Agjencia holandeze e shëndetit publik tha se nevojiten ndryshime në politika për të parandaluar që duhanpirësit të shmangin taksat e larta të duhanit në vend, duke i blerë këto produkte jashtë vendit.
Duhanpirësit në Holandë paguajnë më shumë për cigaret sesa pothuajse kudo tjetër në Bashkimin Evropian – dhe vendi i rriti taksat përsëri vitin e kaluar, për kënaqësinë e avokatëve të shëndetit publik dhe anti-duhanpirjes.
Por studimet e reja tregojnë se rritja e taksave të duhanit mund të mos funksionojë më në vendet e vogla dhe të pasura, ku njerëzit mund të kalojnë lehtësisht kufijtë për të blerë produkte më të lira jashtë vendit.
Pasi Holanda rriti çmimet e cigareve me 24% dhe të duhanit të mbështjellë me 45% në vitin 2024, rreth 7% e duhanpirësve e kanë lënë duhanin, sipas analizës nga agjencia holandeze e shëndetit publik.
Ndërkohë, 22 përqind e duhanpirësve ulën konsumin e cigareve dhe 14 përqind kaluan në një markë më të lirë.
Por shumë duhanpirës thjesht shikonin përtej kufirit për të marrë dozën e tyre. Studimi zbuloi se duhanpirësit holandezë blenë rreth 60 përqind të produkteve të tyre të duhanit në vende të tjera pasi u vendos taksa, nga 40 përqind në vitin 2023 dhe 30 përqind në vitin 2020.
“Politika duhet të përqendrohet në uljen e blerjeve të produkteve të duhanit të prodhuara jashtë vendit”, tha agjencia.
Ajo rekomandoi kufizime në numrin e cigareve dhe produkteve të tjera të duhanit që mund të futen në vend. Agjencia e shëndetësisë gjithashtu dëshiron taksa akcize për cigaret elektronike për ta bërë më pak të mundshme që të rinjtë të bëhen të varur nga cigaret elektronike, përpara se të kalojnë në cigaret tradicionale.
Ku funksionojnë taksat e duhanit?
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) thotë se rritja e taksave të duhanit është një nga mënyrat më të shpejta për të frenuar pirjen e duhanit dhe përdorimin tjetër të duhanit, i cili vret më shumë se tetë milionë njerëz në të gjithë botën çdo vit.
OBSH-ja rekomandon një normë minimale tatimore prej 75%.
Kontrollet e çmimeve duket se janë më efektive në vendet me të ardhura të ulëta, ku taksat e duhanit u shoqëruan me një ulje prej 9% të pirjes së duhanit midis viteve 2014 dhe 2020, sipas një studimi të publikuar vitin e kaluar. Në vendet e pasura, taksat u shoqëruan me një rënie prej 6%.
Të dhënat e fundit nga Holanda tregojnë se “duke pasur parasysh disponueshmërinë e duhanit të lirë nga jashtë, politika e çmimeve po bëhet gjithnjë e më pak efektive”, tha agjencia holandeze e shëndetësisë.
“Për sa kohë që çmimet e duhanit në vendet fqinje nuk rriten, [agjencia] pret që pjesa e njerëzve që e lënë ose përpiqen ta lënë do të ulet”.
Kjo mund të ndryshojë së shpejti. Komisioni Evropian, organi ekzekutiv i BE-së, thuhet se po shqyrton rritjen e taksave mbi duhanin e mbështjellë me 258 për qind dhe mbi cigaret me 139 për qind, mes presionit nga shtetet anëtare për të luftuar konsumin e duhanit.
Vitin e kaluar, Holanda dhe 15 vende të tjera i kërkuan Komisionit të vepronte në të gjithë BE-në, duke thënë se ndryshimi i madh në normat e taksave në të gjithë bllokun po dëmton tregun e tij të vetëm.
Në të gjithë BE-në, taksat për një pako cigaresh me 20 copë variojnë nga 1.92 euro në Bullgari në 9.92 euro në Irlandë, sipas një analize të vitit 2024 nga Fondacioni Tatimor
Holanda ka normën e dytë më të lartë tatimore, me 7.66 euro./ Euronews.