Vendet e Ballkanit Perëndimor po ndjekin të njëjtën rrugëtim europian ku edhe sfidat e hasura I ngjajnë në një pjesë thelbësore njëra-tjetrës. Në takim i nivelit të lartë me disa prej institucioneve kryesore të Bashkimit Europian që do të mbahet në Tiranë synon pikërisht forcimin e dialogut social në tregun e punës si dhe politikat sociale të këtyre vendeve. Në një njoftim për shtyp lidhur me foksin e këtij takimi Fondacioni Evropian I Trajnimeve bëri me dije se cilat janë objektivat që do të ketë në fokus ky takim.“Komiteti Evropian Ekonomik dhe Social (EESC), Fondacioni Evropian i Trajnimit (ETF) dhe Eurofound po bashkojnë forcat më 3 prill në Tiranë për një ngjarje të nivelit të lartë të fokusuar në promovimin e dialogut dhe bashkëpunimit social efektiv në Ballkanin Perëndimor. E titulluar “Rritja e cilësisë së punës dhe jetës përmes dialogut efektiv social në Ballkanin Perëndimor” takimi do të bashkojë palët kryesore të interesit për të eksploruar sfidat dhe mundësitë në tregjet e punës dhe politikat sociale të rajonit.Aktiviteti do të ketë pjesë të tij përfaqësues të Shqipërisë, Bashkimit Evropian dhe tre institucioneve organizatore. Këto do të përfshijnë Majlinda Dhuka, Ministre e Shtetit dhe Kryenegociatore e Shqipërisë; Olta Manjani, Zëvendës Ministre e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit të Shqipërisë; Silvio Gonzato, Shef i Delegacionit të Bashkimit Evropian në Shqipëri, Oliver Röpke, President i KESE, Pilvi Torsti, Drejtore e ETF dhe Ivailo Kalfin, Drejtor Ekzekutiv i Eurofoun” thuhet në njoftim.Lidhur më këtë event, Pilvi Torsti, Drejtore e ETF, shpjegoi se kjjo iniciativë nuk mund të vinte në një kohë më të mirë – si për BE-në ashtu edhe për Ballkanin Perëndimor.“Ajo vërtet nënvizon se sa të rëndësishëm janë partnerët socialë kur bëhet fjalë për shtyrjen përpara dhe mbajtjen e momentumit të reformave. Dialogu social nuk ka të bëjë vetëm me nxitjen e ekonomisë – është gjithashtu një nga mënyrat më të mira për të vazhduar mbështetjen afatgjatë të demokracisë dhe mbajtjen e stabilitetit. ETF-së është plotësisht e angazhuar për të vijuar mbështetjen afatgjatë në rajon që ta bëjë dialogun social një bllok ndërtimi të politikave efektive dhe të qëndrueshme të aftësive dhe kualifikimeve” tha Torsti.Për Oliver Röpke, President i Komitetit Ekonomik dhe Social Evropian (EESC) ky takim është një hap në kohë dhe i rëndësishëm drejt forcimit të dialogut social në Ballkanin Perëndimor. “Angazhimi i KESE-së për të mbështetur vendet kandidate për në BE është i bazuar fort në një dialog social të fortë dhe efektiv. Nuk është një luks apo një mendim i vonuar – është një gur themeli i të Drejtave Sociale Evropiane në ndryshimin e modelit social evropian. për të ndërtuar elasticitet dhe për të nxitur rritjen gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme Koha për ta integruar atë plotësisht, shumë përpara pranimit, është tani” shprehet ai.Sipas Ivailo Kalfin, Drejtor Ekzekutiv i Eurofound e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është e një rëndësie vendimtare për Evropën, veçanërisht në kontekstin e zgjerimit të BE-së.“Puna së bashku me partnerët socialë dhe aktorë të tjerë në fushën e marrëdhënieve industriale është thelbësore dhe kjo ngjarje ofron një mundësi kyçe në këtë drejtim. Eurofound është një qendër kyçe e njohurive për rolin e kushteve të punës në partnerin aktual social. analizat tona dhe praktikat më të mira sesi organizatat e punëtorëve dhe punëdhënësve mund të kontribuojnë në adresimin e sfidave kryesore të politikave në një vend” nënvizon ai.Një platformë për shkëmbim dhe veprim në nivel rajonal“Takimi do të nënvizojë sesi dialogu social mbështet tregjet elastikë të punës, kushte më të mira pune dhe tranzicionin e gjelbër dhe atë dixhital. Diskutimet do të fokusohen në përmirësimin e kushteve të jetesës dhe të punës, sigurimin e fuqisë punëtore me aftësitë e nevojshme dhe zgjerimin e mundësive për të rinjtë përmes iniciativave të tilla si Garancia për Rininë. Nisma është në kohën e duhur, pasi dialogu social është kyç për Ballkanin Perëndimor për të lundruar në tranzicionin ekonomik dhe pranimin në BE. Duke punuar së bashku, sindikatat, punëdhënësit dhe qeveritë mund të mbështesin parimet sociale dhe ekonomike të BE-së, siç theksohet në Shtyllën Evropiane të të Drejtave Sociale dhe në Unionin e Aftësive. Partneritetet e forta trepalëshe, si dhe përfshirja e shoqërisë civile, janë vendimtare për adresimin e sfidave të punës dhe aftësive” nënvizohet në njoftim.Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gezon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetm duke cituar “Revista Monitor” shogëruar me linkun e artikullit origjinal.
Tag: evropian
-
Bashkimi Evropian jep mbi 3 miliardë euro shtesë në Ukrainë
Ukraina ka marrë 3,5 miliardë euro të tjera (3,8 miliardë dollarë) mbështetje financiare nga Bashkimi Evropian, tha sot qeveria në Kiev.
“Ndihma e BE-së është e rëndësishme për ruajtjen e stabilitetit makroekonomik”, tha kryeministri, Denys Shmyhal në Telegram.
“Paketa përfshin 3,1 miliardë euro kredi me interes të ulët dhe 400 milionë euro grante”, tha Ministria e Ekonomisë e Ukrainës.
Fondet janë pjesë e programit të BE-së për “Ukraine Facility”, i cili do të sigurojë një mbështetje me vlerë 50 miliardë euro deri në vitin 2027.
Ukraina ka marrë tashmë 16 miliardë euro sipas skemës, këtë vit.
Me mbështetjen perëndimore, Ukraina ka mbrojtur veten kundër pushtimit të gjithanshëm të Rusisë për më shumë se tre vjet.
“Që nga fillimi i luftës, gati 110 miliardë euro në ndihmë të huaj janë drejtuar në buxhetin e Ukrainës”, sipas qeverisë.
-
BE replikon me Trump për tarifat/ Një ditë para hyrjes në fuqi, Von Der Leyen: Nuk donim përplasje, por do përgjigjemi
Një ditë para hyrjes në fuqi të tarifave doganore, që presidenti amerikan, Donald Trump, ka vendosur ndaj Bashkimit Evropian, vjen reagimi i fortë i unionit.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha gjatë seancës plenare të Parlamentit Evropian në Strasburg se BE është gati t’i përgjigjet tarifave të vendosura nga Trump.
Ajo tha se Unioni kërkon dialog, por nuk ka ndërmend të qëndrojë pasiv përballë sulmeve tregtare nga Shtetet e Bashkuara.
“Shumë evropianë ndihen thellësisht të zhgënjyer nga njoftimet që vijnë nga Shtetet e Bashkuara. Evropa nuk e nisi këtë përplasje. Ne e konsiderojmë të gabuar. Por mesazhi që dua t’ju përcjell sot është se kemi gjithçka që na nevojitet për të mbrojtur qytetarët tanë dhe prosperitetin tonë. Ne kemi tregun më të madh të vetëm në botë, kemi forcën për të negociuar, dhe njerëzit e Evropës duhet të dinë se së bashku ne gjithmonë do të promovojmë dhe mbrojmë interesat dhe vlerat tona, dhe së bashku do të qëndrojmë gjithmonë në mbrojtje të Evropës sonë”.
Ajo nënvizoi se strategjia e BE-së mbështetet në tre shtylla kryesore: negociatat, diversifikimin e marrëdhënieve tregtare, duke filluar me Kinën, dhe forcimin e tregut të brendshëm. Sipas saj, kjo përplasje me Shtetet e Bashkuara nuk është në interesin e askujt dhe do të çojë vetëm në rritje të inflacionit.
“Tarifat janë taksa për amerikanët mbi sendet ushqimore dhe ilaçet e tyre. Tarifat thjesht do të nxisin inflacionin, pikërisht e kundërta e asaj që duam të arrijmë”.
Von der Leyen theksoi se Bashkimi Evropian ishte i hapur për negociata me Uashingtonin, por sipas saj, blloku do të negocionte nga një “pozitë e fortë” dhe do të merrte “kundërmasa të forta nëse është e nevojshme”.
Nga ana e tij, Trump ka argumentuar se tarifat mbrojnë industritë amerikane nga konkurrenca e huaj e pandershme si dhe mbledhin para për qeverinë federale.Top Channel
-
Integrimi Evropian, një dekadë në thuajse vendnumëro
Kryeministri Edi Rama dukshëm ka vendosur të bëjë fushatë me dy gjëra kryesore për zgjedhjet e 11 majit, në të cilat kërkon një mandat të katërt, bashkë me ambicien për të fituar tre të pestat e parlamentit: Shkëmbim batutash dhe tallje me kundërshtarët nga njëra anë dhe premtim për anëtarësim të shpejtë në Bashkimin Evropian nga ana tjetër. Kjo është fushata e katërt radhazi dhe duket se në formë dhe përmbajtje po përsërit dy fushatat e shkuara, në të cilat, politikat identitare dhe sulmet e karakterit personal zëvendësuan premtimet konkrete apo programet e qeverisjes.
Gjithsesi, fushata e këtij viti duket se mbart një premtim më konkret se sa ajo e vitit 2017, e cila u mbështet në teorinë e tepsisë që duhej t’i mohohej LSI-së dhe t’i jepej PS-së, apo ajo e vitit 2021, e cila mund të përshkruhet, siç e përshkroi në një rast vetë Rama, “përballje personalitetesh dhe jo idesh”.
Premtimi për anëtarësim në Bashkimin Evropian duket se synon të kalërojë një perceptim më të gjerë për një realitet të ri gjeopolitik, përballja mes Evropës dhe Rusisë dhe gadishmërinë e perceptuar të evropianëve për të ndëshkuar Serbinë dhe Maqedoninë e Veriut për sjelljet antievropiane të qeverive të këtyre vendeve përmes shpërblimit, me fonde dhe me premtime për më shumë integrim dhe më shpejt, të Shqipërisë dhe të Malit të Zi.
Por ndërsa situata gjeopolitike është diçka për të cilën, qeveria e Republikës së Shqipërisë nuk mund të kontribuojë, as për krijimin e kushteve të përshtatshme për ne dhe as për krijimin e kushteve të papërshtatshme, ajo që qeveria e Shqipërisë mund të bëjë është që, ndërsa shpreson që situata gjeopolitike të evoluojë në favorin tonë, dhe të vijojë të jetë e tillë edhe në vitet në vazhdim, gjë që nuk është e garantuar, ajo të zbatojë së paku disa nga qindra kushtet që Bashkimi Evropian ka vendosur për vendet kandidate, kushte të cilat, në fakt, janë detyra shtëpie që një vend duhet t’i ndërmarrë, jo thjeshtë për të plotësuar kushtet për anëtarësim, por për shkak se këto detyra e bëjnë vendin që i ndërmerr një vend më të mirë për të jetuar.
Disa nga kushtet e imponuara nga BE janë afërmendësh: psh., vendi duhet të luftojë korrupsionin dhe krimin e organizuar, të respektojë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut apo të kujdeset që të ketë matje të besueshme të cilësisë së ajrit. Disa të tjera janë jo fort të lehta për t’u arritur për shkak se kërkojnë investime të konsiderueshme në infrastrukturë, investime të cilat nuk janë të mundura të bëhen brenda ditës dhe që shpesh kërkojnë burime ekonomike që thjeshtë nuk janë të disponueshme për momentin. Këto janë të tilla si ndalimi i derdhjes së ujërave të zeza në lumenj apo krijimi i infrastrukturës moderne të transportit. Disa nga kushtet janë thjeshtë punë vullneti. Kërkohet të ndryshohen ligje, të cilat mundet të ndryshohen në parlament, pa ndonjë pasojë as në buxhetin e shtetit dhe as në situatën e përgjithshme politike të vendit. Të tilla janë kushtet për të eliminuar vendimet diskrecionare në prokurimet publike apo heqja e shpifjes dhe fyerjes nga Kodi Penal. Dhe disa nga kushtet, të tilla si krijimi i një administrate profesionale, të departitizuar, e cila shpërblehet dhe jep llogari në varësi të punës që bën, këto janë kushte që kërkojnë vullnet politik, pasi bien ndesh pikërisht me pushtetin politik të kryeministrit. Me pak fjalë, në mënyrë që vendi të plotësojë kushtet për integrim evropian, disa nga kriteret kërkojnë që Rama të ketë më pak pushtet.
BIRN analizoi të dhënat e një dekade të Raporteve të Progresit, raportet që përgatiten nga ekspertët e Brukselit dhe që vlerësojnë progresin e vendeve anëtare vit pas viti. Në vitin 2015, Komisioni Evropian filloi të zbatojë një metodologji që përdoret edhe sot, e cila e bën të lehtë matjen e gjendjes së një vendi në një fushë të caktuar dhe njëkohësisht, matjen e progresit në krahasim me vitin e kaluar.
Krahasimi mes vitit 2024, i cili është raporti i fundit, me vitin 2015, i cili është raporti i parë me këtë metodologji, sugjeron se në fakt, interesi i Tiranës zyrtare nuk ka qenë fort i lartë për të realizuar shumë nga kushtet e progresit drejt anëtarësimit, as ato kushte që janë të vështira, as ato që kërkojnë si kurban për t’u realizuar pushtetin e kryeministrit dhe, ajo që është më surprizuese, as ato të cilat nuk duket se cënojnë pushtetin e tij dhe as nuk kërkojnë ndonjë stërmundim financiar nga buxheti i shtetit.
Me pak fjalë, progresi në një dekadë ka qenë më së shumti në vendnumëro, me ndryshime të pakta dhe tërësisht të pamjaftueshme të sjella nga Reforma në Drejtësi.
Ndonëse jo me shumë bujë, raportet e progresit kanë shënuar hapa pas në disa fusha teknike, të tilla si politika e konkurrencës apo lëvizja e lirë e mallrave.
Nga 1 në 5
Vlerësimi i Komisionit Evropian mbi nivelin e përgatitjes për anëtarësim të një vendi matet në një shkallë nga 1 në 5. Në fillim është vlerësimi: “hapat e parë”, pasuar nga “pak e përgatitur”, “përgatitje mesatare,” “nivel i mirë përgatitjeje” dhe “përgatitje e përparuar”, si dhe me shprehje ndërmjetëse të këtyre, për shembull mund të thuhet se në një fushë të caktuar Shqipëria është pak e përgatitur/mesatarisht e përgatitur, pra ndërmjet notës 2 dhe 3. Në mënyrë që Shqipëria të anëtarësohet në BE, do të duhet që të gjitha fushat e shqyrtuara të marrin vlerësimin “përgatitje e avancuar”. Janë gjithsej 35 kapituj që përfshijnë çështje ekonomike, çështje të Shtetit të së Drejtës, çështje të të drejtave të njeriut, çështje sociale, mjedisore e të tjera.
Në vitin 2015, Shqipëria kishte 7 nga të 35 kapitujt në të cilat vlerësohej se gjendej në situatën “early stage”, pra në hapat e parë me notën 1. Në nëntë kapituj, gjendja vlerësohej me “some level of preparation”, pra me “nivel të paktë përgatitjeje” ose nota 2. Në gjashtëmbëdhjetë kapituj, vlerësimi ishte “mesatarisht i përgatitur,” ose nota 3. Vetëm në një kapitull, atë të Politikës së jashtme, të mbrojtjes dhe të sigurisë, vendi merrte notën 4, vlerësohej se gjendja e përgatitjes ishte “e mirë”. Në asnjë nga kapitujt Shqipëria nuk vlerësohej në gjendjen “e përparuar”, gjendja ku duhet të jetë para se të anëtarësohej. Situata nuk është e përmirësuar në mënyrë dramatike në vlerësimin e vitit 2024. Në njërin kapitull Shqipëria vijon të mbetet në “hapat e parë”, ky është vlerësimi për kapitullin 22, i cili trajton çështjen e Mbrojtjes së konsumatorit dhe të shëndetit. Në plot një dekadë mes vlerësimit të vitit 2015 dhe atij të vitit 2024, nuk ka bërë ndonjë përparim në këtë fushë, e cila normalisht që është shumë e rëndësishme edhe sikur mundësia për t’u integruar në Bashkimin Evropian të mos ekzistonte fare. Ky është kapitulli që ka të bëjë me mbrojtjen e konsumatorëve nga sjelljet abuzive të bizneseve me fuqi të ndjeshme në treg, nga kredidhënësit spekulantë, apo nga monopolet, qofshin këto publike, si energjia elektrike apo uji, qofshin private.
Në tetë kapituj të tjerë, vlerësimi më 2024 ishte “nivel i paktë përgatitjeje” ndërsa në dy kapituj të tjerë, nota ishte e ndërmjetme. Në terminologjinë zyrtare Shqipëria u vlerësua me notën “mes pasjes së një niveli të ulët përgatitjeje dhe pasjes së një niveli të mesëm”, pra, si të thuash, nota është 2.5. Në pesëmbëdhjetë kapituj, vlerësimi është “mesatar” ndërsa në pesë kapituj, nota sërish është e ndërmjetme. Termi zyrtar thotë: “mes nivelit mesatar dhe nivelit të mirë të përgatitjes”. Nëse integrimi do të ishte shkollë dhe do të zbatonte sistemin shkollor shqiptar të notave, kjo do të ishte nota 7 nga dhjetë të mundshme. Në vetëm një kapitull, Shqipëria vlerësohet me nivelin “mirë”, korrespondente me notën 8. Në asnjë fushë nuk ka nënta apo dhjeta, nota që nevojitet për t’u integruar. Në mënyrë kyçe, krahasimi mes viteve 2015 dhe 2024, tregon se në dymbëdhjetë kapituj, trembëdhjetë fusha të rëndësishme në të cilat Shqipëria normalisht duhet të bëjë hapa para çdo ditë e çdo muaj e çdo vit, sipas vlerësimit të Komisionit Evropian nuk ka pasur përparime. Vlerësimi në këto fusha në vitin 2024 është i njëjtë me atë që ka qenë në vitin 2015. Në tetëmbëdhjetë fusha të tjera, përmirësimi ka variuar nga gjysmë grade në dy gradë. Vetëm në dy kapituj, kapitulli i peshkimit dhe ai i Drejtësisë, lirive dhe sigurisë, vlerësimi është përmirësuar me dy shkallë. Te të dyja, Shqipëria ka kaluar nga shkalla e parë në shkallën e tretë ndërsa nuk duhet të harrojmë se synimi final duhet të jetë shkalla pesë.
Nëse vlerësimet vendosen në shkallë nga një në pesë, vlerësimi mesatar i vitit 2015 ishte 2.3 ndësa vlerësimi mesatar i vitit 2024 ishte 2.8. Përmirësimi, përgjatë një dekade, rezulton vetëm 0.45 pikë. Me këtë ritëm, në mënyrë që vlerësimi mesatar të arrijë në, fjala vjen, shkallën 4.5, do të nevojiten edhe së paku tre dekada.
Pushteti përballë integrimit
Arsyeja kryesore se pse plotësimi i kushteve të integrimit ecën kaq ngadalë duket se qëndron te konflikti mes pushtetit politik të kryeministrit dhe partisë së tij, pavarësisht se kush është kryeministri, dhe shtetit të së drejtës që kërkohet nga BE. Për shembull, BE kërkon që institucione të caktuara të jenë të pavarura. Radiotelevizioni publik është një nga institucionet që kërkohet të jetë i pavarur, profesional, i departitizuar. Ndryshe nga kjo, tashmë që prej dy dekadash, konkretisht që nga marrëveshja Nano-Berisha e vitit 2003, i kanë konceptuar institucionet jo si të pavarura por si të ndërvarura. PD dhe PS, dhe me raste, partitë më të vogla, kanë një sistem informal kuotash në të cilat, anëtarët e bordeve të institucioneve të pavarura i ndajnë mes tyre, me emërtime që, larg të qenit profesionalë dhe jopartiakë, janë në fakt përfaqësues të këtyre partive në këto institucione.
Hera e fundit kur të dy palët politike patën mundësinë të hidhnin themelet, për herë të parë në historinë e vendit, për një media publike profesionale dhe jopartiake, ishte vetëm pak javë më parë. Të dyja palët, përfshirë kryeministrin që flet për integrim brenda katër viteve, e humbën shansin pasi e mbushën bordin e RTSH-së me këshilltarë politikë, të cilët, me gjasa, do t’i shërbejnë partisë përkatëse dhe jo publikut, siç kanë bërë edhe më parë. Dhe së paku për kriterin e medias, problemet e së cilës përfshihen në kapitullin dhjetë, standardet e BE-së nuk do të mund të arrihen së paku për pesë vitet e ardhshme, për aq sa vazhdon mandati i këshilltarëve politikë të deleguar në bordin e transmetuesit publik.
Raste të tilla janë të shumta dhe vështirë se i shpëtojnë vëmendjes së ekspertëve të Brukselit, pavarësisht se zyrtarët e BE-së rregullisht përpiqen të mos kritikojnë, nga frika se kritikat mund të ushqejnë forcat radikale të vendeve anëtare kundër zgjerimit, si dhe për shkak se përmes përqasjes konstruktive, shpresojnë të ndihmojnë sa më shumë Shqipërinë që të përafrohet. Megjithatë, ka pasur dy fusha përgjatë dekadës së fundit, në të cilat, sipas vlerësimit, Shqipëria ka bërë hapa pas dhe në njërën prej tyre, prefecenca politike për të emërtuar njerëz të pëlqyer politikisht dhe jo profesionalisht ka shkaktuar rënien në vlerësim. Bëhet fjalë për kapitullin 8, Politika e konkurrencës, si dhe për kapitullin 9, Shërbimet financiare. Vlerësimi në vitin 2015 ishte se Shqipëria ka qenë “mesatarisht e përgatitur”. Vlerësimi në vitin 2024 është që Shqipëria gjendet në këtë fushë mes nivelit “pak i përgatitur” dhe “mesatarisht i përgatitur”. Komenti përkatës në raportin e progresit, me përqasjen e zakonshme pozitive të BE-së, tregon se çfarë duhet bërë për progres. Raporti thotë se rekomandimet e vitit të mëparshëm “janë zbatuar pjesërisht” dhe se Shqipëria duhet “të sigurojë pavarësinë operative të Komisionit të Konkurrencës” si dhe të rrisë “në mënyrë domethënse” kapacitetet e sekretariatit.
Në një kapitull tjetër të rëndësishëm, Prokurimet Publike, Shqipëria merr notën mesatare. Por BE kërkon që, në mënyrë që Shqipëria të bëhet gati për anëtarësim, duhet që të mos shkelë rregullat e BE-së me mjetet e parapëlqyera të qeverisë aktuale për të dhënë kontrata publike, atë të koncesioneve pa garë. Vlerësimi negativ nga Brukseli nuk e ka ndaluar qeverinë që të japë kontrata qindramilionë euroshe me prokurime të drejtpërdrejta, siç është rasti i kontratës për “smart cities”, ndërkohë që nga ana tjetër pretendon se “Shqipëria është lider për prokurimet publike”.
Rasti më flagrant i moskokëçarjes për integrimin me gjasa është një kërkesë e kahhershme e BE-së për të dekriminalizuar shpifjen dhe fyerjen. Në çdo raport përgjatë dekadës së fundit, kjo kërkesë përsëritet. Kërkesa vjen jo vetëm nga Brukseli, por edhe nga raportet e OSBE-ODIHR për zgjedhjet. Shfuqizimi i dy neneve të Kodit Penal nuk është ndonjë punë e komplikuar teknikisht, mjafton që qeveria ose një nga 140 deputetët ta propozojë në parlament dhe që 84 deputetë ta votojnë. Nëse bëhet, Shqipëria merr një pikë shtesë në rrugën e integrimit ndërsa në Shqipëri nuk ndryshon ndonjë gjë e madhe për shkak se proceset gjyqësore civile për shpifje dhe fyerje duket se janë më të preferuara sot se sa proceset penale, në të cilat kallëzuesi mund të marrë dënim penal me gjobë për shkelësin, por jo dëmshpërblim për dëmin e pësuar. Dhe megjithatë kjo nuk bëhet, duke demonstruar interesin jashtëzakonisht të paktë të qeverisë për të punuar konkretisht për integrimin dhe për të mbështetur me vepra ato që i thonë shpesh me fjalë.
/Reporter.al/ -
“Lufta ndaj korrupsionit vazhdon edhe në vendet brenda unionit”/ Gogu: Nuk do të hyjmë në BE si një copë parajse
Deputeti socialist Toni Gogu, kandidat në listën e hapur të PS-së, ka deklaruar se mandati i katërt i socialistëve do të jetë vendimtar për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian.
Në një media televizive, Gogu theksoi se Shqipëria ka humbur mundësi në të shkuarën për shkak të fatit historik dhe gabimeve në vendimmarrje, por tani është koha për të realizuar këtë objektiv.
“Mandati i katërt ka të bëjë me Shqipërinë në BE dhe me vazhdimin e reformave shtetformuese. Bashkimi Evropian nuk është një parajsë ku problemet zhduken, por një mundësi për të forcuar demokracinë dhe për të luftuar korrupsionin me standarde më të larta,” tha ai.
Sipas Gogut, rruga drejt BE-së kërkon seriozitet dhe përkushtim për të ndërtuar institucione të forta dhe për të fituar besimin e vendeve anëtare.
“Mandati i katërt socialist ka të bëjë me mbërritjen në portin evropian që na është mohuar, ndonjëherë nga fati historik, ndonjëherë nga gabimet tona në vendimmarrje. Mandati i katërt ka të bëjë me Shqipërinë në BE dhe vazhdimin e reformave shtet formuese. Në momentin që cojmë anijen tonë në atë port do kemi mundësi ta riparojmë nga dallgët që kemi pasur në të shkuarën si beteja me korrupsionin, me pronat, etj.BE vazhdon u lë detyra të natyrës anti korrupsion vendeve anëtare, apo për fuqizimin e demokracisë dhe institucioneve. Nuk do të thotë që shkon në BE dhe je një engjëll, një copë parajse ku nuk ka nevojë të vazhdojnë reformat. BE do të thotë që ulesh dhe ke bërë të të besojnë gjithë anëtarët se je serioz në besimin për të aderuar në të njëjtat vlera me ta duke qenë një kontribues serioz në këtë familje demokratike”, u shpreh ai mes të tjerash. -
“Dita e Çlirimit”/ Nesër hyjnë në fuqi tarifat e Trump, BE: Gati për hakmarrje!
Donald Trump
BRUKSEL- Nesër priten të hyjnë në fuqi tarifat e vendosura nga presidenti amerikan Donald Trump ndaj Bashkimit Evropian. Për presidentin republikan data 2 prill është “Dita e Çlirimit”, duke u shprehur se me tarifat e vendosura për importet nga vendet e huaja, SHBA do të jetë më e pavarur.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, gjatë takimit të Parlamentit Evropian në Strasburg tha se është e gatshme t’u përgjigjet tarifave të vendosura nga Trump. Bashkimi Evropian e ka bërë të qartë qëndrimin e tij ndaj këtij vendimi, duke u shprehur se kërkojnë dialog, por nuk do të qëndrojnë pasiv ndaj sulmeve të SHBA-së.
“Shumë evropianë ndihen thellësisht të zhgënjyer nga njoftimet që vijnë nga Shtetet e Bashkuara. Evropa nuk e nisi këtë përplasje. Ne e konsiderojmë të gabuar. Por mesazhi që dua t’ju përcjell sot është se kemi gjithçka që na nevojitet për të mbrojtur qytetarët tanë dhe prosperitetin tonë”, deklaroi presidentja e Komisionit Evropian.
Von der Leyen u shpreh se strategjia që ndjek BE, mbështetet në tre shtylla kryesore, siç janë negociatat, duke theksuar se kjo përplasje mes vendeve, do të shkaktojë vetëm rritje të inflacionit.
“BE mbështetet në tre shtylla kryesore: negociatat, diversifikimin e marrëdhënieve tregtare, duke filluar me Kinën, dhe forcimin e tregut të brendshëm. Kjo përplasje nuk është në interesin e askujt dhe do të çojë vetëm në rritje të inflacionit”, theksoi Von der Leyen.
Por, Trump shprehet se tarifat mbrojnë industrinë amerikane nga konkurrenca e huaj dhe e pandershme që kanë si qëllim të fitojnë para në kurriz të amerikanëve. Ndërsa, ekspertët ekonomistë shprehen se tarifat doganore që janë caktuar nga presidenti amerikan mund të dështojnë, dhe mund të prekin ekonominë amerikane.
Duke folur në bordin e Air Force One një ditë më parë, Trump konfirmoi se këto tarifa do të zbatoheshin për të gjithë vendet e botës, ndryshe nga sa më parë se do të synonte vetëm vende të caktuara.
Por, tarifat e Trump kanë shkaktuar përplasje edhe brenda BE-së. Kryeministri i Sllovakisë, Robert Fico gjatë një deklarate për media ai tha se teksa bisedoi në telefon me Voin der Leyen, kjo e fundit e ka ofenduar atë, duke e quajtur “budalla”.
“Robert, çfarë ke bërë, pse ke negociuar me Trump? A nuk e kupton se çfarë po ndodh?”, ka thënë Fico, duke vazhduar më tej: Ajo më qortoi për gjysmë ore, dhe më tha se isha një idjot.
Më pas, në një postim në rrjetet sociale, ai shpjegoi se në fakt po bënte shaka, dhe e gjitha ishte një ironi. Fico sqaron se deklarata e tij ishte një batutë.
“Shpresoj që presidentja e Komisionit Europian ta ketë kuptuar batutën e konferencës së sotme për shtyp, kur u thashë gazetarëve se presidentja e KE-së më qortoi tmerrësisht, pavarësisht se nuk bëra asgjë, siç pretendon opozita sllovake, për të penguar SHBA-në të vendosë tarifa doganore të reja kundër gjithë botës. Kam frikë se mediat sllovake dhe opozita nuk e kuptuan shakanë”, shkroi Fico.
“Vizioni” i Trump për më shumë të ardhura të SHBA nga tarifat
Brenda pak javësh pas kthimit në Shtëpinë e Bardhë, Trump ka rritur tashmë tarifat për disa produkte të importuara në SHBA. Ai synonte produkte me origjinë nga Kina, disa nga Meksika dhe Kanadaja, duke rritur tarifat për çelikun dhe aluminin. Më tej, Trump synon vendosjen e tarifave shtesë prej 25% për makinat që nuk janë prodhuar në SHBA, si dhe për komponentët që përdoren në montimin e makinave në vend.
“Ne do të tatojmë vendet që tregtojnë me ne që po përfitojnë nga ne, ata kanë fituar prej vitesh. Kaq shumë kanë përfituar nga vendi ynë, si miqtë edhe armiqtë. Dhe sinqerisht, miqtë kanë qenë shpesh shumë më keq se armiqtë”, tha Trump, ndërsa njoftoi tarifa shtesë për makinat.
Fakti që Shtetet e Bashkuara importojnë më shumë sesa eksportojnë është një nga fiksimet e reja të Trump. Ai beson se vendet e tjera po abuzojnë me tregun amerikan. Ai gjithashtu beson se barrierat tregtare nuk janë vetëm doganore, si në Kinë dhe Indi, por edhe rregullatore. Presidenti amerikan synon gjithashtu regjimet e taksave të brendshme në vendet evropiane, duke pasur parasysh se niveli i TVSH-së vendase është shumë i lartë.
Shtëpia e Bardhë pret të ardhura të konsiderueshme nga këto masa. Një zyrtar amerikan i siguroi gazetarët se tarifat e reja do të gjeneronin “qindra miliona dollarë, ndoshta një trilion dollarë” në vit.
Me këto, Trump synon të financojë pjesërisht uljet e taksave që ai planifikon për amerikanët, ndërkohë që, teorikisht, ruan sistemin e pensionit dhe shëndetit për të moshuarit, si dhe shpenzimet e mbrojtjes. Sipas logjikës së tij, rritja e çmimeve të shkaktuar nga rritja e tarifave do të kompensohet nga rritja e fuqisë blerëse falë uljes së taksave, si dhe rënia e kostove të energjisë për shkak të politikës së tij miqësore ndaj karburanteve fosile.
Sipas vlerësimeve nga Universiteti Yale, fatura që familjeve amerikane do t’u kërkohet të paguajnë mund të jetë e rëndë: pritet një humbje prej më shumë se 2,700 dollarë mesatarisht, ose edhe 3,000 dollarë nëse partnerët amerikanë reagojnë ndaj tarifave të Uashingtonit.
Tarifat e vendosura nga Trump:
Çeliku dhe alumini
Një tarifë prej 25% e SHBA për importet e çelikut dhe aluminit nga të gjitha vendet hyri në fuqi më 12 mars. Bashkimi Evropian u është përgjigjur atyre me kundërtarifa për 28 miliardë dollarë mallra amerikane duke nisur nga prilli. Megjithatë, BE-ja vonoi zbatimin e disa prej këtyre tarifave që do të zbatohen deri në mes të prillit, duke përfshirë një tarifë 50% për uiski amerikan, gjë që shtyu Trumpin të kërcënonte me një tarifë 200% për pijet alkoolike evropiane.
Kanada dhe Meksika
Tarifat e përgjithshme prej 25% të Trump ndaj fqinjëve të saj hynë në fuqi më 4 mars. Vetëm dy ditë më vonë, Trump konfirmoi se SHBA do të pezullonte tarifat për mallrat dhe shërbimet në përputhje me Marrëveshjen Shtetet e Bashkuara-Meksikë-Kanada (USMCA) deri më 2 prill. Nga ana e saj, Kanadaja u hakmor me tarifa të reja prej disa miliardë dollarësh ndaj çelikut.
Kina
Trump ka miratuar tarifa të reja totale prej rreth 20% mbi tarifat ekzistuese prej 10% që hynë në fuqi gjatë mandatit të parë të Trump. Kina është përgjigjur me tarifa deri në 15% për mallrat e fermave amerikane si mishi i pulës dhe derrit, të cilat hynë në fuqi më 10 mars.
Venezuela
Trump tha se SHBA do të vendosë një “tarifë dytësore” ndaj Venezuelës, që do të hyjë në fuqi më 2 prill – çdo vend që blen naftë ose gaz nga Venezuela do të përballet me një tarifë prej 25% kur tregton me SHBA-në./ZËRI -
Analiza e BIRN: Integrimi Evropian, një dekadë në thuajse vendnumëro
Kryeministri Edi Rama dukshëm ka vendosur të bëjë fushatë me dy gjëra kryesore për zgjedhjet e 11 majit, në të cilat kërkon një mandat të katërt, bashkë me ambicien për të fituar tre të pestat e parlamentit: Shkëmbim batutash dhe tallje me kundërshtarët nga njëra anë dhe premtim për anëtarësim të shpejtë në Bashkimin Evropian nga ana tjetër.
Kjo është fushata e katërt radhazi dhe duket se në formë dhe përmbajtje po përsërit dy fushatat e shkuara, në të cilat, politikat identitare dhe sulmet e karakterit personal zëvendësuan premtimet konkrete apo programet e qeverisjes.
Gjithsesi, fushata e këtij viti duket se mbart një premtim më konkret se sa ajo e vitit 2017, e cila u mbështet në teorinë e tepsisë që duhej t’i mohohej LSI-së dhe t’i jepej PS-së, apo ajo e vitit 2021, e cila mund të përshkruhet, siç e përshkroi në një rast vetë Rama, “përballje personalitetesh dhe jo idesh”.
Premtimi për anëtarësim në Bashkimin Evropian duket se synon të kalërojë një perceptim më të gjerë për një realitet të ri gjeopolitik, përballja mes Evropës dhe Rusisë dhe gadishmërinë e perceptuar të evropianëve për të ndëshkuar Serbinë dhe Maqedoninë e Veriut për sjelljet antievropiane të qeverive të këtyre vendeve përmes shpërblimit, me fonde dhe me premtime për më shumë integrim dhe më shpejt, të Shqipërisë dhe të Malit të Zi.
Por ndërsa situata gjeopolitike është diçka për të cilën, qeveria e Republikës së Shqipërisë nuk mund të kontribuojë, as për krijimin e kushteve të përshtatshme për ne dhe as për krijimin e kushteve të papërshtatshme, ajo që qeveria e Shqipërisë mund të bëjë është që, ndërsa shpreson që situata gjeopolitike të evoluojë në favorin tonë, dhe të vijojë të jetë e tillë edhe në vitet në vazhdim, gjë që nuk është e garantuar, ajo të zbatojë së paku disa nga qindra kushtet që Bashkimi Evropian ka vendosur për vendet kandidate, kushte të cilat, në fakt, janë detyra shtëpie që një vend duhet t’i ndërmarrë, jo thjeshtë për të plotësuar kushtet për anëtarësim, por për shkak se këto detyra e bëjnë vendin që i ndërmerr një vend më të mirë për të jetuar.
Disa nga kushtet e imponuara nga BE janë afërmendësh: psh., vendi duhet të luftojë korrupsionin dhe krimin e organizuar, të respektojë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut apo të kujdeset që të ketë matje të besueshme të cilësisë së ajrit. Disa të tjera janë jo fort të lehta për t’u arritur për shkak se kërkojnë investime të konsiderueshme në infrastrukturë, investime të cilat nuk janë të mundura të bëhen brenda ditës dhe që shpesh kërkojnë burime ekonomike që thjeshtë nuk janë të disponueshme për momentin. Këto janë të tilla si ndalimi i derdhjes së ujërave të zeza në lumenj apo krijimi i infrastrukturës moderne të transportit. Disa nga kushtet janë thjeshtë punë vullneti. Kërkohet të ndryshohen ligje, të cilat mundet të ndryshohen në parlament, pa ndonjë pasojë as në buxhetin e shtetit dhe as në situatën e përgjithshme politike të vendit. Të tilla janë kushtet për të eliminuar vendimet diskrecionare në prokurimet publike apo heqja e shpifjes dhe fyerjes nga Kodi Penal. Dhe disa nga kushtet, të tilla si krijimi i një administrate profesionale, të departitizuar, e cila shpërblehet dhe jep llogari në varësi të punës që bën, këto janë kushte që kërkojnë vullnet politik, pasi bien ndesh pikërisht me pushtetin politik të kryeministrit. Me pak fjalë, në mënyrë që vendi të plotësojë kushtet për integrim evropian, disa nga kriteret kërkojnë që Rama të ketë më pak pushtet.
BIRN analizoi të dhënat e një dekade të Raporteve të Progresit, raportet që përgatiten nga ekspertët e Brukselit dhe që vlerësojnë progresin e vendeve anëtare vit pas viti. Në vitin 2015, Komisioni Evropian filloi të zbatojë një metodologji që përdoret edhe sot, e cila e bën të lehtë matjen e gjendjes së një vendi në një fushë të caktuar dhe njëkohësisht, matjen e progresit në krahasim me vitin e kaluar.
Krahasimi mes vitit 2024, i cili është raporti i fundit, me vitin 2015, i cili është raporti i parë me këtë metodologji, sugjeron se në fakt, interesi i Tiranës zyrtare nuk ka qenë fort i lartë për të realizuar shumë nga kushtet e progresit drejt anëtarësimit, as ato kushte që janë të vështira, as ato që kërkojnë si kurban për t’u realizuar pushtetin e kryeministrit dhe, ajo që është më surprizuese, as ato të cilat nuk duket se cënojnë pushtetin e tij dhe as nuk kërkojnë ndonjë stërmundim financiar nga buxheti i shtetit.
Me pak fjalë, progresi në një dekadë ka qenë më së shumti në vendnumëro, me ndryshime të pakta dhe tërësisht të pamjaftueshme të sjella nga Reforma në Drejtësi.
Ndonëse jo me shumë bujë, raportet e progresit kanë shënuar hapa pas në disa fusha teknike, të tilla si politika e konkurrencës apo lëvizja e lirë e mallrave.Vlerësimi i Komisionit Evropian mbi nivelin e përgatitjes për anëtarësim të një vendi matet në një shkallë nga 1 në 5. Në fillim është vlerësimi: “hapat e parë”, pasuar nga “pak e përgatitur”, “përgatitje mesatare,” “nivel i mirë përgatitjeje” dhe “përgatitje e përparuar”, si dhe me shprehje ndërmjetëse të këtyre, për shembull mund të thuhet se në një fushë të caktuar Shqipëria është pak e përgatitur/mesatarisht e përgatitur, pra ndërmjet notës 2 dhe 3. Në mënyrë që Shqipëria të anëtarësohet në BE, do të duhet që të gjitha fushat e shqyrtuara të marrin vlerësimin “përgatitje e avancuar”. Janë gjithsej 35 kapituj që përfshijnë çështje ekonomike, çështje të Shtetit të së Drejtës, çështje të të drejtave të njeriut, çështje sociale, mjedisore e të tjera.
Në vitin 2015, Shqipëria kishte 7 nga të 35 kapitujt në të cilat vlerësohej se gjendej në situatën “early stage”, pra në hapat e parë me notën 1. Në nëntë kapituj, gjendja vlerësohej me “some level of preparation”, pra me “nivel të paktë përgatitjeje” ose nota 2. Në gjashtëmbëdhjetë kapituj, vlerësimi ishte “mesatarisht i përgatitur,” ose nota 3. Vetëm në një kapitull, atë të Politikës së jashtme, të mbrojtjes dhe të sigurisë, vendi merrte notën 4, vlerësohej se gjendja e përgatitjes ishte “e mirë”. Në asnjë nga kapitujt Shqipëria nuk vlerësohej në gjendjen “e përparuar”, gjendja ku duhet të jetë para se të anëtarësohej. Situata nuk është e përmirësuar në mënyrë dramatike në vlerësimin e vitit 2024. Në njërin kapitull Shqipëria vijon të mbetet në “hapat e parë”, ky është vlerësimi për kapitullin 22, i cili trajton çështjen e Mbrojtjes së konsumatorit dhe të shëndetit. Në plot një dekadë mes vlerësimit të vitit 2015 dhe atij të vitit 2024, nuk ka bërë ndonjë përparim në këtë fushë, e cila normalisht që është shumë e rëndësishme edhe sikur mundësia për t’u integruar në Bashkimin Evropian të mos ekzistonte fare. Ky është kapitulli që ka të bëjë me mbrojtjen e konsumatorëve nga sjelljet abuzive të bizneseve me fuqi të ndjeshme në treg, nga kredidhënësit spekulantë, apo nga monopolet, qofshin këto publike, si energjia elektrike apo uji, qofshin private.
Në tetë kapituj të tjerë, vlerësimi më 2024 ishte “nivel i paktë përgatitjeje” ndërsa në dy kapituj të tjerë, nota ishte e ndërmjetme. Në terminologjinë zyrtare Shqipëria u vlerësua me notën “mes pasjes së një niveli të ulët përgatitjeje dhe pasjes së një niveli të mesëm”, pra, si të thuash, nota është 2.5. Në pesëmbëdhjetë kapituj, vlerësimi është “mesatar” ndërsa në pesë kapituj, nota sërish është e ndërmjetme. Termi zyrtar thotë: “mes nivelit mesatar dhe nivelit të mirë të përgatitjes”. Nëse integrimi do të ishte shkollë dhe do të zbatonte sistemin shkollor shqiptar të notave, kjo do të ishte nota 7 nga dhjetë të mundshme. Në vetëm një kapitull, Shqipëria vlerësohet me nivelin “mirë”, korrespondente me notën 8. Në asnjë fushë nuk ka nënta apo dhjeta, nota që nevojitet për t’u integruar. Në mënyrë kyçe, krahasimi mes viteve 2015 dhe 2024, tregon se në dymbëdhjetë kapituj, trembëdhjetë fusha të rëndësishme në të cilat Shqipëria normalisht duhet të bëjë hapa para çdo ditë e çdo muaj e çdo vit, sipas vlerësimit të Komisionit Evropian nuk ka pasur përparime. Vlerësimi në këto fusha në vitin 2024 është i njëjtë me atë që ka qenë në vitin 2015. Në tetëmbëdhjetë fusha të tjera, përmirësimi ka variuar nga gjysmë grade në dy gradë. Vetëm në dy kapituj, kapitulli i peshkimit dhe ai i Drejtësisë, lirive dhe sigurisë, vlerësimi është përmirësuar me dy shkallë. Te të dyja, Shqipëria ka kaluar nga shkalla e parë në shkallën e tretë ndërsa nuk duhet të harrojmë se synimi final duhet të jetë shkalla pesë.
Nëse vlerësimet vendosen në shkallë nga një në pesë, vlerësimi mesatar i vitit 2015 ishte 2.3 ndësa vlerësimi mesatar i vitit 2024 ishte 2.8. Përmirësimi, përgjatë një dekade, rezulton vetëm 0.45 pikë. Me këtë ritëm, në mënyrë që vlerësimi mesatar të arrijë në, fjala vjen, shkallën 4.5, do të nevojiten edhe së paku tre dekada.
Pushteti përballë integrimit
Arsyeja kryesore se pse plotësimi i kushteve të integrimit ecën kaq ngadalë duket se qëndron te konflikti mes pushtetit politik të kryeministrit dhe partisë së tij, pavarësisht se kush është kryeministri, dhe shtetit të së drejtës që kërkohet nga BE. Për shembull, BE kërkon që institucione të caktuara të jenë të pavarura. Radiotelevizioni publik është një nga institucionet që kërkohet të jetë i pavarur, profesional, i departitizuar. Ndryshe nga kjo, tashmë që prej dy dekadash, konkretisht që nga marrëveshja Nano-Berisha e vitit 2003, i kanë konceptuar institucionet jo si të pavarura por si të ndërvarura. PD dhe PS, dhe me raste, partitë më të vogla, kanë një sistem informal kuotash në të cilat, anëtarët e bordeve të institucioneve të pavarura i ndajnë mes tyre, me emërtime që, larg të qenit profesionalë dhe jopartiakë, janë në fakt përfaqësues të këtyre partive në këto institucione.
Hera e fundit kur të dy palët politike patën mundësinë të hidhnin themelet, për herë të parë në historinë e vendit, për një media publike profesionale dhe jopartiake, ishte vetëm pak javë më parë. Të dyja palët, përfshirë kryeministrin që flet për integrim brenda katër viteve, e humbën shansin pasi e mbushën bordin e RTSH-së me këshilltarë politikë, të cilët, me gjasa, do t’i shërbejnë partisë përkatëse dhe jo publikut, siç kanë bërë edhe më parë. Dhe së paku për kriterin e medias, problemet e së cilës përfshihen në kapitullin dhjetë, standardet e BE-së nuk do të mund të arrihen së paku për pesë vitet e ardhshme, për aq sa vazhdon mandati i këshilltarëve politikë të deleguar në bordin e transmetuesit publik.
Raste të tilla janë të shumta dhe vështirë se i shpëtojnë vëmendjes së ekspertëve të Brukselit, pavarësisht se zyrtarët e BE-së rregullisht përpiqen të mos kritikojnë, nga frika se kritikat mund të ushqejnë forcat radikale të vendeve anëtare kundër zgjerimit, si dhe për shkak se përmes përqasjes konstruktive, shpresojnë të ndihmojnë sa më shumë Shqipërinë që të përafrohet. Megjithatë, ka pasur dy fusha përgjatë dekadës së fundit, në të cilat, sipas vlerësimit, Shqipëria ka bërë hapa pas dhe në njërën prej tyre, prefecenca politike për të emërtuar njerëz të pëlqyer politikisht dhe jo profesionalisht ka shkaktuar rënien në vlerësim. Bëhet fjalë për kapitullin 8, Politika e konkurrencës, si dhe për kapitullin 9, Shërbimet financiare. Vlerësimi në vitin 2015 ishte se Shqipëria ka qenë “mesatarisht e përgatitur”. Vlerësimi në vitin 2024 është që Shqipëria gjendet në këtë fushë mes nivelit “pak i përgatitur” dhe “mesatarisht i përgatitur”. Komenti përkatës në raportin e progresit, me përqasjen e zakonshme pozitive të BE-së, tregon se çfarë duhet bërë për progres. Raporti thotë se rekomandimet e vitit të mëparshëm “janë zbatuar pjesërisht” dhe se Shqipëria duhet “të sigurojë pavarësinë operative të Komisionit të Konkurrencës” si dhe të rrisë “në mënyrë domethënse” kapacitetet e sekretariatit.
Në një kapitull tjetër të rëndësishëm, Prokurimet Publike, Shqipëria merr notën mesatare. Por BE kërkon që, në mënyrë që Shqipëria të bëhet gati për anëtarësim, duhet që të mos shkelë rregullat e BE-së me mjetet e parapëlqyera të qeverisë aktuale për të dhënë kontrata publike, atë të koncesioneve pa garë. Vlerësimi negativ nga Brukseli nuk e ka ndaluar qeverinë që të japë kontrata qindramilionë euroshe me prokurime të drejtpërdrejta, siç është rasti i kontratës për “smart cities”, ndërkohë që nga ana tjetër pretendon se “Shqipëria është lider për prokurimet publike”.
Rasti më flagrant i moskokëçarjes për integrimin me gjasa është një kërkesë e kahhershme e BE-së për të dekriminalizuar shpifjen dhe fyerjen. Në çdo raport përgjatë dekadës së fundit, kjo kërkesë përsëritet. Kërkesa vjen jo vetëm nga Brukseli, por edhe nga raportet e OSBE-ODIHR për zgjedhjet. Shfuqizimi i dy neneve të Kodit Penal nuk është ndonjë punë e komplikuar teknikisht, mjafton që qeveria ose një nga 140 deputetët ta propozojë në parlament dhe që 84 deputetë ta votojnë. Nëse bëhet, Shqipëria merr një pikë shtesë në rrugën e integrimit ndërsa në Shqipëri nuk ndryshon ndonjë gjë e madhe për shkak se proceset gjyqësore civile për shpifje dhe fyerje duket se janë më të preferuara sot se sa proceset penale, në të cilat kallëzuesi mund të marrë dënim penal me gjobë për shkelësin, por jo dëmshpërblim për dëmin e pësuar. Dhe megjithatë kjo nuk bëhet, duke demonstruar interesin jashtëzakonisht të paktë të qeverisë për të punuar konkretisht për integrimin dhe për të mbështetur me vepra ato që i thonë shpesh me fjalë. -
Von der Leyen: BE, e gatshme për hakmarrje ndaj tarifave amerikane!
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen i tha Parlamentit Evropian të martën se Bashkimi Evropian i ka të gjitha instrumentet në tryezë për t’iu përgjigjur tarifave të SHBA nëse është e nevojshme, pasi bota pret shpalljen e masave të reja tregtare nga administrata e Presidentit të SHBA Donald Trump.
“Evropa nuk e filloi këtë konfrontim. Ne mendojmë se është e gabuar. Ne kemi gjithçka që na nevojitet për të mbrojtur popullin tonë dhe prosperitetin tonë. Ne kemi tregun më të madh të vetëm në botë. Ne kemi forcën për të negociuar. Ne kemi fuqinë për t’iu përgjigjur tarifave amerikane”, tha Von der Leyen në Strasburg.
“Ne nuk duam domosdoshmërisht të marrim kundërmasa, por nëse është e nevojshme, ne kemi një plan të fortë dhe do ta zbatojmë atë”, tha Von der Leyen në një diskutim me eurodeputetët mbi konkluzionet e samitit të fundit të BE-së.
Trump kërcënoi me tarifa më të larta Bashkimin Evropian dhe Kanadanë disa ditë më parë nëse ata do të punojnë së bashku për të “shkaktuar dëm ekonomik për Shtetet e Bashkuara”. /tesheshi.com/
-
Çfarë do të ndodhë me të djathtën ekstreme të Francës?
Politikania franceze e të djathtës ekstreme, Marine Le Pen është shpallur fajtore për përvetësim të fondeve të Parlamentit Evropian për një periudhë 12-vjeçare.
Përmes një vendimi që ka shkundur politikën franceze dhe atë evropiane, gjykata në Paris ka thënë se ajo nuk mund të garojë për asnjë pozitë politike publike – që nënkupton se ajo duket që do të jetë jashtë garës për zgjedhjet presidenciale, të cilat duhet të mbahen më së largu në pranverën e vitit 2027.
Ajo është larguar nga seanca gjyqësore pa bërë asnjë koment. Ndonëse mund të apelojë vendimin – çdo hap mund të marrë vite – ka shumë mundësi që ky do të jetë fundi i karrierës së saj politike.
Le Pen, e cila ka garuar kundër presidentit aktual, Emmanuel Macron më 2017 dhe 2022, konsiderohej figura favorite për t’u bërë gruaja e parë presidente e Francës.
Më 2022, ajo pati fituar 41.5 për qind të votave në rundin e dytë, duke shënuar rezultatin më të mirë të një kandidati të së djathtës ekstreme në garën presidenciale të Francës.
Meqë Macronit i ndalohet të garojë për një mandat të tretë, Le Pen konsiderohej figura më e njohur për zgjedhjet e ardhshme, dhe sondazhet e hershme sinjalizonin që ajo do të mposhtte kandidatët tjerë nga e majta dhe e djathta.
Zbardhja e fytyrës së Frontit Kombëtar
Le Pen është ngjitur në krye të Frontit Kombëtar më 2011 dhe e ka ribrenduar partinë në Tubimi Kombëtar, si dhe ka tentuar të zbardhë fytyrën e partisë duke e distancuar atë dhe veten nga disa deklarata raciste dhe antisemitike të babait të saj Jean-Marie Le Pen në të kaluarën.
Ajo vazhdon të ketë qasje shumë kritike ndaj imigrimit dhe Islamit dhe dëshiron të nxjerrë Francën prej Komandës së integruar ushtarake të NATO-s.
Megjithatë, ajo është tërhequr nga deklaratat paraprake për të larguar vendin nga Bashkimi Evropian dhe Eurozona.
Partisë së saj i është garantuar një kredi e përfolur shumë nga një bankë ruse, më 2014, dhe ndonëse ka qenë mbështetëse e Moskës në të kaluarën dhe i ka kritikuar sanksionet e BE-së kundër Kremlinit, ajo e ka mbështetur Francën në vendimin për t’i pranuar refugjatët ukrainas.
Pas vendimit të 31 marsit, Kremlini ka thënë se i vjen keq për “shkeljen e normave demokratike”.
Zyrtarët evropianë, duke folur në kushte anonimiteti, kanë shpresuar se ajo do të ecte përpara në marrjen e ndonjë detyre, ndoshta duke ndjekur hapat e kryeministres italiane të së djathtës, Giorgia Meloni, e cila përshkruhet në Bruksel si kompetente dhe bashkëpunuese.
Megjithatë, ata kanë folur me doza kujdesi, duke thënë se Tubimi Kombëtar e ka pozicionuar veten gjithnjë nga ekstremi i djathtë dhe që partia është themeluese kryesore e partisë Patriotët e Evropës, bashkë me partinë hungareze në pushtet, Fidesz, lideri i së cilës, Viktor Orban, ka shprehur menjëherë mbështetje për Le Penin.
Ajo që nuk dihet tani është se çfarë do të ndodhë me partinë e saj.
Tetë ish-anëtarë të Parlamentit Evropian, pjesëtarë të Tubimit Kombëtar, janë dënuar bashkë me Le Penin për shfrytëzim të fondeve në vlerë të miliona eurove të Parlamentit Evropian për të paguar stafin në Francë në periudhën 2004-2016, duke ngritur pikëpyetje nëse lëvizja mund t’i mbijetojë kësaj goditjeje.
Çfarë do të ndodhë me të djathtën ekstreme të Francës?
Jordan Bardella – i cili është emëruar lideri zyrtar i Tubimit Kombëtar më 2021 dhe është konsideruar pasardhësi i Le Penit – vazhdon të mbetet i panjollosur nga skandali, të paktën drejtpërdrejt.
Por, a mundet Bardella të ketë të njëjtën fuqi tërheqëse sikurse Le Peni? Duke qenë vetëm 29 vjeçar, ai konsiderohet shumë i ri dhe pa ndonjë përvojë.
Ndonëse Tubimi Kombëtar ka arritur të dalë i pari në zgjedhjet e Parlamentit Evropian në qershorin e vitit të kaluar, dështimi i partisë për të përsëritur atë sukses në zgjedhjet parlamentare të mbajtura po atë verë, pati ngritur dilema lidhur me qëndrueshmërinë.
Mbetet të shihet se si do të përgjigjet elektorati ndaj vendimit.
Shumë politikanë janë tronditur nga kritikat e bëra prej nënpresidentit amerikan JD Vance më herët gjatë vitit për anulimin e rezultatit të rundit të parë të zgjedhjeve presidenciale të Rumanisë, pas dyshimeve për ndërhyrje ruse në emër të kandidatit të pavarur, Calin Georgescu, i cili pati befasuar të gjithë kur ka dalë i pari.
“Ne mund të presim goditje të ngjashme edhe këtë herë, pasi shumë pjesëtarë nga e djathta populiste do ta quajnë këtë ‘aferë ligjore’ kundër politikanëve që nuk konsiderohen të zakonshëm, dhe Marine Le Pen sapo është bërë kthyer në ‘kauzën e tyre të famshme’, e cila mund t’i shtyjë ata të fitojnë edhe më shumë popullaritet”./REL
-
Të gjuash me gur Evropën që të dëgjojë “sherifi”
Nga Skënder Minxhozi/
Kjo fushatë elektorale ka prodhuar një zgjatim toksik të qëndrimeve që pasuan zgjedhjet e fundit amerikane nëntorin e shkuar. Opozita kryesore e udhëhequr nga Berisha i ka përtypur keq dhe me kundërshti deklaratat pozitive të Brukselit në lidhje me negociatat e anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Një ditë më parë kreu i opozitës deklaroi se Bashkimi Evropian aprovoi me heshtje krijimin e narkodiktaturës në Shqipëri. Është hera e parë që Berisha shprehet açik dhe kaq ashpër ndaj BE dhe kjo vjen vetëm pak orë pasi komisionerja e zgjerimit Marta Kos u shpreh se negociatat e BE me Tiranën do të mbyllen brenda vitit 2027. Një afat i pashpresuar për ne dhe një surprizë e mirëfilltë në planet e Unionit për zgjerim.
Në anën tjetër kryeministri Edi Rama e ka bërë pasaportën evropiane objektin bazë të fushatës së tij elektorale. Rama duket se e ka përzgjedhur integrimin si kalin e betejës për zgjedhjet e 11 majit, në një mjedis i cili prej dekadash ka konsumuar shumë retorikë evropiane, por që realisht ka qenë i bllokuar në një proces milimetrik avancimi drejt Brukselit.
Shqipëria ndodhet aktualisht në një korsi më të avancuar se vendet e Ballkanit Perëndimor, çka konsiderohej thjesht utopike vetëm një apo dy vite më parë! Ndryshimi i situatës gjeopolitike në Evropë dhe disa zhvillime pozitive në Shqipëri, si fillimi i hetimeve ndaj zyrtarëve të lartë apo edhe hapja e vendit dhe roli i tij stabilizues në Ballkan, kanë bërë që vendet anëtare të premtojnë qilimin e kuq drejt derës së anëtarësimit për shqiptarët në një të ardhme jo të largët. E cila sipas Ramës tashmë ka edhe një datë: brenda vitit 2030!
Kësisoj vendi ynë mund ta gjejë veten në pozitën surreale të anëtarësimit në Union për arsye kryesisht gjeopolitike që lidhen me luftën në Ukrainë dhe të stabilitetit rajonal ku Tirana ka qenë një aktor kyç.
Hymë në NATO në vitin 2009 pa ushtri, mund të hyjmë në Bashkimin Evropian edhe pa pasur një ekonomi dhe shtet ligjor të krahasueshëm me 27 vendet anëtare. Kjo është alkimia e çuditshme me të cilën po përballemi këto kohë në raport me evropianët dhe të cilën Edi Rama duket se kërkon ta kapë në ajër për të shkuar drejt një fitoreje të katërt rresht në zgjedhjet parlamentare.
Opozita, nga ana e saj e përjeton këtë proces në mes të fushatës, ashtu siç e ka përjetuar çdo opozitë shqiptare në kushte identike: si një kërcënim për shanset e saj të fitores në zgjedhje. Berisha e ndjen veten të tërhequr pa dashje në një subjekt i cili po imponohet me insistim nga Rama, duke anashkaluar debatin për korrupsionin dhe keqqeverisjen. Dhe në kushtet kur në media mungon tradicionalisht përballja dhe debati i drejtpërdrejtë i palëve, kjo lojë ping-pongu në distancë përcaktohet nga fuqia e secilës palë për të udhëhequr axhendën elektorale në shtyp dhe rrjetet sociale.
Rama ka kapur saktë në këtë fushatë atë që është lajmi më i rëndësishëm për shqiptarët. Dhe që konsiston në kthimin e procesit të integrimit evropian për dekada të tëra nga retorikë e propogandë gjysëm boshe, në një avancim konkret dhe të prekshëm që ofron më në fund një perspektivë të identifikueshme kohore hyrjeje në Bashkimin Evropian. Cilido politikan e shtetar që do të hynte në këto kushte në një fushatë elektorale, do të vepronte njëlloj si kryeministri shqiptar, aq më tepër që kjo përbën karrotën në një situatë ku shkopi përfaqësohet nga hetimet e shumta për drejtuesit politikë pranë tij.
Përtej fushatës zgjedhore, tema e integrimit po nis të tregojë një anë tjetër të saj: atë të detyrimeve dhe standarteve. Nëse 14 vjet më parë kur u liberalizuan vizat, ne e konceptonim Evropën më shumë si një hapësirë ku mund të shkoje pa mbajtur radhë të rruga e ambasadave, sot po ndeshemi gradualisht me detyrimet që rrjedhin nga afrimi me tregun dhe institucionet evropiane. Fermerët duhet të ofrojnë fruta e perime më cilësore, fasonët dhe prodhuesit e tjerë të industrive ushqimore apo edhe shërbimeve duhet të ngrenë standartin e punës dhe të produkteve finale. Shteti duhet të rishohë ligjet dhe aktet e tjera mbi të cilat funksionon, infrastrukturat, biznesin e vogël dhe të madh, arsimin dhe fushat e tjera të aktivitetit njerëzor të cilat tashmë po fillojnë të përballen me Europën e tabelave dhe rregulloreve.
Nëse e konsiderojmë në këtë prizëm, debati elektoral në lidhje me një pasaportë për momentin të ndërtuar grafikisht në kompjuter, duhet të fillojë të zgjerohet dhe të okupojë të gjithë hapësirën politike në vend. Integrimi po afrohet gradualisht si sfida më e vështirë e shtetndërtimit në historinë tonë të vjetër dhe të re, kurse politikanët e Tiranës shohin vetëm deri në 11 maj dhe sherrosen për një karton me yjet e Evropës mbi të.
Kompleksi i Berishës në lidhje me fushatën e Ramës me pasaportën evropiane nuk ka të bëjë vetëm me garën e majit. Ai ka të bëjë me faktin se ish-kryeministri vijon ta shohë veten jashtë çdo formati bashkëpunimi dhe komunikimi me perëndimorët. Amerika s’po i heq statusin non grata, Britania e Madhe gjithashtu, kurse evropianët mbajnë një komunikim të ngushtë dhe partneritet të plotë me Edi Ramën. Ky është halli real i Berishës në lidhje me BE, të cilin nuk e mbush dot as Doris Spak as disa ambasadorë periferikë në Tiranë të cilët e ftojnë dhe e begenisin. Madje-madje këtë hall nuk e kompensojnë dot as sherifët e Uashingtonit që nuk po duken apo rrufetë mbi Ramën nga Donald Trump që nuk po shfaqen askund në horizont.
Zgjedhjet do të vijnë e do të ikin. Ai që do mbetet është procesi i afrimit me BE, më seriozi e afatgjati për ne si shtet, megjithë efektet thellësisht transformuese që pritet të sjellë. Loja e vogël e zgjedhjeve do duket edhe një herë meskine dhe kalimtare, sepse qysh në krye të herës, në vitin e largët 1991 destinacioni ka qenë Evropa, jo kuajt e kësaj apo asaj gare elektorale. Në këtë pikë Berisha e ka të humbur sherrin me evropianët, ashtu siç e pati dhe e ka ende të humbur me amerikanët dhe britanikët.