Aktualisht kalimi në aksin Delvinë – Kardhiq, pranë tunelit të Skërficës, paraqet rrezik ekstrem.
Rruga është mbuluar nga gurë dhe dhera si pasojë e reshjeve intensive dhe përmbytjeve të orëve të fundit. Prurjet e mëdha të ujit kanë shkaktuar rrëshqitje masive, duke e bërë qarkullimin pothuajse të pamundur dhe shumë të rrezikshëm.
Autoritetet po punojnë për pastrimin e rrugës, por situata mbetet kritike.
Top Channel
Udhëtarëve në përgjithësi u këshillohet të marrin sigurim sa më shpejt të jetë e mundur, dhe ka një arsye të mirë për ta bërë këtë kur bëhet fjalë për mot ekstrem.
Kur uragani Melissa përshkoi Karaibet javën e kaluar, mijëra udhëtarë i gjetën planet e tyre të zhytura në pasiguri.
Mes fluturimeve të anuluara dhe udhëtimeve me anije me itinerar të ndryshuar, shumë pushues do t’i kishin drejtuar sytë te sigurimi i udhëtimit për mbështetje dhe kompensim.
Por kur bëhet fjalë për mot ekstrem, ka disa kërkesa që diktojnë nëse mund të kërkoni dëmshpërblim apo jo.
Ja çfarë duhet të dinë udhëtarët se kur duhet të marrin një polisë sigurimi dhe cilën duhet të zgjedhin në mënyrë që të mbrohen kur përballen me ndërprerje nga ngjarjet e motit.
Sigurimi i udhëtimit është i vlefshëm vetëm nëse merret përpara se të emërtohet një uragan.
Udhëtarëve në përgjithësi u këshillohet të marrin sigurim sa më shpejt të jetë e mundur, dhe ka një arsye të mirë për ta bërë këtë kur bëhet fjalë për mot ekstrem.
Kjo ndodh sepse mbulimi do të zbatohet vetëm nëse polica blihet përpara se ngjarja e motit të emërtohet ose të bëhet e ditur, shpjegon Lauren McCormick, menaxhere e marrëdhënieve me publikun në faqen e krahasimit të sigurimeve të udhëtimit Squaremouth .
Për uraganet, polica duhet të blihet përpara se të emërtohet stuhia. Për fatkeqësitë e tjera, ngjarja duhet të jetë e paparashikuar ose të mos jetë njoftuar publikisht përpara se të blini sigurimin tuaj.
‘Moti i keq’ nuk mjafton për të garantuar mbulim
Sa i përket llojit të ndërprerjes, stuhitë e vogla ose “moti i keq” nuk janë të mjaftueshme, thotë McCormick. Mbulimi vlen vetëm nëse kushtet e pengojnë drejtpërdrejt udhëtimin tuaj.
Ky mund të jetë një evakuim i detyrueshëm ose paralajmërim për uragan, një situatë ku destinacioni ose akomodimi juaj bëhet i pabanueshëm ose i paarritshëm, ose një ngjarje që shkakton një vonesë të konsiderueshme në shërbimet e udhëtimit (24-48 orë).
Nëse është ky rasti, polica juaj normalisht do të mbulojë shpenzimet e anuluara të parapaguara, si fluturimet dhe akomodimi.
Një pjesë e mbulimit mund të zgjatet gjithashtu për t’ju rimbursuar për kostot e ushqimit dhe akomodimit gjatë pritjes për transportin e vonuar ose zëvendësues dhe për ndërprerjet e humbura.
Disa politika përfshijnë gjithashtu evakuim jo-mjekësor për të transportuar udhëtarët nga rreziku në një vend të sig
Ky përfitim është hartuar për t’ju mbajtur të sigurt në rast të një emergjence të paparashikuar jo-mjekësore, siç është një fatkeqësi natyrore, trazira civile ose trazira politike, shpjegon McCormick.
Udhëtarët duhet të kontrollojnë politikën e tyre për të parë nëse përfshihet evakuimi jo-mjekësor dhe cilat situata mbulon ai.
Si të siguroheni që jeni të mbuluar nëse moti ekstrem ndikon në udhëtimin tuaj
Përveç marrjes së sigurimit herët, McCormick këshillon udhëtarët që ta lexojnë me kujdes formulimin e dokumentit të polisës së tyre për të ditur se çfarë përfitimesh përfshihen në rast uragani dhe moti dhe fatkeqësish natyrore.
Për fleksibilitet maksimal, pushuesit mund të zgjedhin një politikë ‘Anulo për Çdo Arsye’ (CFAR), që do të thotë se ata kanë të drejtë për kompensim edhe kur zgjedhin të mos vazhdojnë me një udhëtim që nuk është ndikuar mjaftueshëm nga moti për të aktivizuar mbulimin standard.
Gjatë vetë udhëtimit, udhëtarët duhet të mbajnë të gjithë dokumentacionin që i referohet ndikimit të një ngjarjeje meteorologjike në planet e udhëtimit, siç janë urdhrat e evakuimit, paralajmërimet zyrtare dhe provat e humbjes.
Policat kushtojnë më shumë gjatë stinëve me mot ekstrem
Në përgjithësi, McCormick u kujton udhëtarëve se destinacionet më të rrezikshme ose stinët e pikut të stuhive mund të ndikojnë në primet ose kushtet e mbulimit.
Ofruesit mund të rregullojnë çmimet ose disponueshmërinë bazuar në kohën e udhëtimit dhe të përfshijnë kushte më të rrepta në rajonet ose stinët e prirura ndaj fatkeqësive.
Ish-deputeti, Dashnor Sula ka komentuar mbrëmjen e sotme arrestimin e avokatit, Ulian Barjami, i cili u lirua pak orë më parë nga qelia.
I ftuar në një emision televiziv, Sula tha se është për të ardhur keq situata në të cilën ndodhet sot drejtësia. Ish-deputeti shtoi më tej se prokurori nuk mund të rrinte pa bërë asnjë reagim nëse është fyer apo kërcënuar nga avokati.
“Shpreh keqardhje për situatën në të cilën ndodhet drejtësia në terësi. Nuk mund të marr përsipër të flas pa ditur gjithçka. Po hamendësoj sikur prokurori të jetë kërcënuar, fyer apo sharë, çfarë mund të presësh t’i thuash qetësisht shko në shtëpi. I bie nuk ka të drejtë të reagojë.
Do ishte fyese nëse një prokuror do ishte pa identitet. Profesioni i prokurorit, i gjyqtarit kërkon t’i kesh nervat çelik. Nuk mund të pretendojmë se jemi në vend normal, ne jemi një shoqëri me sindroma, shoqëria e frustruar që e kemi në gjak tendencën e kundërshtimit ekstrem. Të arrish deri atje sa të akuzosh një prokuror me fjalën e fundit.”, u shpreh Sula ndër të tjera.
Zemra ka fuqinë e një pompe hidraulike. Ajo pompon rreth 5 litra gjak çdo minutë, që barazohet me 7,500 litra në ditë.2. Rrahjet e zemrës nuk janë gjithmonë ritmike.
Ajo përshtatet në sekonda me emocionet, frikën, dashurinë dhe stresin.
3. Rrahjet fillojnë para lindjes.
Zemra fillon të rrahë rreth ditës së 21–28 të shtatzënisë.
4. Gjatë një jete, zemra rreh mbi 2.5 miliard herë.
5. Zemra e majtë është më e fuqishme se e djathta.
Ana e majtë pompon gjak në të gjithë trupin, ndërsa e djathta vetëm në mushkëri.
6. Sulmet në zemër ndodhin më shpesh të hënave.
Stresi i fillimit të javës lidhet me rritje të hormoneve që ndikojnë tensionin.
7. Zemra mund të “thyehet” vërtet.
Stresi ekstrem mund të shkaktojë sindromën e zemrës së thyer, që imiton infarktin.
8. Zemra femërore rreh më shpejt se ajo mashkullore.
Mesatarisht, rreth 8–10 rrahje më shumë në minutë.
9. Gazi i qeshjes është zbuluar për herë të parë si anestetik në kirurgjitë kardiake.
10. Zemra krijon një fushë elektromagnetike që mund të matet deri në disa metra larg trupit.
Dëmet më të mëdha në Qipro, Greqi, Maltë dhe BullgariMoti i dhunshëm që goditi Europën këtë verë shkaktoi humbje ekonomike afatshkurtra prej të paktën 43 miliardë eurosh, sipas një vlerësimi të situatës në Bashkimin Europian, me kostot që pritet të ngjiten në 126 miliardë euro deri në vitin 2029.Goditja e menjëhershme për ekonominë nga një verë e vetme e ashpër me mot të nxehtë, thatësirë dhe përmbytje arriti në 0,26% të prodhimit ekonomik të BE-së në vitin 2024, sipas analizës e cila bazohet mbi marrëdhëniet mes të dhënave të motit dhe atyre ekonomike.Dëmet më të mëdha u shkaktuan në Qipro, Greqi, Maltë dhe Bullgari, secila prej të cilave pësoi humbje afatshkurtra mbi 1% të “vlerës së shtuar bruto” (GVA) të vitit 2024, një tregues i ngjashëm me PBB-në. Ato u pasuan nga vende të tjera mesdhetare, përfshirë Spanjën, Italinë dhe Portugalinë.Ekonomistët nga Universiteti i Mannheim dhe Banka Qendrore Europiane e përshkruan rezultatin si “konservator”, pasi nuk llogaritën zjarret rekord që përfshinë Europën jugore muajin e kaluar dhe as efektet e kombinuara të ngjarjeve ekstreme që ndodhin njëkohësisht.Sehrish Usman, ekonomiste në Universitetin e Mannheim dhe autore kryesore e studimit, tha se këto “vlerësime të shpejta” mund t’i ndihmojnë politikëbërësit të orientojnë mbështetjen në mungesë të të dhënave zyrtare. “Kostot e vërteta të motit ekstrem shfaqen ngadalë, sepse këto ngjarje ndikojnë te jetët dhe mjetet e jetesës nëpërmjet një sërë kanalesh që shkojnë përtej ndikimit fillestar.”Shkencëtarët janë nxituar të përcaktojnë se në çfarë mase ngrohja globale ka përkeqësuar motin ekstrem këtë verë, me studime që sugjerojnë se kriza klimatike e bëri 40 herë më të mundshëm krijimin e kushteve për zjarre në Spanjë dhe Portugali, dhe 10 herë më të mundshëm në Greqi dhe Turqi. Bilanci i viktimave nga vala shkatërruese e të nxehtit në qershor vlerësohet të jetë trefishuar në 12 qytete të mëdha, për shkak të ndotjes që nxit ngrohjen e planetit.Ndërsa pjesa më e madhe e kërkimeve për kostot ekonomike të krizës klimatike fokusohet te ndikimet direkte, si shkatërrimi i pasurive ose humbjet e siguruara, autorët e studimit të ri përdorën marrëdhëniet historike mes motit ekstrem dhe prodhimit ekonomik për të llogaritur efektet zinxhir, si kufizimi i orëve të punës për ndërtuesit gjatë valëve të të nxehtit apo vonesat në udhëtim pas dëmtimit të hekurudhave nga përmbytjet.Stéphane Hallegatte, kryeekonomist për klimën në Bankën Botërore, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha se ai konfirmon se ndikimet më të gjera ekonomike të motit ekstrem janë më të mëdha se efektet direkte dhe zgjasin më shumë sesa njerëzit e mendojnë.“Prej kohësh kam argumentuar që fokusi ynë duhet të kalojë nga dëmet direkte të katastrofave tek matjet më të gjera që kapin ndikimin e plotë ekonomik, ndaj jam shumë i kënaqur që studimi bën pikërisht këtë.”Por ai paralajmëroi se janë përdorur “tregues të papërsosur” për të identifikuar motin ekstrem, gjë që mund të çojë në nënvlerësimin e kostove reale. GVA nuk pasqyron plotësisht koston e motit ekstrem mbi njerëzit dhe bizneset, shtoi ai, as përfitimet nga ulja e cenueshmërisë.“Sidomos kur katastrofat prekin komunitete dhe njerëz të varfër, ndikimi mbi GVA mund të duket minimal, sepse këta njerëz janë të varfër,” tha Hallegatte. “Por kjo nuk do të thotë se ata nuk vuajnë.”Gert Bijnens, ekonomist në Bankën Kombëtare të Belgjikës, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha se ndërprerjet në zinxhirin e furnizimit janë një nga “kostot e fshehura” më të rëndësishme, që zakonisht nuk llogariten. Një studim mbi kostot e përmbytjeve shkatërruese në Belgjikë në vitin 2021 zbuloi se shitjet e firmave prodhuese larg zonës së fatkeqësisë pësuan rënie të madhe, nëse kishin furnitorë të qëndrueshëm në zonat e përmbytura.Nëse nuk merren parasysh këto efekte mund të nënvlerësohen dëmet me deri në 30%, tha Bijnens.“Sigurisht, vlerësime të tilla shoqërohen me pasiguri, pasi mbështeten në mesatare historike dhe nuk arrijnë ende të kapin plotësisht ngjarjet e kombinuara. Por mesazhi i madh është i qartë: moti ekstrem po lë tashmë një gjurmë të konsiderueshme ekonomike, dhe efektet indirekte mund të jenë po aq dëmtuese sa shkatërrimi direkt.” / The GuardianKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.
Ndërsa reshjet e dendura godasin Kinën, Pakistanin dhe pjesë të Indisë, nxehtësia përvëluese ka përfshirë Japoninë dhe Korenë e Jugut, ndërsa moti ekstrem ka marrë qindra jetë në rajon.
Ndryshimet klimatike i kanë bërë ndryshimet ekstreme të motit më intensive, më të shpeshta dhe më të paparashikueshme, thonë shkencëtarët.
Ky model është veçanërisht i theksuar në Azi, e cila sipas Organizatës Botërore Meteorologjike po ngrohet pothuajse dy herë më shpejt se mesatarja globale.
Rajoni ka humbur 2 trilionë dollarë për shkak të motit ekstrem, nga përmbytjet te valët e të nxehtit dhe thatësirat, gjatë tri dekadave të fundit, sipas sondazhit vjetor të Indeksit të Rrezikut Klimatik. Japonia shënoi ditën më të nxehtë të regjistruar ndonjëherë të martën, me 41.8°C të regjistruar në qytetin Isesaki, prefektura Gunma.
Vendi gjithashtu ka përjetuar qershorin dhe korrikun më të nxehtë ndonjëherë këtë vit.
Dyshohet se 56 persona kanë humbur jetën nga goditja e të nxehtit mes qershorit dhe korrikut, njoftoi zyra e mjekësisë ligjore në Tokio këtë javë. Autoritetet kanë pezulluar disa shërbime trenash për shkak të shqetësimeve se nxehtësia mund të përkulë ose deformojë shinat.
Kjo nxehtësi intensive pritet të zbutet disi në ditët në vijim, me disa pjesë të Japonisë që pritet të marrin deri në 200 mm shi.
Koreja e Jugut shënoi një rekord prej 22 “netësh tropikale” në korrik, ku temperaturat qëndruan mbi 25°C. Muajin e kaluar, shërbimet emergjente të vendit raportuan rritje të sëmundjeve të shkaktuara nga nxehtësia.
Agjencitë qeveritare dhe vendet e punës kanë zbutur kodet e veshjes për të ndihmuar punonjësit të punojnë më rehat dhe për të reduktuar varësinë nga kondicioneri mes nxehtësisë.
Top Channel
Malltezi, i cili po përballet me drejtësinë në çështjen e shumëpërfolur të kompleksit “Partizani”, ka përdorur të njëjtën gjuhë të ashpër si vjehrri i tij, duke e cilësuar Dumanin “ose peng, ose të pafytyrë ekstrem”. Ai i është referuar një vendimi të fundit ku, sipas tij, “kërkohet konfirmimi i faktit penal”, duke e cilësuar këtë një akt të papranueshëm për një organ hetimor serioz.
“Sa palaço duhet të jesh që të thuash se “duhet konfirmuar fakti penal”? Ose je peng ose i pafytyrë ekstrem:
1. Irena me 3 mbiemra ka 2 dëbime nga Greqia për të cilat ka firmos prokurë për ti kundërshtuar
2. Ka 1 dënim penal të formës së prerë e cila ka ardhur me vulë apostile (forma më e lartë e çertifikimit)
3. Ka mashtrim me paratë e pista të paktë për 60 miljon lekë që ka paraqit në veting kobtratë gjoja të 1996 me nene të kodit civil të 2015!
4. Ka falsifikim formular dekriminalizimi se nuk ka paraqit as dëbimet e as dënimin në Greqi.” – shkruan Malltezi.
Shërbimi Meteorologjik grek ka paralajmëruar se dita e enjte dhe e premte, përkatësisht 24 dhe 25 korrik, do të jenë më të vështirat për shkak të stresit të lartë deri në ekstrem të nxehtësisë, që vjen nga temperaturat përvëluese që kanë përfshirë vendin. Sipas të dhënave të publikuara nga meteo.gr dhe Observatori Kombëtar i Athinës, valët e të nxehtit do të vazhdojnë me intensitet të lartë në pjesën më të madhe të territorit grek.
Të enjten, termometri do të ngjitet në 40-42°C dhe në disa zona do të arrijë deri në 43°C. Të premten pritet një rritje tjetër e lehtë, me temperatura që mund të shkojnë apo edhe të tejkalojnë 44°C në nivel lokal. Situata është e rënduar nga fakti se kjo valë e të nxehtit po zgjat prej ditësh, duke ndikuar drejtpërdrejt në rritjen e rrezikut të stresit të nxehtësisë dhe sëmundjeve të lidhura me të.
Sistemi i paralajmërimit HEAT-ALARM thekson se më e goditura nga stresi ekstrem termik do të jetë Thesalia, veriu i kontinentit dhe ishujt e Egjeut Lindor. Ndërkohë, autoritetet meteorologjike paralajmërojnë për një përkeqësim të ndjeshëm të kushteve pirometeorologjike në gjithë vendin, duke rritur rrezikun për zjarre në pyje.
Sipas ekipit shkencor FLAME të Njësisë METEO, kushtet e thata dhe temperaturat ekstreme që kanë filluar që prej së dielës më 20 korrik kanë rritur ndjeshëm ndezshmërinë e materialeve pyjore, duke lehtësuar jo vetëm shpërthimin, por edhe përhapjen e zjarreve me shpejtësi të lartë dhe intensitet të madh.
Ekspertët shtojnë se era nga drejtimi veri-verilindor do të forcohet ndjeshëm gjatë ditëve në vijim, veçanërisht në zonat lindore dhe në Egje, duke përkeqësuar më tej potencialin për zjarre të shkaktuara nga era. Autoritetet greke janë në gatishmëri të lartë dhe u bëjnë thirrje qytetarëve të shmangin qëndrimin në diell, të konsumojnë lëngje dhe të ndjekin udhëzimet e mbrojtjes civile.
Gushti dhe shtatori do të sjellin rrezik ekstrem zjarri në Atikë, rajonin që përfshin Athinën dhe qytetin portual ngjitur të Pireut, paralajmëroi të enjten Observatori Kombëtar i Athinës.
Duke nënvizuar se këtë korrik pati reshje shiu dukshëm nën mesataren, temperatura jashtëzakonisht të larta dhe thatësi të fortë atmosferike në të gjithë vendin, Grupi i Meteorologjisë së Zjarrit FLAME i observatorit paralajmëroi se këto kushte tashmë e kanë përkeqësuar potencialin e zjarrit në disa rajone të vendit, veçanërisht në Atikë, Peloponez, Greqinë perëndimore, ishullin e Kretës dhe Egjeun jugor.
Me temperatura më të larta dhe kushte të vazhdueshme thatësire, rreziku i zjarreve pritet të rritet shumë në gusht, shtoi ajo.
Në shtator, kjo tendencë e rrezikshme pritet të vazhdojë me temperatura të larta dhe kështu rreziku ekstrem i zjarreve në pyje do të zgjerohet për të përfshirë Egjeun jugor dhe Kretën, përveç Atikës, Peloponezit dhe Greqisë perëndimore.
FLAME u bëri thirrje autoriteteve dhe banorëve në rajonet me rrezik të lartë të qëndrojnë vigjilentë, të ndjekin udhëzimet e mbrojtjes civile dhe të marrin masa proaktive për të parandaluar zjarret në pyje ndërsa vendi hyn në kulmin e sezonit të zjarreve në pyje./ AA.
Tedi Blushi
TIRANË- Sekretari i Përgjithshëm i Partisë së Lirisë, Tedi Blushi thotë se Ilir Meta, kreu i PL-së po mbahet nën masa repressive dhe izolim ekstrem në qeli. Në një deklaratë nga selia e PL-së, Blushi thotë se Metës i është ndaluar e drejta e telefonatës në momentin që do të jepte një intervistë dhe duke dashur të arrijnë këtë qëllim, zyrtarët e burgjeve u kanë ndaluar të gjithë të arrestuarve përdorimin e telefonit. Edhe takimet sipas Blushit, i janë ndaluar, pasi Meta nuk po takohet dot më as me avokatin dhe as me fëmijët.
“Iu ndalua e drejta e telefonit dhe e takimit me avokatin (Dylejman Karaj – nje nga dy avokatet e Studios Ligjore Cakrani qe eshte angazhuar me mbrojtjen ligjore). Meta nuk e realizoi konferencen me gazetaret ne telefonin tim sepse ne IEPV “Jordan Misja” u aplikua “black out” total telefonatash. U kerkojme ndjese familje te te paraburgosurve qe nuk komunikuan dot me te afermit ne IEPV “Jordan Misja”. Masat represive ndaj Metes deshmojne tmerrin e regjimit te “Ramaduros” nga te vertetat e Ilir Metes. Ndalimi i takimit me avokatin pasi me heret i kane ndaluar te drejten te takohet me motren, femijet, deputetet, eurodeputetet, si dhe me drejtuesit e PL. Z.Meta po i ndalohet edhe e drejta dhe liria e fjales. Represioni u ashpersua pas bisedes telefonike me gazetaren Beti Njuma. Meta mbahet ne izolim ekstrem pa fakte dhe pa prova penale. Farsa e shekullit te “Ramaduros” do cmontohet ne Tirane dhe ne Strasburg,”- tha Blushi duke publikuar dhe relacionin e SPAK.
Dokumenta bashkëngjitur