Thuajse pesëmbëdhjetë vite pas masakrës së “21 Janarit”, zbardhja e kësaj ngjarjeje, e cilësuar si “më e rënda e 30 e ca vjetëve të demokracisë,” mbetet thelbi i drejtësisë. Fatos Klosi, ish-kreu i Shërbimit Informativ Shtetit (SHISH) dhe dëshmitar okular i protestës, vjen me një dëshmi thelbësore që synon të godasë direkt urdhërdhënësin e vrasjeve në bulevard gjatë protestës së 21 janarit 2011. Duke folur në një intervistë për “Abc News”, z. Klosi është i bindur se urdhri për të gjuajtur mbi turmën, gjë e ndaluar absolutisht nga rregulloret, sipas tij, erdhi “nga shumë lart”. Ai thekson se vrasjet nuk ishin një reagim mbrojtës, por një akt i paramenduar, pasi ato ishin “të programuara”. Qëllimi i ish-kryeministrit të kohës, Sali Berisha thekson ai, ishte i qartë: të demonstrohej se ai e ka në dorë sigurinë dhe ta bënte “zap këtë popull”. Më tej, zoti Klosi akuzon se Berisha ishte i vetmi që kishte “guximin ta bënte këtë gjë”, duke urdhëruar prishjen e serverit të Kryeministrisë për të zhdukur provat. Si dëshmitar, Klosi zbulon se punonjësit e Gardës u mbajtën të ngujuar “tre ditë brenda Kryeministrisë” pas ngjarjes, pasi ish-kryeministri kishte urdhëruar mosbindje ndaj prokurorëve për vendimet e tyre. Megjithatë tani, me aktivizimin e Prokurorisë së Posaçme (SPAK) që po e heton dosjen e “21 janarit”, ish-kreu i SHISH, Fatos Klosi shpreson se drejtësia e re “nuk ka më personazhe që s’mund të akuzohen edhe s’mund të dënohen,” duke sjellë zbardhjen e plotë të kësaj ngjarjeje.
Pjesë nga intervista
Intervistuesi: Jam në studio me zotin Fatos Klosi për të diskutuar për këtë paraqitje të parë në SPAK të ish-kryeministrit Berisha për ngjarjet e “21 janarit”. Përshëndetje! Faleminderit zoti Klosi që jeni me ne. Është, mendoj, një ditë shumë e rëndësishme për ju dhe një zhvillim shumë i rëndësishëm, duke patur parasysh të gjitha dëshmitë që ju keni dhënë për ngjarjet e asaj dite, por njëherë edhe për denoncimin që keni patur, përgjegjësinë që ka patur kryeministri i kohës. Si e patë një zhvillim të tillë?
Fatos Klosi: Natyrisht, është gjë që pritet prej shumë kohësh. Natyrisht, e dimë si u soll Berisha me prokuroren e përgjithshme dhe me Prokurorinë në atë periudhë, ditët e ngjarjes. Urdhëroi që atyre mos t’i binden për vendimet që morën prokurorët lidhur me arrestimin e disa punonjësve të Gardës. Kështu që pastaj qe një periudhë qetësie, dhe tani më në fund SPAK po përpiqet që të zbulojë të vërtetën, e cila është një e vërtetë në mes të sheshit. Nuk është një e vërtetë që ka nevojë për shumë gjëra. Problemi ka mbetur që kush urdhëroi? Ky është problemi i vërtetë: Kush urdhëroi që të shtihet mbi turmën? Meqë sot Berisha tha që nuk ka patur urdhër nga Kryeministria. Megjithatë, çfarë presim ne që thotë ai, që ka patur urdhër? Unë jam i sigurtë që ka patur urdhër. Nuk kam qenë atje bashkë me ta, po e marr me mend, se Garda, Policia, të gjithë ata që janë institucione për mbrojtjen e rendit, e kanë shumë të qartë se ka një rregullore se si përdoret arma që kanë ata me vete, dhe është absolutisht e ndaluar të gjuhet mbi turmën. Kështu që nuk pres që të jetë bërë pa urdhër. Nuk e marrin ata iniciativën për të shtënë mbi turmën. Duhet një urdhër, dhe nga shumë lart. As ministri që ishte atje atë ditë (se doli dhe në Tarracë). Unë kam qenë tamam para portës. Kam ndenjur deri vonë për ta parë. Nuk u përplasa gjithkund. Isha këtu nga dy kullat, po e shihja gjithë pamjen. Pra, nuk është iniciativë e absolutisht asnjërit që e di që ka pasoja të rënda shkelja e ligjit për përdorimin e armës kundër turmës. Pra, unë besoj që është një urdhër…
Intervistuesi: …nga shumë lart. As nga Andrea Prendi, pra nga ish-kreu i Gardës në atë kohë, nuk mund të jetë si urdhër, thoni ju?
Fatos Klosi: Shiko, vetëm një gjë të keni parasysh: U mbajtën tre ditë brenda Kryeministrisë punonjësit e Gardës. Dhe në ato tre ditë unë jam i sigurtë që janë bërë debate të mëdha se si do dalin para organeve të drejtësisë, si do t’i thonë shtypit. Dhe e dimë se çfarë qyfyresh tha kryeministri i kohës, qe për çadrat që qëllonin. Tani ka filluar të tërhiqet, se shumë njerëzit e kanë shumë të qartë. Është meritë e medias atë ditë që qe prezent dhe qenë pothuaj të gjitha mediat që ishin, dhe u bë shumë e qartë. Shiko, pritej ajo protestë të ishte një çikë më e ashpër se të tjerat, dhe filloi një çikë e ashpër. Jo te Kryeministria, filloi te Piramida. Te Piramida ishin një grup të rinjsh që protestuan fort. U ndezën dhe nja dy zjarre vetura. Kurse njerëzit e zakonshëm, jo grupi i të rinjve, para Kryeministrisë, ishte shumë e qetë. Në fillim protesta filloi me ato gjuajtjet me ujë të makinave të policisë. Pastaj policia u tërhoq. Njerëzit hipën mbi gardh, bile dhe filluan të bëjnë muhabet me policët që ishin mbrapa gardhit. Pra, protesta nuk ishte një protestë e dhunshme, ajo kryesorja. Andej mbaroi shpejt. U pa që nuk kishte ndonjë zgjidhje, dhe praktikisht vrasjet kanë ndodhur në kohën që po mbyllej. Unë jam dëshmitar okular. Domethënë nuk e kam dëgjuar, as të nisem nga filmat. Dhe u quajt një çmenduri nga të tërë. Nuk e besoja. Unë kisha mbas meje tre katër metra, u vra dikush. Thoshin u vra, u vra. Po ishte i plagosur akoma dhe nuk e besonim dot. Pastaj, duke menduar më vonë, opinioni im është: ka qenë e programuar vrasja. Kjo është më e rënda. Nuk u bënë vrasjet për të penguar njerëzit të hynin në Kryeministri. Kërkush nuk e kaloi cakun. Një makinë i gjuajti një kubik të madh betoni, dhe kjo qe ndërhyrja më e madhe. Ajo ishte te porta e Kryeministrisë. Pra, nuk kishte asnjë arsye pse të gjuhej mbi turmën, aq më shumë në atë moment.
Intervistuesi: Ju më keni thënë që në kuadër të zhvillimeve të asaj kohe Berisha donte t’i bënte këto vrasje për të treguar forcën e tij në atë kohë. Si e shihni këtë qëndrim me atë që ai mban sot?
Fatos Klosi: Shiko, sot ai e kupton që nuk përfitoi asgjë nga ajo punë. Ai e bëri atë për të demonstruar që ai e siguron sigurinë. Domethënë, ai e mban, e bën zap këtë popull (po flas në gjuhën popullore). Në atë periudhë ka qenë një problem i madh. Natyrisht, po punonim për demokracinë, ndërkohë që kishte lëvizje. Filluan që në ’97-ën dhe vazhdonin. Në fillim, sa ishin socialistët në pushtet, bëheshin demonstrata pafund. Dhe pastaj kur ishin PD-ja, pati demonstrata. Mbaj mend ato protestat për hapjen e kutive. Ato kanë qenë më të fortat. Dhe pastaj erdhën në këtë përfundim që duhej një protestë çikë më e fortë. Dhe thashë, Berisha e shfrytëzoi këtë rast, e shfrytëzoi për të demonstruar që unë e bëj zap këtë popull. Pra, unë jam i sigurtë që vrasjet ishin të programuara. Ai donte ta tregonte këtë gjë. Unë jam dëshmitar në marrëdhëniet me partnerët, që në atë periudhë partnerët më shumë kishin problem sigurinë në këtë vend, sesa demokracinë në këtë vend. Ideja e tyre ishte që demokracia është një fenomen që kërkon kohë, kërkon ndryshim në psikologji, kërkon kohën e vet. Është edhe për vende shumë të zhvilluara, [ato] kanë lëkundje demokracie. Por ato vende që ne i kemi zili, kanë dhjetëra vjet që funksionojnë me këtë sistem. Për ne është një gjë relativisht e re. Tani, ideja e tyre ishte: duhet siguria. Pse siguria? Ta bën gjënë brenda ditës, vriten njerëz në bulevard. Nuk ishte për sigurinë, ishte për ta demonstruar sigurinë. Ka ndodhur plot ngjarje të rënda, ’97-a është shembulli më konkret. Kështu që ata kërkonin nga pushtetarët, qoftë socialistët, qoftë demokratët, që të garantonin sigurinë. Dhe Berisha për këtë e bëri, të demonstronte që ai e ka në dorë sigurinë, edhe në qoftë se kërkohet për këtë gjë vrasje, që është shumë e rëndë. Zgjidhja me vrasje është më e rënda nga të gjitha.
Intervistuesi: Dhe kjo është arsyeja që jeni i bindur që ka patur një urdhër nga kryeministri i kohës?
Fatos Klosi: Unë jam i bindur për këtë punë. Ministri i Brendshëm që ishte Luli s’kishte këllqe për ta bërë këtë gjë, absolutisht. Kështu që urdhri është dhënë. Gardistët e dinë që dënojnë veten e tyre në qoftë se bëjnë një gjë të tillë. Prandaj atyre sigurisht, them që është e programuar, se që përpara i kanë thënë: “Mos kini merak, nuk do ndodhë asgjë. Prokurorinë e kemi ne”. Dhe u sollën [me] Prokurorinë ashtu si u sollën. Kështu që unë për këtë, thashë, kam bindje. Tani i takon SPAK-ut që të marri vendimet e veta dhe të komunikojë akuzat, sigurisht, vendimet e veta dhe pastaj Gjykatës.
Intervistuesi: Tani, në kuadër të gjithë këtij parashtrimi që ju bëni si dëshmitar i kësaj ngjarje, si e shihni pozicionimin që ka marrë ish-kryeministri Berisha tanimë? Tre herë tha nuk e kam parë fletëthirrjen. Ka bërë një grumbullim para Kryeministrisë. Atje ka ndodhur e gjithë kjo ngjarje.
Fatos Klosi: Shiko, këtë qëndrim ka mbajtur gjithë jetën. Qëndrimi i tij është që unë nuk kam faj, që unë s’kam bërë asgjë. Unë jam ai që rrëzova regjimin komunist dhe solla demokracinë. Këto janë broçkulla të vjetra të tija, dhe natyrisht ai e di që ka përgjegjësi shumë të madhe. Unë s’pres që ne të dëgjojmë nga goja e tij që: “Po, gabuam.” Është faj i rëndë, nuk është gabim. Nuk e thotë dot ai që i vramë ne. Ai thotë: “Gabim në detyrë.” Nuk e di si e kanë formuluar tamam, por ideja ishte që një rast që s’duhet të ishte. U dënuan shumë pak ata. U bë një skenë dënimi. Ndërkohë që thashë, e rëndësishmja është kjo: Kush urdhëroi? Pastaj kemi dhe një fakt tjetër: Kush mund të urdhëronte të prishej serveri? Serveri i Kryeministrisë. Lul Basha? Absolutisht jo. Ishte ministër, nuk ishte ai që komandonte. Është vetëm ky njeri që kishte jo të drejtën, por guximin ta bënte këtë gjë, gjithmonë me bindjen që ne e kemi shtetin në dorë dhe asgjë s’do të na gjejë. Mirëpo kaluan kohët, po vjen një kohë që shteti po bën detyrën e vet. Drejtësia nuk varet më nga politika. Të paktën ky është synim. Po, deri tani ja ka dalë. Po e shohim që ja ka dalë, dhe këtë s’e kishte parashikuar Berisha. Kështu që detyrohet të thotë broçkulla për t’u mbrojtur. Unë nuk pres që ai të thotë: “Po, gabuam, na falni,” se s’është gabim, është shumë e rëndë.
Intervistuesi: Pastaj, a besoni ju që kjo ngjarje ka hapësira për t’u zbardhur, duke patur parasysh se ka ndodhur pas 15 vitesh?
Fatos Klosi: Sigurisht, sigurisht që ka hapësira. Natyrisht, provat më të rëndësishme mbase s’janë më. Por thashë, asgjë nuk fshihet dot. Janë njerëzit. Edhe në qoftë se s’janë provat filmike, edhe në qoftë se s’është regjistruar urdhri (po thonë që është regjistruar. Po, është edhe një audio patjetër, që sot ka ikur jashtë vendit). Janë njerëzit, ata njerëz që e kanë bërë atë faj dikur, edhe mund ta thonë dhe duhet ta thonë. Që: “Ky urdhër na erdhi. Ne aq ishim, aq përgjegjësi kishim. Nuk e kundërshtonim dot kryeministrin në këtë pjesë”. Unë shpresoj që vërtetë nuk duhet të lodhemi kurrë për të kërkuar drejtësinë, për të bërë drejtësi për një ngjarje që është shumë e rëndë. Është ngjarja, për mua, më e rënda e 30 e ca vjetëve të demokracisë. Ka ndodhur dhe ngjarje të tjera të mëdha, por të gjuash mbi turmën në mes të bulevardit dhe pastaj të thuash broçkulla. Ai po thotë: “U gjuajt turma me dinamit”. Absolutisht jo. Njerëzit kur panë policinë që ishte shumë e egër (unë jam dëshmitar), prishën ato pankartat dhe me drunjtë e tyre kanë luftuar me policinë. Nuk ka pasur armë në duart e protestuesve, absolutisht jo. Kanë luftuar me ato drunjtë e pankartave që mbanin në dorë. Pastaj dhe policia u zbut, bile u tërhoq dhe u fut brenda gardhit. Ndërkohë që vrasjet ndodhën një orë më vonë nga kjo, si të thuash, maja e protestës, ashpërsia maksimale e protestës. Prandaj them që atij po i rrëshqiste situata nga dora. Kishte pranuar që aty do bënte një gjë të rëndë për të treguar që: “Shiko, unë e bëj zap këtë popull”. Dhe është dhënë urdhri relativisht vonë, se dukej sikur po mbyllej, po iknin njerëzit dhe do të prishej gjithë plani. Për këtë jam, ju thashë, i bindur.
Intervistuesi: Patjetër, patjetër. Duke patur parasysh se keni qenë aty, keni patur edhe informacione, dhe sigurisht opinioni juaj është shumë i vyer. Më thoni, a besoni tek drejtësia që do të ketë një zbardhje dhe vënie para përgjegjësisë e ish-kryeministrit Berisha?
Fatos Klosi: Unë besoj. Shpresoj, është e sigurtë të shpresoj, po, dhe besoj. Pse? Se duket që kjo drejtësi e re, pas kësaj reforme, nuk ka më personazhe që s’mund të akuzohen edhe s’mund të dënohen në qoftë se janë fajtorë.
