 2021, tha OBSH.
“Fruthi është virusi më ngjitës në botë dhe këto të dhëna tregojnë edhe një herë se si do të shfrytëzojë çdo boshllëk në mbrojtjen tonë kolektive kundër tij”, tha në një deklaratë shefi i OBSH-së, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Agjencia theksoi numrin në rritje të njerëzve që zgjedhin të mos vaksinohen si një shkaktar kryesor i shpërthimeve. Fruthi është aq ngjitës sa zyrtarët e shëndetësisë thonë se të paktën 95 përqind e njerëzve duhet të imunizohen për t’u mbrojtur nga virusi.
Globalisht, rreth 84 përqind e fëmijëve morën dozën e parë të vaksinës kundër fruthit vitin e kaluar, ndërsa 76 përqind morën të dytën, tregojnë të dhënat e OBSH-së. Kjo është pak më shumë se një vit më parë, me dy milionë fëmijë shtesë që morën vaksinën.
Megjithatë, kjo la më shumë se 30 milionë fëmijë “të pambrojtur” kundër fruthit në vitin 2024, kryesisht në Afrikë dhe rajonin e Mesdheut Lindor.
Shpërthimet mund të ndodhin edhe në vendet me shkallë të lartë të përgjithshme të imunizimit nëse ato kanë zona me njerëz të pavaksinuar.
OBSH-ja paralajmëroi se fruthi është shpesh sëmundja e parë që rishfaqet kur normat e vaksinimit bien, duke thënë se numri në rritje i shpërthimeve tregon të meta në sistemet shëndetësore dhe programet e imunizimit në të gjithë botën.
Veçanërisht, fëmijët që i mbijetojnë fruthit janë në rrezik më të lartë për komplikacione serioze shëndetësore, të tilla si pneumonia, verbëria dhe encefaliti, të cilat mund të shkaktojnë ënjtje dhe dëmtime të trurit.
OBSH-ja bëri thirrje për më shumë fonde dhe përpjekje të përtërira për të eliminuar fruthin në mbarë botën.
“Fruthi nuk respekton kufij, por kur çdo fëmijë në çdo komunitet vaksinohet kundër tij, shpërthimet e kushtueshme mund të shmangen, jetë mund të shpëtohen dhe kjo sëmundje mund të eliminohet nga kombe të tëra”, tha Tedros.









