Është një tërmet politik që është pothuajse i sigurt se do t’i japë fund ambicieve të Marine Le Pen për zgjedhjet presidenciale të 2027-ës dhe e hedh partinë e saj të ekstremit të djathtë në kaos, ashtu siç po synonte marrjen e pushtetit në Francë.
E ndaluar nga kandidimi për poste politike për pesë vjet me efekt të menjëhershëm, pasi u dënua për përvetësim të fondeve evropiane për partinë e saj, e ardhmja politike e Le Pen tani vihet në dyshim. Ajo me shumë gjasa nuk do të jetë në gjendje të zhvillojë një fushatë të katërt për presidencën në dy vjet.
Dënimi i Le Pen dhe 24 anëtarëve të tjerë të partisë për përvetësim të fondeve të Parlamentit Evropian është një goditje e madhe për një parti të së djathtës ekstreme, që është përpjekur prej kohësh të paraqitet si alternativa e ndershme dhe e pastër ndaj politikanëve të shkollës së vjetër me duart e tyre “të ndyra”.
“Kokë lart, duar të pastra” ishte dikur një slogan i Frontit Kombëtar të ekstremit të djathtë, anti-emigracionit – tani i riemërtuar në Rassemblement National – për t’u distancuar nga mënyrat e shtrembëruara të politikanëve tradicionalë të pangopur.
Ndëshkimi i Le Pen – të cilin ajo e kishte krahasuar më parë me një “dënim politik me vdekje” – është edhe më i dëmshëm personalisht, sepse ajo filloi karrierën e saj politike duke u stiluar si kryqtare kundër korrupsionit, duke thënë në një debat televiziv në vitin 2004: “Të gjithë kanë marrë para nga fondet, përveç Frontit Kombëtar… Francezët janë të lodhur duke parë paratë e turpshme të politikanëve”.
Presidenti i partisë, Jordan Bardella, 29 vjeç, i cili është popullor, por i papërvojë, tani mund të bëhet një figurë zëvendësuese për garën presidenciale, por asgjë nuk është e sigurt. Ndërsa partia u takua për bisedimet e krizës të hënën, ai tha se demokracia franceze ishte “ekzekutuar” nga vendimi “i padrejtë”.
Le Pen dhe bashkëpunëtorët e tjerë të partisë janë shpallur fajtorë për akuza të rënda: përvetësim sistematik të fondeve të taksapaguesve evropianë.
Gjykata zbuloi se midis viteve 2004 dhe 2016, partia kundër imigracionit krijoi një sistem të gjerë mashtrimi, në të cilin ata morën para të destinuara vetëm për asistentët e Parlamentit Evropian për të paguar në vend të kësaj stafin që punonte për partinë në zyrën e saj qendrore në Francë – duke përfshirë një truprojë dhe sekretar privat.
Mashtrimi i kushtoi taksapaguesit evropianë – që përfshin taksapaguesit francezë – të paktën 4 milionë euro.
Prokurori i shtetit francez i kishte thënë gjykatës se partia e Le Pen e trajtoi Parlamentin Evropian si një “lopë parash” dhe ngriti një “makinë lufte” të centralizuar, shumë të organizuar për të përvetësuar fondet evropiane, të cilat i përdorën për të financuar në mënyrë të paligjshme partinë me para në dorë “në kundërshtim me të gjitha rregullat bazë”.
Gjatë gjykimit dy mujor, gjykata dëgjoi se si sistemi i përvetësimit ishte i pacipë. Në një email drejtuar Marine Le Pen, një punonjëse e partisë, e cila supozohej të ishte punësuar si asistente parlamentare për katër muaj, shkroi: “Do të doja të shihja Parlamentin Evropian dhe kjo do të më lejonte gjithashtu të takohesha me anëtarin e Parlamentit Evropian me të cilin jam i lidhur”.
Ajo me sa duket nuk kishte qenë kurrë në Parlamentin Evropian, ku duhej të punonte. Një tjetër asistent i supozuar parlamentar i bëri vetëm një telefonatë anëtarit të tij të Parlamentit Evropian në 11 muaj dhe nuk kishte asnjë dokument që tregonte se ishte kryer ndonjë punë.
Partia tregoi “përbuzje për fondet publike që vinin nga xhepat e votuesve të tyre”, i tha gjykatës një prokuror i shtetit francez gjatë gjyqit.
Por ka të ngjarë që bërthama e elektoratit të Le Pen do të mblidhet pas saj. Vendimi dhe dënimi madje mund të rrisin mbështetjen politike për të djathtën ekstreme.
Le Pen nuk u akuzua se kishte futur personalisht paratë në xhepat e saj, por për kanalizimin e parave në parti. Ajo e ka quajtur në mënyrë rutinore rastin një sulm politik ndaj saj, duke thënë se gjykatësit e donin “vdekjen e saj politike”.
Vendimi që e shpall fajtore dhe dënimi i fortë, që e ndalon atë të kandidojë për poste publike me efekt të menjëhershëm, i shërben tregimit të saj të viktimizimit se ekziston një elitë për ta marrë atë dhe partinë e saj dhe për të ndaluar karrierën e saj politike.
Figura të larta partiake thanë, përpara vendimeve, se dënimet në fakt mund të rrisin mbështetjen për Tubimin Kombëtar në Francë. Sigurisht, Donald Trump i SHBA-ve ka treguar se mund të ruani mbështetjen politike edhe me një dënim penal.
Për më shumë se një dekadë, Le Pen është përpjekur ta bëjë partinë e saj të ekstremit të djathtë, kundër imigracionit, të duket e zakonshme dhe e respektueshme për një elektorat më të gjerë. Kjo përpjekje tani është dëmtuar, edhe nëse ajo pozicionohet si viktimë.
Idetë e Le Pen – duke përfshirë rritjen e numrit të policëve dhe ndalimin e shamisë myslimane në të gjitha vendet publike – kanë fituar vazhdimisht mbështetje në publikun francez dhe Partia Rassemblement National u shfaq si partia e vetme më e madhe në parlament pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të vitit 2024, edhe nëse një aleancë e majtë dhe votimi taktik i penguan ato.
Pyetja tani është se si partia 50-vjeçare përgatitet për garën presidenciale të vitit 2027, nëse duhet të kandidojë për herë të parë pa një Le Pen si kandidate – pa Marine, apo babanë e saj të ndjerë, Jean-Marie Le Pen.
Tag: evropian
-
Gjykata i dha fund shpresës për kandidimin për presidente! Franca në kaos politik pas përjashtimit të Le Pen
-
Kampi në Gjadër për emigrantët në pritje të dëbimit, KE: Dekreti në përputhje me ligjin e BE
Komisioni Evropian është në dijeni për dekretin e miratuar nga qeveria italiane për ta kthyer qendrën e Gjaderit në Shqipëri në një qendër qëndrimi dhe riatdhesimi për migrantët.
”Në parim i përputhshëm me ligjin evropian, pasi në qendër do të zbatohet legjislacioni italian, dhe ne po monitorojmë zbatimin e protokollit Itali-Shqipëri, duke mbajtur kontakt të vazhdueshëm”.Sa i përket zgjidhjeve inovative, kemi deklaruar se jemi të gatshëm t’i shqyrtojmë ato, gjithmonë në përputhje me detyrimet e së drejtës së BE-së dhe asaj ndërkombëtare, si dhe me respektimin e të drejtave themelore,” tha Markus Lammert, zëdhënës për Çështjet e Brendshme dhe Imigracionin në Komisionin Evropian, gjatë një konference për shtyp.
Dekreti është përballur me kritika për shkak të kostove. Por edhe se transferimi i migrantëve në vende që nuk janë as vendet e tyre të origjinës. Si dhe që vendkalimet tranzite nuk janë praktikë e parashikuar nga ligjet aktuale. Komisioni Evropian ka theksuar se iniciativa italiane nuk është e njëjtë me konceptin e “qendrave të riatdhesimit” të propozuara në rregulloren e re të BE-së më 11 mars. -
Përvetësim parash nga Parlamenti Evropian, Marine Le Pen dhe tetë eurodeputetët shpallen fajtorë
Liderja e Ekstremit të Djathtë në Francë, Marine Le Pen dhe tetë eurodeputetë u shpallën fajtorë për përvetësim të fondeve të BE-së.
Por dënimet e tyre do të raportohen individualisht, thonë mediat franceze.
Vendimi u morr nga Gjykata e Parisit. Seanca u mbajt me dyer të mbyllura, ku nuk u lejua asnjë kamer apo regjistrime audio në sallën e gjyqit.
Propozimi i prokurorit, seanca e zhvilluar më 13 nëntor 2024, parashikon që Marine Le Pen jo vetëm t’i hiqet e drejta për t’u zgjedhur për pesë vjet, por edhe të dënohet me tre vjet burg me kusht, si dhe gjobë prej 300 mijë eurosh.
Parlamenti Evropian vlerësoi se fondet e supozuara të përvetësuara arrinin në rreth 7 milionë euro.Top Channel
-
Afera “Partizani” dhe masakra e “21 Janarit” tmerrojnë Sali Berishën, kreu i PD sulmon BE dhe paralajmëron…
Rigels Seliman
Hetimet e Prokurorisë Specialë (SPAK) për aferën “Partizani” dhe masakrën e “21 Janarit”, duket se kanë tmerruar Sali Berishën. Ky i fundit ka lëshuar akuza të forta ndaj Bashkimit Evropian dhe strukturave të drejtësisë shqiptare gjatë kësaj fundjave, duke e quajtur Shqipërinë një “narkodiktaturë” të mbështetur nga ish-administrata e presidentin Biden dhe e bekuar nga BE. Kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha e akuzoi Bashkimin Evropian për heshtje ndaj krimeve të kryera ndaj atij dhe bashkëpunëtorëve të tij.
Madje Berisha gjithashtu shprehu revoltat e tij ndaj SPAK, duke e quajtur atë një instrument shantazhi që ka sulmuar liderët opozitarë dhe ka ndërhyrë në sistemin e gjykatave. Kryetari i PD-së nuk e fshehu qëllimin e tij për të shpërbërë SPAK dhe ndryshuar Kushtetutën, duke paralajmëruar ndryshime të mëdha në drejtësi nëse PD vjen në pushtet. Ai gjithashtu nënvizoi se sondazhet që tregojnë mbështetje për SPAK janë manipuluar dhe janë përdorur për të shtypur opozitën. Pra ky qëndrim shenjëzon një luftë të ashpër politike dhe një përplasje të mundshme me ndërkombëtarët, për të cilët Berisha ka kritika të forta.
Berisha akuza Brukselit
Konkretisht kreu i Partisë Demokratike Sali Berisha ka sulmuar këtë fundjavë Bashkimin Evropian gjatë një konference ndërkombëtare me temë “Fuqia e Grave në Politikë”. Sipas tij, ndërtimi i narkodiktaturës në vend u mbështet nga administrata e shkuar e SHBA-së dhe u bekua me heshtje edhe nga Bashkimi Evropian. “ Shqipëria është narkoshteti i parë që instalohet në Europë. Në rast se 20 vite më parë lexova se narkodiktaturat janë forma më e shëmtuar e diktaturave, shkruante Samuel Hungtington, asokohe duke ardhur nga një diktaturë staliniste, siç ishte Shqipëria, nuk u binda shumë.
Por kur përjetoj këtu këtë realitet, ajo është një e vërtetë e madhe. Kjo narkodiktaturë ka pasur probleme të shumanshme. Së pari, ndonëse shkruhet gjerësisht dhe është analizuar gjerësisht, përsëri edhe lehtë nuk pranohet. Nuk pranohet sepse ndërtimi i kësaj narkodiktature u mbështet nga administrata e shkuar e SHBA, por në njëfarë mënyrë u bekua me heshtje edhe nga BE. Dhe kjo bëri që narkodiktatori i këtij vendi të shëtisë në Europë dhe botë me atlete të bardha, të hiqet si piktor apo sportist, në një kohë kur ai ishte personi që arrestonte tre liderë të opozitës në projektin e tij Shqipëria pa opozitë. Dhe jo vetëm i arrestonte ata tre liderë, por njërin prej tyre e brutalizonte në mënyrën më të dhunshme nën kamera, duke e filmuar, vetëm për të shfryrë hakmarrjen e tij ndaj kundërshtarit dhe për të terrorizuar popullatën.
Ju jeni këtu në një vend që po të shihni, ka plot media, por problemi i tyre është se ato të gjitha, përveç një ose dy, kanë një kontroll rigoroz nga zyra e narkodiktatorit. Shqipëria ka një prokurori, e cila lavdërohet në mënyrë të paimagjinueshme gjerësisht. Por kjo prokurori speciale është një prokurori, e cila nuk prek asnjë aferë që shkon tek narkodiktatori. Ndërkohë që arreston, burgos, pa prova, vetëm si persona nën hetim liderët e tre partive kryesore opozitare, merr mandate deputetësh, merr mandate të zgjedhurish vendorë nga opozita. Sot kemi deputetë në burg, kemi të tjerë drejtues në arrest shtëpie”, deklaroi ai.
Kreu i PD sulmon SPAK
Ndërkohë PD duket se e ka shtyllë qendrore të programit të saj për drejtësinë ndryshimin e reformës, duke përfshirë edhe ndryshime në Kushtetutë. Kështu deklaroi kryetari Sali Berisha, i cili, gjatë një tryeze me specialistë pranë PD-së, përsëriti qëndrimet e tij për dështimin e reformës, ndërhyrjen përmes Komisionit të Venecias dhe rëndësinë e zëvendësimit të SPAK me një strukturë tjetër që, sipas tij, do të respektojë drejtësinë e cenuar nga SPAK. Ai kritikoi strukturën aktuale, duke përmendur faktin se kjo e fundit ka marrë të pandehur tre liderët e opozitës: atë vetë, Ilir Metën dhe Fatmir Mediun.
Berisha nuk kurseu akuzat ndaj SPAK, duke e akuzuar për ndërhyrje në sistemin e gjykatave. I shqetësuar për përgjimet që mund t’u jenë bërë gjyqtarëve të ndryshëm, ai deklaroi me revoltë se përgjimet përdoren si mjet shantazhi dhe pretendoi se disa prej tyre kanë përfunduar edhe në telefonin e tij. PD-ja e Sali Berishës nuk e ka fshehur asnjëherë publikisht dëshirën dhe vullnetin për të zhbërë reformën në drejtësi, madje edhe për të shpërbërë Strukturën e Posaçme të Hetimit (SPAK). Sipas drejtuesve të saj, në këtë takim u kërkua edhe hetimi i sondazheve që tregojnë mbështetje të lartë të publikut për SPAK, pasi ato janë cilësuar si të manipuluara. Pra takimi i kësaj fundjavë vulosi zyrtarisht qëndrimin e PD-së dhe të Sali Berishës për të nisur dhe realizuar ndryshimet në reformën në drejtësi, duke përfshirë edhe Kushtetutën, në rast se vijnë në pushtet. -
Rregullat e reja të BE-së për eksport dhe import i zë ‘befas’ bizneset në Kosovë
Nga data 1 prill të këtij viti, të gjitha bizneset që duan të eksportojnë mallra në Bashkimin Evropian apo të tranzitojnë përmes BE-së, duhet të bëjnë paraprakisht deklarimin përmbledhës të hyrjes (ENS) të mallrave, në të kundërtën pamundësohet tregtimi i tyre.
Nga Dogana e Kosovës thonë se barra kryesore e deklarimit përmbledhës i bie transportuesit, derisa potencojnë se sipas legjislacionit doganor, këtë deklarim mund ta bëjnë edhe importuesi, eksportuesi apo përfaqësuesit e kompanive.
Në Dhomën e Tregtisë dhe Industrisë Kosovë (DhTIK) tregojnë se rregullat e reja të BE-së, kanë shkaktuar paqartësi te disa biznese, raporton KosovaPress.
Ndërkaq, nga Oda Ekonomike e Kosovës, theksojnë se ky vendim nuk do të jetë sfidë për bizneset në aspektin financiar, porse do të jetë një angazhim i shtuar.
Shefi i analizës së riskut në Doganën e Kosovës, Visar Zakuti në një prononcim për KosovaPress, thotë se në janar të këtij viti u njoftuan nga Komisioni Evropian rreth këtyre rregullave të reja. Zakuti tregon se Dogana e Kosovës e ka njoftuar komunitetin e biznesit të transportit, si dhe agjentët doganor lidhur me këto masa të reja.
‘Në janar të këtij viti Dogana e Kosovës është njoftuar prej Komisionit Evropian, nga Drejtoria e Përgjithshme për Tatime dhe Union Doganor se nga data 1 prill fillojnë disa rregulla të reja sa i përket sistemit të kontrollit doganor. Nga data 1 prill 2025, të gjitha mallrat të cilat do të tregtohen në unionin evropian apo do të tranzitohen përmes unionin evropian, do të jenë të obligueshme të paraqesin një deklaratë përmbledhëse paraprake, para se ato mallra të tregtohen në territorin doganor të unionit evropian. Me të marrë këtë njoftim, Dogana e Kosovës e ka njoftuar komunitetin e biznesit, gjithashtu komunitetin e transportit, si dhe agjentët doganor lidhur me këto masa të reja’, thotë Zakuti.
Zakuti bënë të ditur se për të kryer Deklaratën Përmbledhëse të Hyrjes (ENS) në sistemin doganor të vendeve anëtare të BE-së, operatorët ekonomikë duhet të jenë të regjistruar në një nga shtetet anëtare të BE-së dhe të pajisen me numrin e identifikimit dhe regjistrimit të operatorëve ekonomikë (EORI Number).
Ai për KosovaPress tregon se ky numër është i domosdoshëm për të identifikuar bizneset në të gjitha procedurat doganore brenda territorit të Bashkimit Evropian.
‘Secili që synon të tregtojë mallra në unionin evropian duhet paraprakisht të regjistrohet në sistemet e Bashkimit Evropian. Të furnizohet me një EORI Number, në mënyrë që të bëjë deklarimin e mallrave në fazën paraprake. Të gjitha bizneset që synojnë të tregtojnë apo tranzitojnë mallrat e tyre përmes unionin evropian janë të detyrueshëm që të pajisen me këtë numër në mënyrë që të bëjnë deklarimin e atyre mallrave paraprakisht. Barra kryesore e deklarimit përmbledhës në hyrje i bie transportuesit. Megjithatë, sipas legjislacionit doganor këtë deklarim mund ta bëjë edhe importuesi, eksportuesi apo përfaqësuesit e kompanive siç janë agjentë doganor në këtë rast. Është me rëndësi edhe koha e deklarimit’, tregon Zakuti.
Drejtori ekzekutiv i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë Kosovë (DhTIK), Kushtrim Ahmeti thotë se pavarësisht që këto masa kanë shkaktuar stres te bizneset, janë në dobi të tyre sepse i bëjnë më serioze karshi institucioneve evropiane.
‘Bizneset e kanë pritur pak të befasuar këtë vendim sepse nuk kemi pasur asnjë informacion…Nga ajo që e kemi parë është një vendim i përgjithshëm, i cili prek edhe Kosovën në këtë rast siç i prek edhe shumë vende të tjera. Shumë biznese tona kanë pasur nevojë për më shumë informacione. Fatkeqësisht kanë munguar ato për një kohë të gjatë…Fatkeqësia është vendimin me të gjitha detajet është marrë goxha vonë dhe ka shkaktuar pak stres tek bizneset dhe po shpresoj shumë që do t’ia dalin në këtë aspekt, se është në të mirën edhe të atyre, i bën edhe më serioz bizneset tona karshi vet institucioneve evropiane. Ka qenë e nevojshme që të mbahen më shumë trajnime, më shumë informacion të ofrohej si nga BE-ja në këtë rast, ashtu edhe nga vetë Dogana e Kosovës, që fatkeqësisht ka munguar. Bizneset duhet të përqafojnë këtë vendim sepse, ne duhet t’i plotësojmë të gjitha kushtet e BE-së në mënyrë që të hapim tregun më shumë’, thotë Ahmeti.
Për KosovaPress, Ahmeti tregon se paqartësitë më të mëdha të bizneseve në këtë drejtim janë sa i përket asaj se kush duhet ta bëjë deklarimin e mallrave.
Ndërkaq, kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Lulzim Rafuna thotë se këto masa nuk i dëmtojnë bizneset, porse e lehtësojnë qarkullimin e mallit.
‘Nuk do të jetë sfidë në kuptimin se nuk do të ketë ndonjë kosto ekstra. Mirëpo, do të ketë më shumë angazhim, do të jetë një angazhim më i shtuar. Por, prapë agjentët doganor janë më të përgatitur dhe nuk kemi asnjë rezervë që nuk mund ta procesojë në mënyrë të drejtë këtë kërkesë të Bashkimit Evropian…Janë duke u përgatitur për ta implementuar, nuk është që varet prej vullnetit të biznesit, Odës Ekonomike apo Doganës. Por, kjo është kërkesë e BE-së dhe ne duhet ta implementojmë. Nuk është në dëm të biznesit, sepse nuk e dëmton biznesin, vetëm e lehtëson qarkullimin e mallit, për shkak të riskut ose nevojave të organeve kompetente të BE-së i kërkojnë paraprakisht informatat që t’i kenë për mallin që eksportohet në BE’, thotë Rafuna.
Rafuna shprehet optimist që kjo do të lehtësojë kalimin e mallrave dhe do të zvogëlojë kohën e pritjes në kufijtë e BE-së, duke ulur kështu kostot për kompanitë që eksportojnë. Ai thekson se kërkesa e adresuar ndaj Komisionit Evropian, synon përmirësimin e situatës për maunat që dalin nga Ballkani Perëndimor.
‘Ne shpresojmë që kjo procedurë do ta lehtësojë qarkullimin e mallit se duke qenë kryetar i Odave të Ballkanit Perëndimor ne kemi adresuar një kërkesë të Komisionit Evropian për të na ndihmuar të bëjmë zgjidhje për maunat që eksportojnë prej Kosovës po edhe prej vendeve të Ballkanit që në kufi të BE-së për të mos pritur më shumë se 36 orë. Në kufi me Kroacinë, me Hungarinë po edhe në kufijtë tjerë në BE, maunat ose mallrat që dalin prej Kosovës ose prej vendeve tjera prej Ballkanit Perëndimor presin me kohë shumë të gjatë që ja rrisin koston produkteve tona për të dal në tregun evropian. Pritjet tona janë që kjo procedurë ta lehtësoj pikërisht këtë kalim në mënyrë që ta ulim edhe koston e kompanive që eksportojnë në vendet e BE-së’, shprehet Rafuna për KosovaPress.
KosovaPress ka provuar të merr më shumë detaje rreth këtyre rregullave nga zëdhënësit e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, por deri në publikimin e artikullit nuk ka pasur përgjigje.
Deklarata Përmbledhëse e Hyrjes (ENS) është një dokument elektronik që paraqitet te autoritetet doganore të Bashkimit Evropian, përpara se mallrat të mbërrijnë në territorin e BE-së.
Qëllimi i kësaj deklarate është identifikimi i rreziqeve para mbërritjes së mallrave në BE, parandalimi i kontrabandës dhe trafikimit të mallrave të paligjshme, sigurimi i përputhshmërisë me rregulloret e BE-së, rritja e sigurisë së zinxhirit të furnizimit dhe lehtësimi i tregtisë ndërkombëtare.
Koha e deklarimit varion nga llojet e transportit. Për transportin rrugor dhe atë hekurudhor kërkohet që mallrat të deklarohen të paktën një orë para arritjes në territorin e unionit evropian. Ndërsa, për transportin detar në destinacione të gjata duhet 24 orë përpara të bëhet deklarime. Ndërkaq, për transportin ajror është 4 orë për distanca më të gjata.
-
CNN: Evropa ‘PATETIKE’ më në fund është zgjuar nga gjumi ushtarak… por tani duhet të vishet
Regjimenti i Parë i Këmbësorisë Detare i Francës kryen një stërvitje në Francën perëndimore të mërkurën. Romuald Goudeau/Hans Lucas/AFP/Getty Images
Nga Christian Edwards dhe Joseph Ataman , CNN
CNN – Ishte një pritë televizive që shumë në Evropë shpresojnë se do të ndalojë një luftë.Veshja e Presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelensky në takimin me Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë ishte një goditje rrufe për aleancën transatlantike, duke shpërndarë iluzionet e vazhdueshme në Evropë nëse kushëriri i tyre amerikan do të qëndrojë me ta për të kundërshtuar agresionin rus.
E tronditur, ndoshta edhe e frikësuar, Evropa më në fund mund të ketë ardhur në vete për të zgjuar nevojat e saj vetëmbrojtëse në epokën e Trump.
“Ashtu sikur Roosevelt e mirëpriti Churchillin (në Shtëpinë e Bardhë) dhe filloi ta ngacmonte atë”, tha për CNN, ligjvënësi evropian Raphael Glucksmann.
Në një muaj kur Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Pete Hegseth, e quajti Evropën “PATETIKE” për “ngarkimin pa pagesë” të mbrojtjes në një bisedë grupore me zyrtarë të administratës (ku përfshihej pa dashje një gazetar i The Atlantic), kontinenti ka thyer tabutë e vjetra dekadash mbi mbrojtjen. Tani janë në tavolinë politika që do të ishin të paimagjinueshme vetëm disa javë më parë.
Ndryshimi më i madh erdhi në Gjermani, ekonomia më e madhe e Evropës. Pas zgjedhjeve federale, kancelari në pritje Friedrich Merz fitoi një votë në parlament për të hequr “frenimin e borxhit” kushtetues të Gjermanisë – një mekanizëm që kufizonte huamarrjen e qeverisë.
Në parim, ndryshimi i ligjit lejon shpenzime të pakufizuara për mbrojtjen dhe sigurinë. Ekspertët presin që masa të zhbllokojë deri në 600 miliardë euro (652 miliardë dollarë) në Gjermani gjatë dekadës së ardhshme.
“Ky është një ndryshim i lojës në Evropë, sepse Gjermania ishte ngecja – veçanërisht midis vendeve të mëdha – kur bëhet fjalë për mbrojtjen,” tha për CNN Piotr Buras, një bashkëpunëtor i lartë në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.
Merz flet në Bundestag gjatë votimit të tij për heqjen e frenave të borxhit në Berlin, 18 mars 2025. Tobias Schwarz/AFP/Getty Images
Në tejkalimin e fobisë së borxhit, Buras tha se Gjermania më në fund ka vepruar sikur Evropa të kishte kaluar vërtet një “Zeitenwende” – ose “pikë kthese” – siç përshkruhet nga kancelari në largim Olaf Scholz në shkurt 2022, vetëm tre ditë pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia.
Megjithëse pushtimi tronditi Gjermaninë, “vetëm tronditja e Trump i bëri ata të merrnin këtë vendim vërtet thelbësor për pezullimin e frenimit të borxhit”, tha Buras.
“Kjo është Zeitenwende e vërtetë, e duhur.”
Tabutë po shembenNë Francën fqinje, presidenti Emmanuel Macron – i cili ka bërë thirrje prej kohësh për “autonomi strategjike” evropiane nga SHBA-ja – ka thënë se po shqyrton zgjerimin e mbrojtjes së arsenalit të tij bërthamor për aleatët, tashmë të strehuar në dukje nga bombat amerikane.
Komentet e Macron në fillim të këtij muaji erdhën pasi Merz, i cili ftoi për bisedime Francën dhe Mbretërinë e Bashkuar – dy fuqitë bërthamore të Evropës – për të diskutuar mbi zgjerimin e mbrojtjes së tyre bërthamore. Kryeministri polak, Donald Tusk e përshëndeti idenë dhe madje i bëri thirrje Polonisë që të konsiderojë marrjen e vetë armëve bërthamore.
Ndërkohë, Polonia dhe shtetet baltike si Estonia, Lituania dhe Letonia – të gjithë fqinjë me Rusinë – janë tërhequr nga traktati i Otavës i vitit 1997 për minat tokësore, i konsideruar prej kohësh, një moment historik në fund të luftës masive. Lituania gjithashtu ka njoftuar tashmë blerjen e 85,000 minave tokësore; Polonia po synon të prodhojë 1 milion prej tyre në vend.
Lituania gjithashtu u tërhoq nga traktati ndërkombëtar kundër municioneve thërrmuese këtë muaj, duke u bërë nënshkruesi i parë ndonjëherë që e bën këtë.
Në kontinent është rikthyer edhe rekrutimi ushtarak. Danimarka i ftoi gratë të kualifikohen për rekrutim të detyrueshëm nga viti 2026 dhe uli kërkesat shëndetësore për disa role, si pjesë e një forcimi të potencialeve të armatosura të vendit. Polonia ka njoftuar gjithashtu plane që çdo mashkull i rritur t’i nënshtrohet trajnimit ushtarak.
Edhe vendet e famshme neutrale po rishikojnë pozicionet e tyre. Mes diskutimeve rreth mënyrës se si të ruhet paqja në Ukrainë në rast të një zgjidhjeje, qeveria në Irlandë – një këllëf ushtarak i fokusuar në operacionet paqeruajtëse – parashtroi legjislacionin për të lejuar dislokimin e trupave pa miratimin e OKB-së, duke anashkaluar një veto të mundshme ruse (ose amerikane).
Ka qenë prej kohësh e vërteta e pakëndshme – dhe shpesh e pashprehur – në Evropë që mbrojtja e saj nga pushtimi, në fund të fundit varej nga kalorësia amerikane që kalëronte mbi horizont. Kjo mbështetje nuk duket më aq e sigurt.
Ky strumbullar shkon përtej, kush do të luftojë dhe kush do të sigurojë armët. Disa kanë filluar të vënë në pikëpyetje blerjet e ardhshme të avionëve astronomikisht të shtrenjtë të prodhimit amerikan F-35, që disa forca ajrore evropiane kishin planifikuar të blinin.
Ministri portugez i Mbrojtjes, Nuno Melo tha se vendi i tij po rivlerësonte blerjet e pritshme të avionëve në preferencë për alternativat evropiane mbi shqetësimet për furnizimin e pjesëve rezervë të kontrolluar nga SHBA.
Është hera e parë që shqetësime të tilla transmetohen publikisht në një nivel kaq të lartë, veçanërisht në favor të avionëve që, në letër, nuk ofrojnë të njëjtat aftësi.
Uniteti europian?Por, megjithëse Evropa duket se e ka marrë mesazhin, biseda për një qasje të unifikuar është e parakohshme.
Kur presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen zbuloi një plan për të shpenzuar miliarda më shumë për mbrojtjen, të quajtur “Riarmatosja e Evropës”, Spanja dhe Italia u distancuan. Plani që atëherë është riemërtuar “Gadishmëria 2030”.
Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni ka përjashtuar gjithashtu dërgimin e trupave italiane, si pjesë e një kontigjenti evropian për të ruajtur paqen në Ukrainë, nëse nuk gjendet një zgjidhje e negociuar – nga një tjetër çështje kyçe në të cilën kontinenti është i ndarë.
Riemërtimi i reagimit evropian për mbrojtjen, tregon një vijë ndarëse në Evropë: Sa më larg Rusisë të jetë një vend, aq më pak ka gjasa të vendosë armët përpara gjalpit.
Kryeministri spanjoll, Pedro Sanchez tha këtë muaj se “kërcënimi ynë nuk është që Rusia të sjellë trupat e saj nëpër Pirenejtë”. Ai i bëri thirrje Brukselit “të marrë parasysh se sfidat me të cilat përballemi në lagjen jugore, janë paksa të ndryshme nga ato me të cilat përballet krahu lindor”.
Gabrielius Landsbergis, ish-ministri i Jashtëm i Lituanisë, i tha CNN se ishte “i mërzitur” nga deklaratat spanjolle dhe se një udhëtim i fundit në Kiev – ku sirenat e sulmit ajror shpërthejnë shumicën e netëve – e bëri shumë të lehtë të imagjinosh skena të ngjashme që do të ndodhin në Vilnius në të ardhmen.
“Sa më larg të shkosh në perëndim, aq më e vështirë është të imagjinosh diçka të tillë. Të gjitha problemet, të gjitha vendimet, ato janë relative,” tha Landsbergis.
Megjithëse kjo ndarje gjeografike mund të thellojë ndarjet, Buras, i ECFR, tha se uniteti i plotë evropian do të ishte gjithmonë “një iluzion”.
“Ajo që me të vërtetë ka rëndësi është se çfarë bëjnë vendet kryesore,” tha ai, duke treguar Gjermaninë, Francën, Britaninë e Madhe dhe Poloninë. “Dua të jem të kujdesshëm me optimizmin, por mendoj se jemi në rrugën e duhur tani.”
I pyetur nëse marsi do të mbahet mend si muaji kur Evropa u zgjua, Buras tha: “Po, ne jemi zgjuar – por tani duhet të vishemi.”
CNN
AV/KJ -
Të dielën ndryshon ora! Do flemë një orë më pak apo më shumë?
Të diel, e fundit të marsit, ora ndryshon, duke sjellë kështu orën verore. Pra, më 30 mars 2025, të gjithë do të duhet të lëvizim akrepat e orëve tona një orë përpara.
Konkretisht, kur ora të tregojë 3:00 ne do të duhet t’i çojmë akrepat e orës për të treguar 4:00.
Për të gjithë ata që pyesin nëse do të flenë një orë më shumë apo më pak, do u duhet të zgjohen një orë më herët. Pra nëse keni menduar të flini në orën 00:00 të natës, për tu zgjuar në orën 08:00, të mëngjesit, nuk do të bëni 8 orë gjumë por 7 orë.Pak vite më parë u përfol për një ndalim të ndryshmit të orës. Por masa e shfuqizimit të tij, e miratuar në Bashkimin Evropian, nuk është zbatuar. Në mars 2019, Parlamenti Evropian votoi pro përfundimit të kësaj praktike, të rregullimit të orës me një orë në pranverë dhe vjeshtë, me synim zbatimin e saj në vitin 2021. Megjithatë, siç tregon gjithçka për momentin jemi ende larg zbatimit të masës.
Argumenti kryesor për heqjen e ndryshimit të orës është se qytetarët nuk duhet të rregullojnë më orën. Ndryshimi ishte një burim konfuzioni, pasi nuk është e vetëkuptueshme se kur dhe në çfarë drejtimi duhet të ndryshojë koha./vizionplus.tv -
Paralajmërimi i KE! Vala e krizës së çmimeve në Shqipëri mund të rikthehet
Vala e krizës së çmimeve në Shqipëri mund të rikthehet. Paralajmërimi për një jetesë edhe më të vështirë që vjen nga Komisioni Evropian në raportin e vjeshtës për ekonominë.
“Inflacioni mesatar vjetor parashikohet të jetë nën objektivin prej 3% në 2024, të rritet pak mbi të në 2025 dhe më pas të mbetet i qëndrueshëm afër objektivi i bankës së Shqipërisë”, shkruan Komisioni Evropian.
Komisioni Evropian nuk parashikon ditë të mira jo vetëm për qytetarët, por për ekonominë e vendit në përgjithësi. Nga 3.8 për qind këtë vit, “komisioni” pret që rritja ekonomike e Shqipërisë të zbresë në 3.6 për qind në 2025-n dhe 3.5 për qind në 2026-n.“Pas katër vitesh me ritme të larta rritjeje, zgjerimi i PBB-së pritet të zvogëlohet pasi konsumi familjar dhe ai publik mund të ngadalësohet. Kjo perspektivë diktohet nga luhatshmëritë e kursit të këmbimit, mungesa e fuqisë punëtore e rënduar nga emigracioni dhe rishfaqja e mundshme e presioneve inflacioniste”.
Në raportin e vjeshtës, Komisioni Europian parashikon se rritjen më të madhe ekonomike këtë vit në Ballkanin Perëndimor do ta kenë Serbia dhe Mali i Zi me 3.9 për qind. Rritjen më të ulët pritet ta kenë Bosnje-Hercegovina dhe Maqedonia e Veriut me 2.3 dhe 2 për qind. -
Evropa përballet me krizën e strehimit, BE bën thirrje për masa
FOTO ILUSTRUESE
BRUKSEL- Bashkimi Evropian po përballet me një krizë serioze strehimi, me rritjen e çmimeve të pronave dhe mungesën e banesave të disponueshme duke e bërë gjithnjë e më të vështirë qasjen në banesa të përballueshme për qytetarët e saj. Komisioneri Evropian për Energjinë dhe Strehimin, Dan Jørgensen, nënvizon nevojën për investime më të mëdha në sektorin e strehimit dhe reduktimin e nevojshëm të burokracisë, në mënyrë që të kapërcehen pengesat dhe të sigurohet një përmirësim i situatës në nivel evropian. Komisioni Evropian dhe Parlamenti Evropian kanë nisur një dialog për të gjetur zgjidhje, duke njohur kompleksitetin dhe diversitetin e problemeve në çdo shtet anëtar.
Si do ta trajtojë BE-ja problemin?
Komisioneri Evropian për Energjinë dhe Strehimin, Dan Jørgensen, bëri thirrje për më shumë investime dhe më pak “burokraci”. Rritja e çmimeve të pronave të kombinuara me mungesën e banesave në dispozicion e ka bërë aksesin në banesa të përballueshme gjithnjë e më të vështirë për shumë njerëz. Situata është kritike. Komisioni Evropian dhe Parlamenti Evropian po përpiqen të gjejnë një mundësi për të menaxhuar krizën e strehimit në të gjithë BE.
“Ne kemi nevojë për më shumë përpjekje për të gjeneruar më shumë investime në sektorin e strehimit.” “Ne gjithashtu duhet të shikojmë rregullore të tjera që aktualisht parandalojnë ndërtimin e më shumë shtëpive”, tha Dan Jørgensen, duke bërë thirrje për më pak “burokraci”.
Rritje 22% e qirave
Qiratë në BE u rritën mesatarisht me 22% dhe çmimet e pronave me 48% midis 2010 dhe 2023, sipas Eurostat. Komisioni Evropian, eurodeputetët dhe aktorë të ndryshëm filluan një dialog në Bruksel të hënën për të gjetur zgjidhje për krizën në nivel evropian.
Objekti i projektit është i gjerë, ku diskutohen çështje të tilla si mungesa e banesave, banesat sociale, varfëria e karburanteve, mungesa e fuqisë punëtore në sektorin e ndërtimit dhe pengesat për marrjen e lejeve të ndërtimit. BE-ja është veçanërisht e interesuar për ndikimin e qirave afatshkurtra, të cilat përbëjnë pothuajse një të katërtën e qirave turistike.
“Ne sigurisht po shikojmë rolin e qirave afatshkurtra. Nga njëra anë, është një mundësi e shkëlqyer për njerëzit që të vizitojnë vendet e tjera dhe të fitojnë të ardhura duke marrë me qira një dhomë ose një shtëpi për një periudhë të kufizuar kohore,” tha Dan Jørgensen.
“Nga ana tjetër, shkakton probleme të mëdha në disa qytete, ku banorët detyrohen të braktisin shtëpitë e tyre, të cilat në vend që të mbeten banesa normale, shndërrohen në njësi biznesi.”
Masat që po diskutohen përfshijnë përdorimin e fondeve evropiane për ndërtimin e banesave sociale dhe krijimin e një platforme evropiane rekrutimi për të trajtuar mungesën e fuqisë punëtore në sektorin e ndërtimit.
Një zgjidhje që i përshtatet të gjithëve
Parlamenti Evropian krijoi së fundmi një komitet të posaçëm për krizën e strehimit në BE, i cili pritet t’i paraqesë propozimet Komisionit brenda një viti. Presidentja e saj, Irene Tinagli, këmbëngul se nuk ka “recetë universale” për të siguruar strehim të përballueshëm në BE.
“Ka fusha ku problemi lidhet më shumë me kërkesën dhe të tjera ku ka të bëjë me ofertën. Në disa zona, ndërtimet e reja janë të paimagjinueshme dhe ne duhet të fokusohemi në infrastrukturën ekzistuese, rinovimin dhe përmirësimin e energjisë. Në të tjerat, ndërtimi i shtëpive të reja mund të ndihmojë”, tha ai.
Midis 2007 dhe 2019, mosha në të cilën shumica e evropianëve u larguan nga vendi i tyre u rrit nga 26 në 28 vjeç. Megjithatë, strehimi nuk është një kompetencë e drejtpërdrejtë e BE-së, gjë që kufizon hapësirën për ndërhyrje./ZËRI -
Pas Danimarkës, edhe Belgjika plane për të ndërtuar burgje private në Kosovë
FOTO ILUSTRUESE
BELGJIKË-Qeveria belge po kërkon një zgjidhje për të burgosurit në burgjet belge dhe po shqyrton mundësinë e qiradhënies së kapacitetit të burgut në një “regjim të ndryshëm ligjor evropian”. Një nga opsionet diskutohet të jetë Kosova, por po shqyrtohen dhe vende të tjera, shkruajnë mediat belge.
Ministrja e Drejtësisë Annelies Verlinden foli në Parlamentin belg për zgjidhjet e mbipopullimit në burgjet belge dhe u shpreh se po kërkohen zgjidhje për të ndaluarit në Belgjikë. Një nga shtetet e përmendura është Kosova, një shtet me të cilin Danimarka ka marrëveshje të ngjashme. Sipas Verlinden, 300 vende në Kosovë kushtojnë 202 milionë euro për 10 vjet. Për më tepër, këto vende nuk do të jenë të disponueshme deri në vitin 2027, pasi qelitë ende nuk plotësojnë standardet evropiane.
Marrëveshja përfshin mundësinë e kërkimit të kapacitetit të burgjeve jashtë vendit për këta të burgosur, por nuk jepen detaje të tjera, përveçse duhet të jetë një “regjim ligjor evropian i ndryshëm.”
Marrëveshja me DanimarkënKosova ka rënë dakord për rreth 200 milionë euro në vitin 2021 me Danimarkën për të sjellë 300 të burgosur të saj për të kryer dënimet në një burg në Gjilan për 10 vjet. Shërbimi i burgjeve të Kosovës do të rindërtojë burgun e Gjilanit gjatë dy viteve të ardhshme sipas standardeve daneze para se të pranojë të dënuarit nga vendet joanëtare të Bashkimit Evropian, të cilët do të deportoheshin nga Danimarka, pas dënimit. Të dënuarit e parë pritet që të transferohet brenda 21-25 muajve pasi të fillojë renovimi i burgut, gjë që pritet brenda pak javëve. Megjithatë, një marrëveshje e tillë, po kritikohet./ZËRI