Deklarata e fundit e Komisioneres së Zgjerimit të Bashkimit Europian, Marta Kos ka shkaktuar debat të madh politik, duke vënë në pikëpyetje koherencën dhe qëndrimin e Brukselit ndaj Tiranës zyrtare.
E ftuar në një emision televiziv, Ilda Zhulali, eksperte e Çështjeve Ndërkombëtare, shprehet se një deklaratë e tillë e cila legjitimon zgjedhjet e fundit në vend, bie ndesh me gjetjet alarmante të vetë misionit vëzhgues të Parlamentit Europian dhe raporteve të tjera ndërkombëtare.
Duke e konsideruar këtë një sfidë të drejtpërdrejtë jo vetëm ndaj opozitës, por ndaj vetë institucioneve të BE-së, Zhulali sqaroi edhe Notën Verbale që Partia Demokratike i është drejtuar presidentes së Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, dhe Parlamentit Europian.
Ky hap diplomatik, sipas Zhulalit, synon të vërë në dukje se deklarata e komisioneres minon besueshmërinë e institucioneve europiane dhe punën e tyre vëzhguese në terren, duke krijuar një precedent të rrezikshëm, ku zëri politik i një zyrtari bie ndesh me faktet e dokumentuara nga ekspertët.
Ndërsa një deklaratë zyrtare duket se ofron mbështetje për qeverinë, për Zhulalin, raportet institucionale dhe tendencat më të gjera politike brenda BE-së dhe partnerëve të saj, tregojnë shqetësime serioze dhe në rritje për gjendjen e demokracisë dhe sundimit të ligjit, duke sugjeruar se narrativat për një “narkoshtet” po fitojnë gjithnjë e më shumë terren në arenën ndërkombëtare.
Po mendoj që janë pjekur të gjitha rrethanat edhe kushtet që edhe ka dhe një vetë-dijësim dhe më të lartë të Partisë Demokratike që t’i trajtojë gjërat pak më ndryshe. Unë kam patur dhe një intervistë më herët, përpara dy ditësh, në syri dhe kam thënë që duhet parë këtë deklaratën e Marta Kos thjesht si një sfidë ndaj Partisë Demokratike, se ne i kemi parë gjërat ë edhe për shkak të zhvillimeve në Shqipëri, shumë ngushtë. Pra, të lidhura vetëm me opozitën. Sepse kjo deklaratë e Marta Kos nuk ishte thjesht sfidë ndaj opozitës, ndaj PD-së apo atyre që votuan vetëm në opozitën. Ishte sfidë e drejtpërdrejtë e vetë institucioneve të Bashkimit Europian. Duke nisur me Parlamentin Europian, i cili dërgoi një mision me vëzhgues në Shqipëri, të cilin e kryesonte Michael Gahler. Po. Ai ka patur dhe deklaratë pasi mbaroi ë misioni në Shqipëri, ka ndjekur këtë gjetjet e këtij misioni edhe me një seancë të posaçme të Komisionit të Jashtëm të Parlamentit Europian në Bruksel, ku është diskutuar gjerësisht atje, por në të njëjtën kohë ky delegacion ka qenë në një farë mënyre Sonila bashkëshkrues i raportit përfundimtar të OSBE-ODIHR.
Sepse ky raport shkruhet nga ata që i vëzhgojnë zgjedhjet. Dhe Parlamenti Europian është bashkëautor i këtij raporti. Pra, Marta Kos sfidon jo vetëm Parlamentin Europian, që është institucioni që i ka dhënë asaj votëbesimin. Pra, ajo varet nga Parlamenti Europian, por ka sfiduar dhe OSBE-ODIHR-in. Dhe nuk e ka tagrin për ta bërë këtë gjë. Prandaj edhe Partia Demokratike ka marrë vendimin e duhur për ta përcjellë me një notë verbale këtë shqetësim dhe për të thënë dhe një gjë tjetër, që duke folur me qëndrime diametralisht të kundërta, ë, në sytë e shqiptarëve ë, ka një, bëhet një dëm shumë i madh që minon të gjithë besimin që qytetarët kanë tek procesi i integrimit, por veçanërisht tek institucionet europiane, sepse me të drejtë, një shqiptar pyet, ore kush e përfaqëson BE-në? E përfaqëson Marta Kos?
Me atë deklaratë. E përfaqëson Parlamenti Europian me misionin që solli këtu dhe vëzhgoi zgjedhjet, me deklaratën që ai bëri që tha në Shqipëri duhet të kemi shumë kujdes, sepse jo vetëm që ishte një fushë loje e pabarabartë, pra nuk ishte një terren të barabartë për garuesit. Jo vetëm zgjedhjet u zhvilluan në kushtet e partisë shtet, por ai foli dhe për ndikimin e krimit të organizuar dhe narkotrafikut në zgjedhje. Jo, kjo është përgjigja e vetë e Marta Kos dhe unë jam e bindur që kjo deklaratë do të ndiqet më tej dhe me këtë notë verbale që ka bërë Partia Demokratike, kjo do të shkojë në Parlamentin Europian. Kjo është, kjo ndjek rrugën zyrtare. Ne i jemi drejtuar zyrtarisht Komisionit Europian, Ursula von der Leyen si presidente e këtij komisioni dhe Parlamentit Europian, që thashë është institucioni që ka votëbesuar Marta Kos si komisionere.
Dhe aty bëhen seanca të herëpashershme për të mbajtur përgjegjës komisionerët dhe jo vetëm për punën që ato bëjnë dhe mbulojnë. Për shembull, nëse e mban mend, çdo vit përpara se të publikohet raporti vjetor për vendet e rajonit, komisionerja shkon dhe jep llogari në Parlamentin Europian dhe pasqyron aty gjetjet e veta, pastaj ka një seancë ndoshta dhe me debate për ato gjetje nëse bie dakord apo jo. Dhe Parlamenti Europian bën rekomandimet e veta dhe e ndjek çështjen më tej. Mirëpo thashë, ne kemi arritur në pikën që këto lloj deklaratash bëjnë një dëm shumë të madh dhe i bëjnë dëm vetë Bashkimit Europian dhe procesit të anëtarësimit. E para. E dyta, në sjelljen e komisioneres Kos ka një dyshim shumë të madh në deklaratat që ajo ka bërë për Edi Ramën ose në ndihmë të Edi Ramës dhe legjitimimit të pushtetit të tij dhe në ndihmë të Aleksandër Vuçiç dhe legjitimimit të pushtetit të tij, ndryshe nga sa ka bërë me të gjitha vendet e tjera të rajonit. Dhe veçanërisht këto ndërhyrje i ka bërë në kulme krizash politike.
Deklarata të ngjashme Marta Kosi ka bërë në Serbi, në kulmin e krizës politike në Serbi, kur plasën protestat. Dhe pati një reagim shumë të fortë. Jo vetëm nga qytetarë serbë, nga shoqëria civile atje, por dhe nga vende anëtare të Bashkimit Europian dhe eurodeputetë. Dhe në të njëjtën, e njëjta gjë ndodhi dhe këtu pra. Në ditën që kishte një ngjarje shumë të rëndë politike si vendimi për t’u pezulluar zëvendëskryeministrja dhe ministrja e infrastrukturës Balluku për korrupsion, zonja Kos vjen dhe bën këtë deklaratë si për të larë dhe për t’i dhënë legjitimitet. Tani unë dua të them dhe dy elemente të tjera pse qëndron në kontrast të fortë me çfarë po ndodh dhe prandaj duhet ndjekur me shumë seriozitet ë deri në fund kjo deklaratë e Marta Kos. Ë, përpara disa ditësh u mbajt samiti në Brazil i CDI-së. Po. Sekretarja e Përgjithshme e EPP-ve ka bërë një deklaratë me një përmbledhje të vendimeve kryesore të këtij samiti dhe një nga katër pikat kyçe të këtij samiti ishte Shqipëria. E para ishte Ukraina, e dyta ishte narkoshteti që ka krijuar Maduro në Venezuelë dhe e treta ishte Shqipëria. Po çfarë flitej? Po çfarë flitej për Shqipërinë? Aty thuhej që ë vetë sekretarja e përgjithshme thoshte që ne do të kërkojmë që Shqipërisë t’i kushtëzohet procesi i anëtarësimit në BE për shkak se ka një, ka marrë tatëpjetën demokracia atje, për shkak të narkotrafikut në Shqipëri, për shkak të lidhjeve të krimit të organizuar me qeverinë dhe një sërë elementësh të tjerë që do të pasqyrohen dhe në një rezolutë të veçantë. Pra, flet me një gjuhë krejt tjetër, nuk flet për zgjedhje të lira dhe të ndershme, apo për një demokraci funksionale.
Përkundrazi, thotë krejt të kundërtën. Çfarë kemi tjetër? Vetëm përpara dy ditësh Altin Dumani ishte në Bruksel, në një takim që ndodh për herë të parë, ku janë mbledhur përfaqësues të agjencive ligjz-batuese të Amerikës Latine, të Ballkanit Perëndimor dhe të Bashkimit Europian. Pse? Për shkak të problemeve me drogën. Pra kjo është ngritur, është… Ka marrë ato përmasa që deri dje ne na thoshin që ç’është ky ekzagjerim, pse flisni ju për narkoshtet, ç’është ky turp, si e dëmtoni ju imazhin e Shqipërisë. Ne tani kemi nga të gjitha anët, ë Edi Rama është i rrethuar, me ë të me këtë të vërtetë që ai ka ndërtuar një narkoshtet, por tashmë narkoshteti i tij ka marrë tatëpjetën. Kështu që ky cikël po mbyllet dhe pavarësisht se ai përpiqet të gjejë shpëtim tek deklarata si ajo e zonjës Kos, ë në fakt ka një tjetër ndjekje politike, qoftë nga Bashkimi Europian, qoftë nga agjencitë ligjzbatuese, qoftë nga ajo që vjen përtej Atlantikut, siç e kemi thënë që ka qenë dhe motori kryesor i ndryshimit të kësaj qasjeje.
