Tag: europian

Hetimi i Federica Mogherinit, ish-përfaqësuese e Lartë e BE-së për Politikën e Jashtme dhe Sigurinë dhe nënkryetare e Komisionit Europian, bie veçanërisht në sy në Shqipëri, ku ajo për vite me radhë është parë shumë e afërt me kryeministrin Edi Rama dhe qeverinë socialiste. Mogherini ishte drejtuese e tre kampuseve të Kolegjit të Evropës, atij të Bryzhit, Natolin në Poloni dhe të Tiranës në Shqipëri. Hapja e kampusit të Kolegjit të Europës në Tiranë u paraqit në publik si një “ngjarje historike”. Ky projekt ka qenë i inicuar dhe i shtyrë fuqimisht nga vetë Edi Rama dhe kabineti i tij, me prektestin si pjesë e vizionit për ndërkombëtarizimin e arsimit shqiptar. Një vit para hapjes zyrtare, gjatë Samitit BE–Ballkani Perëndimor të zhvilluar në Tiranë në dhjetor 2022, Rama propozoi zyrtarisht sjelljen e kampusit të Kolegjit të Europës në Shqipëri.
Por dokumentet tregojnë një tjetër histori që është kaluar në heshtje dhe pa transparencë. 22 milionë euro të riorientuara, truall publik i ridestinuar dhe një godinë shtetërore e dhënë pa qira, të gjitha të akorduara me vendime politike të qeverisë Rama dhe të Bashkisë së Tiranës. Kolegji i Europës, një fondacion belg me status jofitimprurës, mori mbështetje totale financiare e pronësore, ndërkohë që qytetarët shqiptarë paguan faturën. Procesi u justifikua nga qeveria si projekt arsimor europian, por dokumentet tregojnë se vendimmarrja u krye pa transparencë të plotë, me devijim fondesh publike dhe me transaksione të cilat kundërshtojnë prioritetet e deklaruara për arsimin shqiptar.
Ridestinimi i trojeve në Qytetin Studenti
Kampusit të Kolegjit iu caktua një hapësirë shumë e vlefshme në Qytetin Studenti, zonë e planifikuar që prej vitit 2019 për kampusin e ri të Universitetit të Tiranës. Ky projekt u “zhduk” dhe u zëvendësua nga Kolegji i Europës, sipas vendimeve të Bashkisë dhe Qeverisë. Në janar 2024, Këshilli Bashkiak Tiranë ndryshoi masterplanin dhe i hapi rrugë legalisht projektit, duke e futur në planet zhvillimore të zonës. Dokumentet tregojnë se Këshilli Bashkiak vendosi të japë pa asnjë qira godinën nr.3 në Qytetin Studenti (konvikt i rehabilituar), për përdorim të menjëhershëm nga Kolegji. Kjo godinë u kthye në ambient mësimdhënieje, zyrë administrative, konvikt për 31 studentët e parë. Kërkesa e Kolegjit për strehim të menjëhershëm u plotësua plotësisht në kurriz të Universitetit të Tiranës, që e ka në administrim Qytetin Studenti.
Si u riorientuan 22 milionë euro nga paratë e shqiptarëve
Dokumenti tregon se qeveria Rama miratoi rialokimin e 17 milionë eurove: fondet ishin parashikuar për kampusin e Universitetit të Tiranës; u devijuan për ndërtimin e kampusit të Kolegjit të Europës; procesi u krye me vendim të Këshillit të Ministrave të marsit 2024. Fondi Shqiptar i Zhvillimit u ngarkua të menaxhonte projektin, pavarësisht se nuk është institucion arsimor. Sipas të dhënave të dokumentit, Bashkia Tiranë kishte shpenzuar më herët rreth 5 milionë euro për projektimin urbanistik dhe arkitektonik për kampusin universitar (projekt që më pas u braktis dhe iu transferua Kolegjit). Kjo e çon totalin e fondeve të devijuara nga taksapaguesit shqiptarë në rreth 22 milionë euro.
Lehtësira fiskale dhe privilegje të veçanta
Sipas dokumenteve, Kolegji i Europës në Tiranë gëzon përjashtim nga taksa vendore e qendrore,privilegje doganore për pajisjet, përjashtim nga tatimi mbi të ardhurat personale për stafin e huaj.Kjo e kthen projektin në një nga ndërhyrjet më të mëdha të shtetit për një institucion privat ndërkombëtar në Shqipëri. Kolegji i Europës nuk është institucion i BE-së, por një fondacion privat jofitimprurës, i regjistruar në Belgjikë. Nuk ka aksionerë. Bordi i administrimit drejtohet nga Herman Van Rompuy. Kampusi i Tiranës nuk ka entitet ligjor shqiptar, është thjesht një degë e fondacionit belg. Pra, fondet publike shqiptare dhe trualli publik shkojnë në funksion të një enti të huaj privat, jo të një institucioni shtetëror europian.
Përfaqësimi i Shqipërisë në bord dhe angazhimi shumëvjeçar financiar
Shqipëria mori një vend në bord përmes marrëveshjes së vitit 2023, por vendi i saj është simbolik, pasi vendimmarrja strategjike kontrollohet nga: Federica Mogherini, bordi belg,përfaqësues të qeverive europiane. Dokumenti saktëson që Shqipëria është e detyruar të paguajë:5 bursa në vit për studentët shqiptarë. Bashkia Tiranë shtoi 3 bursa të tjera për vitin e parë.Ndërkohë BE jep 15 bursa për gjithë rajonin (jo vetëm Shqipërinë). Marrëveshja është 10-vjeçare, me rinovim automatik. Shteti shqiptar merr përsipër: financimin e kampusit, bursat,mirëmbajtjen e ambientit të përkohshëm “Liria”, infrastrukturën rrethuese.
Lidhjet me Soros
Gjithashtu te Kolegji Europian fijet i ka shtrirë dhe rrjeti ndërkombëtar i Fondacionit OpenSociety (OSF), i themeluar nga George Soros. Edhe pse Soros nuk ka financuar asnjë aspekt të ngritjes së kampusit të Kolegjit të Europës në Tiranë, faktet tregojnë një histori bashkëpunimi që shtrihet në një dekadë të tërë, duke përfshirë programe të përbashkëta trajnimi, projekte akademike, rrjete universitare të përbashkëta dhe aktivitete të organizuara në nivel europian. Nëpërmjet fakteve të dokumentuara, bëhet e qartë se të dy institucionet operojnë prej vitesh brenda të njëjtit ekosistem akademik dhe politik, duke ndarë platforma, ekspertë, iniciativa dhe institucione partnere. Open Society e Soros, të njohura globalisht për angazhimin e tyre në arsimin e lartë, demokraci dhe transparencë qeverisëse, kanë zhvilluar në Shqipëri programe të cilat janë mbështetur edhe nga ekspertiza e Kolegjit Europian, ndërsa në nivel kontinental Sorosdhe Kolegji shfaqen si bashkëpjesëmarrës në rrjete të rëndësishme të politikëbërjes dhe administrimit europian.